Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2018 r. w Piszu

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko M. P. (1)

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Zasądza od pozwanego M. P. (1) na rzecz powoda D. K. kwotę 40 000 zł (czterdzieści tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 marca 2017r. do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

III.  Nakazuje pobrać od pozwanego M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 2 000 zł tytułem opłaty od pozwu , od uiszczenia której powód został zwolniony.

Sygn. akt I C 735/17

UZASADNIENIE

D. K. wytoczył powództwo przeciwko M. P. (1) o zapłatę kwoty 40 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 14 marca 2017 roku do dnia zapłaty. Nadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że w dniu 5 grudnia 2010 roku w B. strony zawarły na piśmie umowę pożyczki, zgodnie z którą powód pożyczył pozwanemu kwotę 40 000 złotych na czas nieokreślony. Ponieważ pozwany pomimo wezwań ustnych nie zwrócił pożyczonej kwoty, powód pismem z 14 marca 2017 roku wypowiedział umowę pożyczki z jednoczesnym wezwaniem pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia, jednakże wezwanie pozostało bezskuteczne.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym 14 czerwca 2017 roku w niniejszej sprawie, Sąd Rejonowy w Sokółce nakazał pozwanemu zapłacić na rzecz powoda całość dochodzonego roszczenia wraz z kosztami postępowania. (k. 40)

Pozwany M. P. (1) wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu przyznał, że pożyczył od powoda kwotę 40 000 złotych. Podkreślił jednak, że pożyczka ta została zwrócona poprzez potrącenie jej z wierzytelności przysługującej spółce (...), prowadzonej przez J. J. (1) i żonę pozwanego H. P. której pozwany był pełnomocnikiem, względem D. K. z tytułu sprzedanego powodowi złomu metali kolorowych. Pozwany spłacił uregulowaną przez spółkę (...) należność, po dokonaniu sprzedaży na rzecz M. C. nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), zasilając sukcesywnie spółkę (...) w gotówkę niezbędną do prowadzenia skupu złomu w okresie od 20.05.2011r. do 29.06.2011r.

Pozwany zaprzeczył, że przedmiotowa umowa pożyczki została wypowiedziana przez powoda. Podniósł, iż w dniu 14.03.2017r. otrzymał od powoda list polecony z jedynie czystą kartką papieru, o czym niezwłocznie zawiadomił Komendę Powiatową Policji w P., podejrzewając, że jest to próba bądź czynność przygotowawcza zmierzająca do doprowadzenia pozwanego do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem. Podejrzenie to zostało wywołane dotychczasowym zachowaniem powoda i jego żony M. K., z którymi pozwany z żoną oraz J. J. (1) utrzymywali biznesowe, a później nawet towarzyskie kontakty. Pozwany początkowo wspólnie z J. J. (1), a później jako pełnomocnik swojej żony, zajmował się detalicznym skupem złomu metali kolorowych, natomiast powód ze swoją żoną trudnili się hurtowym obrotem tymi surowcami. Chcąc rozwinąć działalność gospodarczą, pozwany i J. J. (1) postanowili nabyć nieruchomość wyposażoną w halę magazynową i na ten cel pożyczyli w 2005 roku od powoda kwoty po 105 000 złotych. Z uwagi na różne zdarzenia losowe, żona pozwanego i J. J. (1) – (...) spółki (...) – zaprzestali w 2012 roku prowadzenia działalności gospodarczej i postanowili sprzedać wspomnianą nieruchomość. Chęć nabycia tej nieruchomości wyraził powód i jego żona. Podczas negocjacji przeprowadzonych w sierpniu 2013 roku, poprzedzających sfinalizowanie sprzedaży nieruchomości, powód zaliczył pożyczki udzielone w 2005 roku w kwotach po 105 000 złotych na poczet ceny nabywanej nieruchomości oraz zobowiązał się zapłacić pozwanemu 35 000 zł za nabyty od pozwanego złom. W toku tych negocjacji nie wspomniano o jakichkolwiek innych zobowiązaniach między powodem i jego żoną, a pozwanym, gdyż ich nie było. Po dokonaniu uzgodnień, na prośbę powoda i jego żony, zapłata pozostałej ceny za nabywaną nieruchomość została rozłożona na raty, które miały być zapłacone we wrześniu 2015 roku. Jednakże przed upływem terminu spłaty tych rat, żona pozwanego M. K. wytoczyła przeciwko pozwanemu i J. J. (1) powództwo o zapłatę łącznie kwoty 210 000 złotych tytułem zwrotu rzekomo udzielonych pożyczek. Wyrokiem z dnia 25 maja 2017 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił to powództwo. Powód natomiast skierował przeciwko pozwanemu pozew o zapłatę rzekomo udzielonej w dniu 11.12.2009r. pożyczki, powołując się na zawartą z pozwanym umowę, przy czym w opinii grafologicznej Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KG Policji, sporządzonej w postępowaniu przygotowawczym PR Ds. 1379/2016, stwierdzono jednoznacznie, że podpisy widniejące na tej umowie nie są podpisami pozwanego.

Nadto pozwany podniósł, że aktualnie przed Sądem Okręgowym w Olsztynie toczy się sprawa z subsydiarnego aktu oskarżenia J. J. (1) i M. P. (1) przeciwko D. i M. małż. K. o czyny z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. i in.

Sąd ustalił, co następuje:

Małżonkowie D. i M. K. działając w ramach różnych form prawnych od połowy lat dziewięćdziesiątych zajmowali się hurtowym obrotem złomem – metali żelaznych i kolorowych w C.. W związku z tym nawiązali współpracę z J. J. (1) i M. P. (1), którzy w tym czasie prowadzili skup wskazanych wyżej surowców na terenie P.. W 1997 roku na mocy decyzji Ministra Gospodarki J. J. (1) i M. P. (1) otrzymali koncesję na obrót metalami nieżelaznymi i działalność tę prowadzili w ramach spółki cywilnej pod firmą Przedsiębiorstwo (...) wraz z C. J. – żoną J. J. (1) oraz H. P. – żoną M. P. (2), które M. P. (1) zastępował jako pełnomocnik. Z czasem małżonków K. i małżonków P. zaczęły łączyć również kontakty towarzyskie.

(okoliczności bezsporne, dowód: koncesja k. 164-165; zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej k. 165a; decyzja o wykreśleniu z ewidencji działalności gospodarczej k. 165b; wydruk z (...) k. 166c-166d)

W dniu 10 czerwca 2005 roku D. K. zawarł z M. P. (1) i J. J. (1) umowy pożyczek na kwoty po 105 000 złotych, zgodnie z którymi pożyczkobiorcy zobowiązali się do zwrotu wskazanych kwot w terminie do 10 czerwca 2010 roku, a zabezpieczeniem spłaty niniejszych pożyczek ustanowiono ½ nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) o nr geod. (...). Umówione kwoty jeszcze w czerwcu zostały przelane przez D. K. na rachunki bankowe J. J. (2) i M. P. (1), a fakt zawarcia pożyczek został zgłoszony w Urzędzie Skarbowym w P. w związku z czym J. J. (1) i M. P. (1) odprowadzili od powyższych umów pożyczek stosowne podatki.

W dniu 29 czerwca 2005 roku J. J. (1), C. J., M. P. (1) i H. P., na mocy umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego, nabyli od Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...) położoną w P. przy ulicy (...). Na nieruchomości tej pobudowali następnie budynek magazynowo-usługowy, wolnostojący, niepodpiwniczony, w którym prowadzili swoją działalność gospodarczą.

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa pożyczki k. 157; deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych k. 153-156; umowa sprzedaży z 29.06.2005r. k. 170-174)

W dniu 5 grudnia 2010 roku pomiędzy D. K., a M. P. (1) zawarta została umowa pożyczki, w ramach której D. K. pożyczył M. P. (1) kwotę 40 000 złotych na czas nieokreślony.

(bezsporne, dowód: umowa pożyczki k. 4; zeznania stron)

W dniu 5 sierpnia 2013 roku J. J. (1), M. J., M. P. (1) i H. P. zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...) położoną w P. przy ulicy (...) - sprzedali M. K. za cenę 190 000 złotych. Wskazaną cenę strony ustaliły po złożeniu przez D. K. oświadczeń, iż nie będzie żądał zwrotu zaciągniętych u niego przez J. J. (1) i M. P. (1) pożyczek na kwoty po 105 000 złotych. Zapłatę należności wynikających z zawartej umowy sprzedaży strony zgodnie rozłożyły na raty płatne do dnia 10 i 30 września 2013 roku.

M. K. nie zapłaciła należności wynikających z zawartej w dniu 5 sierpnia 2013 roku umowy sprzedaży nieruchomości.

(okoliczności bezsporne, dowód: oświadczenie k. 183; umowa sprzedaży z 05.08.2013r. k. 175-182)

W dniu 12 sierpnia 2013 roku M. K. wytoczyła powództwa przeciwko J. J. (1) i M. P. (1) o zapłatę kwot po 105 000 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 1 lipca 2012 roku do dnia zapłaty, z tytułu zwrotu pożyczek udzielonych pozwanym na podstawie umów pożyczek z dnia 10 czerwca 2005 roku. Sprawy zostały połączone do wspólnego rozpoznania i prowadzone były pod sygn. akt I C 2014/13.

Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z 25 maja 2017 roku wydanym w powyższej sprawie oddalił oba powództwa i zasądził od powódki na rzecz pozwanych zwrot kosztów procesu. Wyrok nie jest prawomocny.

(dowód: pozew k. 143-144; wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku wraz z pisemnym uzasadnieniem k. 189, 190-199)

W dniu 18 grudnia 2013 roku J. J. (1) złożył do Prokuratury Rejonowej w Piszu zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu.

Postanowieniem z dnia 4 marca 2014 roku Prokuratur Rejonowy w Piszu wszczął śledztwo pod sygn. akt PR Ds. 270.2016 w sprawie usiłowania doprowadzenia J. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 190 000 złotych w dniach 12 sierpnia 2013 roku i 30 listopada 2013 roku poprzez żądanie zwrotu wierzytelności wynikających z umów pożyczek sporządzonych w bliżej nieustalonym czasie od dnia 10 czerwca 2005 roku na blankietach opatrzonych podpisami J. J. (1), a wypełnionych niezgodnie z wolą podpisanego, tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., oraz w sprawie usiłowania doprowadzenia M. P. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 140 000 złotych w okresie od dnia 5 sierpnia 2013 roku do dnia 20 lutego 2014 roku poprzez żądanie zwrotu wierzytelności wynikających z umów pożyczek sporządzonych w bliżej nieustalonym czasie od dnia 10 czerwca 2005 roku na blankietach opatrzonych podpisami M. P. (1), a wypełnionych niezgodnie z wolą podpisanego, tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Postępowanie w powyższej sprawie zostało prawomocnie umorzone.

W dniu 3 lutego 2017 roku J. J. (1) i M. P. (1) wnieśli do Sądu Rejonowego w Piszu subsydiarny akt oskarżenia przeciwko D. K. i M. K. zarzucając im popełnienie występku z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 270 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. (sygn. akt II K 46/17). Postanowieniem z 25 maja 2017 roku Sąd Rejonowy w Piszu uznał się niewłaściwym rzeczowo i przekazał tą sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie. Sprawa jest w toku.

(okoliczności bezsporne, dowód: zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa k. 320-321; postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 379-381; postanowienie Sądu Rejonowego w Piszu wraz z pisemnym uzasadnieniem k. 316-319)

Pismem z 14 marca 2017 roku D. K. wypowiedział umowę pożyczki zawartą 5 grudnia 2010 roku i jednocześnie wezwał M. P. (1) do zwrotu kwoty 40 000 złotych w terminie 7 dni, pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Pismo powyższe doręczone zostało M. P. (1) w dniu 17 marca 2017 roku. Zakreślony termin upłynął bezskutecznie.

(dowód: wypowiedzenie umowy wraz z wezwaniem do zapłaty i zwrotnym potwierdzeniem odbioru k. 5-7; zeznania powoda k. 491v-493v; zeznania pozwanego k. 493v-494v)

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą roszczenia powoda było niespełnienie przez pozwanego świadczenia wynikającego z zawartej przez strony umowy pożyczki w dniu 5 grudnia 2010 roku na kwotę 40 000 złotych.

Pozwany, ustosunkowując się do treści żądania pozwu, przyznał fakt zawarcia z powodem przedmiotowej umowy, jednakże konsekwentnie twierdził, że pożyczka ta została zwrócona poprzez potrącenie jej z wierzytelnością przysługującej firmie (...) względem powoda z tytułu sprzedanego powodowi złomu metali kolorowych. Pozwany twierdził, iż w okresie od 20.05.2011r. do 29.06.2011r. sukcesywnie spłacił dług powoda wobec spółkę (...), ze środków uzyskanych ze sprzedaży na rzecz M. C. nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) zasilając firmę (...) sukcesywnie w gotówkę niezbędną do prowadzenia skupu złomu. W efekcie pozwany wskazał na bezzasadność żądania pozwu.

Zatem spór w sprawie koncentrował się na ustaleniu, czy po stronie pozwanego doszło do spełnienia świadczenia wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki jest podstawową i najprostszą czynnością kredytową. W wyniku spełnienia świadczenia przez pożyczkodawcę określona ilość pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku staje się własnością pożyczkobiorcy. Pożyczkobiorca zaś staje się zobowiązany do "zwrotnego" przeniesienia własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W świetle art. 720 § 1 k.c. nie może budzić zastrzeżeń twierdzenie, że zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu w postępowaniu cywilnym wyrażoną w art. 6 k.c., występujący z żądaniem zwrotu pożyczki powinien wykazać zawarcie stosownej umowy i w jej ramach przekazanie pożyczkobiorcy przedmiotu pożyczki, co w niniejszej sprawie zostało przyznane przez pozwanego, natomiast na pozwanym pożyczkobiorcy podnoszącym zarzut spełnienia świadczenia, spoczywa obowiązek udowodnienia tej okoliczności.

W ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, pozwany nie udowodnił, że przedmiotowa pożyczka została rozliczona w ramach współpracy i spłaty przez pozwanego zaległych płatności powoda względem Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...).

Pozwany nie wykazał, aby w okresie od dnia 20 maja 2011 roku do dnia 29 czerwca 2011 roku sukcesywnie spłacił za powoda należność na rzecz firmy (...). Nie udowodnił także, aby powód posiadał jakiekolwiek zadłużenie względem przedsiębiorstwa (...).

Z całą pewnością dowodu takowego nie stanowią zapiski rozliczeń znajdujące się na k. 291-294 akt sprawy. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zapiski te nie są opatrzone datą. Na ich podstawie nie sposób ustalić wierzyciela ani podmiotu zobowiązanego do zapłaty wskazanych w nich kwot. Poza pieczęcią Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...), na zapiskach tych nie widnieją żadne podpisy.

Tymczasem powód przedłożył faktury VAT potwierdzające, że w powyższym okresie regulował on wszystkie należności względem przedsiębiorstwa (...) (k. 397-399), a z tytułu faktur VAT nr (...) z 21.12.2011r., nr (...) z 13.03.2012r. oraz nr (...) z 31.12.2012r. posiadał nawet nadpłatę w łącznej wysokości 32 840,50 złotych (k. 400), która to należność została zasądzona na rzecz spółki (...) solidarnie od J. J. (1) i H. P. wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku wydanym 28 lutego 2014 roku w sprawie VIII GC 1363/13 (k. 287).

Faktem jest, że w dniu 20 maja 2011 roku na rachunek bankowy pozwanego i jego żony wpłynęła kwota 50 000 złotych w związku ze sprzedażą nieruchomości, co potwierdza załączony do akt sprawy wyciąg z rachunku bankowego (k. 58-61). Z wyciągu tego wynika również, że w okresie od 20 maja do 29 czerwca 2011 roku pozwany wypłacił z powyższego rachunku gotówkę w łącznej wysokości 44 200 złotych. Brak jest jednak jakichkolwiek dokumentów, które potwierdzałyby, że wypłacone pieniądze pozwany przekazał przedsiębiorstwu (...).

Sąd przyjął, iż poza swoimi twierdzeniami oraz zeznaniami świadka J. J. (1), pozwany nie dysponował żadnym dowodem, który bodajże w części mógłby świadczyć o zwrocie przedmiotowej pożyczki. Pozwany nie udowodnił także twierdzenia, iż w przypadku istnienia nie spłaconej pożyczki winna ona zostać rozliczona przy zawieraniu umowy sprzedaży na rzecz M. K. nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) z dnia 5 marca 2013r. Dysponując ubogim materiałem dowodowym w zakresie okoliczności przytaczanych przez pozwanego, Sąd uznał, że przedstawione dowody nie pozwalają na przyjęcie, że pozwany zwrócił powodowi otrzymaną od niego w dniu 5 grudnia 2010 roku w ramach umowy pożyczki kwotę 40 000 złotych.

Odnosząc się do żądania pozwu w zakresie zasądzenia odsetek ustawowych od dnia 14 marca 2017 roku, wskazać należy, że w piśmie z 14 marca 2017 roku zawierającym w swej treści wypowiedzenie przedmiotowej umowy pożyczki i wezwanie do zwrotu kwoty pożyczki, powód zakreślił pozwanemu 7-dniowy termin płatności. Z załączonego do akt sprawy zwrotnego potwierdzenia odbioru (k. 7) wynika, iż powołane pismo zostało doręczone pozwanemu 17 marca 2017 roku, a zatem zakreślony przez powoda termin upłynął 24 marca 2017 roku.

Wobec powyższego, na podstawie art. 720 § 1 k.c. i art. 481 § 1 k.c., Sąd zasądził od pozwanego M. P. (1) na rzecz powoda D. K. kwotę 40 000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 24 marca 2017 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w zakresie odsetek w pozostałym zakresie.

Ponadto, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), Sąd zasądził od pozwanego M. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 2 000 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód został zwolniony postanowieniem Sądu wydanym w niniejszej sprawie 14 czerwca 2017 roku (k. 38).