Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa B. D. przeciwko R. K. i Zakładowi (...) A.W. (...) Spółce jawnej z siedzibą w Ł. o zapłatę: 1) zasądził solidarnie od R. K. i Zakładu (...) A.W. (...) Spółki jawnej z siedzibą w Ł. na rzecz B. D. tytułem zadośćuczynienia kwotę 1.400 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 18 września 2015 roku do dnia zapłaty; 2) oddalił powództwo w pozostałej części; 3) zasądził od B. D. na rzecz R. K. i Zakładu (...) A.W. (...) Spółki jawnej z siedzibą w Ł. solidarnie koszty procesu zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia, przyjmując, że pozwani wygrali proces w 72% i pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; 4) pobrał od B. D. z roszczenia zasądzonego w pkt. 1 na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nieuiszczone koszty sądowe w kwocie 795,58 złotych; 5) pobrał solidarnie od pozwanych R. K. i Zakładu (...) A.W. (...) Spółki jawnej z siedzibą w Ł. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi nieuiszczone koszty sądowe w kwocie 309,39 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając w części oddalającej powództwo a także w zakresie rozstrzygnięcia co do kosztów procesu. Skarżąca zarzuciła rozstrzygnięciu naruszenie:

1) prawa materialnego:

- art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że kwota 2.000 zł stanowi kwotę adekwatną do doznanej szkody na osobie i w pełni rekompensuje doznany przez powódkę uszczerbek, co w konsekwencji doprowadziło do zasądzenia zadośćuczynienia w wysokości niewspółmiernie niskiej w stosunku do rozmiaru krzywdy i cierpień powódki,

- art. 362 k.c. polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, że powódka przyczyniła się do powstania szkody z dnia 11 maja 2015 roku,

2) prawa procesowego:

- art. 100 zd. 1 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie, w sytuacji gdy Sąd mógł i powinien był zastosować art. 100 zd. 2 k.p.c. alternatywnie art. 102 k.p.c.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki łącznej kwoty 5.001 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy i cierpienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 18 września 2015 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu w obu instancjach, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, które to ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne, uznając za zbędne powielanie ich w dalszej części uzasadnienia.

Niezasadny jest zarzut naruszenia art. 445 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że kwota 2.000 zł stanowi kwotę adekwatną do doznanej szkody na osobie i w pełni rekompensuje doznany przez powódkę uszczerbek.

W ocenie Sądu odwoławczego, w procesie wyrokowania przy określeniu zadośćuczynienia należnego powódce Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wszystkie wypracowane przez orzecznictwo i doktrynę kryteria ustalania wysokości zadośćuczynienia i słusznie uznał, że ostateczna suma zadośćuczynienia zasądzona od pozwanych na rzecz powódki mieści się w kategoriach „odpowiedniości”, o których mowa w art. 445 § 1 k.c. Sąd Rejonowy wziął pod uwagę wszystkie istotne okoliczności niniejszej sprawy, tj. rodzaj i długotrwałości urazu fizycznego powódki, rozmiar jej cierpień fizycznych i ich wpływ na funkcjonowanie powódki w życiu codziennym. Istotne jest, że poszkodowana nie doznała trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a w chwili obecnej nie odczuwa już żadnych, istotnych skutków zdarzenia. Doznane obrażenia nie pociągały za sobą utraty samodzielności i choćby tymczasowej konieczności korzystania z pomocy innych osób. Jednocześnie poszkodowana nie sprostała ciężarowi dowodu w zakresie w jakim wskazywała na negatywne skutki zdarzenia w sferze psychicznej.

Pamiętać należy, że kwota zadośćuczynienia ma charakter kompensacyjny, stanowi jednorazową rekompensatę za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, sytuacja poszkodowanego występującego z żądaniem powinna być oceniona całościowo, tj. nie tylko w zakresie bezpośrednich skutków zdarzenia powodującego szkodę – bezpośrednich następstw, bólu, czasowego wykluczenia z życia społecznego, ale również uwzględniać uszczerbek na zdrowiu i rokowania na przyszłość. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że z uwagi na obecność sędziowskiego uznania ingerencja w rozstrzygnięcie Sądu I instancji orzekającego na podstawie art. 445 § 1 k.c. może mieć miejsce tylko w wypadkach rażącego naruszenia kryteriów przyznawania zadośćuczynienia (por. przykładowo SN w wyroku z dnia 15 października 2009r., I CSK 83/09, LEX nr 553662 oraz SA w P. w wyroku z dnia 10 stycznia 2008r., I ACa 1048/07, LEX nr 466432), co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował art. 362 k.c. i przyjął, że powódka przyczyniła się do powstania szkody.

W ocenie Sądu II instancji za bezzasadne, należało uznać argumenty powódki, o braku przyczynienie do zaistniałej szkody bo zachowanie powódki nie było bezprawne. Zdaniem skarżącej szkoda była wynikiem użytkowania trawnika zgodnie z jego przeznaczeniem, bowiem chodzenie po trawniku nie jest zabronione, a postępowanie poszkodowanej było zgodne ze wzorcami zachowań przyjętymi w tego typu sytuacjach.

Wskazać należy, że o przyczynieniu się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia rozmiaru szkody można mówić wówczas, gdy w rozumieniu przyjętego w art. 361 k.c. związku przyczynowego zachowanie się poszkodowanego może być uznane za jedno z ogniw prowadzących do ostatecznego rezultatu w postaci szkody. Skutek w postaci szkody następuje w takim wypadku przez współdziałanie dwóch przyczyn: źródłem jednej z nich jest sprawca szkody, a drugiej sam poszkodowany. O tym, czy obowiązek naprawienia szkody należy zmniejszyć bądź zwiększyć z uwagi na przyczynienie się i ewentualnie, w jakim stopniu decyduje Sąd w procesie sędziowskiego wymiaru odszkodowania w granicach zakreślonych przez art. 362 k.c. Ocena ta nie może nosić cech dowolności i winna uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy. W judykaturze wskazuje się, że należy wziąć pod uwagę zarówno czynniki subiektywne, jak i obiektywne, w tym m.in. winę lub nieprawidłowość zachowania poszkodowanego, porównanie stopnia winy obu stron, rozmiar doznanej szkody i ewentualnie szczególne okoliczności danego przypadku (wyrok Sądu Najwyższego z 19 listopada 2009 r., IV CSK 241/09, Lex 677896). Przesłanką stosowania art. 362 k.c. stwarzającą możliwość obniżenia bądź podwyższenia odszkodowania jest taki związek pomiędzy działaniem lub zaniechaniem poszkodowanego, a powstałą szkodą, że bez owej aktywności poszkodowanego bądź w ogóle nie doznałby on szkody albo też wystąpiłaby ona w mniejszym rozmiarze. Chociaż rola winy została wysunięta na czoło kryteriów redukcji odszkodowania, a udział czynników kauzalnych nie może być lekceważony przy ustalaniu jego wymiaru, należy każdorazowo brać także pod uwagę pozostałe okoliczności, takie jak ciężar i rola ewentualnego naruszenia obowiązujących reguł postępowania, a także motywy zachowania stron.

Mając powyższe na względzie, wbrew odmiennym twierdzeniom skarżącej, uznać trzeba, że w realiach niniejszej sprawy Sąd I instancji należycie wyważył sumę okoliczności, w efekcie czego prawidłowo ustalił, że przyczynienie się poszkodowanej należało ocenić w granicach 30 %. Zauważyć należy, że z materiału dowodowego wynikają nieprawidłowości w zachowaniu zarówno powódki jak i pozwanych prowadzących w miejscu zdarzenia działalność gospodarczą. Wbrew twierdzeniom skarżącej Sąd Rejonowy nie negował, że wejściu na trawnik nie można przypisać znamion bezprawności. Jednak prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił, że poszkodowana wkraczając na trawnik powinna zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza w sytuacji kiedy studzienka, do której wpadła powódka, znajdowała się na trawniku, poza wyznaczonym ciągiem komunikacyjnym. Natomiast wina pozwanych prowadzących w miejscu zdarzenia działalność gospodarczą, wyrażała się w niezapewnieniu bezpieczeństwa innym osobom na administrowanym przez nich terenie.

Mając powyższe okoliczności na uwadze zgodzić się należy – za Sądem I instancji, że stopień przyczynienia się pozwanych był znacznie wyższy niż poszkodowanej, która nieostrożnie i lekkomyślne weszła na trawnik. W opinii Sądu Okręgowego, przy uwzględnieniu powyższych okoliczności, Sąd Rejonowy słusznie ocenił stopień przyczynienia się poszkodowanej na poziomie 30%.

Nie ma racji skarżąca podnosząc zastrzeżenie w odniesieniu do rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w przedmiocie kosztów procesu opartego na zasadzie stosunkowego rozdzielenia wyrażonej w art. 100 k.p.c .

Przy orzekaniu o kosztach procesu zasadą jest odpowiedzialność za wynik postępowania. Wbrew stanowisku skarżącej, należy wskazać, że z uwagi na fakt, iż zasadność roszczenia o zadośćuczynienie podlegała ocenie sądu, brak było podstaw do zastosowania art. 100 zdanie drugie k.p.c.. Nie można przerzucać na drugą stronę procesu ryzyka związanego z błędną oceną przez powoda swego roszczenia, czy wysokości przysługującego mu roszczenia.

Nie zasadny jest zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 102 k.p.c. poprzez brak odstąpienia od obciążenia powódki kosztami procesu na rzecz pozwanych. Wskazać trzeba na stanowisko judykatury, wedle którego „sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór„ (tak SN w postanowieniu z dnia 17 listopada 2010r., II PZ 38/10, LEX nr 687034 oraz w wyroku z dnia 27 maja 2010r., II PK 359/09, LEX nr 603828 i podobnie w postanowieniu z dnia 13 grudnia 2007r., I CZ 110/07, LEX nr 621775). Powyższe oznacza, że ingerencja sądu odwoławczego może nastąpić jedynie w wypadkach, gdy granice swobody oceny okoliczności sprawy in concreto zostały przekroczone, co jednak w niniejszej sprawie nie miało miejsca. W apelacji powódka nawet nie wskazała tych okoliczności poza ogólnym stwierdzeniem, że w sprawie winien znaleźć zastosowanie art. 102 k.p.c. oraz powołaniem się na zwolnienie powódki od kosztów sądowych w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie 2. wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty poniesione przez stronę pozwaną w tym postępowaniu złożyło się wynagrodzenie jej pełnomocnika w osobie radcy prawnego, którego wysokość – 450 zł ustalono na podstawie § 2 pkt 3, w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804).