Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSO Katarzyna Powalska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2018 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z wniosku K. P. (1) i K. P.

z udziałem L. T., M. T., W. C., B. C., Zarządu Dróg Miejskich w W., Parafii R. – (...) pod wezwaniem (...) M. P. w W., J. N., M. M. (1), K. S. (1), Gminy W., T. P. (1)

o rozgraniczenie

na skutek apelacji wnioskodawców i uczestniczki postępowania T. P. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 28 grudnia 2017 roku, sygnatura akt I Ns 255/10

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  oddalić wniosek uczestnika postępowania Gminy W. o zasądzenie kosztów postępowania.

Sygn. akt I Ca 128/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z 28 grudnia 2017 r., wydanym w sprawie sygn. akt

I Ns 255/10, Sąd Rejonowy w Wieluniu dokonał rozgraniczenia następujących nieruchomości położonych w W., oznaczonych numerami geodezyjnymi:

a.  nr (...)stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność Gminy W., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru czerwonego od punktu (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...) (...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

b.  nr (...) stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność M. M. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) przez punkt (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

c.  (...) stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność J. N., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) przez punkt (...) do punktu 1479 zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

d.  nr (...) stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność Parafii (...) pod wezwaniem (...) w W., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...)do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

e.  nr(...) stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność Gminy W., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

f.  nr(...) stanowiącej własność K. P., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność K. S. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) przez punkty (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...)
i (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

g.  nr (...) stanowiącej własność K. P. (1) i T. P. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność Gminy W., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) do punktu (...)zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...) (...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

h.  nr (...) stanowiącej własność K. P. (1) i T. P. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność Gminy W., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...)do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

i.  nr (...) stanowiącej własność K. P. (1) i T. P. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność W. i B. C., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

j.  nr 28/1 stanowiącej własność K. P. (1) i T. P. (1), dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) stanowiącą własność L. i M. T., dla której w Sądzie Rejonowym w Wieluniu V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (...) według linii koloru fioletowego od punktu (...) do punktu (...) zgodnie z mapą sporządzoną przez biegłego sądowego geodetę M. B. (1) (zaewidencjonowaną w (...) Ośrodku (...)
i (...) w W. w dniu 26 stycznia 2017 r. za nr P. (...).(...)), stanowiącą integralną cześć orzeczenia k. 907;

nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wieluniu tytułem części kosztów sądowych:

- od wnioskodawców K. P. (1) i K. P. po 2 000 złotych,

- od uczestniczki postępowania Gminy W. 4 000 złotych

oraz znosząc wzajemnie pomiędzy wnioskodawcami i uczestnikami postępowania koszty postępowania.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Należąca obecnie do wnioskodawczyni K. P. nieruchomość położona w W. oznaczona nr działki (...), a także należąca do wnioskodawcy K. P. (1) nieruchomość położona w W. oznaczona nr działki (...) stanowi część większej nieruchomości, która należała kiedyś do dziadka wnioskodawcy K. S. (2). Zgodnie ze sporządzonym w 1946 r. przez mierniczego przysięgłego Z. Ł. planem (mapą) nieruchomość położona w W., stanowiąca kamieniołomy i ziemię orną miała łączną powierzchnię 1,6666 ha. W 1947 r. w granicach określonych na tej mapie przedmiotową nieruchomość nabył w całości K. S. (2). Zgodnie z opisem nieruchomości zawartym w akcie notarialnym - umowie sprzedaży nieruchomość położona była przy cmentarzu w W., pomiędzy gruntami K. M.
i ciągnęła się od gruntu F. K. do granicy gruntów wsi G.. Następnie w 1949 r. wyodrębniono z tej nieruchomości działkę o obszarze 0,5402 ha, od strony wsi G., którą K. S. (2) sprzedał J. i Z. małżonkom G.. Nieruchomość ta od strony południowej graniczyła z drogą polną, która prowadziła z W. w kierunku G.. Małżonkowie G., z kolei w 1965 r., sprzedali tę nieruchomość Z. i N. P..

W dniu 3 grudnia 1969 r. K. S. (2) darował N. P. resztę z pozostałej mu części nieruchomości o obszarze 1,6666 ha, tj. rolę i nieużytki o obszarze 1,1264 ha. W ten sposób w 1969 r. rodzina P. objęła dwie nieruchomości, składające się na całość, którą w 1947 r. nabył ich poprzednik K. S. (2). Łączny obszar obu nieruchomości wynosił wówczas 1,6666 ha.

W dniu 10 lutego 1988 r. rodzice wnioskodawcy przekazali mu gospodarstwo rolne obejmujące opisane wyżej nieruchomości oznaczone już wówczas jednym nr działki (...) o obszarze 1,6413 ha, zgodnie z mapą sporządzoną w 1987 r., stanowiącą załącznik do aktu notarialnego. W chwili zawarcia umowy przekazania gospodarstwa rolnego wnioskodawca pozostawał w związku małżeńskim z uczestniczką T. P. (1).

Od strony zachodniej, na wysokości cmentarza, z działką nr (...) graniczyła nieruchomość należąca do F. i H. małżonków K. o obszarze 1,7341 ha, rozciągająca się w kierunku północnym do ul. (...). Małżonkowie K. kupili tę nieruchomość w 1949 r. od K. M..

W 1950 r. z nieruchomości małżonków K. wydzielono część
o obszarze 0,3000 ha, którą nabyła S. B. (1), przy czym na mocy umowy zamiany z 1951 r. małżonkowie K. pozostawili sobie od strony działki nr (...) należącej do wnioskodawcy pas szerokości 8 m i długości 138 m od ul. (...) w kierunku południowym.

Po śmierci małżonków K. w 1992 r. ich spadkobiercy dokonali sprzedaży należących do nich gruntów, stanowiących część opisanej wyżej nieruchomości. Działki oznaczone nr (...) o łącznym obszarze 1,1204 ha nabyła Gmina W. na rozbudowę cmentarza, tworząc w ten sposób sąsiedztwo z działką nr (...). Gmina W. wykupiła także na ten sam cel graniczące od strony zachodniej z nieruchomością małżonków K. grunty należące do H. G. (1) oznaczone nr działek (...).

Po śmierci S. B. (1) należącą do niej nieruchomości w 2001 r. nabyli Z. i R. małżonkowie M.. Działka ta w ewidencji gruntów oznaczona była nr (...)i miała powierzchnię 0,3308 ha. W 2002 r. doszło do podziału tej nieruchomości na dwie działki (...). Działkę (...) o obszarze 0,0991 ha w 2002 r. od małżonków M. nabyła Gmina W. z przeznaczeniem na rozbudowę cmentarza.

Od strony zachodniej, poniżej cmentarza z działką nr (...) graniczyła działka rolna o obszarze 1,9705 ha należąca od 1955 r. do S. i K. małżonków J.. Obecnie grunty te po przekształceniach i zmianach właścicieli oznaczone są nr działek (...), która stanowi własność M. M. (1) i objęta jest Kw (...), a także działka nr (...), która stanowi własność J. N. i objęta jest Kw (...).

Od północy z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) graniczy do dziś nieruchomość oznaczona nr działki (...) o obszarze 0,1853 ha, należąca do L.
i M. małżonków T., objęta Kw (...). Dla tej nieruchomości
w 1950 r. wykonano mapę, według której powierzchnia jej wynosiła 0,1832 ha,
a szerokość działki od strony południowej, a więc w granicy z działką (...) wynosiła 22,10 m.

Do lat 90-tych ubiegłego stulecia wnioskodawca i jego poprzednicy prawni korzystali ze swojej nieruchomości w sposób niezakłócony, w szczególności nie istniał między nimi, a właścicielami sąsiednich nieruchomości spór o granice, które wyznaczały kamienie graniczne, do dzisiaj niezachowane.

Problemy z granicami nieruchomości i korzystaniem z nich pojawiły się
w latach 90-tych, kiedy Gmina W. przystąpiła do inwestycji związanych
z rozbudową cmentarza, wykupowaniem gruntów sąsiadujących z nieruchomością wnioskodawcy. Podczas prac budowalnych zaczęły ginąć kamienie graniczne i nowe powstające inwestycje powodowały, że wnioskodawcy zaczęli mieć wątpliwości co do rzeczywistych granic nieruchomości i miejsc usytuowania inwestycji Gminy W.. Protestowali też przeciwko wywożeniu przez Gminę śmieci i gruzu na teren nich nieruchomości.

Na podstawie decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w W. z dnia 23 listopada 1990 r., której celem było poszerzenie cmentarza katolickiego w W., należąca do wnioskodawcy K. P. (1) działka nr (...) o obszarze 1,6413 ha podzielona została na trzy działki: nr (...) o powierzchni 0,1582 ha, (...)o powierzchni 0,6004 ha, (...) o powierzchni 0,8827 ha.

W 2006 r. powstałą w wyniku podziału nieruchomość oznaczoną nr działki (...) o obszarze 0,8827 ha nabyła w drodze darowizny wnioskodawczyni K. P. (2).

W 2008 r. działkę nr (...) o obszarze 0,6004 ha nabyła od wnioskodawcy i jego małżonki Gmina W..

W 2010 r. doszło do podziału należącej do Gminy W. nieruchomości oznaczonej nr działki (...) na działki (...), a także podziału nabytej przez Gminę od wnioskodawcy działki nr (...) na działki (...), z czego własność nieruchomości oznaczonej nr działki (...) Gmina W. przeniosła na rzecz Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w W..

Na podstawie decyzji Starosty (...) z dnia 21 listopada 2014 r. należąca do wnioskodawczyni K. P. działka nr (...) uległa podziałowi na działki (...). Działka nr (...) została wywłaszczona za odszkodowaniem na rzecz Gminy W. w związku z realizacją inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi gminnej ul. (...).

Granice należących do nieruchomości wnioskodawców z nieruchomościami od strony wschodniej nigdy nie pozostawały sporne.

Od wschodu z nieruchomością wnioskodawcy K. P. (1) - działką nr (...) graniczy należąca do B. i W. małżonków C. nieruchomość oznaczona nr działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw (...).

Od wschodu z nieruchomością wnioskodawczyni K. P. - działka nr (...) graniczy należąca do K. S. (1) nieruchomość oznaczona nr działki (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta Kw (...).

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2007 r. wszczęte zostało na wniosek K. P. (1) i K. P. postępowanie rozgraniczeniowe pomiędzy nieruchomościami oznaczonym nr działek (...) a nieruchomościami uczestników postępowania: (...) - stanowiącej własność L. i M. T., (...) - stanowiącej własność W. i B. C., (...) - stanowiącej własność Gminy W.,(...) - stanowiącej własność S. M., (...) - stanowiącej własność Gminy W., (...) - stanowiącej własność Gminy W., a będącej w użytkowaniu wieczystym Parafii (...)
w W., (...) - stanowiącej własność J. N., (...) - stanowiącej własność M. M. (1) i T. i S. S. (2) oraz (...) - stanowiącej własność Gminy W.. Do czynności ustalenia granic upoważniony został geodeta J. K. (1), który sporządził szkic graniczny ustalając przebieg granicy na podstawie planów sytuacyjnych z lat 1949-1951 z akt ksiąg wieczystych, mapy sytuacyjno-wysokościowej, mapy ewidencyjnej z zasobu (...) Ośrodka (...) w W., szkiców polowych z pomiaru stanu posiadania z 1962 r., szkiców polowych z zasobu (...), danych ewidencyjnych z księgi wieczystej, pomiarów granic i podziałów. Decyzją z dnia 4 marca

2010 r. Burmistrz W. zatwierdził przebieg granicy zgodnie ze wskazaniami geodety J. K.. Od wydanej decyzji rozgraniczeniowej wnioskodawcy złożyli odwołanie.

Ustaleń faktycznych Sąd Rejonowy dokonał głównie na podstawie dokumentów w postaci umów nabycia przedmiotowych nieruchomości, map oraz decyzji administracyjnych znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) zauważając, że wnioskodawcy w zdecydowanej większości załączali kserokopie tych dokumentów.

W ocenie Sądu Rejonowego, przedstawione przez wnioskodawców dowody nie wskazują w sposób wyraźny i przekonywujący, by zachodnia granica nieruchomości oznaczonej nr działki (...) przebiegała w sposób przez nich wskazany. Nie można także dać wiary twierdzeniom wnioskodawców, że decyzja podziałowa z dnia 23 listopada 1990 r. nr (...) wraz z mapą podziałową znajdująca się w aktach Kw (...) k. 38-39 nie uzyskała statusu prawnego i nie jest prawomocna, skoro na dokumencie tym widnieje klauzula stwierdzająca jej ostateczność. Wnioskodawcy nie wykazali w żaden sposób, że decyzja ta nie jest ostateczna, czy została uchylona. Na podstawie podziału zatwierdzonego tą decyzją wyodrębniona została działka nr (...), którą K. i T. P. (1) w 2006 r. darowali wnioskodawczyni K. P. (2).

Sąd pierwszej instancji dał wiarę zeznaniom wnioskodawców oraz T. P. (1), z których wynikało, że do początku lat 90-tych nie było sporu w zakresie korzystania przez wnioskodawców z należących do nich nieruchomości i granice z sąsiadującymi gruntami nie były sporne. Sytuacja uległa jednak zmianie, kiedy w latach 90-tych rozpoczęły się inwestycje budowalne Gminy W. i Gmina stała się właścicielem części nieruchomości sąsiadujących z gruntami wnioskodawców. Dochodziło wówczas przy tym do podziałów nieruchomości. Wiarygodne zatem pozostają zeznania wnioskodawców oraz T. P., że przy pracach budowlanych ginęły kamienie graniczne, bowiem nie odnaleziono ich także w niniejszym postępowaniu. Niemniej jednak, w świetle ustaleń dokonanych przez biegłego geodetę M. B., pomimo braku na gruncie dawnych znaków granicznych, można na podstawie istniejących dokumentów geodezyjnych wyznaczyć w terenie punkty, które pozwalają na wytyczenie granicy.

Sąd pierwszej instancji stwierdził także, że wskazanie przez wnioskodawców punktu granicznego 203, który miałby wyznaczać zachodnią granicę nieruchomości oznaczonej nr działki (...) nie ma umocowania w dokumentacji geodezyjnej, gdyż jego położenie nie wynika nawet wprost z przedstawionej przez wnioskodawców biegłemu mapy z 17.05.1950 r., a jedynie - jak stwierdził biegły - punkt ten może mieścić się na linii granicznej pomiędzy nieruchomością wnioskodawcy a dawną nieruchomością małżonków K. i S. B.. Niekwestionowana jednak pozostaje okoliczność, iż jeszcze przed podziałami w latach 90-tych faktycznie nieruchomość wnioskodawcy graniczyła z nieruchomością małżonków K.. Jeśli chodzi natomiast o fragment gruntu małż. K. stanowiący drogę o szerokości 8 m od ulicy (...) w kierunku południowym, nabyty w drodze zamiany ze S. B. (1) w 1951 r., po której to prawo przejścia, przechodu i przejazdu posiadała m.in. H. G. (1) - właścicielka nieruchomości oznaczonej nr działki (...), to wbrew twierdzeniom wnioskodawców, Gmina W. uzyskała prawo nie tylko do własności tej drogi, jak i gruntu stanowiącego własność H. G., bowiem w 1992 r. nabyła od spadkobierców małżonków K. należące do nich nieruchomości (działki nr (...)), jak i od H. G. jej nieruchomości oznaczone nr działki (...).

Brak jest również zdaniem Sądu Rejonowego podstaw do uznania za wiarygodne twierdzeń wnioskodawców oraz T. P. (1), że część spornej nieruchomości wskazanej w opinii biegłego sądowego geodety kolorem czerwonym powinna znajdować się w granicach nieruchomości należącej do wnioskodawcy. Przeczą temu inne dowody w szczególności opinia biegłego sądowego geodety M. B. oraz dokonane przez Sąd szczegółowe ustalenia wynikające z mapy wykonanej w 1950 r. znajdującej w załączonym do aktach Kw (...) zbiorze dokumentów, z której wynika, że od północy z nieruchomością oznaczoną nr działki (...) graniczy nieruchomość oznaczona nr działki (...) o obszarze 0,1853 ha, należąca do L. i M. małżonków T., a szerokość tej działki od strony południowej, a więc w granicy z działką (...) wynosi 22,10 m. Brak jest zatem podstaw do uznania, iż północna granica nieruchomości należącej do wnioskodawcy K. P. (1), obecnie działki nr (...), wynosi więcej niż 22,10 m.

Jednocześnie jednak nie można wykluczyć, że - jak twierdzą wnioskodawcy - korzystali oni przez jakiś okres, do czasu rozpoczęcia inwestycji przez Gminę W. w latach 90-tych władanie sporną częścią nieruchomości (oznaczoną kolorem czerwonym), ale mogło to odbywać się jedynie w zakresie wykraczającym poza zakres własności K. P. (1) wyznaczony granicami wynikającymi z map (chociażby z mapy znajdującej w załączonym do aktach Kw (...)) i uznać ich można co najwyżej, za posiadaczy tej spornej części, których posiadanie zostało przerwane w latach 90-tych. Natomiast stwierdzić należy, w oparciu o istniejące dokumenty geodezyjne i opinię biegłego, że w żadnej mierze część sporna nie stanowiła ich własności i nie znajdowała się w granicach nieruchomości oznaczonej obecnie nr działki (...).

Sąd pierwszej instancji nie dał także wiary twierdzeniom wnioskodawców, iż uczestniczka postępowania Gmina W. w sposób bezprawny urządziła drogę przy nieruchomości oznaczonej, przed podziałem nr działki (...) od strony ul. (...). Jak wynika bowiem z treści aktu notarialnego z dnia 24.03.1947 r. Nr (...), znajdującego się w zbiorze dokumentów w aktach Kw (...) w opisie nieruchomości sprzedawanej przez K. S. (2) mowa jest o granicy z drogą polną od strony G., a na mapie sporządzonej na potrzeby tego aktu wyraźnie zaznaczona jest droga z W. do G., bezpośrednio granicząca z gruntem sprzedawanym przez K. S. (2). Podobnie na mapie z 1955 r. załączonej do zbioru dokumentów w aktach Kw (...) k. 1 stanowiącej załącznik do umowy nabycia nieruchomości przez S. i K. małż. J., a także z mapy stanowiącej załącznik do umowy przekazania wnioskodawcy gospodarstwa rolnego przez rodziców w 1988 r. wynika, że od południa z działką nr (...) graniczy droga. Na te same ustalenia wskazywał biegły geodeta w sporządzanych opiniach.

Za wiarygodne Sąd uznał wszystkie opinie biegłego sądowego geodety M. B. (1) wykonane na potrzeby niniejszego postępowania.

Biegły wskazał, że różnica pomiędzy początkową powierzchnią całej działki nr (...), która wynosiła 1,6666 ha a powierzchnią wynikająca z operatu ewidencji gruntów z 1964 r., zgodnie z którym działka w chwili przekazania jej wnioskodawcy przez jego rodziców miała powierzchnię 1,6413 ha mieści się w granicach dopuszczalnych granic błędu i wynika z innego sposobu pomiaru, zwiększonej dokładności narzędzi pomiarowych i innej technologii obliczania powierzchni (na podstawie współrzędnych punktów granicznych), co jest dokładniejsze od metod stosowanych w latach 40-tych, czy 50-tych. Nie można zatem, zdaniem Sądu z różnicy w tej powierzchni wywodzić, iż szerokość działki nr (...) od północy powinna być większa niż 22,10 m, skoro nie ma na to żadnego przekonującego dowodu, a z mapy z

1950 r. wynika, że taka właśnie była jej szerokość.

Sąd Rejonowy dokonał rozgraniczenia na podstawie art. 153 k.c., uznając, że w przedmiotowej sprawie na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci aktów notarialnych i dokumentów geodezyjnych znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych przedmiotowych nieruchomości oraz opinii biegłego sądowego geodety M. B. (1), pogłębionych dodatkowo o badanie dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej znajdującej się w (...) Ośrodku (...) w W., a także o wykonane przez biegłego na gruncie pomiary, możliwe jest wyznaczenie granic na podstawie stanu prawnego. Jak wynika bowiem z opinii biegłego geodety, obecny zasięg granic nieruchomości należących do wnioskodawców pokrywa się w granicach dokładności pomiarów z granicami początkowymi, przed podziałem działki nr (...), wynikającymi z istniejących dokumentów prawnych.

Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstaw do uwzględnienia żądania wnioskodawców zasądzenia na ich rzecz od Gminy W. dopłaty pieniężnej za część sporną. Taka dopłata możliwa jest bowiem w sytuacji, gdy Sąd ustala granice nieruchomości z uwzględnieniem wszelkich okoliczności, natomiast w niniejszej sprawie ustalenie granic nastąpiło według stanu prawnego. W oparciu o istniejące dokumenty geodezyjne ustalone zostało, że wskazywana przez wnioskodawców część sporna w żadnej mierze nie stanowiła ich własności, mogła co najwyżej być przedmiotem posiadania, które z czasem doprowadziłoby do zasiedzenia części należącej do małżonków K., a podjęte inwestycje Gminy w latach 90-tych mogły doprowadzić do pozbawienia wnioskodawców posiadania tej spornej części.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 520 § 1 k.p.c.

Apelacje od postanowienia Sądu Rejonowego wnieśli wnioskodawcy K. P. (2) i K. P. (1) oraz uczestniczka postępowania T. P. (1).

Wnioskodawcy zaskarżyli orzeczenie w całości, zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i pominięcie podczas wyrokowania kwestii niedokonana pomiarów nieruchomości (...) jako części całości nieruchomości oznaczonej nr(...) pomimo istniejących w sprawie wątpliwości powierzchni nieruchomości nr (...) a w konsekwencji również nieruchomości (...), przyjmując tym samym, iż łączna powierzchnia nieruchomości nr (...) wynosi 1,6413ha, a nie 1,6666 ha;

2.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 §1 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez pominięcie podczas wyrokowania faktu niezgodności wskazanej w decyzji (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł., z której wynikało rozpoczęcie robót budowlanych pomimo braku ustalenia stanu prawnego na nieruchomości, co mogło być powodem niemożności odszukania znaków granicznych;

3.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności
istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez pominięcie podczas wyrokowania planu części nieruchomości z 1950 r., jaki sporządzony został przez mierniczego przysięgłego Z. Ł., z treści którego wynika, że (...) graniczyła bezpośrednio z obecnymi działkami (...);

4.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez pominięcie podczas wyrokowania mapy sporządzonej na zlecenie Urzędu Rejonowego w W., z dnia 30 września 1950 r., której treść potwierdza fakt bezpośredniego graniczenia (...), z nieruchomościami obecnie oznaczonymi nr. (...) oraz (...);

5.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233k.p.c. w zw. z art. 316 § 1 k.p.c., które miało istotny wpływ na wynik sprawy przez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy poprzez pominięcie podczas wyrokowania wypisu z aktu, zeznanego przed Notariuszem w W. W. R. z roku 1950, w którym to wskazano opis nieruchomości, z którego wynika, że obecna nieruchomość (...) oraz (...) graniczy bezpośrednio od strony wschodniej z (...);

6.  naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 316 §1 k.p.c., których uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy przez przyjęcie sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez umniejszenie znaczenia podczas wyrokowania dowodów z dokumentów w postaci planu części nieruchomości z 1950 r., jaki sporządzony został przez mierniczego przysięgłego Z. Ł., mapy sporządzonej na zlecenie Urzędu Rejonowego w W., z dnia 30 września 1950 r. oraz wypisu z aktu, zeznanego przed Notariuszem w W. W. R. z roku 1950 na rzecz map i operatów wykonanych po 1990 r., które są sprzeczne z treścią wskazanych dokumentów z 1950 r.

W oparciu o powyższe zarzuty wnieśli o:

1.  zmianę zaskarżonego postanowienia i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy przez rozgraniczenie nieruchomości (...) w według punktów (...);

2.  przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

T. P. (1) zaskarżyła postanowienie w zakresie rozgraniczenia działki nr (...) obecnie (...)z działkami (...), zarzucając, że Sąd pierwszej instancji, nie wziął pod uwagę wszystkich dowodów, a Urząd Miasta i Gminy W. bezprawnie przejął część działki (...). Ponadto Sąd nie zlecił pomiarów działek nie tylko po obwodzie, ale każdej z osobna i nie odnalazł powierzchni 1,6666 ha. Podniosła także, że składała zastrzeżenia do ksiąg wieczystych oraz w zakresie decyzji o podziale, które nie są prawomocne. Nieprawidłowo przeprowadzona został również procedura wywłaszczeniowa.

Uczestnik postępowania Gmina W. wnieśli o oddalenie apelacji. Pozostali uczestnicy nie zajęli stanowiska w tym zakresie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, że nie doszło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., a Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w powołanym przepisie. Zgodnie zaś z wymogami art. 328 § 2 k.p.c., wskazał, na jakich dowodach się oparł, a jakim dowodom odmówił wiarygodności i z jakich przyczyn.

Skuteczne postawienie zarzutu dokonania błędnych ustaleń, będących konsekwencją niewłaściwej oceny materiału dowodowego wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu, co do oceny poszczególnych dowodów jest jej prawem, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł wyrażonych w art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej (art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja

1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne). Podstawę ustalania przebiegu granic nieruchomości stanowią przede wszystkim dokumenty stwierdzające stan prawny nieruchomości oraz określające położenie punktów granicznych i przebieg granic nieruchomości.

Stan prawny w rozumieniu art. 153 k.c., który jest podstawą ustalenia spornej granicy, kształtują wszystkie zdarzenia prawne (czynności prawne, decyzje administracyjne, orzeczenia sądowe, wynikające bezpośrednio z przepisu prawa), które według przepisów prawa materialnego mają wpływ na zakres - co do powierzchni - prawa własności sąsiadujących ze sobą nieruchomości. Dokumentami stwierdzającymi stan prawny nieruchomości są zaś przede wszystkim odpisy z ksiąg wieczystych lub odpisy dokumentów znajdujących się w zbiorze dokumentów, wypisy aktów notarialnych oraz ostateczne decyzje administracyjne, a dokumentami określające położenie punktów granicznych: zarysy pomiarowe z pomiaru granic oraz szkice wyznaczenia granic działek wydzielonych w wyniku scalenia, wymiany gruntów lub w wyniku podziału nieruchomości (vide: rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych oraz (...) z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości).

Wbrew zarzutom apelujących, Sąd pierwszej instancji poczynił ustalenia w tym zakresie na podstawie stosownych dokumentów w postaci umów nabycia przedmiotowych nieruchomości, map, planów podziału oraz decyzji administracyjnych znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych (...). Ważność umów przeniesienia własność zawartych w formie aktu notarialnego i będących podstawą wpisów w księgach wieczystych nie została przez apelujących podważona.

Trzeba również z całą mocą podkreślić, że wyznaczenie przebiegu granic na podstawie danych geodezyjnych wymagało wiadomości specjalnych z zakresu geodezji i Sąd Rejonowy, zgodnie z art. 278 § 1 k.p.c., dopuścił w tym zakresie dowód z opinii biegłego o stosowanej specjalności, czyniąc z niej następnie podstawę rozstrzygnięcia.

Opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Specyfika oceny tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia i wiedzy powszechnej. Podważenie mocy dowodowej opinii poprzez zakwestionowanie wiadomości specjalnych, do których biegli się odwołują, bądź wywodzenie z takiej opinii dalszych wniosków opartych na wiadomościach tego rodzaju, z uwagi na treść art. 278 § 1 k.p.c., może nastąpić wyłącznie poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii tych samych biegłych lub z opinii innego biegłego.

Biegły M. B. (1) sporządził opinię po zapoznaniu się z całością dokumentacji zgromadzonej nie tylko w aktach niniejszej sprawy, ale przede wszystkim w aktach ksiąg wieczystych urządzonych dla nieruchomości będących przedmiotem rozgraniczenia oraz zebranej w toku administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego, a także dokumentami z zasobu (...) Ośrodka (...) w W.. Wbrew twierdzeniom apelujących, nie pominął też żadnego z dokumentów przez nich złożonych, dokonując ich analizy oraz wykonał kilkakrotnie pomiary geodezyjne na gruncie.

Skarżący opinii biegłego M. B. (1) skutecznie nie podważyli, a dodatkowym potwierdzeniem jej prawidłowości była zbieżność z pomiarami dokonanymi w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym przez geodetę J. K. (1). Wbrew zarzutom skarżących, biegły uwzględnił również dane zawarte w mapach sporządzanych przez mierniczego przysięgłego Z. Ł..

Jeśli chodzi natomiast o kwestionowane przez apelujących decyzji administracyjne dotyczące podziałów nieruchomości i wywłaszczenia, to stały się one podstawą wpisów w księgach wieczystych po opatrzeniu ich stosowną klauzulą właściwego organu o ich ostateczności i wykonalności. Decyzja administracyjna ostateczna staje się wykonalna i wchodzi do obrotu prawnego, wywołując skutki prawne wobec jej adresatów, jak również wobec innych uczestników obrotu prawnego, a organ administracyjny może decyzję taką wzruszyć tylko w sytuacjach i na zasadach ustalonych w kodeksie postępowania administracyjnego albo w przepisach szczególnych. Sądy cywilne są związane takimi decyzjami organów administracji, wydanymi w granicach ich ustawowej kompetencji, bowiem dla wykonywania funkcji wymiaru sprawiedliwości i funkcji administracji państwowej powołane są odrębnie ukształtowane organy państwowe. Poza wyjątkami ustawowymi zatem decyzje administracyjne nie podlegają kontroli sądu cywilnego (por: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2003 r., I CK 345/03, LEX nr 151628 oraz z dnia 29 stycznia 2008 r., I UK 173/07, OSNP 2009/5-6/78). Skoro zatem żadna z decyzji nie została wyeliminowana we właściwym trybie z obrotu prawnego, Sąd w postępowaniu cywilnym był nią związany, a badanie prawidłowości przebiegu postępowania administracyjnego leżało poza zakresem kognicji Sądu.

Jeśli chodzi o zarzut niedokonania pomiarów nieruchomości (...) jako części całości nieruchomości oznaczonej nr (...), pomimo istniejących w sprawie wątpliwości powierzchni nieruchomości nr (...) wskazać należy, że zgodnie z art. 153 k.c. oraz art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne, rozgraniczenie określonej nieruchomości z przyległymi nieruchomościami lub innymi gruntami dokonywane jest jedynie w miarę potrzeby, która powstaje wówczas, gdy z właścicielami nieruchomości sąsiednich powstał spór co do prawidłowego przebiegu poszczególnych granic. Zakres zaś sporu i tym samym przedmiotu rozstrzygnięcia w postępowaniu rozgraniczeniowym określany jest treścią żądania zawartego we wniosku o wszczęcie tego postępowania. Nie jest więc celem postępowania rozgraniczeniowego wytyczenie wszystkich granic określonej nieruchomości w taki sposób, aby jej powierzchnia odpowiadała wskazanej w dokumentach dotyczących własności, w tym i treści księgi wieczystej. Ponadto, jak ustalił na podstawie opinii biegłego z zakresu geodezji Sąd Rejonowy, różnica pomiędzy początkową powierzchnią całej działki nr (...), która wynosiła 1,6666 ha a powierzchnią wynikająca z operatu ewidencji gruntów z 1964 r., zgodnie z którym działka w chwili przekazania jej wnioskodawcy przez jego rodziców miała powierzchnię 1,6413 ha mieści się w dopuszczalnych granicach błędu i wynika z innego sposobu pomiaru i zwiększonej dokładności narzędzi pomiarowych oraz innej technologii obliczania powierzchni.

Żadnego znaczenia dla stanu prawnego nieruchomości nie ma także przebieg postępowania przed Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. i ewentualne występujące uchybienia w procesie budowalnym.

Podsumowując, skarżący nie wykazali, aby Sad Rejonowy dopuścił się błędów w zakresie ustaleniu przebiegu granic rozgraniczanych nieruchomości, a w szczególności nie podważyli prawidłowości opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji wydanej w oparciu o wszelkie dokumenty odzwierciedlające przebieg granic wg stanu prawnego. Apelacje sprowadzają się zaś do forsowania własnego subiektywnego przekonania, które skutecznie ustaleń Sądu podważać nie może.

Ze wskazanych przyczyn Sąd Okręgowy oddalił aplecie na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., jako bezzasadne.

Jednocześnie, na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c. , Sąd Okręgowy ustalił, że każde z zainteresowanych ponosi koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu apelacyjnym, mając na uwadze, że orzeczenie w przedmiocie rozgraniczenia wydawane jest w interesie wszystkich właścicieli sąsiadujących nieruchomości.