Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania M. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 10 czerwca 2015 r., znak: (...)

w sprawie: M. B. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość emerytury oraz podjęcie wypłaty zawieszonej emerytury

w zbiegu z emeryturą wojskową

oddala odwołanie.

Na oryginale właściwy podpis.

VI U 1582/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu wniosku M. B. (1) z dnia 11 maja 2015r. – przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia (...), to jest od daty nabycia uprawnień do emerytury. W treści tej decyzji organ rentowy wskazał sposób wysokości ustalania wysokości świadczenia na kwotę 2511zł 15gr oraz podał, iż wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż trwa postępowanie wyjaśniające z Wojskowym Biurem Emerytalnym w sprawie wypłaty korzystniejszego świadczenia.

Odwołanie zaskarżające powyższą decyzję w całości wniósł ubezpieczony, domagając się jej zmiany poprzez orzeczenie co do istoty sprawy w ten sposób, że przyznaje mu się emeryturę w wysokości uwzględniającej cały okres zatrudnienia od 1 września 1969r. do 30 kwietnia 2012r., nie zaś jak przyjęto w wyliczeniu tylko okres od 12 września 1989r. do 30 kwietnia 2012r. W uzasadnieniu swego stanowiska procesowego ubezpieczony zarzucił błędne wyliczenie należnej mu emerytury za okres składkowy od 12 września 1989r. do 30 kwietnia 2012r. Od kwoty emerytury nie odjęto już wypłaconych ubezpieczonemu kwot z tytułu pracy w instytucjach cywilnych wchodzących w skład emerytury wojskowej. I tak po ukończeniu 55 roku życia do wypłacanej ubezpieczonemu co miesiąc wojskowej emerytury dodano kwoty wynikające z ilości lat pracy w instytucjach cywilnych.

W okresie od 1 grudnia 2004r. do 31 grudnia 2005r. do każdej miesięcznej emerytury dodawano 18,53% podstawy wymiaru świadczenia i pomniejszano ją o 25% z powodu osiągnięcia przychodów przekraczających 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Następnie w okresie od 1 stycznia 2006r. do 30 września 2006r. do każdej miesięcznej emerytury dodawano 19,83% podstawy wymiaru świadczenia i pomniejszano ją o 25% z powodu osiągnięcia przychodów przekraczających 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W okresie od 1 października 2006r. do 31 października 2007r. do każdej miesięcznej emerytury dodawano 20,91% podstawy wymiaru świadczenia i pomniejszano ją o 25% z powodu osiągnięcia przychodów przekraczających 130% przeciętnego wynagrodzenia.

W okresie od 1 listopada 2007r. do 30 czerwca 2015r. (tzn. do chwili obecnej) do każdej miesięcznej emerytury dodawano 22,10% podstawy wymiaru świadczenia. Wypłaty w tym okresie nie pomniejszono z powodu przekroczenia przez emeryturę 75% podstawy wymiaru świadczenia wojskowego.

Zdaniem ubezpieczonego z powyższego wynika, że wypłacono mu dotychczas w emeryturze wojskowej z tytułu pracy w instytucjach cywilnych zwaloryzowaną na dzień 10 czerwca 2015r. kwotę za okres:

-

od 1 grudnia 2004r. do 31 grudnia 2005r. (4216,11*18,53%*75*13m) = 7617zł 14gr,

-

od 1 stycznia 2006r. do 30 września 2006r. (4216,11*19,83%*75%89m) = 5559zł 99gr,

-

od 1 października 2006r. do 31 października 2007r. (4216,11*20,91%*75%*13m) = 8595zł 48 gr,

-

od 1 listopada 2007r. do 30 czerwca 2015r. (4216,11*22,1%*92m) = 85721zł 95 gr

razem 107492zł 57 gr;

gdzie: 4216,11 – zwaloryzowana wysokość podstawy wymiaru świadczenia emerytury wojskowej na dzień 1 marca 2015r. Jest to również podstawa świadczenia na dzień 10 czerwca 2015r.

Zdaniem ubezpieczonego stan na jego koncie w ZUS powinien wynosić: (280899zł 51 gr + 25171zł 12 gr – 107492zł 57gr) = 425122zł 06gr,

gdzie:

-

280899zł 51gr – składki zaewidencjonowane na koncie z uwzględnieniem waloryzacji,

-

25171zł 12gr – kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego,

-

107492zł 57gr – wypłacone już części emerytury z tytułu pracy w instytucjach cywilnych ujęte w emeryturze wojskowej.

Ubezpieczony wskazał zatem poprawne obliczenie swojej emerytury za jej część składkową:

(280899zł 51gr + 251715zł 12gr – 107492zł 57gr)/ 212,10 = 2004zł 35gr;

gdzie: 212,10 – średnie dalsze trwanie życia.

Zgodnie z art.95 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r. poz.1440 z późn. zm.) w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Ubezpieczony wskazywał, iż w jego przypadku występują dwa tytuły – jeden wynikający z pracy w wojsku, a drugi z pracy w przedsiębiorstwach i zakładach cywilnych. W obu przypadkach – w jego ocenie – okres pracy do obliczenia emerytury powinien być taki sam od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r.

Tymczasem ZUS przy obliczaniu emerytury przyjął połowę tego okresu – od 12 września 1989r. do 30 kwietnia 2012r., natomiast w emeryturze wojskowej ujęto pełny okres. Porównanie emerytury obliczonej za połowę okresu do emerytury obliczonej za cały okres zawsze wskaże tą wyliczoną z pełnego okresu. Inaczej może być tylko w nielicznych przypadkach. Takie postępowanie dyskryminuje – zdaniem ubezpieczonego – najbardziej takie osoby, jak on które mają 20 lat pracy w wojsku i 20 lat pracy w instytucjach cywilnych.

W ocenie ubezpieczonego ZUS powinien naliczyć składkę za cały okres pracy tzn. od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r. Okres pracy w wojsku jest dla ZUS nieskładkowym okresem dla którego powinna być przyjęta odpowiednia procedura liczenia emerytury. Zdaniem odwołującego się kwoty wzięte z emerytury wojskowej obliczonej tylko za pracę w wojsku poprawnie odzwierciedlają (społeczne uzgodnione) jego zaangażowanie w funkcjonowanie państwa.

W związku z tym ubezpieczony wnosił o to, aby za nieskładkowy okres pracy w wojsku została mu zaliczona miesięczna część emerytury w wymiarze (4216,11*53%) = 2234zł 54gr, gdzie:

-

4216zł 11gr – zwaloryzowana wysokość podstawy wymiaru świadczenia emerytury wojskowej na dzień 1 marca 2015r. Jest to również podstawa świadczenia na dzień 10 czerwca 2015r.

-

53% - procent emerytury za 20 lat pracy w wojsku z podstawy wymiaru świadczenia.

Zatem - w ocenie powoda – ZUS powinien mu wyznaczyć emeryturę za okres od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r. łącznie w wysokości (2234,54+2004,35) = 4238zł 89gr.

Porównanie tak naliczonej emerytury z aktualnie wypłacaną ubezpieczonemu emeryturą wojskową w kwocie (4216zł 11gr*75%) = 3162zł 08gr brutto wychodzi na korzyść emerytury z ZUS obliczonej zaproponowaną powyżej metodą.

Decyzje o zmianie emerytury wojskowej z powodu pracy w instytucjach cywilnych wykonywane były na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 grudnia 1993r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004r. Nr 8, poz.66).

Przewiduje ona procentowe uznanie lat pracy w instytucjach cywilnych – 1,3% od wymiaru świadczenia wojskowego za każdy rok pracy. Ubezpieczony podnosił, że urodził się (...) i z tego powodu ZUS prowadził dla niego konta kwotowe. Po osiągnięciu wieku emerytalnego wyznaczonego na dzień (...) ustawodawca powinien przewidzieć zmianę wypłaconej emerytury wojskowej w oparciu o kwoty zgromadzone na koncie w ZUS. W tym wypadku kwota wyznaczonej emerytury brutto powinna – zdaniem odwołującego się – wynosić (4126zł 11 gr*53%) + 2004zł 35gr) = 4238zł 89gr, gdzie:

-

(4216zł 11 gr*53%) – część emerytury obliczona tylko z tytułu pracy w wojsku,

-

2004zł 35gr – część emerytury wynikająca z prowadzonego konta w ZUS.

Ubezpieczony wskazywał, iż w jego ocenie zainteresowanym w sprawie jest także Wojskowe Biuro Emerytalne Oddział w B., które - w zależności od wyniku sprawy – może być obowiązane lub zwolnione z obowiązku wypłacania emerytury.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, wyjaśniając co następuje:

Ubezpieczony M. B. (1) nie zgadza się z decyzją z dnia 10 czerwca 2015r. znak (...) wydaną na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013r., poz.1440 ze zm.), kwestionując wysokość świadczenia.

Zgodnie z art.24 ust.1b ustawy emerytalnej ubezpieczonemu, wiek emerytalny dla mężczyzn urodzonych w okresie od 1 października 1949r. do 31 grudnia 1949r. wynosi 65 lat 8 m-cy.

Zakład po rozpoznaniu wniosku z dnia 11 maja 2015r. przyznał wnioskodawcy emeryturę od dnia (...)(urodzony (...)), tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury.

Do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

-

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 280899,51zł,

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 251715,12zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 212,10 m-cy,

-

wyliczona kwota emerytury wynosi 2511,15zł

(280899,51zł + 251715,12zł/212,10 = 2511,15zł).

Wypłata emerytury podlega zawieszeniu, ponieważ trwa postępowanie wyjaśniające z Wojskowym Biurem Emerytalnym w sprawie wypłaty korzystniejszego świadczenia.

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych w odwołaniu, pozwany wyjaśnia:

-

w kwestii dotyczącej uwzględnienia do wysokości emerytury całego okresu zatrudnienia od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r. (nie zaś okresu od 12 września 1989r. do 30 kwietnia 2012r.) pozwany wskazywał, iż w posiadanej dokumentacji brak jest udokumentowania zatrudnienia w okresie od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r. Ubezpieczony pełnił służbę wojskową i okres ten został uwzględniony do uzyskania uprawnień do emerytury wojskowej. Brak zatem podstaw aby okres ten ponownie uwzględnić do naliczenia emerytury z FUS.

-

w kwestii wyliczenia należnej emerytury za okres składkowy od 12 sierpnia 1989r. do 30 kwietnia 2012r. (ubezpieczony twierdzi, iż Zakład niesłusznie nie odliczył już wypłaconych kwot z tytułu pracy w instytucjach cywilnych wchodzących w skład emerytury wojskowej)

⚫

organ rentowy informował, iż nie może odliczyć kwoty wypłaconych emerytur z tytułu pracy w innych instytucjach cywilnych. Wnioskodawca ma prawo do wybrania korzystniejszego świadczenia z ZUS lub z WBE – aktualnie w tej sprawie trwa postępowanie wyjaśniające jak już wyżej wspomniano.

-

w kwestii błędnego w ocenie powoda, wyliczenia wysokości emerytury poprzez nieuwzględnienie okresu pracy w wojsku pozwany wskazuje, iż zaskarżona decyzja została ustalona na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji i jest świadczeniem wyliczonym prawidłowo, więc jego wartość pozostaje bez zmian.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczony M. B. (2) (urodz. (...)) uzyskał prawo do emerytury wojskowej na mocy decyzji (...)Sztabu Wojskowego B. z dnia 28 lutego 1990r. od dnia 1 stycznia 1990r. Podstawą przyznania mu tej emerytury był odbyty okres służby wojskowej od 1 sierpnia 1969r. do 3 sierpnia 1989r. oraz przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 1972r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (t.j. Dz. U. z 1983r. Nr 29, poz.139 z późn. zm.).

W dniu 11 maja 2015r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu emerytury w powszechnym systemie emerytalnym.

Decyzją z dnia 10 czerwca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpatrzeniu powyższego wniosku – przyznał M. B. (1) prawo do emerytury od dnia (...), to jest od daty nabycia uprawnień (w dniu (...) ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny – 65 lat i 8 miesięcy).

W punkcie II tej decyzji organ rentowy podał, że do obliczenia emerytury przyjęto kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanego na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Ponadto organ ten wskazał, że emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na dzień osiągnięcia wieku emerytalnego:

-

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 280899,51 zł,

-

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 251715,12 zł,

-

średnie dalsze trwanie życia wynosi 212,10 miesięcy,

-

wyliczona kwota emerytury wynosi 2511,15 zł

i przedstawił obliczenie wysokości tego świadczenia:

(280899,51 + 251715,12)/ 212,10 = 2511,15 zł, jak również poinformował ubezpieczonego, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż trwa postępowanie wyjaśniające z Wojskowym Biurem Emerytalnym w sprawie wypłaty korzystniejszego świadczenia.

(okoliczności niesporne, potwierdzone dowodami z dokumentów w aktach emerytalnych ZUS oraz w aktach emerytalnych ubezpieczonego WBE w B.)

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonego przyjął okres składkowy wynoszący 8 lat 4 miesiące i 10 dni oraz okres nieskładkowy 5 dni, a podstawę wymiaru tego kapitału początkowego stanowiły wynagrodzenia ubezpieczonego z 10 kolejnych lat kalendarzowych t. j. od 1 stycznia 1988r. do 31 grudnia 1998r. – według najkorzystniejszego wariantu. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999r. wynosił 86712zł 01gr i podlegał waloryzacji oraz z zewidencjonowanymi na koncie ubezpieczonego składkami według zasad przewidzianych w art.25 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2015r. poz.748 ze zm. – dalej jako ustawa emerytalna). Po waloryzacji, uwzględniającej zgodnie z art.25a ostatnią kwartalną waloryzację za czwarty kwartał 2014r., wysokość kapitału początkowego wynosiła 251715,12zł, a składki po waloryzacji wyniosły łącznie 280899,51zł.

Podstawa obliczenia emerytury ubezpieczonego (będąca sumą zwaloryzowanego kapitału początkowego i składek po waloryzacjach – 251715,12 + 280899,51 = 532614,63) została podzielona przez średnie dalsze trwanie życia (212,10 miesięcy), co dało emeryturę w wysokości 2511zł 15gr.

(dowód: akta kapitału początkowego oraz wyliczenie przedstawione przez ZUS w załączniku do pisma procesowego z dnia 20 stycznia 2016r. – k.37 a.s.)

Żądania odwołania sprowadzały się do kwestionowania wysokości świadczenia emerytalnego obliczonego w zaskarżonej decyzji oraz ewentualnego wypłacenia ubezpieczonemu emerytur nabytych przez niego w obu systemach ubezpieczenia: wojskowym i powszechnym. Ubezpieczony przedstawiał w uzasadnieniu odwołania oraz w pismach procesowych sposoby obliczania wysokości emerytury z ZUS, zakładając dopuszczalność uwzględniania okresów składkowych zaliczonych uprzednio do nabycia prawa o emeryturę wojskowej (w tym odbytej w okresie od 1 sierpnia 1969r. do 3 sierpnia 1989r. służby wojskowej), co prowadziłoby niejako do połączenia zasad obowiązujących w tych obu – co do zasady rozłącznych – systemach ubezpieczenia emerytalnego. Dla uzasadnienia tego stanowiska przedstawiał on argument odpowiednio długiego stażu ubezpieczonego i w wojsku i poza wojskiem i spełnienia przez niego warunków nabycia świadczenia z obu systemów.

W związku z tym w pierwszej kolejności przypomnieć należy, iż zgodnie z art.95 ust.1 ustawy emerytalnej w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Powyższy przepis z mocy art.95 ust.2 tej ustawy stosuje się również z uwzględnieniem art.96, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art.2 ust.2, z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lub policyjna została obliczona według zasad określonych w art.15a albo 18e ustawy z 1993r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub w art.15a lub 18e ustawy z 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.

Z uwagi na to, iż ubezpieczony nie należy do żołnierzy powołanych do służby po dniu 1 stycznia 1999r. albo po dniu 31 grudnia 2012r. przepisy art. 15a i 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (t. j. Dz. U. z 2015r., poz.330 ze zm. dalej ustawa emerytalna) nie mają do niego zastosowania.

Zgodnie z art.98 ust.1 ustawy emerytalnej wstrzymanie wypłaty jednego ze świadczeń, o których mowa w art.95, następuje od dnia, od którego przysługuje prawo do wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez zainteresowanego.

W judykaturze zagadnienia związane ze zbiegiem prawa do świadczeń z ubezpieczenia powszechnego i zaopatrzenia wojskowego było przedmiotem licznych orzeczeń. W wyroku z dnia 8 maja 2012r. II UK 237/11 (OSNP z 2013r. nr 7-8, poz.91) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że zasada pobierania jednego świadczenia (wyższego lub wybranego przez uprawnionego) w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń (art.95 ust.1 ustawy emerytalnej) dotyczy również zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w tej ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w ustawie o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 maja 2012r. II UK 261/11 (LEX nr 1227967) wskazując, że ubezpieczony uprawniony do świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i pobierający to świadczenie nie może jednocześnie pobierać emerytury wojskowej, mimo że spełnił warunki do jej nabycia i prawo to zostało mu przyznane. Analogicznie w wyroku z dnia 4 grudnia 2013r. II UK 223/13 Sąd Najwyższy argumentował, iż prawo do otrzymania jednego świadczenia wynika wprost z przepisów, gdyż zarówno art.95 ustawy emerytalnej, jak i art.7 ustawy emerytalnej wojskowej stanowią, że ubezpieczony uprawniony do emerytury z FUS nie może jednocześnie pobierać emerytury wojskowej, mimo że spełnił warunki do jej nabycia.

Z kolei w wyroku z dnia 27 sierpnia 2013r. II UK 22/13 (LEX nr 1375192) Sąd Najwyższy - odnosząc się do stanu prawnego ukształtowanego przez art.2 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (w brzmieniu aktualnie obowiązującym) stwierdził, iż ustawa ta nie zawiera obecnie (i nie zawierała również poprzednio) przepisu, który pozwalałby ubezpieczonemu żądać wyłączenia wybranych okresów, już raz zaliczonych do stażu emerytalnego w celu uzyskania emerytury wojskowej, ale też podwyższenia jej wysokości, by teraz tych samych okresów „użyć” ponownie w celu uzyskania emerytury z FUS.

Ubezpieczony M. B. (1) posiada prawo do emerytury wojskowej, ustalone decyzją pierwszorazową z dnia 28 lutego 1990r. wydaną w oparciu o przepisy ustawy z dnia 16 grudnia 1972r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin, której wysokość z uwzględnieniem wniosków ubezpieczonego o doliczenie do wysługi emerytalnej okresów zatrudnienia po zwolnieniu ze służby wojskowej, została ponownie ustalona (podwyższona) zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zatem – w ocenie Sądu Okręgowego – jego żądanie, by prawo do emerytury z ubezpieczenia powszechnego przysługiwało mu po zaliczeniu tych samych (w części lub w całości) okresów ubezpieczenia, już uwzględnionych przy ustalaniu uprawnień do emerytury wojskowej (w tym nawet okresu służby) uznać należy za bezpodstawne. Nie ma bowiem żadnych podstaw prawnych do wykorzystania raz już zaliczonych okresów składkowych uwzględnionych przy obliczaniu emerytury wojskowej, ponownie przy ustalaniu emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. A do tego właśnie sprowadzał się wniosek ubezpieczonego o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy w ten sposób, że przyznaje mu się emeryturę „w wysokości uwzględniającej cały okres zatrudnienia od 1 sierpnia 1969r. do 30 kwietnia 2012r.”, nie zaś jak przyjęto w wyliczeniu tylko okres od 12 września 1989r. do 30 kwietnia 2012r. Do tego zmierzały również przedstawione przez ubezpieczonego w pismach procesowych metody obliczania wysokości należnego mu z powszechnego systemu emerytalnego świadczenia. Metody te miały czysto dowolny charakter i nie znajdowały żadnych podstaw normatywnych w treści przepisów obowiązującej ustawy emerytalnej. Dlatego prowadzenie postępowania dowodowego na okoliczność ustaleń faktycznych potrzebnych do dokonania takich hipotetycznych i czysto arbitralnych obliczeń Sąd Okręgowy uznawał za zbędne.

Odnosząc się do wniosku ubezpieczonego o zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego o kontrolę do co zgodności z ustawą zasadniczą art.95 ust.2 w związku z art.2 ust.2 ustawy emerytalnej stwierdzić należy, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego poddano już ocenie relacje między (wynikającą z tej ustawy) zasadą jednego świadczenia i (wyrażoną w art.32 Konstytucji) zasadą równości. W wyroku z dnia 4 kwietnia 2012r. I UK 390/11 (OSNP z 2013r. /9-10/114) Sąd Najwyższy wskazał, iż zasada wypłacania tylko jednego świadczenia z ubezpieczenia społecznego (art.95 ust.1 ustawy emerytalnej) stanowi wyraz obowiązującej w prawie ubezpieczeń społecznych zasady solidarności ryzyka i nie jest sprzeczna z konstytucyjną zasadą równości (art.32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz.1585 z późn. zm.) zawarte jest uszczegółowienie zasady równości z art.32 Konstytucji RP. Przepis art.2a tej ustawy, wprowadzony do niej od 1 stycznia 1999r., stanowi w ust.1, że stoi ona na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, stan cywilny, stan rodzinny; obecnie (od 1 stycznia 2011r.) również bez względu na rasę, pochodzenie etniczne i narodowość. Wyliczenie to należy uważać za przykładowe. Według art.2a ust.2 ustawy systemowej zasada równego traktowania dotyczy w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, obliczania wysokości świadczeń, okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń. Ubezpieczony, który uważa, że nie zastosowano wobec niego zasady równego traktowania ma prawo dochodzić roszczeń z tytułu ubezpieczeń z ubezpieczenia społecznego przed sądem (art.2a ust.2).

„Zasadę równości wynikającą z art.32 Konstytucji w odniesieniu do oceny norm prawnych należy rozumieć jako nakaz nadawania im takich treści, by kształtowały one w jednakowy (podobny) sposób sytuację prawną podmiotów jednakowych lub podobnych. Trybunał Konstytucyjny uznaje, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 kwietnia 2002r., P 5/01, OTK-A 2002 Nr 3, poz.28). Kryterium różnicowania w traktowaniu winno pozostawać w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji, waga interesu, któremu zróżnicowanie ma służyć, winna pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku różnicowania a ponadto kryterium różnicowania ma pozostawać w związku z innymi wartościami, zasadami lub normami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie określonych podmiotów. Za uzasadnienie dyferencjacji sytuacji prawnej podmiotów uznaje się zasady sprawiedliwości społecznej. Normy prawne zawarte w ustawie emerytalnej należą do prawa socjalnego, które oparte jest na specyficznych zasadach, wśród których należy podkreślić zasadę solidarności społecznej, która uzasadnia – pozostając w opozycji do zasady wzajemności (eksponowanej np. w prawie cywilnym) – brak pełnej proporcjonalności między składką a świadczeniem (por. D.E. Lach (w:) Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, pod redakcją B. Gudowskiej i J. Strusińskiej – Żukowskiej, Warszawa 2011 s.15-17 i przywołana tam literatura). W doktrynie prawa podnosi się, że sens solidarności w prawie zabezpieczenia społecznego (”solidarność wspólnoty ryzyka”) wyraża się w tym, że do kosztów ochrony przyzwyczają się wszyscy, często w nierównym stopniu, dłużej lub krócej, ale kompensację otrzymuje ten tylko, który doznał szkody (por. J. Jończyk: Prawo zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2006r., s.40). Podobnie Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę na konieczność stosowania w prawie ubezpieczeń społecznych konstytucyjnej zasady sprawiedliwości, realizowanej z zastosowaniem reguły podziału według potrzeb i stosownie do redystrybucyjnej funkcji ubezpieczeń społecznych (orzeczenie z 11 lutego 1992r., K 14/91, OTK 1992 Nr 1, poz.7). Sprawa, na kanwie której zapadło cytowane orzeczenie dotyczyła zbiegu emerytury z rentą rodzinną. Sąd Najwyższy uznał, że to, że skarżąca przyczyniała się w większym stopniu do gromadzenia funduszy ubezpieczeń społecznych niż inni ubezpieczeni, którzy nie pracowali, nie uzasadnia twierdzenia, że dyskryminujące jest wypłacanie jej tylko jednego ze świadczeń, do których jest uprawniona. Jest to zgodne z właściwą prawu zabezpieczenia społecznego zasadą solidarności.”

Żądania ubezpieczonego zgłoszone w odwołaniu były z powyższą zasadą solidarności oczywiście sprzeczne i zmierzały w istocie do uprzywilejowania go względem tych ubezpieczonych, wobec którego obowiązuje ustawowa zasada wypłaty jednego świadczenia wyrażona w art.95 ust.1 i ust.2 ustawy emerytalnej.

Dlatego żądania te nie zasługiwały na uwzględnienie, niezależnie od tego iż niesporną między stronami okolicznością było to, iż emerytura ubezpieczonego z zaopatrzenia wojskowego jest świadczeniem wyższym od przyznanej mu zaskarżoną decyzją emerytury (okoliczność przyznana przez powoda i jego pełnomocnika na rozprawie).

Powyższe motywy uzasadniały zatem oddalenie odwołania na podstawie art.477 ¹⁴ § 1 K.p.c. w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa materialnego.

SSO Janusz Madej