Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Choczaj

Protokolant: sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 05 kwietnia 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. F.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz powódki D. F. kwotę:

a)  113 000,00 zł (sto trzynaście tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia, w tym kwotę:

- 9 800,00 zł (dziewięć tysięcy osiemset złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 76 750,00 zł (siedemdziesiąt sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty,

- 26 450,00 zł (dwadzieścia sześć tysięcy czterysta pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

b)  1 260,00 zł (jeden tysiąc dwieście sześćdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania związanego z kosztami pomocy osób trzecich, w tym kwotę:

- 100,00 zł (sto złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 18 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty,

- 1 160,00 zł (jeden tysiąc sto sześćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

c)  2 915,85 zł (dwa tysiące dziewięćset piętnaście złotych 85/100) tytułem odszkodowania związanego z kosztami leczenia i rehabilitacji, w tym kwotę:

- 100,00 zł (sto złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

- 1 140,00 zł (jeden tysiąc sto czterdzieści złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty,

- 1 675,85 zł (jeden tysiąc sześćset siedemdziesiąt pięć złotych 85/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

d)  300,03 zł (trzysta złotych 03/100) tytułem odszkodowania związanego z kosztami dojazdu do placówek medycznych, w tym kwotę:

- 100,00 zł (sto złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 18 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty,

- 200,03 zł (dwieście złotych 03/100) z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

e)  6 511,01 zł (sześć tysięcy pięćset jedenaście złotych 01/100) tytułem odszkodowania związanego z utraconym dochodem, w tym kwotę:

- 3 245,14 zł (trzy tysiące dwieście czterdzieści pięć złotych 14/100)
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty,

- 3 265,87 zł (trzy tysiące dwieście sześćdziesiąt pięć złotych 87/100)
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05 stycznia 2018 roku do dnia zapłaty,

f)  4 300,00 zł (cztery tysiące trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  ustala odpowiedzialność pozwanej wobec powódki za skutki wypadku
z dnia 21 maja 2015 roku mogące powstać w przyszłości;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej Towarzystwa (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 11 633,67 (jedenaście tysięcy sześćset trzydzieści trzy złote 67/100) tytułem brakujących kosztów procesu.

Sygn. akt I C 392/17

UZASADNIENIE

D. F. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Towarzystwa (...) S.A. w W. kwoty 10 100,00 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem częściowego zadośćuczynienia i odszkodowania za krzywdę doznaną wskutek wypadku z dnia 21 maja 2015 roku, o ustalenie odpowiedzialności na przyszłość oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów procesu.

W piśmie procesowym z dnia 07 grudnia 2017 roku powódka rozszerzyła powództwo - wnosząc o zasądzenie od pozwanej kwoty:

- 113 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, w tym kwoty 9 800,00 złotych
z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia
31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 103 200,00 zł z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty;

- 2 268,00 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich, w tym kwoty 100,00 zł
z ustawowymi odsetkami za okres od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia
31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 2 168,00 zł z ustawowymi odsetkami
od dnia 07 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

- 2 915,85 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, w tym kwoty 100,00 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku
do dnia zapłaty oraz kwoty 2 815,85 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 07 grudnia 2016 roku do dnia zapłaty;

- 300,03 zł z tytułem zwrotu kosztów dojazdu do placówek medycznych, w tym kwoty 100,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2015 roku
do 31 grudnia 2015 roku i ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 200,03 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty;

- 7 682,99 zł tytułem utraconych dochodów, z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 07 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty.

Postanowieniem z dnia 12 grudnia 2017 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

Pismem z dnia 04 stycznia 2011 roku pozwana wniosła o oddalenie rozszerzonego powództwa.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 21 maja 2015 roku w miejscowości S., kierujący samochodem osobowym marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) K. W. naruszył nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, iż nienależycie obserwował drogę, po czym zjechał na przeciwny pas ruchu i poruszając się po niewłaściwym pasie drogi doprowadził
do czołowego zderzenia z jadącym z naprzeciwka pojazdem marki R. (...) o numerze rejestracyjnym (...) kierowanym przez powódkę D. F.. W sprawie tego wypadku toczyło się śledztwo prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w Sieradzu, które skutkowało skierowaniem przeciwko sprawcy wypadku aktu oskarżenia o czyn z art. 177 § 2 k.k. oraz wniosku o skazanie bez przeprowadzania rozprawy w trybie art. 335 § 1 k.p.k., (dowód: zawiadomienie - k. 27; wniosek - k. 33 - 35; akt oskarżenia - k. 37) .

Przed zdarzeniem D. F. wracała z pracy do domu. Powódka nie pamiętała samego wypadku, ocknęła się, kiedy usłyszała huk wybuchających poduszek powietrznych. Z samochodu wyciągnął ją przejeżdżający obok mężczyzna, który wezwał służby ratunkowe. Z miejsca zdarzenia powódka została przewieziona karetką pogotowia do szpitala w S., gdzie do 02 czerwca 2015 roku przebywała na oddziale chirurgii urazowo - ortopedycznej z rozpoznaniem wieloodłamowego złamania przynasady bliższej kości ramiennej prawej, złamania obojczyka lewego z przemieszczeniem i złamania kompresyjnego trzonu L 4. W dniu 25 maja 2015 roku przeszła zabieg polegający na zamkniętej repozycji i stabilizacji złamania gwoździem śródszpikowym z blokowaniem statycznym kości ramiennej prawej. W dniu 01 czerwca 2015 roku powódka przeszła kolejny zabieg repozycji krwawej i stabilizacji złamania trzonu obojczyka lewego płytką rynienkową i śrubami blokowanymi. Po konsultacji neurochirurgicznej w dniu 02 czerwca 2015 roku została przeniesiona na oddział neurochirurgii w celu przeprowadzenia dalszego leczenia. Przy wypisie powódkę zaopatrzono w temblak na lewą rękę, przepisano C. na 4 tygodnie, polecono zmianę opatrunku co 2 dni i kontrolę w poradni ortopedycznej za 4 - 5 tygodni, (dowód: zeznania powódki - k. 365 verte - 366 verte i nagranie z dnia 18 stycznia 2018 roku - płyta - koperta - k. 393, minuta od 00:23:22 do 01:04:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 174 verte - 175; karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 46 - 48) .

Na oddziale neurochirurgicznym powódka przebywała do dnia 16 czerwca 2015 roku. Przy wypisie ze szpitala zalecono jej unieruchomienie tułowia
w sznurówce ortopedycznej na okres 6 tygodni oraz zakazano przeciążania kręgosłupa lędźwiowego i nadmiernego poruszania się. Przepisano leki i ustalono terminy kontroli w poradni neurochirurgicznej, (dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 42 - 45) .

Powódka kontynuowała leczenie w poradni neurochirurgicznej w S.. Podczas wizyty w dniu 23 czerwca 2015 roku rozpoznano u niej złamanie kręgu odcinka lędźwiowego kręgosłupa, opisano jej stan jako dobry, bez objawów neurologicznych i dolegliwości bólowych i przepisano dalsze leczenie zachowawcze. Podczas kolejnej wizyty w dniu 22 lipca 2015 roku u powódki stwierdzono dobry stan zdrowia z niewielkimi bólami kręgosłupa, wobec czego zlecono badania kontrolne, które zostały odczytane na następnej wizycie w dniu 29 lipca 2015 roku. Podczas kolejnej wizyty w poradni neurologicznej w dniu
02 września 2015 roku zalecono jej rehabilitację. Na wizycie w dniu 25 listopada 2015 roku powódka zgłaszała silne zawroty głowy, które występowały
po pierwotnym urazie i nasiliły się, wtedy rozpoznano u niej niewielką wielopoziomową dyskopatię szyjną, (dowód: dokumentacja medyczna - k. 116 - 120) .

W dniu 18 czerwca 2015 roku powódka odbyła konsultację neurologiczną w (...) Centrum Medycznym s.c. z siedzibą w Ł.. Za wizytę zapłaciła 250,00 zł, (dowód: faktura nr (...) - k. 51) .

Powódka leczyła się także w (...) w (...)
w S.. Pierwszą wizytę odbyła tam w dniu 18 czerwca 2015 roku, a ostatnią w dniu 30 stycznia 2016 roku. W dniu 18 czerwca 2015 roku, w dniu 02 grudnia 2015 roku i w dniu 27 lipca 2016 zapłaciła po 90,00 zł za konsultację ortopedyczną i usługę medyczną, (dowód dokumentacja medyczna - k. 121 – 130; faktura (...) - k. 51; faktura nr (...) - k. 134) .

Od 23 maja 2014 roku powódka leczy się (...) Spółka z o.o. z siedzibą w S.. Leczenie kontynuowała także
po wypadku z dnia 21 maja 2015 roku , (dowód: historia choroby - koperta - k. 278) .

W dniach od 06 stycznia 2016 roku do 11 stycznia 2016 roku powódka przebywała na oddziale chirurgii urazowo - ortopedycznej szpitala w S., gdzie w dniu 07 stycznia 2016 roku dokonano u niej zabieg artroskopii barku prawego. Podczas zabiegu zdiagnozowano pojedyncze zrosty i przykurcz torebki stawowej, nie stwierdzono uszkodzeń stożka rotatorów. Usunięto śruby blokujące gwóźdź spalający kości, jednak gwóźdź nie ustąpił. Powódce zaaplikowano opatrunki, leki, zalecono wizytę w poradni ortopedycznej i kontynuowanie ćwiczeń według schematu, (dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego - k. 132) .

Powódka nie wymagała rehabilitacji w warunkach stacjonarnych, jednak zasadne było jej podjęcie w trybie ambulatoryjnym poprzez uzupełnienie rehabilitacji dostępnej w ramach NFZ terapią manualną, (dowód: opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204) .

Od dnia 06 lipca 2015 roku do dnia 12 lipca 2015 roku powódka przebywała na rehabilitacji w Przychodni (...), Poradni (...) (...) (...), (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w Ł.. Rozpoznano u niej stan po złamaniu wieloodłamowym przynasady i trzonu kości ramiennej prawej, obojczyka lewego i trzonu kręgu L 5. W ramach rehabilitacji powódka odbyła funkcjonalny trening medyczny, konsultację kosmetologiczną, konsultację specjalistyczną u lekarza ortopedy, krioterapię, manicure, masaż leczniczy, podologię - usuwanie odcisków, terapię manualną, wizytę wprowadzającą, wstępne badanie fizjoterapeutyczne. Koszt pobytu powódki w placówce wyniósł 2 442,00 zł, (dowód: dokumentacja pobytu - k. 52 - 58) .

W okresie od dnia 06 lipca 2015 roku do dnia 14 października 2015 roku powódka odbyła zabiegi terapii manualnej w placówce (...) za kwotę 1 980,00 zł, (dowód: faktury VAT - k. 58 – 65; plan zabiegów - k. 81 - 83) .

Powódka na rehabilitację była dowożona przez swojego syna T. F., który łącznie w tym celu przejechał 1 600,00 km i zużył 96 litrów paliwa. Zapłacił za nie 300,03 zł, (dowód: oświadczenie - k. 80; faktury - k. 87 - 90; zeznania świadka T. F. - k. 176 - 176 verte) .

W dniu 30 lipca 2015 roku powódka otrzymała skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne z poradni rehabilitacyjnej, które obywała od dnia 18 sierpnia 2015 roku do dnia 28 sierpnia 2015 roku. Korzystała wówczas między innymi
z zabiegów w postaci pola magnetycznego, lasera i ćwiczeń. Następnie powódka odbywała zabiegi rehabilitacyjne refundowane przez NFZ w okresie od dnia
17 września 2015 roku do dnia 30 września 2015 roku. Kolejne zabiegi rehabilitacyjne wykonywane z limitów NFZ przeprowadzane były u powódki
od dnia 30 stycznia 2017 roku do dnia 10 lutego 2017 roku, (dowód: skierowanie na zabiegi - k. 48; zestawienie zabiegów - k. 49; zaświadczenie lekarskie - k. 84; historia zdrowia i choroby - k. 234 - 235) .

Od dnia 30 marca 2016 roku do dnia 14 kwietnia 2016 roku D. F. przebywała również na turnusie rehabilitacyjnym w Spółdzielni Osób (...) w M.. Koszt turnusu rehabilitacyjnego wyniósł 1 144,00 zł, (dowód: faktura VAT (...) - k. 173) .

Powódka wykonywała ćwiczenia rehabilitacyjne także w warunkach domowych. W tym celu zakupiła taśmy rehabilitacyjne za łączną kwotę 48,00 zł. Zakup taśmy nie był refundowany przez NFZ, (dowód: zeznania powódki - k. 365 verte - 366 verte i nagranie z dnia 18 stycznia 2018 roku - płyta - koperta - k. 393, minuta od 00:23:22 do 01:04:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 174 verte - 175; faktura vat (...) - k. 137; faktura vat (...) - k. 182; opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204; opinia biegłego
Z. P. - k. 218 - 220) .

W okresie od dnia 03 stycznia 2017 roku do dnia 21 stycznia 2017 roku powódka przebywała w (...) w Ośrodku (...), gdzie przeszła zabiegi rehabilitacji leczniczej, fizykoterapii, terapii psychologicznej i odbyła zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej, (dowód: informacja o przebytej rehabilitacji leczniczej - k. 228 - 233) .

Powódka uczęszczała także na basen, za który zapłaciła 642,00 zł. Zajęcia te nie stanowiły rehabilitacji, jednak miały pozytywny wpływ na przebieg
jej rekonwalescencji, (dowód: faktura nr (...) - k. 136; faktura nr (...) - k. 181; faktura nr (...) - k. 190; faktura nr (...) - k. 171; faktura nr (...) - k. 172; opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204) .

D. F. zakupiła również żel przeciwbólowy za łączną kwotę 85,10 zł i było to związane z leczeniem obrażeń doznanych w wypadku, (dowód: faktura vat nr (...) - k. 65; faktura VAT (...) - k. 133; opinia biegłego Z. P. - k. 218 - 220) .

W dniu 18 sierpnia 2017 roku powódka przeszła w (...) Centrum Medyczne w Ł. zabieg polegający na artroskopowej rewizji barku prawego oraz uwolnieniu stawu ramiennego poprzez usunięcie zrostów wewnątrzstawowych i przecięciu części torebki stawowej. Zmiany te powodowały u powódki występowanie ograniczeń w ruchomości barku. Koszt operacji wyniósł 3 700,00 zł, ( dowód: faktura vat (...)- k. 279; opinia uzupełniająca biegłego Z. P. - k. 370 - 370 verte) .

Po zabiegu powódka korzystała w (...) Centrum Medycznym w Ł.
z zabiegów rehabilitacyjnych: w dniu 18 sierpnia 2017 roku, za co zapłaciła 160,00 zł, w dniu 21 sierpnia 2017 roku, za co zapłaciła 170,00 zł, w dniu
22 sierpnia 2017 roku, za co zapłaciła 90,00 zł, w dniu 25 sierpnia 2017 roku,
za co zapłaciła 340,00 zł, w dniu 01 września 2017 roku, za co zapłaciła 450,00 zł, w dniu 09 września 2017 roku, za co zapłaciła 90,00 zł i w dniu 25 listopada 2017 roku, za co zapłaciła 360,00 zł. Za dojazdy na rehabilitację w tych datach powódka wydała łącznie kwotę 140,70 zł, (dowód: faktury vat - k. 280 - 285, k. 315; kserokopie biletów - k. 318 - 323) .

Powódka poniosła też w (...) Centrum Medycznym koszty badań laboratoryjnych - w kwocie 183,00 zł, opatrunku - w kwocie 50,00 zł i konsultacji medycznych - w kwocie 100,00 zł, (dowód: faktury vat - k. 281 - 282, 284 - 285) .

Po operacji D. F. poniosła także koszty zakupu ortezy odwodzącej w wysokości 60,00 zł, (dowód: oświadczenie - k. 286; faktura vat nr (...) - k. 287) .

Zabieg artroskopowej rewizji barku oraz uwolnienia stawu ramiennego
u powódki był wskazany, jednak nie był konieczny, ponieważ odpowiednio przeprowadzone leczenie rehabilitacyjne mogło skutkować pełnym odzyskaniem ruchomości barku, bez stosowania leczenia operacyjnego. Zabieg operacyjny mógł być przeprowadzony w ramach NFZ. Okres oczekiwania wynosi około 2 lat w placówkach służby zdrowia, a w prywatnych placówkach posiadających podpisaną umowę z NFZ - około 1 roku. Leczenie rehabilitacyjne
po przeprowadzonym zabiegu było konieczne, jednak mogło zostać przeprowadzone w ramach NFZ. Koszty związane z przeprowadzonym zabiegiem - badania laboratoryjne - nie były konieczne wobec możliwości ich wykonania
w ramach NFZ. Powódka zasadnie poniosła koszt zakupu ortezy, (dowód: uzupełniająca opinia biegłego Z. P. - k. 370 - 370 verte) .

Zabiegi operacyjne, jakie przeszła powódka, spowodowały powstanie
na jej ciele, to jest klatce piersiowej w okolicy podobojczykowej lewej i przedniej, tylnej i tylno - bocznej części ramienia, blizn pooperacyjnych, (dowód: opinia biegłego C. P. - D. - k. 295 - 299) .

Powódka jest zatrudniona jako nauczyciel w Szkole Podstawowej
w K. i bezpośrednio po zdarzeniu przebywała na zwolnieniu lekarskim. W miesiącu poprzedzającym wypadek, to jest w kwietniu 2015 roku otrzymała wynagrodzenie brutto 4 071,84 zł (netto 2 908,37 zł). W czerwcu 2015 roku otrzymała wynagrodzenie brutto w wysokości 3 910,54 zł (netto 2 963,13 zł).
W kolejnych miesiącach jej wynagrodzenie wynosiło: w lipcu 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w sierpniu 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); we wrześniu 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w październiku 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 z netto); w listopadzie 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w grudniu 2015 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w styczniu 2016 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w lutym 2016 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w marcu 2016 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w kwietniu 2016 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w maju 2016 roku - 797,10 zł brutto (725,10 zł netto); w czerwcu 2016 roku - 2 037,04 zł brutto (1 543,96 zł netto); w listopadzie 2016 roku - 3 555,44 zł brutto (2 621,33 zł netto); w grudniu 2016 roku - 926,52 zł brutto (829, 87 zł netto); w styczniu 2017 roku - 797,10 brutto (725,10 z netto); w lutym 2017 - 1 097,80 zł brutto (925,10 zł netto). Z uwagi na leczenie obrażeń doznanych w wypadku powódka nie nabyła uprawnienia do dodatkowego rocznego wynagrodzenia za rok 2015 i 2016
w wysokości odpowiednio: 3 683,78 zł brutto (2 737,79 zł netto) i 3 391,05 zł brutto (2 362,79 netto), (dowód: zaświadczenie z dnia 18 maja 2016 roku - k. 324; zaświadczenie (...) - k. 93; zaświadczenie z dnia 07 lutego 2017 roku - k. 328; informacja z dnia 26 stycznia 2016 roku - k. 327; informacja z dnia
20 stycznia 2017 roku - k. 331) .

W okresie od 01 września 2015 roku do 30 września 2015 roku powódka otrzymała zasiłek chorobowy w wysokości 3 073,80 zł brutto (2 520,24 zł netto), (dowód: zaświadczenie o wypłaconych zasiłkach/świadczeniach - k. 92) .

Orzeczeniem z dnia 20 października Lekarz Orzecznik ZUS uznał powódkę za niezdolną do pracy i ustalił jej uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 6 miesięcy - licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego, (dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS nr (...) - k. 78 - 79) .

Tytułem świadczenia rehabilitacyjnego powódka pobrała w okresie:
od dnia 19 listopada 2015 roku do dnia 31 listopada 2015 roku - 1 106,52 zł brutto (907,31 zł netto); od dnia 01 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku - 2 858,51 zł brutto (2 343,51 zł netto); od dnia 01 stycznia 2016 roku
do dnia 31 stycznia 2016 roku - 2 858,51 zł brutto (2 343,51 zł netto); od dnia
01 lutego 2016 roku do dnia 29 lutego 2016 roku - 2 474,41 zł brutto (2 029,41 zł netto), od dnia 01 marca 2016 roku do dnia 31 marca 2016 roku - 2 382,35 zł brutto (1 953,35 zł netto); od dnia 01 kwietnia 2016 roku do dnia 30 kwietnia 2016 roku - 2 305,50 zł brutto (1 890,50 zł netto); od dnia 01 maja 2016 roku
do dnia 16 maja 2016 roku - 1 229,60 zł (1 008,60 zł netto); od dnia 03 listopada 2016 roku do dnia 30 listopada 2016 - 1 758,12 zł brutto (1 441,73 zł netto);
od dnia 01 grudnia 2016 roku do dnia 31 grudnia 2016 roku - 1 946,49 zł brutto (1 595,80 zł netto); od dnia 01 stycznia 2017 roku do dnia 27 stycznia 2017 roku - 1 695,33 zł brutto (1 390,41 zł netto), (dowód: zaświadczenie - k. 325 - 326; zaświadczenie - k. 329) .

Samochód, którym poruszał się sprawca wypadku był ubezpieczony
w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych
w pozwanej spółce, (bezsporne) .

Powódka zgłosiła szkodę pozwanej pismem z dnia 24 lipca 2015 roku. Decyzją z dnia 11 sierpnia 2015 roku pozwana przyznała na rzecz powódki zadośćuczynienie w wysokości 17 000,00 zł oraz odszkodowanie, na które składały się koszty leczenia ambulatoryjnego w wysokości 43,00 zł. Pismem z dnia 24 sierpnia 2015 roku powódka złożyła odwołanie od tej decyzji. Decyzją z dnia 22 września 2015 roku pozwana przyznała na rzecz powódki kwotę 58,00 zł tytułem refundacji kosztów zakupu niezbędnych środków medycznych, kwotę
1 008,00 zł tytułem refundacji kosztów opieki osób trzecich w okresie poszpitalnym (21 dni po 4 godziny dziennie i 42 dni po 2 godziny dziennie
- ze stawką godzinową 4,00 zł), a także kwotę 100,00 zł tytułem kosztów przejazdu do placówek medycznych. W pozostałej części pozwana odmówiła wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania, (dowód: bezsporne; pisma powódki i decyzje pozwanej - k. 18 - 31 verte) .

D. F. ma 59 lat. Przed wypadkiem była osobą zdrową, leczyła się jedynie na nadciśnienie. Po zakończeniu leczenia szpitalnego przebywała w domu pod opieką rodziny. Ze względu na unieruchomienie obu kończyn górnych i noszenie gorsetu na odcinku lędźwiowym miała kłopoty
z poruszaniem się i z samoobsługą. W czynnościach dnia codziennego powódce pomagały osoby trzecie, które ponadto przygotowywały dla niej posiłki, robiły zakupy, pranie i sprzątanie. Powódka mieszka z mężem, który jest kierowcą zawodowym i często nie ma go w domu oraz z synem. Na co dzień D. F. pomagali synowie, synowe i koleżanki. Oprócz tego przez trzy miesiące po dwie godziny dziennie do powódki przychodziła pielęgniarka, która opiekowała się nią w tym czasie, a także zmieniała jej opatrunki i podawała zastrzyki przeciwzakrzepowe. Za te usługi powódka zapłaciła 2 268,00 zł. Powódka nosiła temblak do końca lipca 2015 roku, C. do połowy lipca 2015 roku, a gorset do września 2015 roku. Powódka odzyskała samodzielność
w październiku 2015 roku, kiedy funkcja kończyn górnych uległa znacznej poprawie (do tego czasu była ona znacznie upośledzona). Powódka mogła wówczas bez pomocy innych osób wykonywać czynności samoobsługowe, choć było to bardziej długotrwałe niż przed wypadkiem, (dowód: zeznania powódki - k. 365 verte - 366 verte i nagranie z dnia 18 stycznia 2018 roku - płyta - koperta - k. 393, minuta od 00:23:22 do 01:04:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 174 verte - 175; zeznania świadków: M. S. - k. 175 verte, J. B. - k. 175 verte - 176, T. F. k. 176 - 176 verte; faktury vat nr (...) - k. 66, k. 69, k. 72; wykazy świadczonych usług - k. 67 - 68, k. 70 - 71, k. 73 - 74; opinia biegłego Z. P. - k. 218 - 220) .

Ze względu na rodzaj obrażeń w obrębie obojczyka i ramienia przez okres pierwszego miesiąca dolegliwości bólowe, jakie odczuwała powódka, były znaczne i wymagały systematycznego leczenia przeciwbólowego, a przez następne dwa miesiące zmniejszały się, chociaż przez ten czas mogły być także intensywne, (dowód: opinia biegłego Z. P. - k. 218 - 220) .

Silne dolegliwości bólowe związane ze złamaniem kręgu L 4, na poziomie od 7 do 8 punktów w 10. stopniowej skali mierzenia bólu, mogły utrzymywać
się u powódki w okresie od 1 do 2 tygodni, następnie powinny ulec zmniejszeniu. Z tego względu powódka wymagała początkowo stałego, a następnie doraźnego stosowania leków przeciwbólowych, (dowód: opinia biegłego A. T. - k. 259 - 262 verte) .

Przed wypadkiem powódka zajmowała się domem, lubiła też prace
w ogrodzie. Obecnie ma problem, aby wykonywać takie prace ogrodnicze, jak: pielenie, sadzenie i podlewanie. Ma trudności, aby utrzymać w dłoni sekator. Pomimo tego stara się wykonywać wszystkie te czynności samodzielnie, choć
po wykonanej pracy odczuwa wzmożony ból i zmęczenie. Obecnie powódka wykonuje też samodzielnie wszystkie obowiązki domowe i nie wymaga pomocy osób trzecich. Samodzielnie myje okna i zawiesza firanki i odkurza, choć czynności te zajmują jej więcej czasu niż przed wypadkiem. Powódka wróciła
też do pracy zawodowej jako nauczyciel przedszkolny i wykonuje wszystkie czynności, które wiążą się ze schylaniem, chodzeniem, długotrwałym utrzymywaniem pozycji stojącej. Przed wystąpieniem urazu powódka była towarzyską osobą, często spotykała się z przyjaciółmi. Obecnie stała
się apatyczna, preferuje spędzać czas samotnie w domu. Ze względu na swoje problemy ze sprawnością ma poczucie, że jest niepotrzebna, (dowód: zeznania powódki - k. 365 verte - 366 verte i nagranie z dnia 18 stycznia 2018 roku - płyta - koperta - k. 393, minuta od 00:23:22 do 01:04:24 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 174 verte - 175) .

W dniu 08 sierpnia 2016 roku (...) do Spraw Orzekania
o Niepełnosprawności w S. uznał powódkę za niepełnosprawną w stopniu lekkim do dnia 31 sierpnia 2018 roku, (dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności - k. 192 - 193) .

Z punktu widzenia ortopedycznego obecnie ogólny i miejscowy stan zdrowia powódki jest dobry. Doznane przez powódkę załamania uległy wygojeniu, a rokowania co do stanu jej zdrowia są dobre. Z punktu widzenia ortopedycznego następstwa przebytych urazów mogą być zmniejszone odpowiednią dalszą terapią, zatem leczenie nie zostało zakończone, (dowód: opinia biegłego Z. P. - k. 218 - 220 wraz z opinią uzupełniającą - k. 370 - 370 verte) .

Z punktu widzenia rehabilitacyjnego rokowania co do stanu zdrowia powódki są umiarkowane, ponieważ pomimo kilkukrotnych rehabilitacji odczuwa ona nadal dolegliwości bólowe i ograniczenie sprawności prawej kończyny górnej i ograniczenie ruchomości prawego barku. Wskazane jest podjęcie dalszej rehabilitacji w związku z ograniczeniem ruchomości prawego barku. Rehabilitacja może być wykonywana w trybie planowym w ramach NFZ. Taka rehabilitacja byłaby kompleksowym postępowaniem leczniczym. Celowe jest przeprowadzenie 2 cyklów rehabilitacji po 10 dni zabiegowych, (dowód: opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204 wraz z opinią uzupełniającą - k. 242) .

W wyniku wypadku z dnia 21 maja 2015 roku D. F. doznała złamania lewego obojczyka, kości ramiennej prawej oraz trzonu czwartego kręgu lędźwiowego, które skutkują u powódki ograniczeniami ruchomości. Uszkodzenie kręgosłupa na odcinku lędźwiowym spowodowało ograniczenie ruchomości w zakresie rotacji powyżej 20 stopni skutkowało powstaniem u powódki długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15 %. Dalsza rehabilitacja rokuje na zmniejszenie lub też ustąpienie ograniczeń w ruchomości kręgosłupa. W następstwie przebytego złamania lewego obojczyka u powódki występuje dysfunkcja w postaci deformacji lewej okolicy nadobojczykowej oraz dolegliwościami bólowymi, które doprowadziły do powstania 8 % trwałego uszczerbku na zdrowiu. Deformacja ta nie może zostać usunięta poprzez dalsze zabiegi lub rehabilitacje, (dowód: opinia biegłego Z. P. - k. 218 - 220 wraz z opinią uzupełniającą - k. 370 - 370 verte) .

Z punktu widzenia lekarza z zakresu rehabilitacji medycznej powódka doznała 15 % trwałego uszczerbku na zdrowiu, wynikającego ze złamania trzonu kości ramiennej prawej z wyczuwalnym zniekształceniem prawej kości ramiennej ze znacznym ograniczeniem ruchomość prawego barku. Ograniczenie to trwa powyżej 6 miesięcy i nie rokuje poprawy, (dowód: opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204 wraz z opinią uzupełniającą - k. 242) .

Doznane przez powódkę złamania są jedyną przyczyną upośledzenia ruchomości powódki z punktu widzenia ortopedycznego. Odczuwane przez powódkę dolegliwości nie wynikają z innych przyczyn, takich jak zaniedbanie leczenia lub błąd lekarski lub też choroby samoistne, (dowód: opinia biegłego
Z. P. - k. 218 - 220 wraz z opinią uzupełniającą - k. 370 - 370 verte; opinia biegłej K. K. - k. 199 - 204) .

Złamanie kompresyjne kręgu L 4 nastąpiło bez powikłań neurologicznych. Aktualny stan zdrowia powódki w zakresie złamanego kręgu L 4 jest dobry, jej leczenie należy uznać za zakończone. Powódka cierpi na chorobę zwyrodnieniowo - dyskopatyczną kręgosłupa, a złamanie kompresyjne kręgu L 4 mogło wpłynąć negatywnie na przebieg zmian zwyrodnieniowych u powódki. Pomimo tego obecne dolegliwości bólowe kręgosłupa, jakie odczuwa powódka, wynikają głównie z postępującego procesu starzenia się kręgosłupa, (dowód: opinia biegłego A. T. - k. 259 - 262 verte wraz z opinią uzupełniającą - k. 292 - 292 verte) .

Blizny pooperacyjne spowodowały u powódki trwały uszczerbek
na zdrowiu w wysokości 15 %. Ze względu na trwałe oszpecenie bliznami, które skutkuje u powódki trwałym dyskomfortem, aktualny stan powódki jest zły,
a rokowania są w tym względzie niepomyślne. Blizny, jakie utrzymują się na ciele powódki, nie mogą zostać całkowicie zlikwidowane poprzez interwencję chirurgiczną ani w wyniku upływu czasu, (dowód: opinia biegłego.
C. P. - D. - k. 295 - 299) .

Powyższy stan faktyczny w dużej mierze jest niesporny, gdyż został oparty na niekwestionowanym przez strony nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy.

Ponadto Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o zeznania powódki
i świadków: M. S., J. B. i T. F., które uznał za wiarygodne, jasne, rzetelne i korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym, nie negowanym przez pozwaną.

Skutki wypadku, procentowy uszczerbek na zdrowiu, okres i intensywności cierpień powódki w związku z tym zdarzeniem, konieczność korzystania z pomocy lub opieki osób trzecich, konieczność zaopatrzenia powódkę w leki, aktualny stan zdrowia powódki oraz dalsze rokowania oraz na ile obecny stan zdrowia powódki wynika z następstw chorób samoistnych lub z innych przyczyn, takich jak zaniedbanie badań kontrolnych lub błąd lekarski, zostały ustalone na podstawie zeznań powódki i wyżej wymienionych świadków oraz na podstawie opinii biegłych lekarzy: ortopedy - traumatologa, chirurga plastyka, neurologa
i rehabilitanta. Opinie te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione, a także w pełni z sobą korelują i wzajemnie się uzupełniają. Treść tych opinii oparta została
na badaniu powódki i na analizie dokumentacji medycznej, przy czym sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Ponadto biegli szczegółowo opisali stan zdrowia powódki, zarówno ten po wypadku, jak i obecny. Rozważając procentowy uszczerbek na zdrowiu oraz charakter obrażeń powódki uwzględnili również swoje wieloletnie doświadczenie w zakresie opiniowania. Nie dostrzeżono przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych względów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów. Opinie te nie zostały skutecznie zakwestionowane przez strony procesu, gdyż zgodnie z żądaniami stron biegli odnieśli się do podnoszonych przez nich wątpliwości w opiniach uzupełniających. Sąd oddalił przy tym wniosek pełnomocnika powódki o sporządzenie kolejnej opinii uzupełniającej przez biegłego ortopedę - traumatologa, ponieważ pytania były jedynie polemiką z wyczerpującą opinią przedstawioną przez biegłego. Ponadto wydanie kolejnej uzupełniającej opinii było zbędne wobec treści roszczeń powódki, która nie wnosiła o zapłatę odszkodowania tytułem kosztów, jakie poniosła za operację barku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

D. F. wystąpiła z żądaniem zapłaty na jej rzecz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia, stosownego odszkodowania związanego z kosztami leczenia, dojazdu, opieki osób trzecich, w związku z wypadkiem komunikacyjnym, jakiemu uległa
21 maja 2015 roku.

W niniejszej sprawie w sposób nie budzący wątpliwości ustalono,
iż sprawca wypadku, w którym ucierpiała powódka, w dniu wypadku korzystał
z obowiązkowego ubezpieczenia OC pozwanej i kwestia ta nie wymaga dalszego wyjaśnienia. Pozwana uznała swoją odpowiedzialność, gdyż wypłaciła
D. F. na etapie postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienie
w wysokości 17 000,00 zł oraz odszkodowanie, na które składały się koszty leczenia ambulatoryjnego w wysokości 43,00 zł, koszty zakupu niezbędnych środków medycznych w wysokości 58,00 zł, koszty opieki osób trzecich
w wysokości 1 008,00 zł i koszty dojazdu do placówek medycznych w wysokości 100,00 zł.

Podstawą odpowiedzialności pozwanej jest art. 822 § 1 i § 4 k.c., który stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę
w związku z ruchem tego pojazdu ( art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

Poza sporem pozostawało również i to, że u powódki nastąpiło uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia, który uprawnia ją do żądania od pozwanego zakładu ubezpieczeń zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - w myśl art. 445 § 1 k.c.

Przepis art. 445 § 1 k.c. stanowi, że sąd może przyznać poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Chodzi tu o krzywdę (szkodę niemajątkową) ujmowaną jako cierpienie fizyczne, a więc ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, to jest ujemne uczucia przeżywane
w związku z cierpieniami fizycznymi (patrz wyrok SN z 04 lipca 1969 roku, I PR 178/69, OSNCP 1970, Nr 4, poz. 71). Zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia - te już doznane i te mogące powstać w przyszłości. Powinno ono być zatem przyznaną jednorazową rekompensatą za całą krzywdę.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia obowiązuje zasada miarkowania wyrażająca się w nakazie uwzględnienia wszystkich okoliczności
i skutków doznanych krzywd z odniesieniem do warunków określających poziom życia ludzi w pełni sprawnych i aktywnych, panujących w środowisku w jakim żyje powód (patrz uzasadnienie wyroku SN z dnia 04 lipca 2000 roku, I CKN 837/00 LEX nr 56891).

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wieku poszkodowanego, stopnia cierpień fizycznych
i psychicznych, ich intensywności i czasu trwania, nieodwracalności następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwa, oszpecenia), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszłość, poczucia nieprzydatności społecznej, bezradności życiowej oraz innych podobnych czynników (patrz wyrok SN z 09 listopada 2007 roku, V CSK 245/07, OSNC -ZD/2008/4/95).

Sąd Najwyższy w ostatnich latach wielokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach, że ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną
do warunków gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę, że nie można akceptować stosowania taryfikatora i ustalania wysokości zadośćuczynienia według procentów trwałego uszczerbku na zdrowiu, że zdrowie ludzkie jest dobrem
o szczególnie wysokiej wartości, w związku z czym zadośćuczynienie z tytułu uszczerbku na zdrowiu powinno być odpowiednio duże, że nietrafne jest posługiwanie się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia jedynie określonymi jednostkami przeliczeniowymi w postaci najniższego czy średniego wynagrodzenia pracowniczego.

O wysokości należnego zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim rozmiar (zakres) doznanej przez pokrzywdzonego krzywdy, a niewymierny charakter tej krzywdy sprawia, że ocena w tej mierze winna być dokonana
na podstawie całokształtu okoliczności sprawy.

Przesłanką żądania zadośćuczynienia za krzywdę jest również istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy naruszeniem dobra osobistego (zdrowia), a szkodą niemajątkową. Spełnienie tej przesłanki nie budzi wątpliwości w niniejszej sprawie, gdyż w wyniku wypadku spowodowanego przez osobę, za która odpowiedzialność ponosi pozwana, powódka doznała łącznie 53 % uszczerbku na zdrowiu.

Sąd ustalając zakres krzywdy powódki uwzględnił m.in. rozmiar doznanych przez nią cierpień fizycznych i psychicznych, wysoki uszczerbek na zdrowiu, jej wiek (60 lat) i skutki, które spowodowały obrażenia doznane w wypadku we wszystkich płaszczyznach jej życia. Przede wszystkim miał na uwadze fakt, że w wyniku zdarzenia doszło u powódki do obrażeń narządu ruchu, które uniemożliwiły jej samodzielną egzystencję i spowodowały, że przez okres przynajmniej 3 miesięcy była zależna od opieki i pomocy innych osób. Obrażenia, których doznała, spowodowały konieczność hospitalizacji przez okres 26 dni, połączonej z zabiegami operacyjnymi. Łącznie przez cały okres leczenia powódka przebyła cztery operację, z czego trzy zakończyły się sukcesem. Powódka musiała podjąć także dalsze długotrwałe leczenie i rehabilitację, które nie doprowadziły do powrotu do stanu zdrowia sprzed wypadku. Dysfunkcja będąca następstwem przebytego złamania lewego obojczyka polega na wystąpieniu niewielkiej deformacji lewej okolicy nadobojczykowej, która nie może jednak zostać usunięta poprzez leczenie i jest trwała. Deformacja ta skutkuje dolegliwościami bólowymi i zmniejsza ruchomość barku. W tym sensie rokowania powódki co do odzyskania sprawności są niepomyślne. Poprzez podjęte leczenie operacyjne powódce udało
się natomiast zniwelować skutki złamania kości ramiennej. Pozytywnie zakończyło się również leczenie złamania kręgosłupa na wysokości kręgu L - 4. Przebyte zabiegi operacyjne skutkowały jednak powstaniem u powódki widocznych blizn.

Aktualnie, po podjętym leczeniu, powódka jest samodzielna i może wykonywać czynności dnia codziennego bez pomocy innych osób, a także realizować swoje zainteresowania, chociaż doznane obrażenia utrudniają
jej te działania.

Sąd miał też na względzie to, że całe zdarzenie było dla powódki źródłem stresu, a świadomość ograniczeń w codziennej egzystencji i niepewność
co do przyszłej sprawności negatywnie wpływały na samopoczucie powódki. Ponadto D. F. była do czasu wypadku osobą sprawną, a jego nagle wystąpienie, do którego w żadnym stopniu nie przyczyniła się, sparaliżowało jej dotychczas normalne funkcjonowanie. W efekcie tego pogorszeniu uległa również jej sytuacja finansowa. Należy też zauważyć, że po wypadku u powódki pozostały blizny i zniekształcenia ciała, co z całą pewnością obniża jej samoocenę i komfort psychiczny.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że cierpienia fizyczne
i psychiczne u powódki były bardzo duże.

Z tych wszystkich względów Sąd doszedł do wniosku, iż kwota zadośćuczynienia winna wynieść 159 000,00 zł, ale w związku z tym, że powódka żądała niższej kwoty, czyli 113 000,00 zł, Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku,
na podstawie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c.

Zadośćuczynienie w powyższej kwocie stanowi ekonomicznie odczuwalną wartość, ale jednocześnie utrzymane jest w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kompensuje doznaną przez powódkę krzywdę, przedstawia
dla niej ekonomicznie odczuwalną wartość, nie jest przy tym rażąco wygórowane i nie prowadzi do nieuzasadnionego przysporzenia w jej majątku.

Kwotę zadośćuczynienia zasądzono na rzecz powódki z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 9 800,00 zł od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c.
i na podstawie art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018, poz. 473) oraz
od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym
od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), to jest od dnia wytoczenia powództwa (data prezentaty w urzędzie pocztowym), skoro żądanie wypłacenia kwoty 93 750,00 zł powódka zgłosiła jeszcze w toku postępowania likwidacyjnego. W związku z tym roszczenie powódki co do żądania zapłaty kwoty 9 800,00 tytułem zadośćuczynienia było już wówczas wymagalne.

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 76 750,00 zł od dnia 07 grudnia 2017 roku, tj. od dnia złożenia pisma rozszerzającego powództwo, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), dlatego, że ze względu na wezwanie do zapłaty kwoty 93 750,00 zł w postępowaniu likwidacyjnym i zapłacenie przez pozwaną kwoty 17 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia przed złożeniem pozwu, w dniu rozszerzenia powództwa wymagalne było żądanie zapłaty różnicy wyżej wymienionych kwot, czyli kwoty 76 750,00 zł.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 26 450,00 zł Sąd zasądził od dnia 05 stycznia 2018 roku, czyli od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwaną pisma procesowego z dnia 04 stycznia 2018 roku, w którym wniosła o oddalenie powództwa rozszerzonego również w zakresie zadośćuczynienia, o czym orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

W pozostałej części Sąd powództwo o odsetki - jako bezzasadne - oddalił,
o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Przechodząc do omawiania zasadności dalszych roszczeń powódki należy przytoczyć treść art. 444 § 1 k.c., z którego wynika, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe
z tego powodu koszty.

Naprawienie szkody obejmuje więc w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane
z doznanym uszczerbkiem (koszty przejazdów, wyżywienia itp.). Koszty objęte kompensacją muszą być uzasadnione ze względu na rodzaj i rozmiary poniesionego uszczerbku, pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym.

W zakresie odszkodowania powódka po rozszerzeniu powództwa dochodziła kwoty 2 268,00 tytułem kosztów opieki osób trzecich, kwoty 2 915,85 zł tytułem kosztów leczenia, kwoty 303,00 zł tytułem kosztów dojazdu do placówek medycznych oraz kwoty 7 682,99 zł tytułem utraconych dochodów.

Sąd uwzględnił w części żądanie powódki dotyczące kosztów opieki osób trzecich. W tej kwestii Sąd oparł się na opinii biegłego z zakresu ortopedii
i traumatologii, który ocenił, że koszty poniesione przez powódkę tytułem zapłaty za usługi pielęgniarskie w okresie 3 miesięcy w wymiarze od 1 godziny do 3 godzin dziennie były uzasadnione. Powódka poniosła zaś z tego tytułu koszty w wysokości 2 268,00 zł. Kwotę tę należało jednak pomniejszyć o kwotę 1 008,00 zł, wypłaconą przez pozwaną w toku postępowania likwidacyjnego tytułem refundacji opieki osób trzecich za okres poszpitalnym wynoszący 63 dni.

Dlatego też powódce należy się odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów opieki osób trzecich w wysokości 1 260,00 zł i taka kwota została zasądzona w pkt 1 b wyroku - na podstawie art. 444 § 1 k.c.

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo o odszkodowanie za koszty opieki osób trzecich jako niezasadne i nie pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Kwotę odszkodowania za poniesione koszty opieki w wysokości 100,00 zł zasądzono na rzecz powódki z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
18 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku, w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), gdyż w dniu 17 czerwca 2016 roku pełnomocnik pozwanej w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa, a zatem od dnia następnego pozwana pozostawała w zwłoce.

Od pozostałej kwoty należnej powódce tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich Sąd zasądził odsetki od dnia 05 stycznia 2018 roku,
czyli od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwaną pisma procesowego
z dnia 04 stycznia 2018 roku, w którym wniosła o oddalenie powództwa rozszerzonego również w zakresie tych kosztów, o czym orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

W pozostałej części Sąd powództwo o odsetki od kwoty żądanej z tytułu kosztów pomocy osób trzecich oddalił, jako bezzasadne, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Sąd uwzględnił dochodzone przez powódkę koszty leczenia na kwotę 2 915,85 zł, na którą składają się: koszty terapii manualnej (faktury nr (...)) na łączną kwotę 1 980,00 zł; koszty konsultacji ortopedycznej (faktury nr (...)) na łączną kwotę 270,00 zł; koszty konsultacji neurologicznej (faktura nr (...)) na kwotę 250,00 zł; koszty zakupu żelu L. (faktury nr (...)) na łączną kwotę 129,85 zł, koszty wykupienia wejść na basen (faktury (...)) na łączną kwotę 454,00 zł oraz koszty zakupu taśmy rehabilitacyjnej (faktury nr (...)) na łączną kwotę 48,00 zł.

Zasadność poniesienia opisanych wydatków na rehabilitację wynika
z opinii biegłej w zakresie rehabilitacji, która stwierdziła również konieczność zakupu przez powódkę taśmy rehabilitacyjnej. Biegła oceniła również
za przydatne w toku rekonwalescencji powódki korzystanie przez nią z basenu, choć nie stanowiło to zajęć stricte rehabilitacyjnych. Sąd przyjął również
ten wydatek za usprawiedliwiony, bo był on powiązany z procesem leczenia powódki. Biegły ortopeda - traumatolog potwierdził przy tym konieczność zakupu przez powódkę żelu L., a także taśmy rehabilitacyjnej.

Sąd uznał również za celowe i konieczne poniesienie przez powódkę kosztów w postaci leczenia u lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii i neurologii, prowadzących prywatną praktykę lekarską. Należy mieć bowiem na względzie to, że urazy wymagały podjęcia przez powódkę działań dotykających wielu dziedzin medycyny i musiały być one podjęte odpowiednio szybko, tak aby przywrócić powódce jak największą sprawność i umożliwić jej przecież szybki powrót do pracy. Trzeba też zauważyć, że co do zasady powódka leczyła
się u specjalistów korzystając z ubezpieczenia społecznego, można zatem przyjąć, zgodnie z argumentacją powódki, że wizyty u specjalistów przyjmujących w ramach prywatnej praktyki były incydentalne w całym procesie jej leczenia i w kontekście poniesionych przez powódkę wydatków na rehabilitację medyczną przedstawiają niewielką wartość.

Z tych względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 444
§ 1 k.c.

Kwotę 100,00 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia zasądzono z ustawowymi odsetkami od dnia 20 listopada 2015 roku do dnia
31 grudnia 2015 roku, na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473) oraz od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), to jest od dnia wytoczenia powództwa (data prezentaty w urzędzie pocztowym), skoro żądanie wypłacenia odpowiedniej kwoty tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia powódka zgłosiła jeszcze w toku postępowania likwidacyjnego.

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1 140,00 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia od dnia 07 grudnia 2017 roku, tj. od dnia złożenia pisma rozszerzającego powództwo, wobec tego, że w toku postępowania likwidacyjnego powódka zgłosiła żądanie zapłaty tejże kwoty i roszczenie to było wówczas wymagalne, o czym orzekł, jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 1 675,00 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia Sąd zasądził od dnia 05 stycznia 2018 roku, czyli od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwaną pisma procesowego z dnia
04 stycznia 2018 roku, w którym wniosła o oddalenie powództwa rozszerzonego również w zakresie tych kosztów, o czym orzekł, jak w pkt 1 c wyroku,
na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

Sąd uwzględnił również w całości żądanie powódki dotyczące dojazdów
do placówek medycznych w trakcie leczenia. W okresie leczenia poszpitalnego powódka była dowożona samochodem przez swojego syna na rehabilitację. Strona powodowa określiła roszczenie o zwrot kosztów transportu na podstawie ilości przejechanych kilometrów oraz ilości zakupionego paliwa, na podstawie oświadczenia złożonego przez syna powódki.

W opinii Sądu zestawienia sporządzone przez powódkę jest precyzyjne
i wiarygodne, a ponadto odzwierciedla jedynie niewielki wycinek kosztów z tytułu dojazdów, jakie osoby dowożące powódkę musiały ponieść w celu jej dalszego leczenia. Trzeba mieć bowiem na względzie okoliczność podnoszoną przez biegłych ortopedy - traumatologa i rehabilitanta, że w okresie zastosowanego unieruchomienia powódka nie mogła wykonywać żadnych czynności wymagających użycia obu kończyn górnych, a tym samym samodzielnie kierować samochodem. Nie ulega też żadnej wątpliwości, iż podjęta terapia manualna w Ł. były konsekwencją urazów, jakich doznała powódka w wypadku i istniała konieczność przejazdu na wykupione zajęcia samochodem.

Oświadczenie syna powódki o ilości przejechanych kilometrów, które zostały dołączone do akt, znajdują też odzwierciedlenie w zeznaniach przesłuchiwanych w sprawie świadków i w zeznaniach powódki oraz
w dokumentacji medycznej, to jest w planach zabiegów. Zestawienie odzwierciedla również ilość przejechanych kilometrów z miejsca zamieszkania powódki do miejsca przeprowadzania zabiegów i odpowiada właściwej odległości na tych trasach.

Zasadnym jest zatem ustalenie, iż powódce należy się odszkodowanie
z tytułu poniesionych kosztów dojazdu w wysokości dochodzonej przez nią kwoty 300,03 zł i taka kwota została zasądzona w pkt 1 d wyroku, na podstawie art. 444 § 1 k.c. w zw. z art. 322 k.p.c.

Kwotę 100,00 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty dojazdu zasądzono w pkt 1 d z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, na podstawie art. 481 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), od dnia 18 czerwca 2016 roku, to jest od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwaną odpowiedzi na pozew, w której wniosła o oddalenie powództwa w całości, skoro żądanie wypłacenia odpowiedniej kwoty tytułem tego odszkodowania powódka zgłosiła dopiero w pozwie.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 200,03 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu Sąd zasądził od dnia 05 stycznia 2018 roku, czyli od dnia następnego
po sporządzeniu przez pozwaną pisma procesowego z dnia 04 stycznia 2018 roku, w którym wniosła o oddalenie powództwa rozszerzonego również w zakresie tych kosztów, o czym orzekł, jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

W pozostałej części Sąd powództwo w zakresie ustalenia odsetek oddalił,
o czym orzeczono w punkcie 3 wyroku.

Zasadne w części okazało się również roszczenie powódki o zasądzenie
na jej rzecz odszkodowania związanego z utraconym dochodem.

Roszczenie to znajduje swoją podstawę zarówno w przepisach art. 415 k.c. w zw. z art. 361 § 2 k.c., jak i w art. 444 § 1. Przepis art. 361 § 2 k.c. stanowi bowiem, iż naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wynika z niego, iż szkoda majątkowa w rozumieniu prawa cywilnego występuje w dwóch postaciach: straty, którą poniósł poszkodowany w wyniku zdarzenia szkodzącego (damnum emergens) oraz nie uzyskania przez niego korzyści (lucrum cessans). Utrata korzyści polega przy tym na niepowiększeniu się czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. Szkoda związana z utraconymi korzyściami, w tym utraconym zarobkiem, ma zawsze charakter hipotetyczny, a więc musi być wykazana przez poszkodowanego z tak dużym prawdopodobieństwem,
że w świetle doświadczenia życiowego uzasadnia przyjęcie, iż utrata spodziewanych korzyści rzeczywiście nastąpiła (patrz wyrok SN z dnia
03 października 1979 roku, sygn. II CR 304/79, OSNC 1980/9/164). Ocena wartości utraconych korzyści, jako szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, powinna być przy tym zrelatywizowana do możliwości zarobkowych zindywidualizowanego poszkodowanego (patrz J. Jastrzębski, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2001 roku, II CKN 578/99, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003, nr 4, s. 50), dlatego też istotne znaczenie ma w tym zakresie zbadanie zachowania poszkodowanego tak przed, jak i po wystąpieniu zdarzenia szkodzącego (patrz K. Pietrzykowski, Kodeks cywilny. Komentarz, tom I, Warszawa 2002, s. 725).

Jednocześnie również przepis art. 444 § 1 zdanie pierwsze k.c. nie wyłącza możliwości dochodzenia przez poszkodowanego utraconych zarobków, pomimo
iż literalnie stanowi on wyłącznie o kosztach wynikłych z uszkodzenia ciała
lub rozstroju zdrowia. Przepis ten nie wyczerpuje jednak wszystkich roszczeń
o naprawienie wynikającej z następstw czynu niedozwolonego szkody, skoro ustawodawca kreuje w kodeksie cywilnym zasadę pełnej kompensaty (patrz wyrok SN z dnia 14 maja 1997 roku, II UKN 113/97, OSNP 1998/5/163). Odmienna wykładnia byłaby zatem sprzeczna z ogólnymi zasadami wyrażonymi
w przepisach prawa cywilnego.

W ocenie Sądu powódka spełniła wymóg wykazania, iż osiągnęłaby spodziewane korzyści w określonej wysokości z bardzo dużym prawdopodobieństwem, graniczącym z pewnością, ponieważ przedstawiła zaświadczenia z zakładu pracy, w których zestawiono wysokość dochodów jakie powinna otrzymywać w czasie pozostawania przez nią na zwolnieniu lekarskim, a jakie w tym czasie otrzymywała. Oprócz tego powódka przedstawiła zestawienie świadczeń jakie pobierała z tytułu niezdolności do pracy, tj. zasiłku chorobowego, a potem rehabilitacyjnego.

Przed ustaleniem wysokości odszkodowania na rzecz powódki należnego jej ze względu na utracone dochody, należy zaznaczyć, że musi ono zostać ustalane według wartości netto. Wynika to z ugruntowanego już orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego ustalania wysokości renty wyrównawczej z art. 442 § 1 1 k.c. W orzeczeniu z dnia 23 listopada 2010 roku (sygn. I PK 47/10, Lex nr 707403) Sąd Najwyższy stwierdził, że rentę odszkodowawczą (regulowaną przepisami kodeksu cywilnego) wylicza się w wartościach netto (bez uwzględnienia tej części potencjalnych dochodów, którą należałoby potraktować jako zaliczkę na podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenia społeczne, ponieważ odszkodowanie cywilne nie jest przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych ani oskładkowaniu składkami na ubezpieczenia społeczne). Renta o charakterze odszkodowawczym nie jest przychodem ze stosunku pracy. Nie znajduje uzasadnienia zatem żądanie powódki, aby podstawą do zasądzenia odszkodowania z tytułu utraconych dochodów miałyby być wartości brutto, tj. powiększone o kwotę podatku.

W oparciu zatem o treść cytowanego wcześniej art. 444 k.c. Sąd zasądził również kwotę 6 511,01 zł na rzecz powódki tytułem utraconych przez nią zarobków za okres od wypadku do 27 stycznia 2017 roku, bowiem otrzymywany przez nie zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne nie rekompensowało
w całości utraconych przez nią dochodów, co wynika wprost z zestawienia ZUS przedstawionego przez powódkę oraz pisma pracodawcy. Kwota dochodzona
z tytułu szkody w tym zakresie nie przekracza natomiast kwoty utraconych dochodów. Z samego tylko zestawienia sporządzonego przez powódkę wynika,
że utraciła ona w podawanym przez siebie okresie kwotę 7 868,25 zł netto tytułem wynagrodzenia. Skoro jednak powódka dochodziła zapłaty kwoty 6 511,01 zł netto z tego tytułu, to Sąd zasądził na jej rzecz taką właśnie kwotę, o czym orzekł, jak w punkcie 1 e wyroku.

Z powyższych względów w pozostałej części Sąd powództwo o zapłatę
z tytułu utraconych dochodów oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 3 wyroku.

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 3 245,14 zł z tytuły utraconych dochodów od dnia 07 grudnia 2017 roku, tj. od dnia złożenia pisma rozszerzającego powództwo, z uwagi na to, że w toku postępowania likwidacyjnego powódka zgłosiła żądanie zapłaty tejże kwoty i roszczenie to było już wówczas wymagalne.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 3 265,87 zł tytułem utraconych dochodów Sąd zasądził od dnia 05 stycznia 2018 roku, czyli od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwaną pisma procesowego z dnia 04 stycznia 2018 roku, w którym wniosła o oddalenie powództwa rozszerzonego również w zakresie tych kosztów, o czym orzekł, jak w pkt 1 c wyroku, na podstawie art. 481 k.c.
w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2016 roku w zw. z art. 476 k.c. i art. 817 k.c. i art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 473).

Powódka dochodziła także ustalenia w wyroku odpowiedzialności
pozwanej za skutki wypadku z dnia 21 maja 2015 roku mogące powstać
w przyszłości.

Podstawę takiego żądania stanowi art. 189 k.p.c., a jego ocena zależy
od ustalenia czy zgłaszający je ma interes prawny. Trzeba w tym miejscu zauważyć, że interesu tego nie pozbawia fakt zasądzenia określonego świadczenia z art. 444 § 1 i 2 k.c., czy 445 k.c. (patrz uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 12 kwietnia 1970 roku, III PZP 34/69, OSNCP 1970 nr 12 poz. 217). Przypomnieć jedynie należy, że zgodnie z ogólną regułą dowodzenia wyrażoną w art. 6 k.c., wszelkie przesłanki wskazane w art. 189 k.p.c. powinna wykazać strona powodowa. Z uzasadnienia znajdującego się w piśmie rozszerzającym powództwo wynika, że poszkodowana swojego interesu prawnego w ustaleniu odpowiedzialności na przyszłość upatrywała w wielonarządowych urazach, których doznała i które spowodowały u niej trwały uszczerbek na zdrowiu oraz faktu, że leczenie powódki nie zostało zakończone. Sąd podziela argumentację przedstawioną przez powódkę. Nie można bowiem wykluczyć, że urazy doznane przez powódkę mogą skutkować dalszym pogorszeniem się stanu zdrowia
i podejmowaniem dalszego leczenia oraz rehabilitacji, co wynika z opinii biegłego ortopedy - traumatologa oraz biegłej z zakresu rehabilitacji. Pomimo tego, że w obecnym stanie prawnym nie został w żaden sposób ograniczony czas, w jakim może ujawnić się szkoda na osobie, za którą odpowiedzialność ponosi sprawca danego zdarzenia, ponieważ zgodnie z treścią § 3 art. 442 ¹ k.c. szkoda nie może przedawnić się wcześniej niż z upływem 3 lat, od kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia, to jednak należy mieć na względzie, że kolejny proces odszkodowawczy może toczyć się po długim czasie od wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę, co wiąże się z trudnościami dowodowymi wraz z upływem czasu, a przesądzenie w sentencji wyroku zasądzającego świadczenie odszkodowawcze o odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości zwalnia poszkodowanego z obowiązku udowodnienia istnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności podmiotu, na którym taka odpowiedzialność już ciąży (patrz uchwała SN z dnia 24 lutego 2009 roku, III CZP 2/09, opublikowaną w OSNC z 2009 r., nr 12, poz. 168).

W związku z powyższym Sąd orzekł o odpowiedzialności pozwanej
na przyszłość na podstawie art. 189 k.p.c., tak jak w punkcie 2 wyroku.

O kosztach procesu należnych powódce od pozwanej Sąd orzekł,
jak w pkt 1 f wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c. Wartość żądania powódki wynosi 126 166,87 zł, a Sąd uwzględnił powództwo do kwoty 123 986,89 zł, zatem powódka wygrała sprawę w 98 %, a przegrała w 2 %, czyli w przeważającej części wygrała sprawę.

Powódka poniosła koszty procesu w wysokości 4 300,00 zł, w tym: 300,00 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu; 3 600,00 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego, ustalonych na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn., Dz. U. z 2013 r. poz. 490 ze zm.) w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 265) i 400,00 zł tytułem zaliczki na koszty opinii biegłych.

O brakujących kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 4 wyroku,
na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 roku, poz. 300) w zw. z art. 98 k.p.c., obciążając nimi pozwaną. Brakujące koszty wynoszą 11 633,67 zł, w tym: 6 009,00 zł tytułem brakującej część opłaty stosunkowej oraz kwota 5 624,67 zł tytułem brakujących koszty opinii biegłych.