Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Boratyński (spr.)

Sędziowie: SSO Beata Błotnik

SSO Jacek Widło

Protokolant: Monika Ostojska

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2017 roku na rozprawie sprawy

z powództwa (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 25 stycznia 2017 r.,

sygn. akt V GC 85/16

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego K. K. na rzecz powoda (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Beata Błotnik S. J. W.

Sygn. akt IX Ga 329 / 17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 stycznia 2017 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach V Wydział Gospodarczy po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2017 r w Siedlcach na rozprawie sprawy z powództwa (...) Państwowych S.A. w W. przeciwko K. K. o zapłatę 457,36 zł. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 457,36 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 9 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty ( pkt I ) oraz kwotę 107 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 60 zł. tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Jako uzasadnienie wyroku wskazano ,że w pozwie wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny w dniu 09 października 2015 roku powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego K. K. kwoty 457,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 09 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że zawarł z powodem umowę najmu powierzchni 24 m ², znajdującej się przed budynkiem dworca kolejowego w M. pl. (...). Pozwany zaprzestał regulować czynsz, zaś w dniu 17 maja 2010 roku umowa najmu została rozwiązana. Z uwagi na fakt, iż pozwany nie wydał powodowi przedmiotu najmu w wyznaczonym terminie, powód wystawił notę księgową tytułem kary umownej za dalsze korzystanie z przedmiotu najmu za maj 2015 roku w wysokości 457,36 złotych. Postanowieniem z dnia 12 listopada 2015 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu przekazał rozpoznanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Siedlcach Wydział Gospodarczy (postanowienie, k. 7). W toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Siedlcach powód zgodnie z zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału (...) złożył pozew z załącznikami oraz odpisami dla strony przeciwnej (pozew z załącznikami k. 10-43). Pozwany złożył odpowiedź na pozew (odpowiedź na pozew, k. 48-49), w której wnosił o oddalenie powództwa w całości oraz o zwrot kosztów procesu. Podał, iż brak dokumentów księgowych potwierdzających zasadność żądania powoda. W odpowiedzi pełnomocnik powoda (pismo, k. 54-55) wskazał, że roszczenie powoda potwierdzają umowa najmu, protokół zdawczo-odbiorczy, korespondencja powoda kierowana do pozwanego oraz nota księgowa. W toku procesu stanowisko stron nie uległo zmianie, pozwany mimo takich deklaracji, nie zawarł ugody z powodem.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany K. K. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą K. K. Firma Handlowo – Usługową z siedzibą głównego miejsca prowadzenia działalności w M. (odpis z (...), k. 43). W dniu 30 grudnia 2006 roku strony zawarły umowę najmu, na mocy której (...) S.A. w W., będący posiadaczem terenu przed budynkiem dworca kolejowego M. pl. (...) wynajął K. K. prowadzącemu Firmę Handlowo-Usługową powierzchnię 24 m ² z przeznaczeniem na prowadzenie sprzedaży artykułów przemysłowych (umowa, k. 27-29, aneks do umowy najmu k. 31-33). W dniu 17 maja 2010 roku (...) S.A. w W. wypowiedziało K. K. umowę najmu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2010 roku (wypowiedzenie k. 35). Wezwania do zdania lokalu wobec pozwanego były bezskuteczne (k. wezwania, k. 37, 38). Z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu najmu (...) S.A. w W. wystawił wobec K. K. notę księgową nr (...) na kwotę 457,36 zł. , która obejmowała okres od 1 maja 2015r. do dnia 31 maja 2015 roku, zaś termin jej płatności przypadał na dzień 08 czerwca 2015 roku (nota księgowa, k. 39). W dniu 17 września 2015 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty należności wynikających z ww. noty księgowej ( wezwanie, k. 40), jednakże bezskutecznie (bezsporne).

Sąd I instancji uznał ,że powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie. Pozwany K. K. prowadzący Firmę Handlowo-Usługową w okresie od 30 grudnia 2006 roku do 17 maja 2010 roku wynajmował od powoda (...) S.A. w W. powierzchnię 24 m ², znajdującą się przed budynkiem dworca kolejowego w M., pl. (...) wynajął K. K., z przeznaczeniem na prowadzenie sprzedaży artykułów przemysłowych (umowa, k. 27-29, aneks do umowy najmu k. 31-33). Po wypowiedzeniu przez powoda umowy najmu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2010 roku (wypowiedzenie k. 35), pozwany korzystał z lokalu bezumownie, co nie było przez pozwanego kwestionowane. Pozwany w odpowiedzi na pozew wskazywał jedynie, iż brak dokumentów księgowych potwierdzających zasadność żądania powoda. Strony łączyła umowa najmu z dnia 30 grudnia 2006 roku (art. 659 § 1 k.c.). Powód w oparciu o treść § 12 ust 1 łączącej strony umowy wypowiedział pozwanemu stosunek najmu ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2010 roku, czego konsekwencją najmu było powstanie po stronie pozwanego (najemcy) obowiązku zwrócenia wynajmującemu przedmiotu najmu (art. 675 §1 k.c.), zaś pozwany K. K. obowiązku tego nie wykonał, pomimo kierowania do niego wezwań w tym przedmiocie. Niewywiązanie się przez najemcę lub osobę trzecią z obowiązku zwrotu przedmiotu najmu powoduje powstanie po stronie wynajmującego roszczenia o odszkodowanie odpowiadającego wysokości czynszu, jaki mógłby on uzyskać gdyby najemca zwrócił mu przedmiot najmu, jeśli brak zwrotu jest kwalifikowany jako opóźnienie. Natomiast nie jest wykluczone dochodzenie należności przewyższającej kwotę czynszu, jeśli brak zwrotu stanowi zwłokę najemcy (tak komentarz do Art. 675 KC red. Osajda 2017, wyd. 15/J. Górecki/G. Matusik, Legalis). Podstawą prawną dochodzenia roszczeń jest w tym przypadku jest art. 471 k.c., jako że brak zwrotu rzeczy stanowi niewykonanie zobowiązania przez najemcę (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 marca 2014 r., III CSK 156/13, L.). Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Do przesłanek odpowiedzialności kontraktowej dłużnika należy powstanie szkody majątkowej po stronie wierzyciela, szkoda ta musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika, pomiędzy powstałą szkodą a jej niewykonaniem (lub nienależytym wykonaniem) musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy (art. 361 §1 k.c.),a nadto niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Wobec powyższego powodowi przysługiwało uprawnienie do żądania od byłego najemcy - pozwanego naprawienia szkody wywołanej nienależytym wykonaniem zobowiązania. Strony w § 13 pkt 2 umowy najmu z dnia 30 grudnia 2006 roku zastrzegły, że w razie niewydania przedmiotu najmu po ustaniu stosunku najmu, najemca (pozwany) będzie zobowiązany do zapłaty wynajmującemu (stronie powodowej) kary umownej w wysokości 200% stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy. Tym samym strona powodowa była uprawniona do żądania z tytułu odszkodowania kwoty stanowiącej dwukrotność stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy. Z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu najmu (...) S.A. w W. wystawił wobec K. K. notę księgową nr (...) na kwotę 457,36 zł. , która obejmowała okres od 1 maja 2015r. do dnia 31 maja 2015 roku, zaś termin jej płatności przypadał na dzień 08 czerwca 2015 roku (nota księgowa, k. 39). Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego K. K. na rzecz powoda (...) Państwowe S.A. w W. kwotę 457,36 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty. Zgodnie bowiem z treścią art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W ocenie Sądu Rejonowego pozwany dopuścił się zwłoki w związku z czym powodowi przysługiwały odsetki za czas opóźnienia, przy czym Sąd przy orzekaniu uwzględnił wejście w życie w dniu 01 stycznia 2016 roku ustawy z dnia 9 listopada 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830) i wprowadzeniem w treści art. 481 § 2 kc pojęcia „odsetki ustawowe za opóźnienie”.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 98 § 1 kpc zgodnie, z którym strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Na koszty procesu poniesione przez powoda składały się opłata od pozwu w wysokości 30 zł. oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 60 zł. oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zostało zaskarżone przez stronę pozwaną w całości wniesioną apelacją . Apelujący wniósł o uchylenie wyroku w całości z powodu rażącego naruszenia prawa oraz obciążenie powoda kosztami procesu.

Jako uzasadnienie apelacji wskazano ,że przed wyznaczonym przed Sądem Rejonowym w Siedlcach terminem rozprawy, powód zaproponował ugodę. Negocjacje w tej sprawie trwają. Jest szansa na ugodowe załatwienie sprawy, także w postępowaniu apelacyjnym. Mediacja daje szansę na polubowne załatwienie sporu, także w postępowaniu apelacyjnym.

Apelujący zarzucił także ,że wynajmujący sporny teren (...) jednostronnie wypowiedział umowę dzierżawy gruntu , na którym z własnych środków w 1991 r. na podstawie legalnego zezwolenia odpowiednich organów pozwany wybudował budynek nr (...). Powód żąda jego rozbiórki, co jest niezgodne z prawem, ponieważ bez odpowiednich zezwoleń zagrożone to jest sankcjami karnymi. Powód za dzierżawę gruntu żąda zapłaty na podstawie wystawianych not księgowych, które są dopuszczalne tylko wewnątrz danej firmy i nie są opodatkowane. Wskazano także ,że w przedmiotowej sprawie, zdaniem Sądu pozwany domagając się faktur VAT z tytułu żądań finansowych powoda za bezumowne korzystanie z gruntu, winien wystąpić o podatkową interpretację indywidualną do właściwej Izby Skarbowej. Zdaniem pozwanego taka interpretacja w tym przypadku nie była konieczna, ze względu na istniejące w podobnej sprawie Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE / C - 16/93 /. Sąd w uzasadnieniu wyroku, w stosunku do tych samych numerów dowodów księgowych, zamiennie posługuje się określeniami „nota księgowa" i „faktura” co jest niezgodne z ustawą o rachunkowości.

W odpowiedzi na apelację strony pozwanej pełnomocnik strony powodowej wniósł o oddalenie apelacji w całości jako oczywiście bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy Sąd Gospodarczy rozpoznając przedmiotową apelację ustalił i zważył co następuje :

Stosownie do przepisu art. 378 § 1 kpc sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji . Związanie granicami wniosków apelacji oznacza zaś , że sąd drugiej instancji nie może objąć swą kontrolą tej części orzeczenia sądu pierwszej instancji, która nie została zaskarżona. Sąd nie jest zaś związany treścią wniosku apelacyjnego co do sposobu rozstrzygnięcia. Oznacza to zatem , że mimo wniosku skarżącego o zmianę wyroku sąd drugiej instancji może go uchylić (i na odwrót). Wynika to z tego, że sąd ma obowiązek wydać prawidłowe orzeczenie i nie wiąże go w tym zakresie ocena prawna zawarta we wniosku apelacyjnym ( por. Komentarz do art. 378 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296), [w:] A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik , Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II. ) . Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy uznając , iż sąd drugiej instancji nie jest związany wnioskami apelacji co do sposobu rozstrzygnięcia. Granice apelacji wyznacza nie tyle sam wniosek, co cały jej wywód i treść ( por. wyrok z dnia 6 grudnia 2001 r. , I PKN 714/00 , OSNP 2003/22/544 ).

Za całkowicie nieuzasadniony należało zatem uznać wniosek skarżącego o uchylenie zaskarżonego wyroku , a co za tym idzie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi I instancji. Z przepisu art. 386 § 2 i 4 kpc wynika, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna ze wskazanych wyżej podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Postępowanie przed Sądem I instancji w ocenie Sądu Okręgowego nie jest dotknięte nieważnością. W niniejszym przypadku strona skarżąca ,jak wynika z treści apelacji i jej uzasadnienia na nieważność postępowania nawet się zresztą nie powoływała , zaś Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził , aby w niniejszym przypadku nieważność postępowania miała miejsce . Sąd Rejonowy rozpoznał także istotę sprawy . Sąd ten dokonał bowiem analizy zasadność żądania pozwu z punktu widzenia okoliczności faktycznych przytoczonych, jako podstawa faktyczna pozwu oraz z punktu widzenia zarzutów podniesionych przez pozwanego w toku postępowania . Na podstawie poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się nadto , że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, Lex, nr 55513). Sąd Najwyższy przyjął, że oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego. Niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy (zob. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483). To samo należy także odnieść do ewentualnej sprzeczności ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym czy też samego przeprowadzenia przez sąd i instancji postępowania dowodowego w tym jego zakresu . W tym też zakresie nie może to być utożsamiane z brakiem rozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji . Wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu wreszcie nie wymaga również przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Przed odniesieniem się jednakże do zarzutów zawartych we wniesionej apelacji na wstępie należy także podkreślić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd drugiej instancji, jako sąd orzekający merytorycznie, powinien dokonać samodzielnej oceny wyników postępowania dowodowego przeprowadzonego przez sąd pierwszej instancji i poczynić własne ustalenia faktyczne. Sąd ten może tym samym dokonywać ustaleń faktycznych sprzecznych z ustaleniami stanowiącymi podstawę zaskarżonego wyroku, nawet na podstawie dowodów przeprowadzonych wyłącznie w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego. Musi jednak w swojej działalności harmonizować ogólne (art. 227-315 k.p.c.) i szczególne (art. 381-382 k.p.c.) reguły postępowania dowodowego. Dokonanie przez sąd drugiej instancji odmiennych ustaleń bez przeprowadzania dodatkowych dowodów jest dopuszczalne i uzasadnione w szczególności wtedy, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Niezbędne jest wykazanie w czym tkwi wadliwość stanowiska sądu pierwszoinstancyjnego, dlaczego określone dowody dostarczają odmiennych wniosków, które z dowodów nie zasługują na wiarę, co sprawia, że wyłania się inny obraz stanu faktycznego sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003r., IV CKN 1752/00, LEX nr 78279; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002r:, IV CKN 859/00, LEX nr 53923; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002r., I CKN 567/99, LEX nr 53925 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r., II UKN 339/00, OSNP 2003/1/21). Sąd odwoławczy ma nadto nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz jego własnej samodzielnej oceny, przy uwzględnieniu zasad wynikających właśnie z przepisu art. 233 § l kpc niezależnie od tego czy ustaleń dokonuje po przeprowadzeniu nowych dowodów bądź ponowieniu dotychczasowych, czy też wskutek podzielenia ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji.

Przedmiotowa apelacja nie zawiera w zasadzie żadnych konkretnych zarzutów w zakresie naruszenia przepisów prawa procesowego , czy też materialnego . Apelujący powołał się w niej jedynie ogólnikowo na „rażące naruszenie prawa” bez bliższego sprecyzowania o jakie konkretnie przepisy chodzi i w jakim zakresie zostały one naruszone przez Sąd I instancji . Jak wskazano powyżej w apelacji skarżący zarzucił przede wszystkim ,że powód żąda zapłaty na podstawie not księgowych , które nie są opodatkowane , jak też zwrócił uwagę na posługiwanie się przez Sąd I instancji w stosunku do tych samych dowodów różnymi pojęciami . Również w treści samego sprzeciwu od nakazu zapłaty zakwestionował dochodzone roszczenie przede wszystkim z powodu braku faktur .

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji określenia dokumentu złożonego do akt przez stronę powodową jako „faktura” Sąd I instancji wbrew zarzutowi apelacji nie użył ani razu . Sąd ten posługuje się określeniem tego dokumentu jako nota księgowa . Dokument ten w uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji określił zatem zgodnie z jego prawidłowym oznaczeniem jako „notę” .

W tym miejscu należy także wskazać ,że w przypadku bezumownego korzystania z nieruchomości w świetle obowiązujących przepisów brak było podstaw do wystawienia faktury VAT przez stronę powodową . Zgodnie bowiem z zapisami Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. ( Dz. U nr 54 , poz. 535 z późniejszymi zmianami – tekst jednolity z dnia 10 maja 2016 r. ) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju ( art. 5 pkt 1 ) , z takimi natomiast w niniejszym przypadku nie mamy do czynienia . Również z treści orzeczenia , na które powołała się strona pozwana w treści uzasadnienia apelacji ( wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 marca 2014 r. ) wynika ,że usługi są świadczone za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 ( 1 ) VI Dyrektywy , a w konsekwencji podlegają opodatkowaniu wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą , na mocy którego występuje świadczenie wzajemne , przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy. W niniejszym przypadku jak wskazano powyżej taki stosunek prawny pomiędzy stronami niniejszego postępowania już nie istnieje . Strona pozwana natomiast w żadnym zakresie nie wykazała ,że w przedmiotowym stanie faktycznym zapisy i postanowienia powyższej ustawy mogą znaleźć do niego również zastosowanie. Należy bowiem odróżnić sytuacją, w której możemy mieć do czynienia z bezumownym korzystaniem z nieruchomości na skutek wygaśnięcia łączącego strony stosunku prawnego , gdy po zakończeniu umowy korzystający (najemca, dzierżawca ) nie opuszcza nieruchomości pomimo takiego obowiązku , a oddający do korzystania (wynajmujący, wydzierżawiający ) dążąc do odzyskania tej nieruchomości podejmuje stosowne kroki , jak również nie wyraża na to zgody , od tej gdy dotychczasowy użytkownik nieruchomości po zakończeniu trwania umowy dalej z tej nieruchomości korzysta, uiszczając jednocześnie z tego tytułu wynagrodzenie , przy czym właściciel wyraża na taki stan rzeczy zgodę, nawet dorozumianą, albo po prostu nie sprzeciwia się czy toleruje taki stan rzeczy . W pierwszym przypadku mamy zatem do czynienia z rekompensatą (odszkodowaniem) za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania rzeczą i wynikłe z tego tytułu szkody , w drugim zaś , że mamy do czynienia ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ust. 2 ustawy o VAT, a otrzymywane wynagrodzenie na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu i bez znaczenia pozostaje, czy wynagrodzenie płacone jest na dotychczasowych zasadach, niejako dobrowolnie czy też zostało zapłacone dopiero na podstawie wyroku sądowego (w wyniku powództwa o zapłatę ) . O opodatkowaniu VAT decyduje zatem to czy właściciel po zakończeniu trwania umowy, w jakiej bądź innej formie wyrażał wolę kontynuowania najmu czy dzierżawy i oczekiwał z tego tytułu zapłaty, co należy odczytywać jako wyrażenie zgody na dalsze trwanie najmu czy dzierżawy. Tak więc o tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności sprawy , a istnienia takowych w niniejszym przypadku zgodnie z ogólną regułą dowodową strona pozwana nie wykazała . Na marginesie należy także wskazać ,że wbrew zarzutowi apelacji Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia nie odsyłał pozwanego do podatkowej interpretacji indywidualnej wydawanej przez właściwą Izbę Skarbową.

Pozwany nie kwestionował zasadności dokonanego wypowiedzenia umowy ( a była to okoliczność niesporna między stronami ) , ani też nie zgłaszał żadnych roszczeń wobec powoda w toku niniejszego postępowania z tego tytułu .W apelacji pozwany nie kwestionował także ani faktu jednostronnego wypowiedzenia umowy ( w tym też jego skuteczności ) , ani też faktu korzystania z nieruchomości po wypowiedzeniu umowy , ani też wreszcie wysokości odszkodowania z tego tytułu odpowiadającego wynagrodzeniu za korzystanie z tej nieruchomości , a tym samym brak jest podstaw w ocenie Sądu Okręgowego , aby w tym zakresie podważyć ustalenia Sądu I instancji w powyższym zakresie . Apelujący w uzasadnieniu apelacji powołał się także na żądanie rozbiórki budynku , który wzniósł z własnych środków , które jednakże nie było przedmiotem niniejszego postępowania . Pozwany natomiast z tytułu poniesionych przez siebie powyższych kosztów nie zgłosił żadnych własnych roszczeń wobec strony powodowej , nie przeciwstawił ich roszczeniom strony powodowej poprzez np. zgłoszenie zarzutu ich wzajemnego potrącenia. Nie uczynił tego tak w postępowaniu toczącym się przed Sądem I instancji, jak też we wniesionej apelacji . Nie zgłosił żadnych własnych roszczeń w stosunku do strony powodowej w formie odpowiednich zarzutów , czy wniosków procesowych – żądań zgłoszonych w toku postępowania .Niezależnie jednak od powyższego , zgodnie z zapisem zawartym w § 8 ust. 3 umowy ,która uprzednio wiązała strony , wszelkie adaptacje dokonane przez pozwanego miały przejść na własność powoda po zakończeniu stosunku najmu bez prawa do zwrotu poniesionych nakładów.

Sąd Okręgowy po wnikliwej analizie postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Sąd I instancji nie doszukał się w przedmiotowej sprawie uchybień ze strony tegoż Sądu w zakresie oceny materiału dowodowego , jak również w zakresie samego przeprowadzenia postępowania dowodowego . Ze zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Rejonowy wyprowadził wnioski poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Wszechstronnie i bezstronnie rozważył przy tym materiał dowodowy. W tym miejscu należy również wskazać ,że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc ) , a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc ). Samo twierdzenie strony postępowania nie jest natomiast dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 kpc) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. , I PKN 660/ 00 , Wokanda 2002/7-8/ 44 ). Sąd nie ma natomiast obowiązku działania w zastępstwie strony i dopuszczenia dowodu z urzędu nie wskazanego przez stronę , czy też przez jej pełnomocnika procesowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2000 r. , (...) 661/00 , LEX nr 52781 , postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r. , II CKN 1322/00 , LEX nr 51967 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r. , III CKN 567/98 , LEX nr 52772 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1998 r. , II UKN 182/98 , OSNP 1999/17/556 , wyrok z dnia 9 lipca 1998 r. , II CKN 657/ 97 , LEX nr 50630 , wyrok z dnia 25 czerwca 1998 r. , III CKN 384/ 98 , Biul.SN 1998/11/ 14 , wyrok z dnia 25 marca 1998 r. , CKN 656/97 , OSNC 1998/12/208 ). Regulacja ta dotyczy wszelkich okoliczności faktycznych, wyjąwszy te, które są powszechnie znane (art. 228 §1 k.p.c.), znane sądowi z urzędu (art. 228 §2 k.p.c.), przyznane przez stronę przeciwną w sposób wyraźny (art. 229 k.p.c.) lub dorozumiany (art. 230 k.p.c.), a także tych, które można wyprowadzić w drodze wnioskowania z innych, udowodnionych już faktów (art. 231 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego rozumowanie Sądu I instancji jest logicznie poprawne zaś jego ustalenia nie budzą żadnych zastrzeżeń . W konsekwencji Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela w pełni te ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz argumenty i dowody przedstawione na ich poparcie. Sąd Okręgowy podzielając je, przyjmuje za własne, co sprawia, iż nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty apelacji są w tym zakresie zatem całkowicie bezpodstawne. Z ustaleń Sądu Okręgowego jednoznacznie wynika , że zarzuty i uzasadnienie apelacji w tym zakresie , w tym w zakresie oceny materiału dowodowego stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi poczynionymi przez Sąd I instancji ustaleniami i służy niewątpliwie wyłącznie narzuceniu własnego błędnego stanowiska co do wzajemnych relacji prawnych i wynikających z nich powinności stron oraz zmierza do uzyskania satysfakcjonującego stronę pozwaną rozstrzygnięcia.

Brak było również podstaw aby Sąd I instancji orzekał ponad zakres , który był objęty pozwem , a tym bardziej zarzutami zgłoszonymi przez stronę pozwaną. Stosownie bowiem do przepisu art. 321 § 1 kpc sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie . Przepis ten przewiduje jedną z zasad wyrokowania, zgodnie z którą przedmiot orzekania nie może być różny od przedmiotu procesu (zob. H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, wyd. 4, Warszawa 2009, s. 401). Oznacza to, że sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie ( ne eat iudex ultra petita partium). Dotyczy to zarówno żądania głównego, jak i żądań ubocznych, w tym kosztów postępowania. Rozstrzygając merytorycznie sprawę sąd nie może orzekać o czymś innym niż żądał powód, ani w rozmiarze większym niż zgłoszone żądanie, bez względu na to, czy ustalenia faktyczne poczynione przez sąd uzasadniałyby wystąpienie z jeszcze innym roszczeniem lub z tym samym roszczeniem, ale w większym zakresie. Konieczność zachowania zgodności przedmiotu wyrokowania z przedmiotem procesu dotyczy także podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Nie jest zatem dopuszczalne uwzględnienie powództwa na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda (wyr. SN z 27.3.2008 r., II CSK 524/07, L. ; wyr. SN z 18.3.2005 r., II CK 556/04, OSNC 2006, Nr 2, poz. 38). Zakres orzekania powinien odpowiadać żądaniu istniejącemu w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 kpc ). Zakaz orzekania ponad żądanie dotyczy także zarzutów merytorycznych podnoszonych przez pozwanego (np. zarzutu potrącenia), jak również żądań zgłaszanych przez niego w powództwie wzajemnym (art. 204 kpc ). Zakaz orzekania ponad żądanie obowiązuje także sąd II instancji. Co do zasady, do obrazy komentowanego przepisu przez sąd odwoławczy może dojść wówczas, gdy sąd ten wyrokuje co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem w postępowaniu pierwszoinstancyjnym lub co do roszczenia nieopartego na podstawie faktycznej wskazanej przez powoda do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem I instancji (wyr. SN z 18.5.2010 r., III PK 74/09, L.).

Stosownie zaś do przepisu art. 10 kpc w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. Jak wynika z akt przedmiotowego postępowania działania takie Sąd I instancji podejmował , jednakże nie przyniosły one żadnego rezultatu . Powyższy przepis nie oznacza jednak ,że do zawarcia takiej ugody w postępowaniu prowadzonym przed Sądem I instancji może dojść wbrew woli jednej ze stron niniejszego postępowania . Co się zaś tyczy postępowania mediacyjnego w tym zakresie należało się również oprzeć przede wszystkim na stanowisku zajętym przez stronę powodową w toku niniejszego postępowania . Zgodnie bowiem z przepisem art. 183 ¹ § 1 i 2 kpc mediacja jest dobrowolna , a prowadzi się ją na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy (§ 4 ) . Oznacza to ,że mediacja jest dobrowolna, a zatem strona nie ma obowiązku uczestniczenia w niej niezależnie od jej formy. Strona więc nie jest obowiązana zawrzeć umowy o mediację , ani przystąpić do niej na skutek wniosku złożonego przez drugą stronę bądź na skutek postanowienia wydanego przez sąd. Oznacza to również , że nawet w przypadku skierowania przez sąd sprawy do mediacji bez zgody strony nie ma ona obowiązku zawarcia ugody przed mediatorem. Przy tym zgodnie z przepisem art. 183 ⁸ § 3 mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.

Apelacja została zatem oddalona jako niezasadna na podstawie przepisu art. 385 kpc .

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu za II instancję uzasadnia treść art. 98 kpc, 99 kpc w zw. z art. 100 kpc , art. 108 kpc i art. 109 kpc . Pozwany przegrał bowiem postępowanie odwoławcze w całości a strona powodowa , która w postępowaniu odwoławczym była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego i zgłosiła stosowny wniosku w tym zakresie – w przedmiocie przyznania na jej rzecz kosztów postępowania ( kosztów zastępstwa procesowego ).