Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 czerwca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Brzegu Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR Joanna Kurowska

Protokolant: sekr. sąd. Anita Bider

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2018 roku w Brzegu

na rozprawie

sprawy z wniosku K. F.

z udziałem (...) S.A.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

p o s t a n a w i a:

zatwierdzić uchylenie się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez K. F. po spadkodawcy E. F. zmarłym(...)roku w B., ostatnio stale zamieszkałym w B..

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. Ns 161/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawca K. F. złożyła wniosek o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu E. F. oraz o przyjęcie oświadczenia o odrzuceniu spadku. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że rodzice nigdy nie informowali go o zaciągniętych zobowiązaniach, z jego wiedzy wynikało, ze zarówno ojciec jak i matka utrzymywali się z bieżących wynagrodzeń i nie mieli w zwyczaju zaciągać jakikolwiek kredyty czy pożyczki. Ponadto wnioskodawca wskazał, ze tuz po śmierci ojca pytał matkę Z. F. o pozostawionych ewentualnie długach po ojcu ale ta zaprzeczyła. O wierzytelności przysługującej od zmarłego ojca wnioskodawca dowiedział się z pisma wierzyciela z dnia 15.11.2016r. który odebrała matka ale nie przekazała go wnioskodawcy.

Postanowieniem z dnia 16.05.2018r. Sąd dopuścił do udziału w sprawie wierzyciela (...) SA.

Pismem z dnia (...). wierzyciel wniósł o oddalenie wniosku podnosząc brak udowodnienia przesłanek warunkujących uwzględnienie wniosku.

Na rozprawie w dniu 16.05.2018r. wnioskodawca złożył oświadczenie o odrzuceniu spadku po zmarłym w dniu 02.01.2009r. ojcu E. F..

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

W dniu (...). zmarł E. F. pozostawiając żonę Z. F. oraz dwóch synów w tym wnioskodawcę K. F.. Sytuacja materialna spadkodawcy była nana synowi przez lata, wiedział on, rodzice utrzymują się jak zawsze z bieżących wynagrodzeń. W dacie śmierci spadkodawca utrzymywał się z renty w wysokości 900,00 zł. W 2009 roku spadkodawca ciężko zachorowała a bieżące dochody małżonków nie pozwalały na pokrycie kosztów leczenia. Małżonkowie wspólnie podjęli decyzje o zaciągnięciu kredytu jednakże nikomu o tym fakcie nie powiedzieli, wczesnej również nie zwracali się o pomoc finansową do syna K., nie informowali go o problemach związanych z kosztami utrzymania. Po śmierci pana E. jego żona Z. nadal nikomu nie mówiła o zobowiązaniu, zaprzeczyła pomimo, że syn K. zadawał jej pytanie o długi pozostawione przez ojca. Dopiero w 2016 roku wierzyciela (...) SA skierował pismo do wnioskodawcy K. F. na adres rodziców. Przesyłkę odebrała matka Z. F. i ją otworzyła, jednak o jej istnieniu nie poinformowała syna nadal ukrywając istnienie niespłaconego kredytu a następnie o piśmie zapomniała. Po kolejnym piśmie – w 2017 roku Z. F. zdecydowała się o wszystkim powiedzieć synowi.

Wnioskodawca K. F. od 2013roku wraz z rodzona miesza w (...). O śmierci ojca dowiedział się tuż po zdarzeniu, w tym czasie był kawalerem i mieszkał z rodzicami, korespondencję kierowaną do niego odbierał matka. Relacje z rodzicami zawsze układały się poprawnie, jednak o swoich sprawach materialnych nie rozumowali z synami

Dowód:

1.  Akt zgonu E. F., k. 7

2.  Pismo wierzyciela do wnioskodawcy z dnia (...).2016r., k. 8

3.  Porozumienie, k.14

4.  z zeznań świadka A. F., k. 15

5.  z zeznań świadka Z. F., rozprawa z dnia 27.06.2018r.

6.  z zeznań wnioskodawcy , k. 15

7.  oświadczenie K. F. o odrzuceniu spadku po E. F., k. 15

Sąd zważył co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu wnioskodawca wykazał się szeregiem starań mających na celu ustalenie jaki majątek rzeczywisty pozostawił po sobie ojciec E. F..

W pierwszej kolejności należy wskazać, że błąd z którym prawo cywilne łączy skutek w postaci możliwości uchylenia się od skutków prawnych czynności dokonanej pod wpływem błędu, musi dotyczyć treści czynności prawnej ( art. 84§1kc) oraz musi być istotny ( art. 84§2 kc). Błędem dotyczącym treści oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest m. in. błąd co do osoby spadkodawcy, co do tytułu powołania lub co do przedmiotu spadku. W tej ostatniej sytuacji chodzi o brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego. Skuteczność powołania się na taki błąd zachodzi wtedy, gdy spadkobierca dokonał należytej staranności polegającej na podjęciu wszelkich uzasadnionych w danych okolicznościach działań zmierzających do ustalenia stanu spadku, których podjęcie obiektywnie mogło doprowadzić do takiego ustalenia i w końcu do uniknięcia błędu. Wobec tego za błąd istotny spadkobiercy uznać należy brak wiedzy o stanie spadku pomimo podjęcia właściwych i możliwych działań, zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu spadku. Mając na względzie powyższe zważania Sąd doszedł do przekonania, że brak wiedzy wnioskodawcy do co przedmiotu spadku wynikał z zachowania należytej staranności po jego stronie. Jak bowiem wynika zez gromadzonego materiału dowodowego wnioskodawca pozostawała ze spadkodawcą oraz matką Z. F. w dobrych relacjach w dacie śmierci ojca wnioskodawca był kawalerem i mieszkał warz z rodzicami, zaś w trakcie choroby spadkodawcy w 2009 roku pozostawał w przekonaniu, że rodzice pokrywają koszty utrzymania w tym leczenia ojca z bieżących dochodów. Matka przejęła w pełni obowiązek opiekowania się chorym ojcem aż do śmierci. Wnioskodawca nie był informowany przez rodziców, że brakuje im pieniędzy na bieżące utrzymanie, nigdy też rodzice nie zaciągali żadnych zobowiązań dla podratowania budżetu domowego. (...) orientował się w wysokości dochodów rodziców w miarę swoich możliwości, rodzice jednak nie informowali go o szczegółach swoich decyzji finansowych ale w jego pamięci nigdy nie było takiej sytuacji w życiu rodziny, by rodzicom brakowało na życie, przeciwnie, rodzice zawsze pomimo niskich dochodów potrafili odpowiednio gospodarować środkami jakie posiadali dostosowując wydatki do swoich bieżących potrzeb. Rodzice nie gdy nie żalili się synom na problemy finansowe , nikt z rodziny nie podejrzewał, że takie istnieją. Matka wnioskodawcy Z. F. wskazała wprost, że zaciągnięcie kredytu było dla niej i jej zmarłego męża czymś wyjątkowym, o czym nikomu nie mówiła, a gdy przyszło pismo pierwsze kierowane do syna K. bała się mu powiedzieć prawdę i schowała przed nim przesyłkę.

Wnioskodawca podjął , zdaniem Sądu, wszelkie możliwe działania w celu uzyskania informacji na temat rzeczywistego stanu spadku po ojcu, W tym stanie rzeczy trudno mu zarzucać niedochowania wszelkiej staranności w tym zakresie. Sąd w tym miejscu podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w postanowieniem z dnia 29.11.2012r. w sparwie II CSK 172/12 wskazał, że Stwierdzenie, że spadkobierca nie dołożył należytej staranności powinno być poprzedzone oceną okoliczności konkretnej sprawy i ustaleniem jakich aktów staranności można było od niego wymagać. Odnosi się to do sprecyzowanych czynności, które faktycznie i prawnie spadkobierca mógłby podjąć, zmierzając do uzyskania koniecznej wiedzy o spadku. W razie niepodjęcia przez spadkobiercę żadnych czynności, wskazane jest określenie, jakich działań, w okolicznościach danej sprawy, prowadzących do pozyskania tej wiedzy można było od niego wymagać, ponieważ doprowadziłyby do uniknięcia błędu.

Sąd stoi również na stanowisku, że brak jest też uzasadnionej przyczyny dla której spadkobiercy winni składać oświadczenie o odrzuceniu spadku profilaktycznie , w razie braku pewności co do stanu rzeczywistego spadku.

Analizie Sądu podlegała także ocena terminu uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia pod wpływem błędu. Zgodnie z art. 88§ 2 kc uprawnienie takie wygasa z upływem roku od daty wykrycia błędu. Wnioskodawca de facto dowiedział się o rzeczywistym zadłużenia pozostawionym przez spadkodawcę w 2017 roku, kiedy to matka po odebraniu drugiego pisma wierzyciela postanowiła o wszystkim synowi powiedzieć i przekazała mu pismo z 15.11.2016roku wraz z projektem porozumienia. Wnioskodawca jak i jego zona wskazali, z e matka przekazała mu to jedno pismo dopiero 2017r. innych pism nie otrzymał. Świadek Z. F. nie pamięta dokładni kiedy przekazała pismo wierzyciela datowane na 15.11.2016rl ale było to z pewnością w 2017 roku Wnioskodawca zaś wskazał, że gdy tylko dowiedział się od matki o piśmie wierzyciela natychmiast podjął kroki prawne. Wierzyciel reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie stawił się na wyznaczony celem przesłuchania świadka Z. F. termin rozprawy, tak więc sąd przyjął za prawdziwe twierdzenia wnioskodawcy o podjętych środkach do zachowania rocznego terminu do złożenia oświadczenia zgodnie z treści art. 88§ 2 kc ( art. 230 kp, art. 229 kpc). Wnioskodawca, co potwierdzili świadkowie A. F. oraz Z. F. nie był wcześniej informowany o zadłużenia Tak więc złożony wniosek o przyjęcie i zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia przez wnioskodawcę z datą 29.03.2018r ( data złożenia wniosku na biurze podawczym sądu) nastąpiło z zachowaniem wymaganego ustawą terminu.

Wobec powyższych okoliczności należało zatwierdzić uchylenie się przez wnioskodawcę K. F. od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym E. F. .