Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III RC 29/17

1)WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 sierpnia 2017 r.

1.1.Sąd Rejonowy w Brodnicy Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

1.2.Przewodniczący: SSR Marzena Sirokos

Protokolant: st. sekr. sądowy Milena Jastrzembska

po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2017 roku w Brodnicy

sprawy z powództwa P. Ł.

przeciwko A. Ł.

o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej

1)  ustanawia rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami P. Ł. i A. Ł. nazwisko rodowe S., którzy zawarli związek małżeński w dniu 28 października 2006 r. w B., zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w B. za numerem (...). Rozdzielność ustanawia z dniem 16 lutego 2017 roku,

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3)  nie obciąża pozwanej kosztami procesu w tym kosztami procesowymi powoda.

Sygn. akt III RC 29/17

2)Uzasadnienie

Powód P. Ł. w dniu 16 lutego 2017 roku złożył w tut. Sądzie pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej powoda i A. Ł., powstałej wskutek zawartego przez nich w dniu 28 października 2006 roku związku małżeńskiego przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w B., z jednoczesnym oznaczeniem, że wspólność ustała z dniem 11 listopada 2016r. i takie stanowisko prezentował on w toku całego postępowania. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania wskazał, że od 11 listopada 2016 roku strony pozostają w faktycznej separacji wobec zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego stron i brak jest jakichkolwiek szans na to, aby strony się pogodziły i kontynuowały zgodne pożycie małżeńskie. Powód wraz z córką zamieszkuję u swojej matki. Pozwana mieszka natomiast w wynajmowanym przez strony mieszkaniu i zaciąga zobowiązania, o których dowiedział się przypadkiem. Ponadto już raz spłacił zobowiązanie pozwanej względem (...) S.A. Po tym incydencie został zapewniony przez pozwaną, że nie ma już innych wierzycieli. Zapewnienia te okazały się jednak nieprawdą, albowiem wielokrotnie dostawał i nadal dostaje SMS-y od pozwanej z prośbą o pożyczkę na spłatę długów, o których zaciągnięciu nie miał wiedzy. Zdaniem powoda nieodpowiedzialność pozwanej w kwestiach finansowych skutkuje istotnym uszczerbkiem dla rodziny, dodatkowo jeszcze zmuszony był on pokrywać zobowiązania zaciągnięte przez pozwaną.

Pozwana A. Ł. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazała, że żądanie powoda jest nieuzasadnione, a większość twierdzeń zawartych w pozwie jest niezgodnych z rzeczywistością. Oświadczyła także, iż nie zgadza się z treścią pozwu uznając argumenty w nim zawarte, jako oczywiście bezzasadne. W jej ocenie brak jest powodów, aby orzec rozdzielność majątkową między stronami i to z dniem listopada 2016 roku. Podkreśliła ponadto, że powód podaje błędne informacje i tym samym próbuje wprowadzić Sąd w błąd, ponieważ nie trwoniła ona majątku stron, nie oddawała do lombardu żadnych rzeczy. Zaciągnięte pożyczki brane były przez powoda, gdyż to nie ona, lecz powód jest stroną umów pożyczek i naturalną konsekwencją jest to, iż musi je spłacać. Niezależnie od powyższego pozwana potwierdziła, że powód wyprowadził się z ich wspólnie wynajmowanego mieszkania w dniu 11 listopada 2016 roku, z tego faktu, w jej ocenie, nie można jednak wnioskować, że istnieje stan faktycznej separacji i jest on długotrwały. Tym samym niezrozumiałym jest dla niej żądanie powoda dotyczące ustalenia rozdzielności majątkowej od tego dnia. Pozwana wskazała ponadto, iż powód w pozwie przedstawił swoje stanowisko, które w istocie nie odpowiada prawdzie i oparte jest jedynie na jego gołosłownych twierdzeniach.

W replice na odpowiedź pozwanej powód podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w pozwie oraz zaprzeczył wszystkim twierdzeniom pozwanej wprost nieprzyznanym, ponadto przedstawił wydruki z korespondencji SMS-owiej pozwanej, która to korespondencja zdaniem powoda, wskazuję na fakt, że pozwana zaciągała zobowiązania i to zarówno w czasie trwania małżeństwa jak i w czasie separacji faktycznej. Powód podkreślił również to, że pozwana nie tylko zaciągała pożyczki, ale również nie opłacała bieżących rachunków m.in. za telefon, mimo faktu, iż miała ona do dyspozycji całą pensję powoda.

W toku postepowania na rozprawie, strony wskazały, iż toczy się już między nimi przez Sądem Okręgowym w Toruniu sprawa rozwodowa, w której Sąd wydał postanowienie o zabezpieczeniu.

Sąd ustalił, co następuje:

A. Ł. i P. Ł. związek małżeński zawarli dnia 28 października 2006 roku w B. - został on zarejestrowany za numerem (...) Urzędu Stanu Cywilnego w B.. Ze związku tego urodziła się im córka J. Ł. – lat 11. Małżonkowie nie zawierali ze sobą umów majątkowych małżeńskich. Strony łączył system wspólności majątkowej małżeńskiej. Powódka i pozwany do 11 listopada 2016 roku zamieszkiwali wspólnie w wynajmowanym przez strony mieszkaniu i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe.

Wspólnie zdecydowali się zaciągnąć kredyt na zakup działki rekreacyjnej w C.. W trakcie trwania małżeństwa zdarzało się zarówno powodowi jak i pozwanej zaciągać zobowiązania finansowe w instytucjach finansowych, takich jak P. czy (...). Oboje wiedzieli jednak o tym i godzili się na taki fakt. Z biegiem czasu sytuacja jednak wymknęła się pozwanej spod kontroli i zaciągała kolejne zobowiązania nie informując o tym powoda. P. Ł. czytając korespondencje, przypadkiem dowiedział się o kolejnych pożyczkach zaciąganych przez pozwaną. Dał szansę pozwanej i spłacił istniejące zobowiązanie. Został wówczas zapewniony przez pozwaną, że nie ma ona już żadnych wierzycieli. Obietnice i zapewnienia żony okazały się jednak nieprawdą i wyszły na jaw kolejne pozostałe do uregulowania zobowiązania.

Powód wynagrodzenie, jakie otrzymywał za wykonywaną pracę przekazywał na bieżące utrzymanie domu i spłatę istniejących zobowiązań pozwanej A. Ł.. Pozwana nie opłacała jednak bieżących rachunków m.in. za telefon, mimo, że dysponowała pensją powoda doprowadzając tym samym do powstawania kolejnych zaległości finansowych.

Pozwana w grudniu 2016 roku zastawiła w lombardzie aparat fotograficzny marki N. oraz złote pamiątki Chrztu Świętego oraz Komunii dziecka stron, o czym poinformowała powoda, aby mógł je stamtąd wykupić.

Z korespondencji sms pozwanej załączonej przez powoda wynika, że pozwana korzystała z wielu instytucji finansowych specjalizujących się w udzielaniu pożyczek, tzw. „chwilówek”. I tak pozwana A. Ł. korzystała m.in. z M. (...), KRUK, (...), P..pl, eksprespożyczka.pl, Łatwy Kredyt, F.., (...), (...) Sp. z o.o. Pozwana zaciągnęła również pożyczkę w firmie (...) w wersji on-line, wskazując dane do przelewu powoda, mimo, że powód de facto nie zawierał z w/w podmiotem żadnej umowy pożyczki. W Sądzie Rejonowym w Brodnicy w dniu 11 stycznia 2017 roku zawisła sprawa z powództwa F. Bank p.l.c. z siedzibą w S. przeciwko P. Ł. o zapłatę przekazana przez Sąd Rejonowy w Lublinie.

Wobec postawy pozwanej oraz braku jej odpowiedzialności w kwestiach finansowych, w dniu 11 listopada 2016 roku powód wyprowadził się wraz z córką z ich wspólnie wynajmowanego mieszkania i zamieszkał u swojej matki. Pozwana w dalszym ciągu zamieszkuje w mieszkaniu stron.

Wobec niemożności dojścia do porozumienia pomimo podjętych kilku prób, w toku prowadzonego postępowania strony zdecydowały się na rozwiązanie małżeństwa i złożenie pozwu o rozwód.

Dowód: zeznania powoda P. Ł. – k. 270-270v, zeznania pozwanej A. Ł. k. 270v-271, zeznania świadków: M. K. (1) – k. 263v-264, E. S. – k. 264-264v, M. S. (1) – k. 264v-265, S. S. (2) – k. 265, M. S. (2) – k. 265v, dowód z dokumentów na kartach 8-14, 27-28, 40, 42-200, 201-262 akt przedmiotowej sprawy.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania stron, w zakresie, w jakim znajdują one odzwierciedlenie w dokonanych powyżej ustaleniach faktycznych, bowiem w tym zakresie są one przekonujące i nie pozostają w sprzeczności z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadków, osób najbliższych – zarówno rodzeństwa powoda jak i pozwanej. Potwierdzili oni, że strony zaciągnęły kredyt na zakup działki na zakup działki rekreacyjnej w C.. Potwierdzili także, że nie strony nie zamieszkują ze sobą już od listopada 2016 roku i obecnie toczy się między nimi sprawa o rozwód. Rodzeństwo pozwanej oraz partnerka jej brata zeznali, że nie wiedzą nic na temat zobowiązań zaciąganych zarówno przez P. Ł., jaki i jego żonę A. Ł.. Brat pozwanej przyznał, że A. Ł. prosiła go nieraz o drobne pożyczki, ale nie wie, na co potrzebne były potrzebne jej pieniądze. Świadkowie zeznali, że nie wiedzieli, jaki był powód rozstania się stron, nie mieli również wiedzy na temat sytuacji finansowej stron. Sąd przyjął ich zeznania, jako w pełni wiarygodne i w całości dał im wiarę, choć nie wnoszą nic istotnego do sprawy, poza faktem, że strony nie zamieszkują już razem.

Co do dowodów z dokumentów wskazanych wyżej Sąd nie dopatrzył się okoliczności mogących budzić wątpliwości, co do ich prawdziwości.

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanej co wykazał wyżej ustalony stan faktyczny i do powyższego ustosunkuje się poniżej. Pozwana konsekwentnie zaprzeczała wszystkiemu co podnosił powód na okoliczność zaciąganych przez nią pożyczek, ale nie wykazała że wszystkie te pożyczki to zaciągał powód, gubiła się stanowisku na okoliczność sms przedstawionych przez powoda. Zdaniem Sądu to co już zostało wyżej podane A. łukaszewska „wpadła w spiralę” zaciąganych przez siebie długów i ta sytuacja wymknęła jej się spod kontroli w szczególności konsekwencje z tym związane. Powód zeznawał swobodnie i szczerze. Wyczuwało się w jego zeznaniach żal do pozwanej ale ten element subiektywny nie przesłaniał prawdziwości tych zeznań. Pozwana zaś uparcie prawie wszystkie okolicznościom zaprzeczała a już wszystkim okolicznościom co do zaciąganych przez nią kredytów ale temu Sąd nie dał wiary. Zauważyć należy że zawnioskowani przez nią świadkowie na okoliczności które chciała wykazać nie potwierdzili jej stanowiska.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 52 § 1 k.r.o z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Przesłanką zastosowania art. 52 § 1 k.r.o. jest trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, traktując je wyraźnie jako konsekwencję uprzedniego ustania więzi rodzinno-prawnych między małżonkami i co za tym idzie powstania trwałego stanu separacji faktycznej. Ważnymi powodami uzasadniającymi ustanowienie przez sąd pomiędzy małżonkami rozdzielności majątkowej mogą być również np.: trwonienie wspólnego majątku, rażąca niegospodarność, uchylanie się od pomnażania i utrzymywania majątku wspólnego. SN w uchwale z 5.11.1993 r., III CZP 161/93, W.. 1994, Nr 1, poz. 4), zajął stanowisko, że jeżeli sprawa o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej została wytoczona przed uprawomocnieniem się wyroku orzekającego rozwód, nie jest wyłączone orzeczenie przez sąd - na podstawie art. 52 § 2 kro - o zniesieniu wspólności ustawowej z datą wcześniejszą. Zgodnie zaś z orzeczeniem SA w Ł. (post. z 29.12.1992 r., I ACz 522/92, OSA 1993, Nr 7, poz. 46, glosa aprobująca W. M. K., P.. 1993, Nr 12, poz. 147, kwestia, iż z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie ustaje wspólność majątkowa małżonków, nie stoi na przeszkodzie rozpoznanie sprawy o zniesienie tej wspólności z datą ustalenia, o ile wytoczona ona została przed uprawomocnieniem się orzeczenia o rozwodzie. Żądanie zniesienia wspólności majątkowej z datą wsteczną ma charakter samodzielny, jest wyrazem istnienia po stronie jednego z małżonków interesu prawnego polegającego nie tylko na zniesieniu współwłasności, ale także na tym, by to zniesienie nastąpiło w określonej dacie - wcześniejszej niż data prawomocności wyroku orzekającego rozwód.

Przepis § 1 zachowuje dotychczasową możliwość zniesienia wspólności majątkowej poprzez wystąpienie z roszczeniem ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Sąd uwzględni powództwo, jeżeli będą za tym przemawiały ważne powody. W praktyce są to powody natury ekonomicznej, które w ramach utrzymywania wspólnoty majątkowej skutkują pokrzywdzeniem rodziny lub jednego z małżonków. W § 2 ustawodawca określa termin wprowadzenia rozdzielności. Każdorazowo powinien on być określony w wyroku. Regułą prawa cywilnego jest ustalanie terminu na zasadach przyjętych w stosunkach zobowiązaniowych, określonych w art. 455 KC: "Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania". Transponując powyższą zasadę na grunt prawa rodzinnego, należy przyjąć, że zwyczajowo datą uwzględnienia powództwa powinna być data doręczenia pozwu. Przepis stanowi lex specialis wobec powyższej zasady, wprowadzając, jako regułę ustanawiania rozdzielności majątkowej datę wytoczenia powództwa, czyli złożenia pozwu w sądzie. Pozew ten powinien oczywiście czynić zadość warunkom określonym w art. 187 w zw. z art. 126 kpc. Jeżeli jednak powód skutecznie powoła się na zaistnienie wyjątkowego wypadku, to wówczas rozdzielność majątkowa będzie ustanowiona z datą poprzedzającą wytoczenie powództwa. Kodeks nie zawiera katalogu wyjątkowych wypadków, natomiast powołuje jedną z okoliczności kwalifikującą się do uwzględnienia powództwa, a mianowicie rozłączenie małżonków, czyli separację faktyczną, albowiem w przypadku separacji prawnej, rozdzielność majątkowa jest jej konsekwencją ustawową.

Zgodnie ze stanowiskiem SN (wyr. SN z 11.12.2008 r., II CSK 371/08, OSNC 2009, Nr 12, poz. 171) ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tym dniu ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Przesłanką zastosowania art. 52 § 1 krio może być, zatem trwałe zerwanie wszelkich stosunków majątkowych oraz brak możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, będące konsekwencją uprzedniego ustania więzi rodzinno-prawnych między małżonkami i co za tym idzie – powstania trwałego stanu separacji faktycznej.

Nie samo zaciągnięcie jednak długu, nawet znacznego, lecz dopiero zaciągnięcie takiego długu, który nie był usprawiedliwiony interesem rodziny kwalifikuje zachowanie pozwanego małżonka, jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz, co do tego, aby małżonek ten powstrzymał się w przyszłości od tego rodzaju zachowania, spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za ważny powód w rozumieniu art. 52 kro (vide wyr. SN z 27.2.1995 r., III CRN 7/95, L.).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że między stronami zachodzi sytuacja przemawiająca za tym, aby ustanowić rozdzielność majątkową, ale z dniem wytoczenia powództwa, nie zaś jak wnosił powód od dnia 16 listopada 2016 roku. Sąd nie dopatrzył się okoliczności wskazujących na konieczność ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą poprzedzającą wytoczenie powództwa. Wskazany przez powoda argument w postaci wyprowadzenia się z wspólnego mieszkania w dniu 11 listopada 2016 roku, potwierdzony zresztą przez stronę przeciwną, nie jest jednoznaczny z początkiem istnienia separacji faktycznej między stronami. Powód twierdził, że nie miał żadnej wiedzy na temat zaciąganych przez pozwaną pożyczek do czasu wejścia w posiadanie korespondencji sms z jej telefonu, podczas gdy ustalono, że już w lipcu 2016 roku toczyła się sprawa przeciwko niemu o zapłatę najpierw przez Sądem Rejonowym w Lublinie, rzekomo niepobranej przez niego pożyczki, w której później czynnie uczestniczył na rozprawie w dniu 18 maja i 12 października 2017 roku, w której zeznał, że dowiedział się o pożyczce w momencie nadesłania wezwania do zapłaty w chwili, gdy zamieszkiwał jeszcze z żoną.

Sąd w niniejszej sprawie ustalił, że strony, co prawda od 16 listopada 2016 roku nie zamieszkują razem to jednak do czasu wytoczenia niniejszego powództwa utrzymywały więź gospodarczą i nadal podejmowały wspólne decyzje majątkowe, polegające choćby na przekazywaniu środków przez powoda pozwanej celem spłacenia wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Pozwana informowała również powoda choćby o zastawieniu w lombardzie aparatu fotograficznego czy złotej biżuterii oraz prosiła o środki finansowe na spłacenie wcześniejszych zobowiązań. Nie można, zatem jednoznacznie stwierdzić, że strony przed datą wytoczenia powództwa nie utrzymywały ze sobą więzi gospodarczej i nie miały wpływu na podejmowanie decyzji finansowych.

Reasumując - ocena tych wszystkich okoliczności wynikających z przeprowadzonego postępowania dowodowego, na które wskazano wyżej skłoniła Sąd do rozstrzygnięć znajdujących odzwierciedlenie w wyroku. I tak Sąd w punkcie 1) ustanowił rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami P. Ł. i A. Ł. nazwisko rodowe S., którzy zawarli związek małżeński w dniu 28 października 2006 r. w B., zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w B. za numerem (...) z dniem 16 lutego 2017 roku. W pozostałym zakresie Sąd nie znalazł przesłanek warunkujących ustanowienie powództwa z datą przed wytoczeniem powództwa, co znalazło swój wyraz w punkcie 2) wyroku oddalającym powództwo w pozostałym zakresie. W punkcie 3) wyroku Sąd biorąc pod uwagę trudna sytuację finansowa pozwanej odstąpił od obciążenie jej, jako strony przegrywającej, kosztami procesu, w tym kosztami procesowymi powoda.

Sędzia: /-/ M. S.