Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2018 r.

Sąd Rejonowy w Bytowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2018 roku na rozprawie sprawy

z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko B. R., PESEL (...)

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda (...) z siedzibą w W. na rzecz pozwanej B. R. kwotę 1.800,00 (jeden tysiąc osiemset 00/100) złotych tytułem zwrotu wyłożonych kosztów procesu.

Sygn. IC 203/17

UZASADNIENIE

Powód (...)/z siedzibą w W. wystąpił z pozwem o zapłatę przez B. R. kwoty 7. 771, 51 zł z tego w części z odsetkami ustawowymi i w pozostałej części umownymi w obu przypadkach liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu powód poniósł, że wierzytelność dochodzona przez powoda od pozwanej wynika z braku zapłaty przez pozwaną z tytułu umowy Kredyty konsumpcyjne gotówkowe nr (...) zawarta w dniu 2008-02-21 (zwana dalej „umową”) zawartej w dniu 2008-02-21 pomiędzy pozwanym a (...) Bank S.A., będącym poprzednikiem prawnym (...) Bank S.A. (zwany dalej „poprzednim wierzycielem). Z dniem 04. 01. 2010 r. na podstawie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. nastąpiło połączenie (...) Bank S.A. (spółka przejmowana) z (...) Bank S.A. (spółka przejmująca). Na podstawie art. 494 § 1 k.s.h. (...) Bank S.A. wstąpiła z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank S.A. Z dniem 01. 06. 2012 r. na postawie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. nastąpiło przeniesienie całego majątku (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (spółka przejmowana) na (...) Bank S.A. z siedzibą w W. e (spółka przejmująca). Na podstawie art. 494 § 1 ksh (...) Bank S.A. wstąpił z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki (...) Bank S.A Z dniem 1. 06. 2012 r. (...) Bank S.A. zmieniła nazwę na (...) Bank S.A.

Powód dodał, że z uwagi na rażące naruszenie umowy przez pozwaną w części dotyczącej warunków spłaty przedmiotowa umowa została wypowiedziana. W związku z tym na pozwanej ciążył obowiązek zwrotu pobranych środków pieniężnych. Na podstawie umowy o przelew wierzytelności zawartej pomiędzy powodem a poprzednim wierzycielem w dniu 08. 03. 2012 r. powód nabył wierzytelność wobec pozwanego wraz z prawem do naliczania odsetek.

Na wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie, tj. kwotę 7771.51 PLN, składają się następujące należności w tym odsetek naliczonych na dzień poprzedzający złożenie pozwu w niniejszej sprawie, od których to powód żąda od pozwanego ustawowych odsetek za opóźnienie na podstawie art. 482 § 2 k.c.:

1)  2. 744, 30 PLN – tytułem niespłaconej kwoty kapitału,

2)  1. 759, 30 PLN – tytułem odsetek karnych naliczonych przez Bank od kwoty niespłaconego kapitału na dzień 2012-02-29,

3)  35.00 PLN - tytułem kosztów poniesionych przez poprzedniego wierzyciela(tj. kosztów wysłania wezwań i monitów określonych w umowie bądź w regulaminie),

4)  217, 91 PLN – tytułem odsetek umownych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela,

5)  580, 02 PLN – tytułem opłat windykacyjnych naliczonych przez poprzedniego wierzyciela.

Pozwana B. R. przyznała na rozprawie wszystkie fakty podnoszonej przez powoda, z których wynikało, że powstały zobowiązania z tytułu umowy pożyczki i że nie oddała długu ani obecnemu powodowi, ani jego poprzednikom prawnym. Dodała, że broniła się jedynie w tej sprawie zarzutem przedawnienia.

W sprzeciwie potwierdziła umowę pożyczki gotówkowej, której w całości nie spłaciła. Od momentu, gdy pozwana zaprzestała spłacać pożyczkę czyli od 6-8 lat. Podniosła, ze wobec pozwanej żaden wierzyciel nie podejmował kroków prawnych. Pozwana me zawarła dodatkowej ugody na spłatę zadłużenia, ponieważ wierzyciel (...) Bank o to nie występował. Z żądaniem takim nie występował również obecny powód. Pozwana wyjaśniła, że nie otrzymywała żadnej korespondencji od powoda. Pod adresem z umowy pozwana nie zamieszkiwała od 2010 r.

Według pozwanej doszło do przedawnienia dochodzenia poszczególnych rat niespłaconej pożyczki oraz odsetek z tego tytułu. Roszczenia O zapłatę poszczególnych rat zadłużenia, wynikających z umowy o pożyczki, mają z pewnością charakter okresowy. Roszczenia wynikające z ww. umów przedawniać będą z upływem 3 lat od dnia wymagalności poszczególnych rat pożyczki. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związany z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. W niniejszej sprawie zastosowanie znajdował termin trzy letni przedawnienia, ponieważ dochodzone świadczenia mają charakter okresowy, a nadto są to roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – działalności bankowej przez poprzednika prawnego powoda.

Potwierdziła, iż w dniu 21. 02. 2008 r. zawarła umowę pożyczki gotówkowej z (...) Bank S.A., który postawił do dyspozycji pozwanej kwotę 3. 455, 56 zł. Spłata miała nastąpić w okresie od 21. 02. 2008 r. do 01. 12. 2009 r. Pozwana nie spłaciła pożyczki w całości, ponieważ – jak przyznała - wpadła w pułapkę kredytową i miała inne zadłużenia, również wobec (...) Bank S.A. Pozwana zaprzeczyła, aby otrzymała dokumenty takie jak zawiadomienia o przelewie, ponieważ cała korespondencja była kierowana na adres (...)/2, (...)-(...) G., gdzie pozwana mimo zameldowania nie przebywała. Od 201 Ir. Pozwana zamieszkiwała terenie B. na stancjach. Dopiero w lipcu 2016 r. pozwana otrzymała na adres B. ul. (...) propozycję ze strony powodowej porozumienia ugodowego. Pozwana nie zawarła ugody, nie odpowiedziała na tą propozycję. Nigdy nie uznała długu. Dodała, że nie toczyło się przeciwko niej żadne postępowanie egzekucyjne.

Zarzut przedawnienia podtrzymała pomimo wystawienia przeciwko niej bankowego tytułu egzekucyjnego i zaopatrzenia go w sądową klauzule wykonalności. W ocenie pozwanej niewątpliwie przedawnienie w przypadku spornego roszczenia po raz pierwszy rozpoczęło bieg od daty wypowiedzenia umowy pożyczki, którą pozwana zawarła z powodem (...) Bank S.A. Data wypowiedzenia umowy kredytu nie została w niniejszej sprawie określona, ponieważ powód wskazał tylko, że do wypowiedzenia doszło, ale nie załączył żadnego dokumentu, ani nie podał daty wypowiedzenia. Możliwe, że nastąpiło to w dniu 01. 11. 2008 r., ponieważ od tej daty zostały naliczone odsetki za opóźnienie od kwoty niespłaconego kapitału.

Termin przedawnienia został przerwany przez złożenie wniosku o nadanie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Pomimo nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności, okres przedawnienia nie uległ przedłużeniu z 3) do 10) łat, ponieważ bankowy tytułu egzekucyjny nie zalicza się do aktów objętych dyspozycją art. 125 k.c., gdyż nie został wydany przez niezależny organ rozpatrujący sprawę merytorycznie. Jeżeli podstawą roszczenia jest bankowy tytuł egzekucyjny okres przedawnienia zawsze będzie trzyletni.

Na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego (...) Bank S.A. w K. wszczął przeciwko pozwanej egzekucję, jeżeli załączone do pozwu postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzew P. P. z dnia 13. 08. 2013 r. do sprawy Km 15 119/10 dotyczyło postępowania egzekucyjnego przeciwko pozwanej na podstawie załączonego tytułu bankowego wraz z klauzulą wykonalności nadaną przez Sąd Rejonowy w Bytowie. Jeżeli - czego nie wykazała strona powodowa - postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanej zakończyło się umorzeniem postępowania na podstawie art. 823 k.p.c. z dniem 13. 08. 2013 r., to przedawnienie rozpoczęło nowy bieg po przerwie. Termin przedawnienia - w ocenie pozwanej nadal wynosił 3 łata i rozpoczął swój bieg od dnia 14. 08. 2013 r. Zbycie wierzytelności przez G. Bank na rzecz powoda, w ocenie pozwanej, nie wpłynęło na ocenę upływu terminu przedawnienia roszczenia. Tak więc wierzytelność nabyta przez powoda od banku, który poprzednio prowadził egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, przedawniła się z upływem lat trzech od daty prawomocnego zakończenia egzekucji, czyli z dniem 14. 08. 2016 r.

W ostatnim słowie przed zamknięciem rozprawy strona pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko. Powołała się na najnowsze orzecznictwo SN np. z 29. 06. 2016 r. III CZP 29/16, gdzie SN stwierdził, że nabywca wierzytelności - niebędący bankiem - nie może powoływać się na przerwę w biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Oznaczało to, że nastąpiła przerwa w biegu przedawnienia w stosunku do poprzednika prawnego powoda, ale nie w stosunku do powoda. Obecny wierzyciel wiedział, że musi od nowa starać się o uzyskanie tytułu egzekucyjnego i klauzuli wykonalności. Wynikało to z pisma Komornika z dnia 04. 04. 2012 r., skierowanego do G. Banku (k - 43 akt Km 15119/10).

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Stan faktyczny był bezsporny między stronami. Pozwana zawarła umowę pożyczki z poprzednikiem prawnym powoda – Bankiem, podlegającym przekształceniom podmiotowym, który przelał wierzytelność główną z ubocznymi na rzecz powoda niebędącego bankiem. Jako taki nie mógł korzystać ze szczególnych uprawnień bankowych przewidzianych w Prawie bankowym, gdyż przepisów wyjątkowych – w ramach głównej wykładni prawa, tj. wykładni językowej - nie można interpretować rozszerzająco. Pozwana przyznała, że znalazła się w trudnej sytuacji ekonomicznej i w ogóle nie podjęła się spłaty tej pożyczki.

W dniu 11. 09. 2009 r. poprzednik powoda (...) Bank S.A. w K. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny przeciwko B. B. pod numerem (...). Wynikało z tego dokumentu, że zadłużenie powstało z tytułu niespłaconej umowy pożyczki z dnia 21. 02. 2008 r. i to zadłużenie stało się wymagalne Następnie wszczął postępowanie przed Sądem Rejonowym w Bytowie pod sygn. I Co 1075/09 wnioskiem złożonym 21. 09. 2009 r. (koperta), gdzie nadano klauzulę wykonalności na rzecz tego wierzyciela postanowieniem z dnia 18. 12. 2009 r.

Po wykazanych i niekwestionowanych przekształceniach podmiotowych po stronie wierzyciela – ostateczny bankowy wierzyciel (...) Bank S.A. w W. złożył do Sądu Rejonowego w Bytowie wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko dłużnikowi B. B. na skutek przejścia uprawnień w trybie art. 788 § 1 k.p.c. w dniu 02. 04. 2010 r. (koperta). Sąd Rejonowy w Bytowie postanowieniem z dnia 08. 07. 2010 r. uwzględnił ten wniosek

[bezsporne, przyznanie obustronne faktów; k – 1 i nast. akt egzekucyjnych tego Komornika Km 15 119/10; k – 6-13, 23-39 oraz k - 41 akt I Co1075/09; k – 2-11 akt I Co 423/10].

(...) Bank S.A. z siedzibą w W. w dniu 05. 08. 2010 r. wystąpił z wnioskiem przeciwko pozwanej – wówczas noszącej nazwisko B. - o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez P. P. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi na podstawie ww. tytułu wykonawczego

[ dowody: k – 1 i nast. akt egzekucyjnych tego Komornika Km 15 119/10].

Postępowanie to było zupełnie bezskuteczne. Odnotowano w karcie rozliczeń jedynie dwie wpłaty zaliczek od wierzyciela egzekwującego. Postanowieniem z dnia 07. 08. 2012 r. Komornik Sądowy zawiesił postępowanie egzekucyjne. Nie zostało ono podjęte. Wierzyciel egzekwujący nie dokonał żadnej czynności koniecznej do podjęcia zawieszonego postępowania. Komornik Sądowy deklaratoryjnym postanowieniem z dnia 13. 08. 2013 r. stwierdził, iż na podstawie przepisu art. 823 k.p.c. nastąpiło z mocy prawa umorzenie postępowania egzekucyjnego, tj. stwierdził zaistnienie tego faktu wcześniej, tj. przed wydaniem tego orzeczenia nie określając jednak daty dziennej tego zdarzenia prawnego

[ dowody: k – 1 i nast. akt egzekucyjnych tego Komornika Km 15 119/10].

Od dnia 08. 09. 2016 r. przestał obowiązywać przepis art. 823 k.p.c. Stanowił on, że

⚫

Art. 823. Postępowanie egzekucyjne umarza się z mocy samego prawa, jeżeli wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania. Termin powyższy biegnie od dnia dokonania ostatniej czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia postępowania - od ustania przyczyny zawieszenia.

Wobec treści art. 823 k.p.c. w ówczesnym brzmieniu postępowanie egzekucyjne musiało ulec umorzeniu z mocy prawa po roku od daty zawieszenia, czyli od dnia 08. 08. 2013 r.

Powód przyznał w pozwie, a pozwana nie zaprzeczyła, iż przelew wierzytelności na rzecz powoda został dokonany w dniu 08. 03. 2012 r.

[bezsporne; por. k – 3 i nast.].

Powód jako nabywca wierzytelności nie wstąpił do postępowania egzekucyjnego jako wierzyciel egzekwujący w miejsce dotychczasowego

[ dowody: k – 1 i nast. akt egzekucyjnych tego Komornika Km 15 119/10].

Nie dysponował bowiem ważnym tytułem wykonawczym przeciwko pozwanej, a wystawionym na jego rzecz i właśnie z tego właśnie powodu wystąpił z obecnym pozwem inicjując to postępowanie procesowe dążąc do uzyskania podstawy egzekucji wobec pozwanej. W przeciwnym wypadku to powództwo by było niedopuszczalne procesowe względnie materialnoprawnie (powaga rzeczy osądzonej, czy ugodzonej).

Powód wystąpił z pozwem w dniu 17. 10. 2017 r. przeciwko B. B., która w dniu 11. 11 2017 r. wyszła za mąż i od tego czasu nazywała się B. R.

[dowód: k – 52 koperta; k – 85 akt skrócony małżeństwa pozwanej].

W orzecznictwie został sformułowany pogląd prawny mówiący, że nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.) [uchwała SN z dnia 29 czerwca 2016 r., III CZP 29/16, OSNC 2017/5/55, LEX nr 2067028, (...) Biul.SN 2016/6/10, (...)].

Podzielając to stanowisko – na które powołała się strona pozwana - już wyżej Sąd Rejonowy wykazał, iż powód jako podmiot gospodarczy, który nie był bankiem - jako taki nie mógł korzystać ze szczególnych uprawnień bankowych przewidzianych w Prawie bankowym, gdyż przepisów wyjątkowych – w ramach głównej wykładni prawa w państwie prawnym – art. 2 Konstytucji RP, tj. wykładni językowej - nie można interpretować rozszerzająco zgodnie w łacińską dyrektywa wykładni prawa exceptiones non sunt extendendae.

Warto też w tym miejscu zwrócić uwagę na pogląd prawny, który nieco inaczej niż sprzeciw tłumaczył kwestie przedawnienia. Wynikało z niego, że:

⚫

wypowiedzenie umowy kredytu najczęściej następuje wówczas, gdy kredytobiorca nie spłaca rat i ma ten skutek, że wszystkie niezapłacone dotychczas raty stają się wymagalne ( z upływem okresu wypowiedzenia umowy ) i od tego momentu biegnie trzyletni okres przedawnienia roszczeń. Wypowiedzenie jest formą rozwiązania umowy i by miało sens (tj. wywołało przewidziane dla tej formy konsekwencje prawne) musi być dokonane w czasie, gdy dana umowa obowiązuje. W przeciwnym razie pozbawione jest jakiegokolwiek znaczenia i nie wywołuje skutków prawnych [wyrok SA w Białymstoku z dnia 15 grudnia 2017 r., I ACa 458/17, LEX nr 2432004].

Sąd Rejonowy podzielił ten wywód prawny jako oczywisty. Nie mniej jednak miał on zastosowanie do przede wszystkim do poprzedników prawnych powoda. Dopiero w drugiej kolejności w stosunku do samego powoda z prozaicznej przyczyny – powód nie był bankiem.

Dla potrzeb tej sprawy wystarczający było przyjęcie - do badania, czy nastąpiło przedawnienie – porównując chociażby ww. datę umowy przelewu z datą wniesienia tego powództwa. Od daty nabycia wierzytelności upłynęło ponad 5 lat do momentu wytoczenia powództwa ( a na marginesie od daty umorzenia ex lege postępowania egzekucyjnego upłynęło ponad 4 lata). Zarówno powód jak i jego poprzednicy prawni to podmioty gospodarcze w rozumieniu przepisów art. 43 ¹ i nast. k.c. Uczestniczyli bowiem zawodowo w obrocie gospodarczym – każdy we własnym zakresie. Był to zresztą oczywisty fakt - powszechnie znany. Dlatego podzielić należało stanowisko strony pozwanej, iż w przypadku roszczenia powoda wobec pozwanej miał zastosowanie tylko i wyłącznie trzy letni termin przedawnienia i bez znaczenie było – wobec ewidentnego spóźnienia powoda ( brak udowodnienie przerwania biegu tego przedawnienia ) – czy zaistniało wcześniej przedawnienie wobec jego poprzedników prawnych – banków i czy należało je liczyć – jak domniemywała to strona pozwana od dnia 01. 11. 2008 r. W ocenie Sądu Rejonowego banki nie dopuściły do zaistnienia przedawnienia wobec siebie, lecz tej okoliczności nie można wobec wyjątkowej sytuacji prawnej banku rozciągać na powoda, a ponadto i tak doszło do przedawnienia dochodzonego roszczenia licząc chociażby – jak ww. - od daty zawarcia umowy przelewu na rzecz powoda. Gdyby jednak – abstrahując od realiów tej sprawy - pominąć to przedawnienie wobec powoda, który nie był bankiem, to początek biegu przedawnienia by należało liczyć od dnia skutecznego prawnie wypowiedzenia umowy pożyczki przez wierzyciela bankowego, albowiem nastąpiło to na ogólnych zasadach bez konieczności korzystania z przywilejów bankowych. Wtedy by mogła wchodzi w rachubę data 01. 11. 2008 r., jak wnioskowała strona pozwana, a to by oznaczało z kolei, iż powód zawierając w dniu 08. 03. 2012 r. umowę przelewu nabył od poprzednika prawnego wierzytelność jedynie naturalną, gdyż od dnia 02. 11. 2011 r. uległa ona przedawnieniu. Ta konkluzja dodatkowo przesądziła o bezzasadności powództwa.

Dlatego mając na uwadze powyższe ustalenia i zważenie oddalono powództwo, skoro powód dochodził przedawnionego roszczenia, a strona pozwana skutecznie podniosła zarzut przedawnienia, który był – zdanie Sądu Rejonowego - uzasadniony w powyższych okolicznościach.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku:

⚫

w pkt. 1) – na zas. art. 471 § 1 a contr ario k.c. w zw. z ww. regulacjami prawnymi,

⚫

w pkt. 2) – na zas. art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z przepisem § 2 pkt 4) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.)