Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie następującym:

Przewodniczący – SSO Andrzej Marek

Sędziowie: SSO Jacek Wilga (spr.)

SSR del. Agnieszka Czyczerska

Protokolant: Ewa Sawiak

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2013 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa Stowarzyszenie(...)w Z.

przeciwko M. G.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Głogowie – I Wydziału Cywilnego

z dnia 21 sierpnia 2013 roku

sygn. akt IC 858/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 450 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 255 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 21 sierpnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Głogowie pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Żarach z dnia 24 października 2012 roku wydanego w sprawie IVP 25/12 oraz orzekł o kosztach postępowania.

Wyrok powyższy wydany został po ustaleniu, iż prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Żarach zasądził od pozwanego Stowarzyszenia(...)w Z. na rzecz powoda M. G. kwotę 3.937,50 złotych tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę zawartej z pozwanym w dniu 31.12.2008 r. w niepełnym wymiarze (5/8 etatu) na stanowisku specjalisty ds. finansowych i szkoleń w Centrum (...) w Ż.. Uzasadniając orzeczenie w powyżej wskazanym zakresie, Sąd Rejonowy w Żarach wskazał, że przyczyna wskazana w odniesieniu do wypowiedzenia umowy o pracę zawartej w dniu 31.12.2008 r. sformułowana przez pracodawcę jako „przyczyny ekonomiczne polegające na dostosowaniu zatrudnienia do potrzeb zakładu pracy zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników" była zbyt ogólnikowa i wymusiła na M. G. wszczęcie sądowej procedury odwoławczej w celu poznania konkretnej i rzeczywistej przyczyny potencjalnie uzasadniającej dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony.

Ustalił Sąd również, iż strona powodowa złożyła w dniu 12 grudnia 2012 roku oświadczenie o dokonaniu potrącenia swojej wierzytelności przysługującej jej w stosunku do pozwanego z tytułu nadpłaconej o kwotę 3 937, 50 zł odprawy z wierzytelności pozwanego z tytułu zasądzonego odszkodowania w tej samej wysokości.

Według ustaleń Sądu Rejonowego pozwany wszczął egzekucję celem wyegzekwowania zasądzonych tytułem odszkodowania 3 937, 50 zł.

Mając powyższe ustalenia na względzie Sąd Rejonowy powołał się na treść art. 840 §1 pkt 2 kpc i stwierdził, iż dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie wskutek którego zobowiązanie wygasło. Do zdarzeń powodujących wygaśnięcie zobowiązania, należy między innymi potrącenie. Zgodnie z treścią art. 498 § 1 k.c. potrącenie jest możliwe, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. Zgodnie zaś z § 2 powołanego powyżej przepisu wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Z powołaniem się na wyrok SN z dnia 22.06.2011, IIPK 4/11 wskazał dalej Sąd Rejonowy, iż zasądzenie na rzecz pracownika odszkodowania w związku z brakiem przyczyn niedotyczących pracownika do wypowiedzenia mu umowy o pracę oznacza, że odpadła podstawa do wypłaty odprawy pieniężnej w związku z czym przybiera ona charakter świadczenia nienależnego.

Sąd Rejonowy w Żarach rozstrzygający sprawę z odwołania pozwanego od otrzymanego wypowiedzenia przyjąć, że wskazana pozwanemu przyczyna wypowiedzenia została sformułowana w sposób ogólnikowy. Nadto jednak badał zasadność rozwiązania z pozwanym umowy o pracę i ostatecznie przyjął, iż rozwiązanie umowy o pracę z M. G. było nieuzasadnione. Stąd nietrafna jest teza wyrażona przez stronę pozwaną, iż odszkodowanie zostało wyrokiem Sądu Rejonowego w Żarach z dnia 24.10.2012 r. zasądzone jedynie z uwagi na uchybienia formalne ze strony pracodawcy. Jak wynika bowiem z samego uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Żarach, Sąd ten dokonał merytorycznej oceny, przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, uprzednio przeprowadzając postępowanie dowodowe również w tym zakresie. O powyższym dobitnie świadczy zawarte w końcowej części uzasadnienia zdanie, że „nic nie stało na przeszkodzie, aby to powód nadal wykonywał pracę powierzoną świadkowi A. Z.", tym samym Sąd uznał, że brak było przyczyny niedotyczącej pracownika do wypowiedzenia mu umowy o pracę.

W konsekwencji uznał Sąd Rejonowy, że odpadła podstawa do wypłaty pozwanemu odprawy pieniężnej na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (jak w wyroku z dnia 22.06.201 1 r. II PK 4/11).

Strona powodowa zaś pismem z dnia 12.12.2012 r. dokonała skutecznego potrącenia należności zasądzonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Żarach z dnia 24 października 2012 r. od strony powodowej na rzecz pozwanego w kwocie 3.937,50 złotych. Roszczenie to wygasło, zatem zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. żądanie strony powodowej pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości okazało się uzasadnione.

Wyrok powyższy zaskarżył apelacją pozwany, który zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego tj.:

I. art. 498 §1 i §2 kc przez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w przedmiotowej sprawie zaistniała przyczyna skutecznego potrącenia, przez co odpadła podstawa do wypłaty pozwanemu odprawy pieniężnej,

II. art. 410 §2 kc poprzez uznanie, iż pobrana odprawa przez pozwanego jest świadczeniem nienależnym, podczas gdy pozwanemu przysługuje odprawa pieniężna w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia.

- naruszenie przepisów postępowania poprzez oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z akt Sądu Rejonowego w Żarach w sprawie o sygn.. akt IVP 25/12, co mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy.

Stawiając powyższe zarzuty domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa lub też jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył:

Niezależnie od podniesionych w apelacji zarzutów jej wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa zasługuje na uwzględnienie z uwagi na naruszenie prawa materialnego, które Sąd II instancji winien jest wziąć pod uwagę z urzędu.

Zgodnie z art. 498 §1 kc potrącenie jest dopuszczalne w sytuacji, gdy dwie osoby są względem siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami, a ich wzajemne wierzytelności, których przedmiot stanowią pieniądze (lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku), są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Skutkiem potrącenia jest umorzenie obu wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej (art. 498 § 2 k.c.). Zgodnie z art. 505 pkt 4 k.c., w drodze potrącenia nie mogą być umarzane wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne. Takim przepisem szczególnym jest art. 87 k.p. (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1999 r., I PKN 665/98, OSNAPiUS 2000 nr 14, poz. 535 oraz z dnia 17 lutego 2004 r., I PK 217/03, OSNP 2004 nr 24, poz. 419). Katalog należności, które podlegają potrąceniu na podstawie art. 87 § 1 k.p. jest zamknięty (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, PiZS 1982 nr 1, s. 46 oraz z dnia 5 maja 2004 r., I PK 529/03, niepublikowany). "Potrącenie" wierzytelności wzajemnej pracodawcy może być więc dokonane tylko na podstawie tytułu wykonawczego lub za zgodą pracownika. Jedyny wyjątek w tym zakresie stanowią udzielone pracownikowi zaliczki (art. 87 § 1 pkt 3 k.p.).

Z powyższych względów przyjąć należało, wbrew stanowisku Sądu I instancji, iż strona powodowa nie mogła skutecznie potrącić z przysługującego pozwanemu odszkodowania jakichkolwiek swoich wierzytelności (niezależnie od tego czy one istniały).

Złożone oświadczenie o potrąceniu z dnia 12.12.2012roku jako sprzeczne z ustawą było nieważne (art. 58 §1 kc). Nie wywołało w takiej sytuacji skutku przewidzianego w art. 498 §2 kc. Pozwanemu nadal przysługuje względem strony powodowej wierzytelność określona w wyroku Sądu Rejonowego w Żarach z dnia 24 października 2012 roku. Nie wykazał on w żaden sposób, aby jego zobowiązanie wygasło. Brak było zatem w sprawie podstaw do pozbawienia tytułu wykonawczego, w oparciu o który pozwany prowadzi egzekucję, wykonalności.

Tym samym zaistniały przesłanki na uwzględnienie wniesionej apelacji jako zasadnej.

Mając powyższe na względzie Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił (art. 385 kpc).

Orzekając o kosztach miał na względzie art. 98 kpc oraz §6 pkt 3, §11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, a przy orzekaniu o kosztach za II instancję nadto §12 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia.