Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 5 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po rozpoznaniu wniosku z dnia 31 marca 2016r., odmówił E. B. (1) ustalenia kapitału początkowego z uwagi na to, iż nie udowodniła okresów składkowych wymienionych w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przebytych przed 1 stycznia 1999r.

Organ rentowy do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględnił okresu pracy nakładczej od 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r. z uwagi na brak informacji, czy wnioskodawczyni osiągnęła w tym okresie przynajmniej połowę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w tym okresie.

Od powyższej decyzji wnioskodawczyni odwołała się 10 maja 2016r. wnosząc o zmianę decyzji i ustalenie kapitału początkowego po uwzględnieniu spornego okresu pracy nakładczej od 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r.

Zaskarżoną decyzją z dnia 6 kwietnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po rozpoznaniu wniosku z dnia 31 marca 2016r., na podstawie art. 24 i 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił E. B. (1) prawa do emerytury z uwagi na to, że nie podlegała ona ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawczyni odwołała się od tej decyzji w dniu 10 maja 2016r., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury po zaliczeniu okresu ubezpieczenia z tytułu pracy nakładczej od 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r.

Postanowieniem z dnia 12 sierpnia 2016r. Sąd Okręgowy na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę z odwołania E. B. (1) od decyzji z dnia 5 kwietnia 2016r. do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z odwołania od decyzji z dnia 6 kwietnia 2016r. o sygn. akt VU 425/16.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

E. B. (1) , urodzona (...), w okresie od dnia 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r. była zatrudniona w (...) w Ł. jako szwaczka – chałupnik. Była wynagradzana akordowo. W 1975r. średnie wynagrodzenie wnioskodawczyni wyniosło 1325 zł. miesięcznie.

( dowód: świadectwo pracy z dnia 2 stycznia 1976r. – k. 8 akt ZUS, kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej – k. 9 – 9 odwrót akt ZUS)

Najniższe wynagrodzenie miesięczne wynosiło w okresie:

- od 1 sierpnia1966r. do 30 listopada 1970r. – 850zł.

- od 1 grudnia 1970r. do 31 lipca 1974r. – 1000zł.

- od 1 sierpnia 1974r. do 30 kwietnia 1977r. - 1200zł.

( okoliczność bezsporna )

Wnioskodawczyni w całym okresie pracy w (...)w Ł. szyła ciężkie rzeczy tj. kurtki i płaszcze. Pracodawca ustalał normy tj. minimalną ilość rzeczy, które musiał uszyć pracownik w danym miesiącu. Wnioskodawczyni w każdym miesiącu wyrabiała co najmniej normę, a często normę przekraczała.

Wnioskodawczyni była wówczas młodym i wydajnym pracownikiem. Pracowała w dni powszednie ponad 8 godzin dziennie. Szyła także w soboty i niedziele.

Wnioskodawczyni w każdym roku pracy w (...) w Ł. uzyskiwała wynagrodzenie wyższe od połowy minimalnego.

( dowód: zeznania świadka U. M. – protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2016r. od minuty 13: 57 do minuty 21:50, zeznania świadka H. T. – protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2016r. od minuty 6:44 do minuty 12:56, zeznania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dnia 3 października 2017r. od minuty 5 do minuty 14, zaświadczenie z dnia 30 maja 1994r. – k. 19 akt )

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje :

Odwołanie jest uzasadnione.

Zakres zaskarżenia wskazany przez wnioskodawczynię odnosi się do odmowy zaliczenia do stażu pracy okresu pracy w (...) w Ł. od dnia 1 sierpnia 1968r. do dnia 31 grudnia 1975r. W tym okresie wnioskodawczyni pracowała jako szwacz- chałupnik wykonując pracę nakładczą.

Organ rentowy nie kwestionował okresu pracy nakładczej wnioskodawczyni. Ten wynika bowiem ze świadectwa pracy z dnia 2 stycznia 1976r. oraz legitymacji ubezpieczeniowej. Organ rentowy nie zaliczył w/w okresu do stażu pracy skarżącej z uwagi na to, iż nie zachowała się dokumentacja płacowa pozwalająca na ustalenie, że w spornym okresie wnioskodawczyni uzyskiwała wynagrodzenie wynoszące co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia.

Oceniając żądanie wnioskodawczyni należy w pierwszej kolejności odnieść się do przepisów obowiązujących w okresie zatrudnienia skarżącej w ramach pracy nakładczej w spółdzielni pracy.

Sąd podziela pogląd zawarty w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1977r. ( I PZP 37/77, LEX nr 14430 ), iż postanowienia umów o pracę nakładczą, zawartych przed 1 stycznia 1976 r. i nadal obowiązujących nie utraciły mocy. Niemniej dla oceny uprawnień nakładcy wynikających z tych umów mają poczynając od 1 stycznia 1976 r. mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. ( Dz.U. z 1976r., Nr 3, poz. 19) w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą.

Zgodnie z treścią § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą w umowie strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy. Minimalna ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% wynagrodzenia uznanego aktualnie za najniższe dla pracowników gospodarki uspołecznionej. Jeżeli praca nakładcza stanowi dla wykonawcy wyłączne lub główne źródło utrzymania, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wynagrodzenia nie mniejszego od wynagrodzenia uznanego aktualnie za najniższe dla pracowników gospodarki uspołecznionej. W umowie strony mogą również określić maksymalną miesięczną ilość pracy, która może być powierzona wykonawcy przez zakład pracy.

W myśl zaś § 33 cyt. rozporządzenia okresy pracy nakładczej wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia uważa się za okresy zatrudnienia w rozumieniu przepisów, o których mowa w § 27, jeżeli wykonawca podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów obowiązujących w czasie wykonywania tej pracy albo uzyskiwał wynagrodzenie, o którym mowa w § 32 ust. 2 ( tj. w wysokości co najmniej 50% wynagrodzenia uznanego w tym okresie za najniższe dla pracowników gospodarki uspołecznionej ), choćby nie podlegał obowiązkowi ubezpieczenia.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okresy składkowe uważa się również okresy wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przypadającej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu,

jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej 50% obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na podstawie Kodeksu pracy.

Skarżąca jak wyżej podniesiono nie dysponowała dokumentami potwierdzającymi wysokość zarobków w okresie wykonywania pracy nakładczej.

Sąd nie jest jednak związany takimi ograniczeniami dowodowymi jak organ rentowy. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami ( tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 lutego 1996 r., w sprawie II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

Z tych względów nie było przeszkody do tego, aby Sąd ustalił wysokość osiąganego przez wnioskodawczynię wynagrodzenia w spornym okresie na podstawie dostępnych dowodów w postaci świadectwa pracy oraz zeznań świadków.

Z zeznań świadków H. T. oraz U. M., którzy pracowali w (...) w Ł. w charakterze chałupników jak wnioskodawczyni wynika, iż każdy z pracowników miał zastrzeżoną minimalną ilość pracy do wykonania w każdym miesiącu. Zważywszy, iż - jak potwierdzają świadkowie - wnioskodawczyni była pracownicą młodą i wydajną, świetnie radzącą sobie z wykonywaniem powierzonych obowiązków, Sąd uznał za w pełni wiarygodne, iż nie tylko realizowała ona określoną dla niej miesięczną normę pracy, ale normę tę często przekraczała, co niewątpliwie miało wpływ na wysokość jej zarobków.

Wprawdzie nie zachowała się dokumentacja płacowa wnioskodawczyni ze spornego okresu. Adnotacji o tym, czy w spornym przedziale czasowym wnioskodawczyni osiągała wymagane minimum, czyli 50 % najniższego wynagrodzenia nie zawiera również wydane jej świadectwo pracy, co pozostaje w sprzeczności z obwiązującymi wówczas przepisami.

Nie mniej w świadectwie pracy wnioskodawczyni odnotowano jej średnie miesięczne wynagrodzenie z ostatniego roku pracy tj. z roku 1975 i wynosiło ono 1352zł. Podczas gdy wynagrodzenie najniższe wynosiło wówczas 1200zł. A zatem w 1975r. wynagrodzenie wnioskodawczyni z tytułu pracy nie tylko było wyższe od połowy najniższego wynagrodzenia, ale nawet wyższe od wynagrodzenia najniższego. Potwierdza to wiarygodność zeznań wnioskodawczyni i świadka U. M. co do osiągania najniższego wynagrodzenia przez skarżącą w całym spornym okresie. Tym bardziej, że wykonywana przez skarżącą w spornym okresie praca nakładcza stanowiła dla niej jedyne źródło utrzymania. A skoro tak, to w myśl cytowanego wyżej § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wnioskodawczyni wynagrodzenia nie mniejszego od wynagrodzenia uznanego aktualnie za najniższe dla pracowników gospodarki uspołecznionej.

Również świadek H. T., który wykonywał pracę nakładczą w (...) w Ł. w okresie od 11 stycznia 1964 do 10 lipca 1973r. przyznał, że wnioskodawczyni zarabiała od niego więcej. Z zaświadczenia wystawionego przez (...) w Ł. z dnia 30 maja 1994r. wynika zaś, że H. T. w okresie zatrudnienia od 1 stycznia 1965r. do 10 lipca 1973r. osiągał 50% najniższego wynagrodzenia i podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Powyższe daje w ocenie Sądu Okręgowego dostateczne podstawy do sformułowania wniosku, iż E. B. (2) w całym okresie zatrudnienia od dnia 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r. w (...) w Ł. na podstawie umowy o pracę nakładczą uzyskiwała wynagrodzenie wyższe niż połowa najniższego wynagrodzenia.

Skoro skarżąca wykazała, iż realizowała w pełni swe obowiązki w ramach umowy o pracę nakładczą uzyskując wymagane przepisami wynagrodzenie tj. co najmniej połowę najniższego wynagrodzenia określonego w przepisach kodeksu pracy, to należało potraktować jako okres składkowy i zaliczyć do stażu pracy pominięty przez ZUS okres od dnia 1 sierpnia 1968r. do 31 grudnia 1975r.

Powyższe pozwala na ustalenie wnioskodawczyni kapitału początkowego. Z kolei ustalenie kapitału początkowego daje podstawę do przyznania wnioskodawczyni prawa do emerytury na podstawie art. 24 ustawy w zw. z art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W myśl bowiem art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

A zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Mając więc na uwadze powyższe rozważania i powołane przepisy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.