Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 22 lipca 2013 roku, sygn. akt I C 558/12

oddala apelację.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt: II Ca 695/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w Opocznie zasądził od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki J. K. kwotę 17.600,00 zł z ustawowymi odsetkami:



od kwoty 4.600,00 złotych od dnia 24 października 2012 r. do dnia zapłaty,



od kwoty 13.000;00 złotych od dnia 25 marca 2013 r. do dnia zapłaty,

oraz kwotę 1.467,15 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 650;00 zł tytułem brakującej opłaty sądowej od uwzględnionego powództwa.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 10 kwietnia 2012 r. w P. kierujący samochodem marki F.o nr rej. (...) A. S. nie zachował należytej ostrożności i doprowadził do zderzenia z pojazdem marki M. o nr rej. (...), którym kierowała J. K..

Postępowanie zostało zakończone mandatem karnym.

Po zdarzeniu J. K. zgłosiła się do Przychodni (...)- lekarza pierwszego kontaktu, a potem do (...) w O., gdzie po przeprowadzeniu badań rozpoznano uraz kręgosłupa szyjnego oraz uraz klatki piersiowej i gdzie zastosowano leczenie ambulatoryjne. Następnie kontynuowała leczenie w Poradni (...)oraz w Poradni (...) oraz prywatnie u lekarza neurologa. Miała ona zabiegi rehabilitacyjne skierowane na odcinek szyjny- pole magnetyczne, laser i prądy zlecone przez lekarza neurologa po 10 każdego z zabiegów. Nosiła kołnierz ortopedyczny w celu usztywnienia odcinka szyjnego.

W dacie zdarzenia A. S. posiadał ważną polisę ubezpieczeniową w (...). w W..

J. K. w następstwie zdarzenia z dnia 10 kwietnia 2012r. doznała urazu kręgosłupa szyjnego oraz urazu lewej strony klatki piersiowej i występuje u niej przewlekły, pourazowy zespół korzeniowo-bólowy z odcinka szyjnego kręgosłupa. Przebyty przez powódkę w dniu 10 kwietnia 2012r. uraz spowodował 10% uszczerbku na zdrowiu zgodnie z punktem 94a Tabeli Uszczerbków Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002r.

Z powodu utrzymujących się dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego i lewej kończyny górnej ma ona zmniejszoną sprawność tej kończyny, co wpływa na możliwość podjęcia przez nią pracy zawodowej (technik gastronomii). Istnieje duża szansa na jej całkowity powrót do zdrowia, jednakże nie da się jednoznacznie określić czy i kiedy to się stanie. Można domniemywać, że w przypadku intensywnej rehabilitacji i leczeniu farmakologicznym zdecydowana poprawa może nastąpić w ciągu 6 miesięcy.

Oceniając uszczerbek poniesiony przez J. K. w związku z doznanym urazem kręgosłupa szyjnego był wzięty pod uwagę stopień zgłaszanych dolegliwości oraz odchylenia w badaniu neurologicznym. Nie ma dokładnych wytycznych co do sposobu określania uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbek ocenia się w oparciu o wiedzę i doświadczenie. Ustalony uszczerbek na zdrowiu w wysokości 10% nie miał związku z urazem „obojczyka lewego".

J. K. z punktu widzenia ortopedycznego w wyniku zdarzenia z 10 kwietnia 2012r. nie doznała długotrwałego bądź trwałego uszczerbku na zdrowiu w związku z brakiem odchyleń statyczno-dynamicznych tj. ograniczeń ruchowych w obrębie kręgosłupa, zmian pourazowych w obrębie klatki piersiowej. Doznane obrażenia zostały wygojone. Cierpienia były umiarkowanego stopnia i mogły one trwać do 3 tygodni.

J. K. w dacie zdarzenia chodziła do technikum (...)i miało miejsce przed maturą. Po zdarzeniu odczuwała ona bóle głowy, drętwienie lewej i bóle w obojczyku. Po przebytym leczeniu i rehabilitacji, także obecnie odczuwa ona bóle głowy, bóle odcinka szyjnego kręgosłupa i drętwienie w lewej ręce przy większym wysiłku fizycznym oraz ból w czasie dłuższego leżenia na lewym boku - musi wstawać w nocy i układać się inaczej.

J. K. przed zdarzeniem była zdrowa. Uprawiała sport - kolarstwo górskie i biegi. W szkole podstawowej i w gimnazjum startowała ona w zawodach-klasowych, szkolnych i gminnych oraz odnosiła sukcesy. W pierwszej klasie technikum (...)uczęszczała do klubu sportowego (...) w T., od drugiej klasy przestała uczęszczać do niego, ponieważ nie mieszkała już w internacie. Jednakże po powrocie ze szkoły do domu amatorsko uprawiała sport - jeździła na rowerze oraz biegała, a w okresie zimowym ćwiczyła na siłowni urządzonej na strychu w jej rodzinnym domu. Zamierzała kontynuować edukację w (...), ale zrezygnowała z tego z powodu wypadku i bólu odczuwanego w odcinku szyjnym podczas biegania.

Przez pół roku w okresie od czerwca 2012 do listopada 2012 J. K. pracowała w zajeździe jako barmanka przyjmując zamówienia bez umowy o pracę. Po wypadku przyjmowała ona przepisywane leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Narzeka ona na bóle. Jest bardziej ospała i nie uprawia sportu.

Decyzją z dnia 8 czerwca 2012 r. (...) S.A. w W. przyznało J. K. kwotę 2.400,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wyżej powołane dowody, które uznał za wiarygodne.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Zgodnie z przepisem art. 436 §1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż środka.

W świetle art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec poszkodowanego są zatem z jednej strony przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy szkody, z drugiej zaś strony - istnienie ważnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W razie zaistnienia owych przesłanek, ubezpieczyciel odpowiada w zakresie odpowiedzialności sprawcy szkody.

Poza sporem pozostaje okoliczność, że sprawca zdarzenia A. S. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. z siedzibą w W., co implikuje odpowiedzialność pozwanego na podstawie wyżej przytoczonych przepisów.

Naprawienie szkody majątkowej na osobie reguluje art. 444 k.c. który w §1 stanowi, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

W wypadkach przewidzianych w powyższym artykule Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).

Żądanie pozwu sprowadzało się do kwoty 17.600,00 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami.

Odnośnie zadośćuczynienia wynikającego z art. 445 § 1 k.c. podkreślenia wymaga, że w przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy", to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi, uszkodzeniami ciała lub rozstroju zdrowia. Przy czym w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia).

W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiary kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz.626).

Nie ulega wątpliwości, że zdrowie ludzkie jest dobrem szczególnie cennym i zasługującym na ochronę pod każdym względem, a w przypadku jego utraty, czy uszczerbku na zdrowiu, należne z tego tytułu zadośćuczynienie powinno być godziwe.

Podkreślenia wymaga, że godziwe nie oznacza wygórowane.

Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny. Wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa.

W żadnym razie zadośćuczynienie nie może prowadzić do wzbogacenia, albowiem stoi to w sprzeczności z kompensacyjnym charakterem tego świadczenia (vide : wyrok SN z 30.01.2004 r. I CK 131/03 OSNC 2005 nr 2 poz. 40).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego - a w szczególności z opinii biegłego lekarza neurologa, która w ocenie Sądu są pełne oraz miarodajna wynika jednoznacznie ustalony stopień uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10% zgodnie z punktem 94a Tabeli Uszczerbków zdrowiu oraz zakres dolegliwości bólowych powódki J. K. po zdarzeniu z dnia 10 kwietnia 2012 r.

Jak wynika z opinii biegłego lekarza ortopedy traumatologa w związku z doznanymi urazami w wyniku tego zdarzenia z punktu widzenia ortopedycznego powódka J. K. doznała cierpień umiarkowanego stopnia przez okres do 3 tygodni.

Odnosząc powyższe rozważania natury prawnej do analizowanego stanu faktycznego Sąd uznał, że przyznane powódce J. K. zadośćuczynienie przez stronę pozwaną w wysokości 2.400,00 złotych jest za niskie do doznanego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 10 %, zakresu doznanych dolegliwości bólowych i cierpień przy uwzględnieniu jej wieku- 20 lat w dniu zdarzenia, które miało miejsce przed egzaminem maturalnym i konieczności rezygnacji z kształcenia się w (...).

Zdaniem Sądu, przy przyjęciu wniosków zawartych w opinii biegłego lekarza neurologa i zeznań powódki J. K. i zeznań świadka P. K. adekwatna wysokość zadośćuczynienia to kwota 20.000,00 zł (przy przyjęciu posiłkowo za 1 % uszczerbku kwoty 2.000,00 zł - taka kwota przyjmowana jest przez Sąd w podobnych sprawach).

Nie ulega wątpliwości, że nie można mechanicznie-matematycznie przeliczać uszczerbku na zdrowiu przez stawkę kwotową dla wyliczenia wysokości zadośćuczynienia.

Nie mniej, w ocenie Sądu, takie posiłkowe posłużenie się przeliczeniem jest możliwe przy uwzględnieniu także doznanych przez powódkę J. K. w wyniku wypadku z dnia 10 kwietnia 2012 r. urazów i konieczności odbycia rehabilitacji.

Z tego względu, iż strona pozwany wypłacił powódce kwotę 2.400,00 zł. Sąd zasądził na jej rzecz kwotę 17.600,00 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty pierwotnie zgłoszonej w pozwie 4.600,00 zł zgodnie z żądaniem od dnia 24.10.2012r., czyli dnia następnego po wydaniu decyzji pozwanego kończącego proces likwidacji szkody i od kwoty 13.000,00 zł od dnia złożenia pisma rozszerzającego powództwo - pkt 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na te koszty składają się: opłata sądowa w kwocie 230,00 zł, koszty zastępstwa procesowego według norm przypisywanych w kwocie 600,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, koszty opinii biegłych w kwocie 315,00 zł, 185,15 zł i 120,00 zł (niewykorzystane zaliczki wpłacone przez strony na wydatki zostały zwrócone ) łącznie 1467,15zł - pkt 2 wyroku.

Podstawę rozstrzygnięcia zawartego w pkt 3 wyroku stanowi przepis art.113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części:



w pkt 1 zasądzającym od pozwanego na rzecz powódki kwotę 17.600 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 4 600 zł od dnia 24 października 2012r, z odsetkami ustawowymi od kwoty 13.000 zł od dnia 25 marca 2013r, ponad kwotę 4 600 zł;



pkt 2 zasądzającym od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.467,15 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;



pkt 3 nakazującym pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 650 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionego powództwa.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

• 1.  naruszenie przepisów prawa materialnego:

  

  art. 445 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie ,że odpowiednią ,w rozumieniu tegoż przepisu, sumą zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę krzywdę wskutek wypadku z dnia 10 kwietnia 2012r. jest kwota 20.000 zł;

  

  art. 481 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie ,że pozwany opóźnił się z zapłatą zadośćuczynienia, gdy w rzeczywistości okoliczności faktyczne od których zależało przyznanie powódce świadczeń i ustalenie ich wysokości zostały ustalone dopiero w toku postępowania przed Sądem Rejonowym, zatem odsetki od kwoty 17.600 zł winny być przez Sąd Rejonowy zasądzone od daty wyrokowania, a nie od dnia 24 października 2012r i od dnia 25 marca 2013r;.

• 2.  naruszenie prawa procesowego - art. 233 k.p.c. poprzez nie rozważenie wszechstronnie zgromadzonego materiału dowodowego co doprowadziło Sąd Rejonowy do zasądzenia na rzecz powódki kwoty 17.600 zł jedynie poprzez przeliczenie przez Sąd Rejonowy procentowego uszczerbku na zdrowiu przez przyjętą przez Sąd kwotę za jeden procent;

  3.  sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zgromadzonego materiału dowodowego i przyjęcie wbrew zgromadzonemu materiałowi dowodowemu, że skutki wypadku i doznane przez powódkę ograniczenia w życiu osobistym i zawodowym winny być skompensowane poprzez zadośćuczynienie w kwocie 20.000 zł.

Wskazując na powyższe wnosił o:



zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części.



zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest uzasadniona.

Zgłoszone w niej zarzuty obrazy zaskarżonym wyrokiem prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c., art. 481 k.c. oraz prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. są chybione.

Trafne jest zapatrywanie skarżącego, iż brak jest dowolności w ustaleniu wysokości zadośćuczynienia. Ma rację także apelant wskazując, że ustalenie takiego świadczenia winno uwzględniać wszystkie okoliczności danego wypadku. Na akceptację również zasługuje przytoczone w apelacji stanowisko judykatury w tym względzie wypracowane.

Wbrew jednak zarzutom skarżącego nie można przyjąć, iż Sąd Rejonowy w/w kryteria pominął. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia pozostawione jest uznaniu sędziowskiemu. Ingerencja Sądu Odwoławczego jest ograniczona do tych przypadków, w których orzeczone świadczenie jest rażąco wygórowane i nie koresponduje z zakresem i rodzajem krzywdy poniesionej przez poszkodowanego. W realiach rozpoznawanej sprawy nie można uznać, iż świadczenie jest nieadekwatne do rozmiaru cierpień powódki. Brak jest podstaw do przyjęcia, iż ma ono charakter represyjnego, nie zaś kompensacyjnego.

Przeszkód do uwzględnienia powództwa nie można upatrywać w tym, że poszkodowana nie doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu. Lektura akt i zgromadzonych w nich dowodów, w szczególności opinii biegłego lekarza prowadzą do wniosku, iż uszczerbek na zdrowiu miał postać długotrwałego.

Ma rację skarżący wskazując, iż błędnie Sąd I instancji uzasadnił wysokość przyznanego świadczenia – powołując się bezkrytycznie wyłącznie na procentowym uszczerbku na zdrowiu powódki. Nie oznacza to jednak, iż stopień uszczerbku określony przez biegłego na 10% (por. opinia biegłej B. B. k. 38-38v) winien być całkowicie pominięty. Okoliczność ta nie jest bez znaczenia przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, zwłaszcza, że Sąd uwzględnił także rozmiar i zakres cierpień powódki – co wynika z opinii biegłego, ale również z zeznań samej poszkodowanej. Stwierdzono u niej uraz kręgosłupa szyjnego oraz uraz lewej strony klatki piersiowej, skutkiem czego występuje nadal przewlekły pourazowy zespół korzeniowo-bólowy z odcinka szyjnego kręgosłupa.

Z opinii biegłego jednoznacznie wynika, że jedynie w przypadku intensywnej rehabilitacji i leczenia farmakologicznego poprawa może nastąpić po upływie kilku miesięcy.

Całkowicie nietrafne są zarzuty odnoszące się do ograniczenia w uprawianiu przez uprawnioną sportów. Można by zgodzić się ze skarżącym, iż nie zostało wykazane (art. 6 k.c.), że gdyby nie wypadek to zapewne powódka podjęłaby kształcenie w (...). Nie można jednak odmówić racji Sądowi, iż doznane przez powódkę urazy co najmniej utrudniają jej uprawianie sportów niewyczynowych (rekreacyjnych).

Kryterium zdolności do wykonywania przez poszkodowaną pracy zarobkowej niewątpliwie należy brać pod uwagę przy ocenie zgłoszonego roszczenia. Nie jest to jednakże kryterium wyłączne i jak podniesiono wyżej przy ustaleniu wysokości świadczenia należy uwzględniać całokształt okoliczności danego przypadku.

Nietrafny jest zarzut, że data wymagalności zasądzonego świadczenia została ustalona nieprawidłowo. Zobowiązanie o zadośćuczynienie jest zobowiązaniem bezterminowym. Wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia powoduje, że przekształca się ono w zobowiązanie terminowe. Rodzi to skutki w zakresie daty, w której roszczenie staje się wymagalne. Z powyższych ustaleń Sądu wynika, że już w toku postępowania likwidacyjnego pozwana zgłosiła roszczenie. Sąd trafnie przyjął, że data decyzji pozwanego kończącego postępowanie likwidacyjne jest terminem, od którego należą się odsetki ustawowe od kwoty 4.600 złotych.

Od pozostałej sumy – 13.000 złotych Sąd określił odsetki od daty rozszerzenia powództwa.

Z tych więc przyczyn i na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec jak w sentencji wyroku.

JG/AOw

Na oryginale właściwe podpisy