Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) Wierzytelności Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. w dniu 10 sierpnia 2016 r. wniósł pozew przeciwko K. B., w którym domagał się od pozwanej zapłaty następujących kwot: 1/ kwoty 73.151,41 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty z tytułu hipoteki umownej zwykłej obciążającej lokal mieszkalny położony w Z. przy ul. (...) z zastrzeżeniem pozwanej prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie jej odpowiedzialności do odsetek ustawowych za ostatnie dwa lata przed przysądzeniem prawa własności ww nieruchomości;

2/ kwoty 29.232,48 zł z tytułu hipoteki umownej kaucyjnej ustanowionej na ww nieruchomości, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty – z zastrzeżeniem pozwanej w zakresie kwot wskazanych w punktach 1 i 2 prawa do powołania się w postępowaniu egzekucyjnym na ograniczenie jej odpowiedzialności do lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w Z.;

3/ kwoty 6.757 zł tytułem kosztów procesu.

(pozew k. 2 - 10 )

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 12 września 2016 r. Sąd Okręgowy w Łodzi uwzględnił żądanie pozwu.

(nakaz zapłaty w sprawie II Nc 448 /16 – k. 111 )

Pozwana K. B. w dniu 28 września 2016 r. wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu do sprzeciwu podniosła m.in. zarzut nieudowodnienia istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem oraz zarzut przedawnienia roszczenia.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 117, 122- 162 )

Strona powodowa w odpowiedzi na sprzeciw wniosła o zasądzenie od pozwanej wskazanych w pozwie kwot wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu w kwocie 8.557 zł, stosownie do złożonego spisu kosztów.

/odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 167 – 174/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 października 2009 r. pozwana K. B. zawarła z (...) Bankiem S.A. w K. (obecnie (...) Bank S.A. w W.) umowę kredytu hipotecznego numer (...). Zgodnie z umową Bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie 116.154,31 zł. Spłatę kredytu przewidziano w 156 miesięcznych ratach równych kapitałowo – odsetkowych. Pozwana złożyła oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Spłata kredytu została zabezpieczona m. in. hipoteką umowną zwykłą w kwocie 116.154,31 zł oraz hipoteką umowną kaucyjną do kwoty stanowiącej 70% kwoty kredytu na lokalu mieszkalnym stanowiącym własność pozwanej, dla którego Sąd Rejonowy w Zgierzu V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...).

W par. 14 umowy strony postanowiły, że w przypadku nie spłacenia przez kredytobiorcę w terminie całości lub części raty spłaty wynikającej z umowy kredytu, niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym. Bank nalicza od wymagalnego kapitału odsetki karne w wysokości podwojonego oprocentowania umownego.

W par. 21 umowy przewidziano, że w razie stwierdzenia przez bank, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy a w szczególności w przypadku niespłacenia dwóch rat odsetkowych lub odsetkowo – kapitałowych lub skierowania egzekucji do nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu, bank może: a/ wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub w części; b/ żądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu bądź przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez bank. Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni. Po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu kredytobiorca obowiązany jest do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu.

( umowa - k. 14 - 25 , oświadczenie o poddaniu się egzekucji – k. 27,28 )

W dniu 19 listopada 2013 roku (...) Bank S.A. w W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) stwierdzający, że w związku z brakiem spłaty wszystkich zobowiązań określonych umową wymagalne zadłużenie pozwanej na dzień 19 listopada 2013 r. wynosi 129.849,51 zł. Wskazano, że na wymagane zadłużenie składają się: 1/ należność główna – niespłacony kapitał 105.817,06 zł, 2/ odsetki umowne za okres korzystania z kapitału od dnia 6 października 2009 r. do 24 stycznia 2013 r. w wysokości 4.872,20 zł, 3/ odsetki karne za opóźnienie naliczane od zadłużenia przeterminowanego w wysokości 24 % od dnia 30 listopada 2012 r. do dnia 5 grudnia 2012 r., w wysokości 23 % - od dnia 6 grudnia 2012 r. do 9 stycznia 2013 r., w wysokości 22 % - od 10 stycznia 2013 r. do 6 lutego 2013 r., w wysokości 21 % - od 7 lutego do 6 marca 2013 r., w wysokości 19 % - od dnia 7 marca do 8 maja 2013 r., w wysokości 18 % - od 9 maja do 5 czerwca 2013 r., w wysokości 17 % od 6 czerwca do 3 lipca 2013 r., w wysokości 16 % - od 4 lipca do dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego - w kwocie 19.160,25 zł, 4/ opłaty i inne prowizje/.

W treści tytułu bankowego bank oświadczył, że roszczenie objęte niniejszym tytułem jest wymagalne i egzekwowane.

( bankowy tytuł egzekucyjny k. 38 )

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie o sygn. I Co 3402/13 Sąd Rejonowy w Zgierzu nadał powyższemu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności.

(postanowienie k. 39 - 40 )

W dniu 19 grudnia 2014 r. (...) Bank S.A. w W. przelał przysługującą mu w stosunku do pozwanej wierzytelność na rzecz (...) Wierzytelności Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W..

(d owód: umowa cesji k. 41 - 49 , załącznik do umowy cesji k. 50 )

Pismem z dnia 19 grudnia 2014 r. (...) Bank S.A. w W. zawiadomił pozwaną o sprzedaży wierzytelności na rzecz powoda.

(zawiadomienie k. 99 )

(...) Bank S.A. w W. na postawie opisanego wyżej tytułu wykonawczego wystąpił do komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zgierzu z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Prowadzone przeciwko pozwanej postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na podstawie art. 824 par. 1 pkt 3 k.p.c.

( okoliczności bezsporne )

Pismem z dnia 23 stycznia 2015 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości w terminie 7 dni. Pozwana nie zapłaciła powodowi należności wskazanych w wezwaniu.

(wezwanie do zapłaty k. 95 ; okoliczność bezsporna)

W dniu 28 sierpnia 2015 r. powód złożył do Sądu Rejonowego w Zgierzu wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Do zawarcia ugody jednak nie doszło.

/ wniosek – k. 97 - 98/

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, z których przeprowadzono dowód. Dokumenty te zasługiwały na walor wiarygodności, gdyż ich autentyczność i rzetelność nie były przez strony kwestionowane, sąd również nie znalazł podstaw do ich podważenia.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód wywodzi swoje roszczenie z umowy o kredyt hipoteczny zawartej pomiędzy (...) Bankiem S.A. z siedzibą w K. (obecnie (...) Bank S.A. z siedzibą w W.) – jako przedsiębiorcę – z pozwaną K. B. – jako konsumentem. Ogólne uregulowanie umowy kredytu zawiera art. 69 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939 z późn. zm.), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Powód dochodzi roszczenia jako nabywca wierzytelności. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.).

W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia – rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia.

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 kc). Zgodnie z art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Termin przedawnienia roszczenia banku związanego z jego działalnością gospodarczą wynosi trzy lata.

Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

W niniejszej sprawie powód nie wykazał wprawdzie, z jaką konkretnie datą umowa kredytu zawarta z pozwaną została wypowiedziana przez poprzednika powoda, jednak wymagalność dochodzonego pozwem roszczenia, w świetle postanowień umowy kredytowej i treści bankowego tytułu wykonawczego, nie budzi wątpliwości. Bank musiał wypowiedzieć umowę pozwanej przed wystawieniem BTE, co miało miejsce 19 listopada 2013 r. Przypomnieć należy, iż stosownie do treści par. 21 ust. 3 umowy, po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu kredytobiorca obowiązany jest do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu. Z kolei z treści bankowego tytułu egzekucyjnego wynika, że okres korzystania przez kredytobiorcę z kapitału zakończył się w dniu 24 stycznia 2013 r. W świetle powyższego niewątpliwym jest, że najpóźniej na dzień 24 stycznia 2013 r. musiał upłynąć okres wypowiedzenia pozwanej umowy kredytu przez poprzednika prawnego powoda. Roszczenie zatem stało się wymagalne w dniu 25 stycznia 2013 r.

Wobec wypowiedzenia umowy przez bank, stała się wymagalna także ta część zadłużenia, której termin płatności pierwotnie ustalony w umowie jeszcze nie nastąpił. W tym momencie rozpoczął się bieg przedawnienia pozostałych rat do spłaty, a więc tych, których termin zapłaty jeszcze nie nastąpił. Zatem w myśl przepisu art. 120 k.c. bieg terminu przedawnienia rozpoczynał się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli wraz z dniem następnym po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu.

W realiach niniejszej sprawy przyjąć zatem można, że wierzytelność dochodzona pozwem uległa przedawnieniu najpóźniej w dniu 25 stycznia 2016 r. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w sierpniu 2016 r., a zatem po upływie terminu przedawnienia.

W ocenie sądu w niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego, iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję.

Sąd podziela pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, LEX nr 82431), zgodnie z którym w świetle art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124 § 2 k.c.), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia. Okoliczności w tym zakresie nie zmienia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 kwietnia 2015 r. w sprawie P 45/12, uznający art. 96 ust. 1 i 97 ust. 1 pr. bankowego za niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż TK orzekł jednocześnie, iż wymienione przepisy utracą moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 r.

W związku z tym przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

W tym miejscu należy jednak stwierdzić, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana. Przyjmuje się, że nabywca wierzytelności, który przez umowę przelewu uzyskuje przecież jedynie prawo do wierzytelności objętej dotychczasowym tytułem wykonawczym, a nie uprawnienie do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania, powinien po uzyskaniu na swoją rzecz klauzuli wykonalności, wszcząć nowe postępowanie egzekucyjne. Dodać w tym miejscu można, że nabywca wierzytelności nie będący bankiem powinien uzyskać sądowy tytuł egzekucyjny, a następnie klauzulę wykonalności, nadanie bowiem bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności nie będącemu bankiem nie jest dopuszczalne (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC z 2005 r. Nr 6, poz. 98). Tak więc, z racji następstwa prawnego o którym mowa, prawo stwierdzone w tytule egzekucyjnym na rzecz dotychczasowego wierzyciela wygasa wskutek przejścia na inny podmiot, a tym samym wygasa uprawnienie do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez pierwotny podmiot. Konkludując stwierdzić zatem należy, że skutki jakie wiązały się z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego odnoszą się do występujących w tym postępowaniu podmiotów i tytułu wykonawczego, na podstawie którego egzekucja była prowadzona. (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306). W tym orzeczeniu przejawia się linia orzecznicza SN, łagodząca sytuację dłużników – konsumentów w relacjach z funduszami sekurytyzacyjnymi. Wprawdzie w niniejszej sprawie – wobec banku doszło do przerwania biegu przedawnienia, tym niemniej, stwierdzić należy, iż skutki przerwania biegu przedawnienia następowały tylko w relacjach bank – konsument. Skoro bowiem nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł egzekucyjny (uchwała SN z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98), to nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału. Fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania.

Po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia – ale tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne zostało jednak umorzone wobec bezskuteczności egzekucji.

Z uwagi na powyższe, podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia strony powodowej należało uznać za zasadny albowiem wytoczone w dniu 10 sierpnia 2016 r. powództwo, które mogłoby skutkować przerwaniem biegu terminu przedawnienia przedmiotowego roszczenia, zostało wniesione już po upływie terminu przedawnienia, to jest po 16 marca 2013 r.

Mając powyższe rozważenia na uwadze, powództwo przeciwko pozwanej K. B. o zapłatę kwoty 102.383,89 zł z tytułu umowy kredytu z dnia 6 października 2009 r. należało oddalić w całości jako przedawnione.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty zasądzone z tego tytułu od powoda na rzecz pozwanej złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości ustalonej na podstawie par. 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t.j. Dz.U.2015.1804/ w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia niniejszego pozwu.