Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Lidia Łataś

Protokolant Joanna Jastrzębska-Ciura

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 roku w Częstochowie

sprawy J. W.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...)
w C.

o zwrot nienależnie pobranych świadczeń

na skutek odwołania J. W.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...)
w C.

z dnia 13 grudnia 2016 roku Nr (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 175/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 grudnia 2016r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w C. ustalił nadpłatę renty rolniczej J. W. z powodu uzyskiwania przychodów powodujących zmniejszenie świadczenia rentowego. Wskazał, iż stosowanie do przepisów art. 34 ust. 1 w związku z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników w związku z art. 103-106 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS świadczenia nie przysługiwały ubezpieczonemu od dnia 1 stycznia 2002r.
W okresie od 1 stycznia 2002r. do 31 grudnia 2015r. ubezpieczony pobrał świadczenie
z powyższego tytułu w kwocie 76.386,80 zł. Ponieważ ubezpieczony był pouczony
o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń, a mimo zajścia tych okoliczności pobierał przesyłane świadczenia jest zobowiązany do zwrotu kwoty 22.824,50 zł za okres od 1 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2015r. Organ rentowy podał, iż kwota powyższa będzie potrącana z pobieranej renty w miesięcznych ratach po 284,02 zł poczynając od uprawomocnienia się decyzji.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie braku nadpłaty pobieranej przez niego renty rolniczej oraz brak obowiązku zwrotu kwoty 22.824,50 zł.

Odwołujący zarzucał naruszenie prawa materialnego, tj. art. 34 ust. 1 w związku z art. 52 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz art. 103-106 i art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na ustaleniu na ich podstawie przez Prezesa KRUS nadpłaty pobieranej przez niego renty rolniczej z powodu uzyskiwania przychodów powodujących zmniejszenie świadczenia rentowego oraz zobowiązanie go do zwrotu kwoty 22.824,50 zł jako świadczenia nienależnie pobranego za okres od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., podczas gdy jego przychód nie powodował zmniejszenia świadczenia rentowego, jak również nie został pouczony o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń, wobec czego brak było możliwości zastosowania w stosunku do niego powołanych wyżej przepisów. Zarzucał również naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 9 i art. 10 § 1 k.p.a. w związku z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 963 ze zm.) w związku z art. 52 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników poprzez ich niezastosowanie i uniemożliwienie mu wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem decyzji, jak również nie udzielenie mu niezbędnych wyjaśnień wskazówek
o okolicznościach faktycznych i prawnych, które miały wpływ na ustalenie praw obowiązków będących przedmiotem zaskarżonej decyzji, co skutkowało poniesieniem przez niego szkody
z powodu nieznajomości prawa.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazywał, iż świadczenie rentowe pobiera od końca lat 80-tych ubiegłego wieku z powodu wypadku, jest osobą niepełnosprawną
z prawem do dodatku pielęgnacyjnego i ma duże trudności z poruszaniem się z powodu niedowładu prawej części ciała. Pomimo mojej niepełnosprawności stara się normalnie żyć
i funkcjonować w społeczeństwie. Podał, iż od 2002 roku zaczął prowadzić działalność gospodarczą – usługi komputerowe i internetowe, którą traktował jak hobby, a nie jak źródło zarobku. Działalność ta przynosiła mu straty jednak prowadził ją, chcąc legalnie zgodnie z prawem wykonywać dorywcze zlecenia. Podnosił, iż nigdy nie ukrywał przed KRUS źródeł przychodów. Jednak dopiero jesienią 2015r. po raz pierwszy otrzymał z KRUS OR/C. pismo z żądaniem przedstawienia rocznych zeznań podatkowych za lata 2002-2012. Następnie wiosną 2016 r. otrzymał kolejne pismo z żądaniem udostępnienia PIT za lata 2013-2015 i dokumenty te przedstawił organowi rentowemu. Zarzucał, iż KRUS nie wyjaśnił na jakiej podstawie obliczył nadpłatę i zwrot. Nigdy nie został pouczony co ma stanowić przychód z jakiego jest obliczana kwota graniczna i ustalana nadpłata renty. Odwoływał się również do orzecznictwa w przedmiocie „pouczenia”. Podał, iż po otrzymaniu zaskarżonej decyzji zawiesił działalność gospodarczą z obawy przed konsekwencjami kolejnego roku nadpłaty pobieranej renty rolniczej. Argumentował również, iż kwota którą żąda organ rentowy jest dla niego bardzo wysoka i nawet spłata w ratach postawi go
w sytuacji, w której nie będzie mógł się sam utrzymać.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. Przedstawił przy tym szczegółowe rozliczenie nienależnie pobranego świadczenia za poszczególne lata i wyliczenia kwoty podlegającej zwrotowi.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

J. W. urodził 27 września 1965r. Decyzją z dnia 9 stycznia 1990r., wydaną przez ZUS, ubezpieczonemu przyznane zostało prawo do renty od 3 listopada 1989r.
w związku z przekazaniem gospodarstwa rolnego. W decyzji tej zawarto pouczenie
o konieczności niezwłocznego zawiadomienia organu rentowego o wykonywaniu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o osiąganiu dochodów z działalności określonej w ust. 1-3 (tj. m.in. osiąganie dochodów z tytułu działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem). Również po przejęciu wypłaty świadczenia przez KRUS był pouczany o swoich obowiązkach. I tak w decyzji z dnia 30 lipca 1996r. (k. 52-53v akt rentowych) w ust. 5 pouczenia wskazano, iż osoba, która pobrała nienależne jej świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Za kwoty nienależnie pobrane świadczenia uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Jednocześnie wskazano, iż w celu ustalenia czy nie zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie wysokości emerytury rolniczej – renty rolniczej inwalidzkiej, ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić organ wypłacający świadczenie m.in. o podjęciu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo pozarolniczej działalności gospodarczej, jak też pełnieniu służby; wysokości osiąganego wynagrodzenia – dochodu – uposażenia. Wyjaśniono przy tym, iż za dochód uważa się otrzymywanie: wynagrodzenia ze stosunku pracy, z tytułu umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o dzieło lub umowy o pracę nakładczą; dochód z tytułu członkostwa spółdzielni, wykonywania wolnego zawodu, działalności twórczej lub artystycznej, działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu takiej działalności. Podobne pouczenia zawarto również w późniejszych decyzjach kierowanych do ubezpieczonego, m.in. w decyzjach z dnia 20 czerwca 1997r. (k. 61-62v akt rentowych), z dnia 3 grudnia 2002r. (k. 88-88v akt rentowych), 28 maja 2004r. (k. 90-90v akt rentowych). Ubezpieczony otrzymał powyższe decyzję, z tym że nie zwracał uwagi zawarte na decyzjach pouczenia, ale na wysokość otrzymywanego świadczenia.

W dniu 12 stycznia 1998r. w KRUS zostało złożone oświadczenie ubezpieczonego, iż osiąga wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy i jego zamiarem jest osiąganie dochodu
w wysokości nie powodującej zawieszenia lub zmniejszenia świadczenia. Następnie przedkładał informacje o łącznej kwocie dochodu z tytułu pracy w Fabryce (...) S.A. w M. za lata 1997-2002. Odwołujący otrzymywał decyzje rozliczeniowe KRUS co do poszczególnych wskazanych wyżej lat.

Odwołujący od 31 grudnia 2001r. rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej pod firmą (...) J. W. w M.. Dodatkowo w 2005r. i 2006r. ubezpieczony wykonywał pracę w ramach stosunku pracy. Ubezpieczony od 1 sierpnia 2007r. podjął zatrudnienie w Urzędzie Miasta w M.. O podjęciu pracy i prowadzeniu działalności gospodarczej odwołujący nie poinformował organu rentowego, nie informował również o wysokości osiąganego przychodu.

W dniu 11 lipca 2013r. do KRUS wpłynęła informacja z ZUS, iż ubezpieczony jest zgłoszony do ubezpieczeń jako pracownik oraz że jest płatnikiem składek zdrowotnych na własne ubezpieczenie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W dniu 27 stycznia 2014r. na zobowiązanie KRUS odwołujący przedłożył PIT-36 za lata 2002-2012. Następnie w dniu 26 lutego 2014r. złożył oświadczenie, iż w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w 2013r. osiągnął stratę w wysokości 7.232,14 zł. Złożył ponadto PIT-11 za 2013r. wydany przez Urząd Miasta w M.. Załączył także oświadczenie, iż osiąga przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, uzupełniając następnie
w dniu 11 marca 2014r., iż jego zamiarem jest osiąganie przychodu w wysokości nie powodującej zawieszenia lub zmniejszenia świadczenia.

W dniu 7 maja 2015r. KRUS zwrócił się listem zwykłym do ubezpieczonego
o nadesłanie informacji o osiąganym przychodzie za 2014r. z tytułu zatrudnienia
i działalności gospodarczej. W związku z brakiem reakcji na wezwanie ponowiono w dniu 16 czerwca 2015r. listem poleconym. Przesyłka dwukrotnie awizowana wróciła do nadawcy.

W dniu 27 czerwca 2016r. KRUS zwrócił się do odwołującego o informację
o osiąganym przychodzie za 2014r. i 2015r. z tytułu zatrudnienia i działalności gospodarczej. W odpowiedzi J. W. złożył PIT-36 za 2014r. i 2015r., jak również świadectwo pracy za okres zatrudnienia w Urzędzie Miasta w M.. Złożył również świadectwa pracy potwierdzające, iż w okresie od 1 kwietnia 2014r. do 5 sierpnia 2014r. pracował w (...) Ż. W. w M., w okresie od 6 sierpnia 2014r. do 7 października 2014r. był zatrudniony w Urzędzie Skarbowym w M., od 1 kwietnia 2015r. wykonywał pracę w firmie (...) w M.. KRUS pozyskał również z Urzędu Skarbowego w M. informacje na temat osiąganych przychodów w latach 2014-2015 z poszczególnych tytułów.

Uwzględniając zgromadzone dane organ rentowy dokonał rozliczenia pobieranego przez ubezpieczonego za lata 2002-2015 świadczenia rentowego przyjmując z tytułu pozostawania stosunku pracy oraz z tytułu działalności wykonywanej osobiście kwoty przychodu wskazane w rocznych zeznaniach podatkowych. Natomiast za przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przyjął przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Tak organ rentowy ustalił, iż kwota przychodu osiągniętego przez ubezpieczonego powodowała przekroczenie niższej kwoty granicznej w latach 2002, 2005-2007, 2014-2015, a wyższej kwoty granicznej w latach 2008-2013. W roku 2013r. ubezpieczony osiągnął przychód w wysokości 68.049,44 zł, w 2014r. w wysokości 56.025,73 zł, a w 2015r. w wysokości 55.374,88 zł. Ustalając kwotę nienależnie pobranego świadczenia ZUS dokonał ustalenia czy korzystniejsze byłoby zmniejszenie świadczenia o kwotę maksymalnego zmniejszenia w latach, w których kwota przychodu osiągniętego przez ubezpieczonego powodowała przekroczenie niższej kwoty granicznej i ostatecznie za lata 2005-2007, 2014-2015 przyjął jako korzystniejsze maksymalne kwoty zmniejszeń. W przedstawionych okolicznościach organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję.

dowód: akta KRUS, wydruk CEIDG (k. 77 akt), wyjaśnienia ubezpieczonego (k. 89-89v akt).

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.) – znajdującego zastosowanie z mocy art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.

W myśl ust. 2 art. 138 ustawy za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, (...) (ust. 4).

Trzyletni okres, za który organ rentowy może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń na podstawie art. 138 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obejmuje okres do ostatniej wypłaty (pobrania) nienależnego świadczenia (por. uchwałę Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 16 maja 2012r., sygn. III UZP 1/12, OSNP 2012/23-24/290, Prok.i Pr.-wkł. 2013/3/43, Biul.SN 2012/5/21).

Dla uznania, iż świadczenie zostało pobrane nienależnie konieczne jest aby zostało ono wypłacone mimo istnienia okoliczności powodujących, iż do jego wypłaty powinno
w całości lub części nie dojść oraz aby osoba pobierająca świadczenie była o tych okolicznościach pouczona.

Zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 (...), w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 (...).

Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (ust. 7).

W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998r. w wysokości 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (ust. 8 pkt 1).

Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8, podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji (ust. 9).

W myśl ust. 2 art. 104 ustawy za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, (...).

Jak wynika z § 1 ust. 1 pkt 1 i 4 oraz ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. z 1992r. Nr 58, poz. 290 ze zm.) przy ustalaniu, czy wystąpiły okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie emerytury i renty uwzględnia się wynagrodzenie z tytułu pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy, a także dochody z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, której wykonywanie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, zwane „dochodem” (obecnie przychód). Za dochód (obecnie przychód) osiągnięty uważa się faktyczny dochód (obecnie przychód) uzyskany przez emeryta lub rencistę w danym roku kalendarzowym, (...).

Na mocy art. 104 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS dla emerytów
i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne
w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracującymi stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy.

Ubezpieczony osiągnął za 2013r. przychód w kwocie przekraczającej 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a zatem więcej niż 56.941,30 zł (por. komunikat Prezesa ZUS z dnia 19 listopada 2013r. - M.P. z 2013r. poz. 961).

Za 2014r. ubezpieczony osiągnął przychód w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty,
a zatem więcej niż 31.822,80 zł, lecz mniej niż 59.099,00 zł (por. komunikat Prezesa ZUS
z dnia 19 listopada 2014r. - M.P. z 2014r. poz. 1128).

Odwołujący osiągnął za 2015r. przychód w kwocie przekraczającej 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego nie wyżej jednak niż 130 % tej kwoty,
a zatem więcej niż 32.911,10 zł, lecz mniej niż 61.119,90 zł (por. komunikat Prezesa ZUS
z dnia 18 listopada 2015r. - M.P. z 2015r. poz. 1116).

W niniejszej sprawie sporne było jednak przede wszystkim czy ubezpieczony został prawidłowo pouczony o braku prawa do pobierania świadczenia w przypadku osiągnięcia przychodu powodującego zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia.

Zwrot "była pouczona o braku prawa", o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie może być rozumiany dosłownie; chodzi tu o klasyczne pouczenie, w którym organ rentowy informuje ubezpieczonego, że utraci prawo do świadczenia, gdy wystąpią okoliczności, które zgodnie z przepisami prawa spowodują utratę tego prawa. Pouczenie musi być na tyle zrozumiałe, by pobierający świadczenie mógł odnieść je do swojej sytuacji, jednak nie musi odnosić się do indywidualnie pobierającego świadczenie, gdyż nie da się przewidzieć, które z okoliczności wystąpią u konkretnego świadczeniobiorcy. Pouczenie może polegać na przytoczeniu przepisów określających te okoliczności, ale musi być na tyle zrozumiałe, aby ubezpieczony mógł je odnieść do własnej sytuacji. Zważywszy na funkcję, jaką pouczenie odgrywa w normatywnej konstrukcji nienależnie pobranego świadczenia, warunkiem uznania, że ubezpieczony pobrał takie nienależne świadczenie jest ustalenie przez sąd, że pobierający świadczenia wiedział (został pouczony) "o braku prawa do ich pobierania" (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2016r., sygn. I UK 63/15, LEX nr 2050672).

Ubezpieczony został kilkukrotnie poinformowany o konieczności powiadomienia o podjęciu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oraz o wysokości dochodu osiąganego z tego tytułu dla ustalenia czy nie zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie wysokości renty rolniczej inwalidzkiej ze wskazaniem, że świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części uważa się za nienależnie pobrane, a osoba, która pobrała nienależne jej świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu. Niewątpliwie treść pouczeń zawartych w decyzjach jest jednoznaczna, konkretna i na tyle zrozumiała, że ubezpieczony mógł odnieść je do swojej sytuacji. Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdza, iż odwołujący miał możliwość zapoznania się z nimi. Ubezpieczony wyjaśniał w tym zakresie, iż był zainteresowany wysokością otrzymanego świadczenia, a nie pouczeniami jakie są na decyzji. Należy zatem przypomnieć, iż osoba, której umożliwiono zapoznanie się ze stosowną informacją (pouczeniem), nie może zasłaniać się okolicznością faktycznego braku zapoznania się z tą informacją. W takich okolicznościach nieodczytanie pouczenia obciąża świadczeniobiorcę. Ponadto trudno przyjąć, że ubezpieczony nie zdawał sobie sprawy ze swoich obowiązków w tym zakresie skoro obowiązki te prawidłowo wypełniał do 2001r. przedstawiając zaświadczenia o osiągniętym przychodzie z (...) i otrzymując decyzje rozliczające świadczenie za poszczególne lata. Ubezpieczony w późniejszym okresie mimo ponownie podjęcia pracy zawodowej oraz rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej zaniechał powiadomienia o tym organu rentowego. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, iż ubezpieczony miał świadomość, iż jego obowiązkiem jest informowanie KRUS o osiąganym przychodzie i był o swoich obowiązkach w tym zakresie prawidłowo informowany.

W związku z zarzutami ubezpieczonego dotyczącymi postępowania przeprowadzonego przez organ rentowy należy wskazać, iż postępowanie sądowe, w tym
w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających
z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2010r., sygn. I UK 151/09, ­ LEX nr 585708).

Zaskarżona decyzja spełnia warunki do uznania jej za decyzję administracyjną, gdyż zawiera wszystkie elementy konieczne dla takiego uznania określone w art. 107 § 1 k.p.a.

Reasumując należało stwierdzić, iż zaskarżona decyzja jest prawidłowa, dlatego też odwołanie jako bezzasadne na mocy powołanych wyżej przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. podlega oddaleniu.

Na marginesie jedynie należy wskazać, iż kwestie związane z sytuacją zdrowotną, majątkową i życiową ubezpieczonego nie mogły mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Dopóty, dopóki nie zostanie prawomocnie rozstrzygnięte, czy kwoty, których zwrotu żąda organ rentowy, można uznać za nienależnie pobrane, nie ma możliwości zastosowania przepisu art. 138 ust. 6 ustawy z 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który przewiduje możliwość odstąpienia od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności. W tym zakresie ubezpieczonemu przysługuje prawo do złożenia w KRUS stosownego wniosku.