Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 kwietnia 2018r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Dorota Curzydło

Sędziowie: SSO Wanda Dumanowska (spr.),

SSO Elżbieta Jaroszewicz

Protokolant: sek. sąd. Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2018 r., w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w S.

z dnia 29 listopada 2017r., sygn. akt IC 383/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a-  w zakresie punktu II (drugiego) - zasądza od pozwanego (...) Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda M. P. dalszą kwotę 22 458,83 (dwadzieścia dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt osiem 83/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11.09.2015r. do dnia 31.12.2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty,

b-  w zakresie punktu III (trzeciego) – zasądzona w nim kwotę 2.704,62 zł podwyższa do kwoty (...) (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych,

c-  w zakresie punktu V (piątego) – ustaloną w nim kwotę 2 131,80 zł opłaty sądowej podwyższa do kwoty 3500 (trzy tysiące pięćset) złotych;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych, podwyższoną o kwotę należnego podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt IV Ca 127/18

UZASADNIENIE

Powód M. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) kwoty 70.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania za szkodę wyrządzoną w wyniku wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w dniu 28 kwietnia 2013 r. na odcinku drogi G.- O.. W uzasadnieniu wskazał, iż wypadek komunikacyjny, został spowodowany przez M. W., który prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości a którego wina została stwierdzona przez Sąd Rejonowy w S.w sprawie XIV K 646/13. Sprawca wypadku posiadał ubezpieczenie OC pojazdu w Towarzystwie (...) z siedzibą w W., które uznało co do zasady swoją odpowiedzialność, wypłacając powodowi łącznie kwotę 2.535,49 zł (w tym 2.000,00 zł zadośćuczynienia oraz 545,49 tytułem utraconego dochodu).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko podał, iż w postępowaniu likwidacyjnym zapłacił na rzecz M. P. kwotę 2.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Wskazał, iż w jego ocenie M. P. uchybił ciężarowi dowodu na nim spoczywającemu, gdyż nie udowodnił rozmiaru krzywdy w stopniu uzasadniającym przyznanie na jego rzecz dalszej kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego. Odnosząc się do wysokości dochodzonego roszczenia zarzucił, iż jest ono zawyżone i bezzasadne. Kwota ta jest niewspółmierna do charakteru krzywdy. Dodał, iż istotne jest ustalenie, czy powód w trakcie wypadku miał zapięte pasy bezpieczeństwa, albowiem pozwoli to ustalić stopień przyczynienia się powoda do powstania szkody w rozumieniu art. 362 kc.

Pismem z dnia 27.10.2015 r powód sprecyzował powództwo żądając od pozwanego na rzecz powoda kwoty 70.000,0 zł z odsetkami ustawowymi od 09.11.2013 r. na którą kwotę składają się: odszkodowanie z tytułu utraconego zarobku 6.067,10 zł, odszkodowanie z tytułu poniesionych kosztów leczenia 1.824,01 zł, odszkodowanie z tytułu wydatków poniesionych w celu zdobycia kwalifikacji zawodowych 4.650,00 zł oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę 57.458,83 zł.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2017r. Sąd Rejonowy wS. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 42.761,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11.09.2015r. do dnia 31.12.2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.704,62 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Nadto przyznał radcy prawnemu A. B. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S. kwotę 1.723,38 zł z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu i nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w S.kwotę 2.131,80 zł tytułem części opłaty sądowej, od której powód był zwolniony i kwotę 331,93 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze Skarbu Państwa.

Z uzasadnienia tego wyroku wynika, iż został on oparty o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 28 kwietnia 2013 r. r. na odcinku drogi G. – O. doszło do zderzenia pojazdów marki A. R. o nr (...) z pojazdem marki J. (...) nr rej. (...), w wyniku którego M. P. doznał obrażeń ciała.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 27 marca 2014 r., w sprawie XIV K 646/13, Sąd Rejonowy w S. uznał M. W. za winnego tego, że w dniu 28 kwietnia 2013r. na odcinku drogi G. – O., naruszając umyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że prowadził samochód osobowy marki A. R. nr rej. (...) w stanie nietrzeźwości wynoszącym 0,68 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu i nie zachował należytej ostrożności podczas manewru mijania z jadącym z naprzeciwka pojazdem uprzywilejowanym w postaci (...) marki J. (...) nr rej. (...), nie ułatwiając mu wbrew obowiązkowi przejazdu poprzez niezwłoczne usunięcie się z jego drogi, w następstwie czego doprowadził do bocznego zderzenia się obu pojazdów, co skutkowało zjechaniem (...) na lewe pobocze, jego przewrócenie się na prawy bok oraz uderzenie górną częścią zabudowy w drzewo, w wyniku czego kierujący samochodem marki J. (...) P. S. odniósł obrażania ciała w postaci stłuczenia (...)oraz złamania (...)zaś pasażer tego pojazdu M. P. doznał obrażeń ciała w postaci(...), które to obrażenia naruszyły czynności narządów ciała obu pokrzywdzonych na okres powyżej 7 dni. Na skutek apelacji Sąd Okręgowy w S. wyrokiem z dnia 30 września 2014 r. w sprawie VI Ka 386/14 utrzymał w mocy wyrok Sądu Rejonowego w S. w sprawie XIV K 646/13.

Pojazd, którym kierował sprawca zdarzenia z dnia 28.04.2013 r. był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwie (...) z siedzibą w W..

M. P. jest członkiem(...). W dniu 28.04.2017 r. znajdował się w pojedzie uprzywilejowanym - (...) marki J. (...) o nr rej. (...) , wyprodukowanym w 1985 roku - który jechał do W., na akcję ratunkową. Siedział on w przedziale bojowym pojazdu za kierowcą, na ławce posadowionej równolegle do siedzenia kierowcy. W chwili wypadku nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa, gdyż w przedział bojowy nie był w nie wyposażony.

Po wypadku powód nie był hospitalizowany, natomiast przez kilka miesięcy potrzebował opieki rodziny. Przez ok. 3 miesiące mieszkała z nim (...) i pomagała mu we wszystkich czynnościach życia codziennego, związanych z higieną osobistą, jak również prała, gotowała, woziła go do lekarzy, na rehabilitację. Zdarzenie miało wpływ na sferę zdrowia psychicznego M. P., który stal się melancholijny.

M. P. wiązał swoją przyszłość zawodową z zatrudnieniem w charakterze (...)i starał się o zatrudnienie w (...). W konkursie o etat (...) zajął trzecie miejsce (przy czym wolny był jeden etat), dlatego planował brać udział w dalszych konkursach i naborach. Odbył kurs płetwonurkowy i kurs prawa jazdy na pojazdy ciężarowe, w celu podnoszenia swoich kwalifikacji i zatrudnienia w (...). Poniósł koszt opłaty za kurs prawo jazdy kat. C w kwocie 1.980,00 zł, koszt badania lekarskiego w kwocie 120,00 zł, natomiast szkolenie płetwonurków na stopień (...) kosztowało łącznie 3.050,00 zł. Był aktywny sportowo.

Powód był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. jako(...). Po wypadku nie przeszedł badań lekarskich i został przeniesiony na inne stanowisko. Odczuwał silny ból, stale przyjmował i nadal przyjmuje leki przeciwbólowe, towarzyszy mu ból (...). Nie ma czucia w (...)Nie może uprawiać sportu.

M. P. z związku ze zwolnieniami lekarskimi w okresie od 04.06.2013 r. – 04.07.2013 r., 05.07.2013 r. – 05.08.2013 r., 06.08.2013 r. – 17.09.2013 r., 18.09.2013 r. – 29.09.2013 r. oraz 30.09.2013 r. – 25.10.2013 r. poniósł stratę finansową w kwocie 6.602,59 zł netto, bowiem do 80% obniżyło się jego wynagrodzenie oraz utracił premię, stanowiącą składnik wynagrodzenia. Poniósł również koszty leczenia w łącznej kwocie 1.824,07 zł, w tym: zakup lekarstw w kwocie 117,07 zł, zakup (...) w kwocie 38,00 zł, zabiegi – fala uderzeniowa w kwocie 120,00 zł, pobyt w (...) S.A w kwocie 210,00 zł, oraz zakup materaca 1.209,00 zł.

Stan zdrowia psychicznego M. P., nie demonstruje objawów charakterystycznych dla zespołu stresu pourazowego, ani też zaburzeń adaptacyjnych. Nie stwierdzono trwałych zmian osobowości po przeżyciu sytuacji ekstremalnej. Jest on jednak znerwicowany i napięty, występują podświadome lęki i niepokoje. Nie uległo pogorszeniu funkcjonowanie powoda w sferze społecznej i w sferze życia osobistego, pogorszyło się jego funkcjonowanie w sferze zawodowej. Pozostały także lęki związane z prowadzeniem samochodu, ale nie w stopniu uniemożliwiającym prowadzenie pojazdów mechanicznych. Obecnie funkcjonuje dość dobrze. On sam nie widzi potrzeby wsparcia terapią psychologiczną. Nie można wykluczyć wystąpienia kryzysu psychicznego w przyszłości, ale szansa na to jest niewielka.

Na skutek wypadku u M. P. doszło do (...)w pobliżu korzeni nerwowych – co spowodowało wystąpienie dolegliwości bólowych z dwóch poziomów kręgosłupa. W trakcie wypadku nie doszło do naruszenia struktur tarczy miedzykręgowej L5-S1 na poziomie kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego. Gdyby takie zdarzenie miało miejsce, to występowałyby burzliwe objawy- w postaci bólów korzennych ( być może niedowładów ), zatrzymania moczu i powód byłyby od razu zakwalifikowany do pilnej diagnostyki TK i (...) i poddany operacji – a tak się nie zdarzyło. Dyskopatia L5-S1 nie jest następstwem wypadku. Dolegliwości z tego obszaru są głownie następstwem zmian samoistnych, które zostały wyzwolone przez wypadek. Można liczyć się z nasileniem dolegliwości korzeniowych z poziomu (...)w porze jesienno-zimowej i wówczas może on korzystać ze zwolnień lekarskich i zabiegów. W związku z powyższym powód doznał łącznie 13% trwałego uszczerbku na zdrowiu wg punktu 94a i § 8 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.

Nadto w wyniku tego zdarzenia u powoda doszło do ogólnych potłuczeń ciała, urazu (...) Przebyty uraz pozostawił trwały uszczerbek na zdrowiu w postaci ograniczenia ruchomości odcinka (...) kręgosłupa o 30 stopni w łącznym wymiarze z dolegliwościami bólowymi, bez objawów korzeniowych, które mają związek ze zdarzeniem z dnia 28.04.2013 r. Natomiast dolegliwość związane z drętwieniem (...)wiążą się z tzw. zespołem ucisku nerwu łokciowego na poziomie rowka i nie maja związku z przybyłym urazem, stanowią odrębną jednostkę chorobową. Ograniczenia ruchomości odcinka (...) o 60 stopni w łącznym wymiarze, z obustronnymi objawami korzeniowymi bólowym i czuciowymi – powstały na podłożu już istniejącej dyskopatii i choroby zwyrodnieniowej w chwili wypadku. M. P. nie leczył się z tego powodu – należy uznać 50 % wpływu zmian chorobowych na stwierdzony uszczerbek.

Uraz kręgosłupa (...)spowodował powstanie uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15 % na podstawie punktu 90 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 r. Jednakże, biorąc pod uwagę istniejącą w chwili wypadku dyskopatie i chorobę zwyrodnieniową, uszczerbek należy pomniejszyć do 7,5 %.

Powód wystąpił do ubezpieczyciela z żądaniem wypłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę związaną z wypadkiem z dnia 11.05.2014 r. Towarzystwo (...) przyjęło na siebie odpowiedzialność z tytułu zaistniałej szkody i wypłaciło łącznie na kwotę 2.535,49 zł tytułem zadośćuczynienia oraz tytułem utraconego dochodu.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającym zakresie.

Za bezsporne Sąd uznał, iż sprawca wypadku, prawomocnie skazany za jego spowodowanie, posiadał umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartą z pozwanym tj. Towarzystwem (...) w W.. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady, a jedynie co do wysokości zarzucając, że zgłoszone przez powoda roszczenie z tytułu zadośćuczynienia jest wygórowane, a wypłacone dotąd zadośćuczynienie w kwocie 2.000,00 zł jest adekwatne do doznanej krzywdy. Nadto kwestionował możliwość dochodzenia przez powoda zwrotu kosztów leczenia i zwrotu wysokości utraconego zarobku.

Odwołując się do art. 822 § 1 k.c. oraz art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) Sąd stwierdził , iż po ustaleniu bezspornej okoliczności, że pozwany ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za zaistniałe zdarzenie, należało poddać analizie wysokość żądania powoda.

Sąd zważył, że ocena roszczenia winna być dokonywana w oparciu o treść art. 444 § 1 oraz art. 445 § 1 k.c., wskazując przy tym, że przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Odwołując się do wskazań wypracowanych przez judykaturę oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd I instancji ogólnie stwierdził, iż na wysokość zadośćuczynienia winny mieć wpływ wszystkie okoliczności pozostające w związku z rozmiarami krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego, prognozy na przyszłość. Podkreślając charakter kompensacyjny zadośćuczynienia Sąd Rejonowy wskazał, iż jego wysokość nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach.

Oceniając przeprowadzone dowody Sąd doszedł do wniosku, iż na skutek wypadku z dnia 28 kwietnia 2013 roku, powód doznał większego, aniżeli ustalony w postępowaniu likwidacyjnym, uszczerbku, a w konsekwencji krzywdy o większym rozmiarze. Ustalenie to Sąd oparł na zeznaniach świadka K. V. i powoda oraz dowodach z opinii biegłych sądowych z zakresu psychologii, neurologii i ortopedii. Świadek K. V. zeznała, iż po wypadku powód wymagał pomocy w czynnościach życia codziennego. Natomiast biegły neurolog stwierdził, iż powód doznał stłuczenia (...)i – co spowodowało wystąpienie silnych dolegliwości bólowych z dwóch poziomów kręgosłupa (...)w pobliżu korzeni nerwowych, co spowodowało 13% trwałego uszczerbku na zdrowiu. Natomiast biegły ortopeda stwierdził ograniczenie ruchomości odcinka (...) kręgosłupa o 30 stopni w łącznym wymiarze z dolegliwościami bólowymi, bez objawów korzeniowych oraz ograniczenia ruchomości odcinka (...) o 60 stopni w łącznym wymiarze, z obustronnymi objawami korzeniowymi bólowym i czuciowymi, które jedynie w 50% powstały na skutek wypadku. Pozostałe schorzenia i objawy biegły uznał za wynikające ze stanu zdrowia powoda w chwili wypadku. Sąd Rejonowy wskazał, iż biegły ortopeda stwierdził, iż uraz kręgosłupa (...) spowodował powstanie uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15 %, jednakże, biorąc pod uwagę istniejącą w chwili wypadku dyskopatię i chorobę zwyrodnieniową, uszczerbek pomniejszył do 7,5 % .

Odwołując się do opinii biegłego psychologa Sąd stwierdził, iż powód nie przejawia objawów charakterystycznych dla zespołu stresu pourazowego, ani też zaburzeń adaptacyjnych, nie doszło do trwałych zmian osobowości po przeżyciu sytuacji ekstremalnej, nie uległo pogorszeniu funkcjonowanie powoda w sferze społecznej i w sferze życia osobistego. Natomiast pogorszyło się funkcjonowanie sferze zawodowej a powód jest silnie znerwicowany i występują u niego podświadome lęki i niepokoje.

Sąd uznał opinie wszystkich biegłych za wyczerpujące, rzetelne i wiarygodne, stwierdzając, iż biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowiska wskazując przeprowadzone czynności i dokumenty na których się oparli. Na ich podstawie Sąd ustalił trwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 20,5 % (13% + 7,5%).

Oceniając materiał dowodowy Sąd I instancji zważył jednocześnie, że zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, procentowo określony uszczerbek służy tylko jako pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego zadośćuczynienia. Należne poszkodowanemu (pokrzywdzonemu czynem niedozwolonym) zadośćuczynienie nie może być mechanicznie mierzone przy zastosowaniu stwierdzonego procentu uszczerbku na zdrowiu. Wskazał dalej, iż dla stwierdzenia rozmiaru krzywdy powoda istotnym było uwzględnienie rodzaju, dotkliwości i długotrwałości cierpień powódki, a także trwałości skutków doznanego urazu. Kierując się tymi kryteriami Sąd uznał, że kwota zadośćuczynienia 37.000,00 zł będzie właściwą rekompensatą cierpień i krzywdy jakich doznał powód. Przyznając zadośćuczynienie w tej wysokości Sąd zważył, że powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w niebagatelnym rozmiarze. Bezpośrednio po wypadku powód cierpiał, dolegliwości bólowe w okresie powypadkowym były silne i są nadal odczuwalne. Czas rekonwalescencji powoda należy określić jako dość długi. Okres pozostawania powoda na zwolnieniu lekarskim należy uznać za uciążliwy. Jako konieczne i dolegliwe należało ocenić wizyty lekarskie u różnych specjalistów, przyjmowanie szeregu środków farmakologicznych oraz uczęszczanie na zabiegi rehabilitacyjne. Dodatkowym utrudnieniem było noszenie (...), który w znaczny sposób utrudniał normalne funkcjonowanie. Biorąc pod uwagę wiek powoda Sąd przyjął, iż doznane przez niego schorzenia w sposób skuteczny wyłączyły go na pewien czas z normalnego dotychczasowego życia, w tym między innymi aktywności fizycznej oraz zniweczyły jego plany i starania w płaszczyźnie zawodowej.

Biorąc pod uwagę, iż pozwany wypłacił już powodowi kwotę 2.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia Sąd I instancji z tytułu zadośćuczynienia zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 35.000,00 zł.

Oceniając pozostałe roszczenia powoda o zasądzenie kwoty 6.602,59 zł tytułem zwrotu utraconego zarobku oraz zwrot kosztów leczenia w kwocie 1.824,07 zł i odszkodowanie z tytułu wydatków poniesionych w cele zdobycia kwalifikacji zawodowych w kwocie 4.650,00 zł, odwołując się do art. 444 § 1 kc, Sąd Rejonowy stwierdził, iż zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy stanowił podstawę do przyjęcia szkody w postaci utraty korzyści na skutek przebywania na zwolnieniu lekarskim. W oparciu o zaświadczenie pracodawcy powoda uprawnionym stało się ustalenie, że powód po wypadku poniósł stratę finansową w kwocie 6.602,59 zł, na którą składały się kwota obniżonego w związku ze zwolnieniem lekarskim wynagrodzenia oraz kwota utraconej premii, stanowiącej składnik wynagrodzenia. Bezspornym było przy tym, że pozwany wypłacił powodowi z tytułu utraconego dochodu kwotę 535, 49 zł. Tak więc do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda z tytułu utraconego zarobku pozostała kwota 6.067.10 zł. Zasadne – w ocenie Sądu Rejonowego - było też roszczenie powoda w zakresie zwrotu kosztów leczenia w kwocie 1.694,07 zł. Na kwotę tę składała się kwota 117,07 zł za zakupione leki, potwierdzona złożonymi fakturami i rachunkami, przy czym nazwy leków wskazywały, iż ich zakup pozostawał w związku z doznanymi wskutek wypadku obrażeniami, były to bowiem leki przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz stosowane w stanach spastycznych mięśni szkieletowych. W ocenie Sądu udowodniono za pomocą faktury wysokość szkody z tytułu zakupu (...) w kwocie 38,- zł, koszt zabiegów rehabilitacyjnych w kwotach 120,- zł i 210,- zł, jak również koszt zakupu materaca potrzebnego powodowi po urazie kręgosłupa, w kwocie 1.209,- zł.

Sąd I instancji nie uwzględnił natomiast kosztów dojazdów powoda wskazanych na kwotę 130 zł uznając, iż powód nie udowodnił – wbrew regule wynikającej z art. 6 kc i art. 232 kpc - iż taki koszt poniósł. Przedstawione przez powoda dokumenty na okoliczność poniesienia takiego kosztu Sąd uznał za niewystarczające, niejasnym było bowiem w jaki sposób obliczono powyższe koszty.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił również roszczenia powoda w zakresie odszkodowania z tytułu wydatków poniesionych w celu zdobycia kwalifikacji zawodowych w kwocie 4.650,00 zł. Mimo, że powód udokumentował poniesienie kosztów, Sąd podzielił stanowisko pozwanego zarzucającego brak wykazania związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztów zdobycia kwalifikacji zawodowych, a wypadkiem oraz wskazującego, iż zgodnie z art. 361 § 1 kc pozwany może ponosić odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa działania, z którego szkoda wynikła.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż nie podzielił zarzutu pozwanego jakoby powód przyczynił się do powstania szkody poprzez nie zapięcie pasów bezpieczeństwa, bowiem zgodnie z treścią art. 39 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. (Dz. U. 2017.1260, j.t.), obowiązek używania pasów bezpieczeństwa dotyczy osób podróżujących pojazdami wyposażonymi w pasy bezpieczeństwa. Natomiast na podstawie zaoferowanego przez stronę powodową materiału dowodowego w postaci opinii technicznej zawartej w aktach sprawy karnej oraz zeznań powoda uprawnionym było ustalenie, że pojazd marki J. (...) o nr rej. (...) w przedziale bojowym nie był wyposażony w pasy bezpieczeństwa, co powodowało, iż nie było możliwości zapięcia pasów bezpieczeństwa przez powoda. Potwierdziła się argumentacja strony powodowej, iż pojazd (...) którym poruszał się powód był pojazdem wyprodukowanym w 1985 roku i nie był samochodem osobowym, a zatem w myśl przepisu § 11 ust. 1 pkt 8 lit. c rozporządzenia ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia z dnia 31.12.2002r. (Dz. U. z 2016, poz. 2022) nie był objęty obowiązkiem posiadania pasów bezpieczeństwa. Do obszernej argumentacji strony powodowej, zawartej w piśmie z dnia 09.10.2017r., strona pozwana – mimo zobowiązania oraz zakreślenia terminu – nie ustosunkowała się, nie powołując żadnych zarzutów ani przeciwdowodów mogących skutecznie podważyć stanowisko strony powodowej. W konsekwencji Sąd przyjął, iż podnosząc zarzut przyczynienia się do powstania szkody strona pozwana nie wykazała żadnych okoliczności pozwalających na ustalenie, iż po stronie powoda istniały jakiekolwiek uchybienia uzasadniające przyjęcie zawinienia powoda.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, przyjmując iż należą się wierzycielowi od chwili, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Przyjmując, iż powód nie określił kwotowo swojego żądania, kierowanego do pozwanego przed wytoczeniem procesu, Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany pozostaje w opóźnieniu w zapłacie zasądzonej należności od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc, przyjmując, że powód wygrał sprawę w 61,08% oraz na podstawie § 6 pkt 6 i § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu z dnia 28.09.2002 r. Koszty w niniejszej sprawie z tytułu zastępstwa prawnego powoda Sąd ustalił łącznie na kwotę 4.428,00 zł, z czego od pozwanego, przegrywającego spór w 61,08 %, zasądził je w wysokości 2.704,62 zł a pozostałą część wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu w kwocie 1.723,38 zł, w stosunku w jakim powód przegrał proces, Sąd przyznał w pkt. IV wyroku ze Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika ustanowionego z urzędu w niniejszej sprawie, wobec braku podstaw do obciążania pozwanego kosztami w tym zakresie.

O kosztach postępowania jak w pkt V wyroku Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 108 § 1 kpc, art. 100 kpc w zw. z art. 83 ust.2 i art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) i nakazał ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 331,93 zł tytułem wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na wynagrodzenie biegłych oraz części opłaty sądowej, od której powód był zwolniony, w kwotach wynikających ze stosunku, w jakim strona pozwana przegrała proces. Koszt z tytułu wynagrodzeń biegłych obciążający stronę pozwaną wyniósł łącznie 831,93 zł (61,08%), na poczet których pozwany uiścił zaliczkę w wysokości 500,- zł. Opłata sądowa, od której powód był zwolniony wynosiła 3.500,- zł.

Apelację od tego wyroku złożył powód w zakresie oddalającym powództwo ponad kwotę 22 458,83 zł z nal. ub. i w zakresie kosztów zasądzonych w punkcie III. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i podwyższenie zasądzonej w punkcie I kwoty o 22 458,83 zł z nal. ub. oraz o podwyższenie kwoty zasądzonej w punkcie III o 1723,38 zł. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów posterowania apelacyjnego z tytułu zastępstwa procesowego udzielonego mu z urzędu. Zarzucił przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów w zakresie oceny dowodów z opinii biegłego ortopedy i psychologa, błędne ustalenie stanu faktycznego w zakresie stopnia uszczerbku na zdrowiu jakiego doznał powód oraz naruszenie art. 445 § 1 w zw. z art. 444 § 1 kc poprzez przyznanie zadośćuczynienia w zaniżonej wysokości.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd II instancji, zważył co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że art. 382 k.p.c., nakłada na sąd II instancji obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz dokonania własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych dowodów (vide: uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1998 r., II CKN 704/97 - Lex). Sąd II instancji nie ogranicza się zatem tylko do kontroli sądu I instancji, lecz bada ponownie całą sprawę, a rozważając wyniki postępowania przed sądem I instancji, władny jest ocenić je samoistnie. Postępowanie apelacyjne jest więc przedłużeniem procesu przeprowadzonego przez pierwszą instancję, co oznacza, że nie toczy się on na nowo.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił Sądowi rozpoznającemu apelację na konstatację, że dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia stanu faktycznego, stanowiące podstawę wydania zaskarżonego wyroku, były częściowo nieprawidłowe. Należy bowiem zgodzić się z apelującym powodem, iż Sąd I-ej instancji w sposób nieuzasadniony pominął wnioski zawarte w opinii biegłego ortopedy, z której to przeprowadził dowód, określające trwały uszczerbek na zdrowiu powoda na poziomie 15 % w zakresie(...) kręgosłupa, czym dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 kpc w zw. z 278 § 1 kpc. Z opinii biegłego ortopedy M. K. wynika wprost, iż powód doznał uszczerbku zarówno kręgosłupa (...) jak i odcinka kręgosłupa(...)(vide: opinia biegłego k- 294 i 309). Odnośnie kręgosłupa szyjnego biegły określił stopień uszczerbku trwałego na 15% a odnośnie odcinka lędźwiowego konsekwencje wypadku określił na 7,5% uszczerbku przy przyjęciu, iż istniejące schorzenia spowodowały pozostały uszczerbek (vide: opinia k- 292 i 309). Stwierdzony przez biegłego ortopedę uszczerbek trwały polega na ograniczeniu ruchomości odcinka (...) kręgosłupa o 30 stopni w łącznym wymiarze z dolegliwościami bólowymi, bez objawów korzeniowych. Zdaniem Sądu Okręgowego nie można tego uszczerbku utożsamiać z uszczerbkiem stwierdzonym przez biegłego lekarza neurologa, który oceniał skutki stłuczenia (...), które spowodowały wystąpienie dolegliwości bólowych z dwóch poziomów kręgosłupa (...)w pobliżu korzeni nerwowych.

Wskazać zatem należy, iż ocena dowodów dokonywana przez sąd orzekający musi być przeprowadzona na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego co wiąże się z obowiązkiem należytego uzasadnienia orzeczenia (art. 328 § 2 kpc). Tymczasem z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia wynika, iż Sąd Rejonowy przyjął ustalenia opinii biegłego lekarza ortopedy, stwierdzając w oparciu o nią, że doznany przez powoda uszczerbek na zdrowiu, w zakresie jakim zajmował się ten biegły dotyczył wyłącznie odcinka (...)kręgosłupa, pomijając pozostały uszczerbek o skutkach trwałych w zakresie kręgosłupa (...) (vide: k. 368 pierwszy wers od góry uzasadnienia). Jednocześnie przy ocenie Sąd pominął opisane przez biegłego w opinii uszkodzenia kręgosłupa (...), mimo przyjęcia części opisowej opinii za podstawę ustalenia stanu faktycznego sprawy w zakresie dotyczącym obrażeń doznanych przez powoda i ich skutków (vide: k- 367 ostatni akapit od dołu uzasadnienia). Sąd I-ej instancji w żaden sposób nie odniósł się do wniosków biegłego ortopedy co do wysokości doznanego w tym zakresie trwałego uszczerbku na zdrowiu

Zgodnie z art. 278 § 1 kpc, w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, sąd zasięga opinii biegłego. Oznacza to, że sąd musi w zakresie wymagającym wiedzy specjalnej posłużyć się specyficznym dowodem, jakim jest opinia biegłego. Nie może w tym zakresie korzystać z innych środków dowodowych, a zwłaszcza dokonywać oceny według własnej wiedzy, choćby nawet członkowie składu orzekającego dysponowali wiedzą specjalną w potrzebnym zakresie. Sąd, oczywiście dokonuje oceny opinii biegłego w ramach oceny dowodów, ze względu jednak na specyficzny charakter tego dowodu, ocena ta jest o tyle ograniczona, że nie może wkraczać w zakres wymagający wiedzy specjalnej. Sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste omyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń. Sąd jest uprawniony jedynie do dokonywania prawnej oceny skutków wynikających z opinii biegłych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1990 r. w sprawie I PR 148/90, LEX nr 5319).

Zatem, skoro wydana w niniejszej sprawie opinia biegłego ortopedy potwierdziła doznanie przez powoda 15% trwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie kręgosłupa (...), powodujący ograniczenia ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa o 30* w łącznym wymiarze, z dolegliwościami bólowymi, które biegły następnie doprecyzował uszczerbek w ujęciu procentowym, niezrozumiałym jest pominięcie przez Sąd I instancji faktu, iż stwierdzony przez biegłego trwały uszczerbek na zdrowiu powoda, w zakresie odcinka (...) kręgosłupa, wyniósł 15%. Tym bardziej, że strony nie wniosły żadnych zastrzeżeń do opinii.

W konsekwencji, skoro Sąd Rejonowy, bazując na opiniach lekarskich biegłych neurologa i ortopedy, stwierdził, że uszczerbek na zdrowiu powoda wyniósł 20,5% , wliczając w to 13% uszczerbku ustalonego przez biegłego neurologa i 7,5% przez biegłego ortopedę (vide: k-371, 5 akapit od góry uzasadnienia), to ustalenie to należało zmienić i stwierdzić, iż trwały uszczerbek na zdrowiu, będący skutkiem wypadku, jakiemu uległ powód w dniu 28 kwietnia 2013r. wynosi 35,5 %.

W pozostałym zakresie ustalenia Sądu I instancji zasługują na pełna akceptację. Mogą być one, wraz z dodatkowym ustaleniem dokonanym wyżej, podstawą rozstrzygnięcia apelacji, bez konieczności uzupełniania postępowania dowodowego. Nie zachodzi również potrzeba przytaczania tych ustaleń faktycznych ponownie, bowiem są one szczegółowe i logicznie posegregowane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Konsekwencją powyższego jest konieczność stosownego, proporcjonalnego zwiększenia kwoty zadośćuczynienia, bowiem ustalenie większego uszczerbku na zdrowiu bez jednoczesnego zwiększenia kwoty przyznanego zadośćuczynienia byłoby nielogiczne i niekonsekwentne.

Przyjmując, iż 1% uszczerbku na zdrowiu odpowiada w kalkulacji Sądu I instancji kwocie ok. 1805 zł ( (...) : 20,5%), uznać należało, że kwota 22 458,83 zł, wskazana jako wartość przedmiotu zaskarżenia w apelacji, winna zostać w całości zasądzona na rzecz powoda. Rację ma przy tym powód, iż na wysokość zadośćuczynienia winny mieć wpływ również stwierdzenia zawarte w opinii biegłego psychologa, który uznał, iż uszczerbek na zdrowi psychicznym powoda jest znaczący.

Za uwzględnieniem apelacji przemawiał również dominujący w judykaturze pogląd o kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia, na który powoływał się też Sąd Rejonowy.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w całości, w ten sposób, że zasądził dodatkowo od pozwanego na rzecz powoda kwotę 22 458,83 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 września 2015 roku oraz podwyższył o kwotę 1723,38 złotych zasądzone w punkcie III zaskarżonego wyroku koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, bowiem zgodnie z wynikiem procesu winien je w całości ponieść pozwany.

Ponadto na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Słupsku łącznie kwotę 3500 zł opłaty sądowej.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono mocą art. 108 § 1 i 98 §§ 1 i 3 kpc oraz § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.