Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 305/17

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: S.S.O. Dagmara Kos

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2018 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko G. S. (1), G. S. (2), (...) spółka jawna z siedzibą w W. i Gminie Ł.

o odszkodowanie, zadośćuczynienie i rentę

1. oddala powództwo,

2. nie obciąża powódki J. B. kosztami postępowania w sprawie.

Sygn. akt I C 305/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 września 2017 r. powódka J. B. wnosiła o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych G. S. (1) i G. S. (2) prowadzących działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą Zakład Usługowy (...) spółka cywilna S. G., S. G. w O. odszkodowania za spowodowanie u powódki obrażeń ciała w kwocie 12.837,87 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty, zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę krzywdę w kwocie 60.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz renty na zwiększone potrzeby w kwocie 400,00 zł miesięcznie płatnej do 10 dnia każdego miesiąca począwszy od 1 października 2017 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat oraz zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka podała, że w dniu 14 stycznia 2016 r. około godziny 9.00 po zejściu przez nią z chodnika przy ulicy (...) w Ł. celem kontynuowania drogi tą częścią ulicy (...), na której nie ma chodnika, poślizgnęła się ona i upadła czego powodem była nieodśnieżona i niezabezpieczona piaskiem lub solą nawierzchnia drogi i chodnika. Podała też ona, że na skutek tego upadku doznała złamania podkrętarzowego kości udowej lewej z przemieszczeniem.

(pozew k.2-6)

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanych G. S. (2) i G. S. (1) wnosił o oddalenie powództwa podnosząc zarzut braku legitymacji procesowej biernej po stronie G. S. (1) i wnosił o zasądzenie od powódki na rzecz tego pozwanego zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew- k.71-72)

W piśmie procesowym z dnia 2 listopada 2017 r. pełnomocnik powódki wnosił o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego dodatkowo (...) spółka jawna z siedzibą w W..

(pismo procesowe pełnomocnika powódki- k.79)

Na rozprawie w dniu 10 listopada 2017 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo a pełnomocnik pozwanych G. S. (1) i G. S. (2) wnosił o oddalenie powództwa. Na rozprawie tej Sąd na podstawie art. 194 § 1 kpc wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego (...) spółka jawna z siedzibą w W..

(protokół rozprawy z dnia 10 listopada 2017 r. na płycie CD 00:02:05 – 00:14:26- koperta k.242)

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego (...) spółka jawna z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz tego pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew- k.97-106)

Na rozprawach w dniach 15 grudnia 2017 r., 9 lutego 2018 r. i 23 marca 2018 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo i wnosił o zasądzenie od pozwanych solidarnie kwot dochodzonych pozwem a pełnomocnik pozwanych G. S. (1), (...) spółka jawna z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa.

(protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:03:48 – 00:05:23- koperta k.242, protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:04:40 – 00:06:21- koperta k.242, protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:03:19 – 00:03:54- koperta k.242)

W piśmie procesowym z dnia 6 kwietnia 2018 r. pełnomocnik powódki wnosił o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Gminy Ł..

(pismo procesowe pełnomocnika powódki- k.194-195)

Na rozprawie w dniu 18 maja 2018 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo a pełnomocnik pozwanych G. S. (1), (...) spółka jawna z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa. Na rozprawie tej Sąd na podstawie art. 194 § 1 kpc wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Gminę Ł..

(protokół rozprawy z dnia 18 maja 2018 r. na płycie CD 00:00:18 – 00:04:19- koperta k.242)

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej Gminy Ł. wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew- k.209-212)

Na rozprawie w dniu 7 września 2018 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo i wnosił o uwzględnienie przy rozstrzygnięciu sytuacji majątkowej powódki a pełnomocnicy pozwanych G. S. (1), (...) spółka jawna z siedzibą w W. oraz Gminy Ł. wnosili o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz każdego z pozwanych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:03:26 – 01:34:06- koperta k.242)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 listopada 2015 r. pomiędzy Gminą Ł. a pozwaną (...) spółka jawna z siedzibą w W., której jednym ze wspólników jest pozwany G. S. (2), została zawarta umowa nr (...), na mocy której wskazana spółka zobowiązała się świadczyć usługi w ramach zimowego utrzymania ulic i dróg gminnych w granicach administracyjnych Ł..

(bezsporne, zeznania pozwanego G. S. (2)- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:54:49 – 01:11:38- koperta k.242, kserokopia umowy- k.115-119, specyfikacja istotnych warunków zamówienia z załącznikami- k.120-134, ospis z KRS- k.80-82)

Na mocy § 1 i 2 tej umowy (...) spółka jawna z siedzibą w W. zobowiązała do:

a) mechanicznego odśnieżania i posypywania ulic objętych zimowym utrzymaniem w pierwszej kolejności zgodnie z wykazem ulic (załącznikiem nr 10 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia) na całej długości i szerokości, w tym również zatok autobusowych, postojowych i parkingowych znajdujących się w obrębie psa drogowego ze szczególnym uwzględnieniem skrzyżowań i oznakowanych przejść dla pieszych,

b) interwencyjnego odśnieżania i posypywania innych, wskazanych przez Gminę Ł. dróg i placów,

c) odśnieżania i posypywania chodników ujętych w wykazie stanowiącym załącznik nr 10 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia,

d) utrzymania przystanków komunikacyjnych o lokalizacji wskazanej w załączniku nr 10 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia,

e) spryzmowania, załadunku i wywozu śniegu,

f) oczyszczania jezdni, chodników, placów, parkingów i zatok autobusowych z pozostałości po prowadzonej akcji zimowej z zalegającej ziemi, piasku i innych zanieczyszczeń

w okresie od podpisania umowy do dnia 30 kwietnia 2017 r. Zgodnie z § 4 umowy metodami zwalczania skutków zimy miały być:

a) likwidacja śliskości polegająca na usuwaniu gołoledzi i zlodowaceń poprzez pozsypywanie piaskiem (chodników i drogi o nawierzchni z kostki) oraz mieszkanką piaskowo – solną (pozostałe drogi),

b) usuwanie śniegu (warstwa powyżej 5 cm), poprzez zgarnianie pokrywy śnieżnej na część przykrawężnikową lub pobocze jezdni za pomocą pługów śnieżnych tak aby zgarnięty śnieg nie uniemożliwiał spływu wody do wpustów deszczowych i dostępu do przejść dla pieszych.

(bezsporne, kserokopia umowy- k.115-119, specyfikacja istotnych warunków zamówienia z załącznikami- k.120-134)

Jak wynikało z § 5 pkt a) i b) umowy na ulicach wskazanych do zimowego utrzymania w pierwszej kolejności, usługi objęte zamówieniem miały być rozpoczynane w ciągu 0,5 h od wystąpienia złych warunków na drogach, uniemożliwiających płynną komunikację samochodową na terenie miasta a decyzja o podjęciu działań miała należeć do wykonawcy, natomiast na pozostałych ulicach odbywać się miały zgodnie z poleceniem osoby koordynującej akcję zimowego utrzymania – pracownika urzędu miejskiego.

(...) spółka jawna z siedzibą w W. posiada bazę ze sprzętem do utrzymania dróg w miejscowości O., która jest oddalona od Ł. o 500 m. Odległość od bazy ze sprzętem do dzielnicy Ł. – K. wynosi około 4 – 5 km.

(zeznania świadków: P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, K. S.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 01:01:15 – 01:15:00- koperta k.242, zeznania pozwanego G. S. (2)- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:54:49 – 01:11:38- koperta k.242)

Zgodnie z umową, będąca drogą publiczną gminną ulica (...) znajdująca się w dzielnicy Ł. – K. czyli strefie 2, w 2016 r. nie była objęta zimowym utrzymaniem w pierwszej kolejności. Obecnie ulica (...) zaliczona jest do dróg pierwszej kolejności utrzymania. Przypisanie kategorii utrzymania zależy od ważności drogi i obiektów, do których ona prowadzi, natężenia ruchu pieszych i pojazdów oraz standardu jezdni.

(bezsporne, zeznania świadków: P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, M. K.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:07:03 – 00:28:24- koperta k.242, A. O.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:28:24 – 00:47:39- koperta k.242, protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242, zeznania pozwanego G. S. (2)- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:54:49 – 01:11:38- koperta k.242, kserokopia umowy- k.115-119, specyfikacja istotnych warunków zamówienia z załącznikami- k.120-134)

Długość dróg drugiej kolejności utrzymania w strefie 2 wynosi 27,94 km. Czas potrzebny do wykonania zadania zimowego utrzymania dróg drugiej kolejności utrzymania w strefie drugiej jest zależny od warunków pogodowych i natężenia ruchu i wynosi od 3 do 5 godzin. Firma (...) spółka jawna z siedzibą w W. opracowała schemat odśnieżania dróg drugiej kolejności odśnieżania i każda piaskarka jedzie po wyznaczonej według tego schematu trasie. Piaskarka, która ma w zakresie odśnieżania ulicę (...), może się na niej znaleźć po 2 – 3 godzinach od rozpoczęcia akcji, gdyż ta ulica według schematu znajdowała się za połową trasy piaskarki, gdyż była ona pojedynczą ulicą otoczoną ulicami pierwszej kolejności utrzymania.

(zeznania świadków: P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, K. S.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 01:01:15 – 01:15:00- koperta k.242, M. K.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:07:03 – 00:28:24- koperta k.242, A. O.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:28:24 – 00:47:39- koperta k.242, zeznania pozwanego G. S. (2)- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:54:49 – 01:11:38- koperta k.242, kserokopia umowy- k.115-119, specyfikacja istotnych warunków zamówienia z załącznikami- k.120-134, mapa- k.190)

W dniu 14 stycznia 2016 r. było mroźno, występowały opady mżawki i śniegu. Nawierzchnie dróg był śliskie. Ulice były pokryte śniegiem i lodem a kierowcom podczas jazdy włączał się system (...).

W dniu 14 stycznia 2016 r. o godzinie 2.23 pozwana (...) spółka jawna z siedzibą w W. powiadomiła e-mailem pracownika Urzędu Miejskiego w Ł. A. O., iż z uwagi na temperaturę -3 stopnie C., wcześniejsze opady deszczu i śniegu z deszczem oraz śliskie nawierzchnie dróg przystępuje do akcji „zima” co do dróg pierwszej kolejności utrzymania, w ramach której będzie posypywać ulice, chodniki, przystanki oraz place i targowiska. O godzinie 7.09 powiadomiła ją e-mailem, że akcja dotycząca dróg pierwszej kolejności utrzymania została zakończona.

(bezsporne, wydruki e-maili- k.135-136)

Pracownicy Wydziału Gospodarki Komunalnej i Zarządu Dróg Urzędu Miejskiego w Ł. pracują od godziny 7.30 do godziny 15.30 a pracownik tego wydziału M. K. od 7.00 do 15.00. W okresie zimowym nie mają oni dyżurów. W ramach swoich zadań śledzą oni prognozy pogody. Zlecenia na odśnieżanie wysyłają oni do wykonawcy e-mailami bądź telefonami potwierdzonymi później e-mailami.

(zeznania świadków: M. K.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:07:03 – 00:28:24- koperta k.242, A. O.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:28:24 – 00:47:39- koperta k.242)

W dniu 14 stycznia 2016 r. M. K. był na urlopie i zastępowała go A. O., która o godzinie 8.08 wysłała e-maila do (...) spółka jawna z siedzibą w W. z poleceniem posypania dróg drugiej kolejności utrzymania w 1 i 2 strefie czyli na terenie Ł. i Ł. – K..

(bezsporne, zeznania świadków: M. K.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:07:03 – 00:28:24- koperta k.242, A. O.- protokół rozprawy z dnia 23 marca 2018 r. na płycie CD 00:28:24 – 00:47:39- koperta k.242, wydruk e-maila- k.137)

O godzinie 8.50 trzy pługopiaskarki należące do (...) spółka jawna z siedzibą w W. przystąpiły do posypywania ulic drugiej kolejności utrzymania o czym e-mailowo powiadomiona została pracownica Urzędu Miejskiego w Ł. A. O.. E-mailem z godziny 12.34 (...) spółka jawna z siedzibą w W. powiadomiła A. O. o zakończeniu prac związanych z posypywaniem dróg drugiej kolejności utrzymania. W e-mailu tym poinformowała ją też, że z uwagi na warunki atmosferyczne na bieżąco monitoruje ona stan nawierzchni.

(bezsporne, zeznania świadków: P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, K. S.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 01:01:15 – 01:15:00- koperta k.242, zeznania pozwanego G. S. (2)- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:54:49 – 01:11:38- koperta k.242, wydruki e-maili- k.138-139)

Na drodze wojewódzkiej nr (...), do której dochodzi ulica (...), w dniu 14 stycznia 2016 r. akcję zimowego utrzymania rozpoczęto o godzinie 1.30.

(bezsporne, zeznania świadka P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, informacja Zarządu Dróg Wojewódzkich w Ł.- k.162)

W dniu 14 stycznia 2016 r. powódka J. B., zamieszkała na ulicy (...) w Ł. – K., wyszła rano do apteki, jaka znajduje się na tyłach budynku położonego przy ulicy (...). W tym dniu było mroźno, padała mżawka i lekki śnieg. Na drogach było dużo lodu.

(zeznania świadka A. G.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:38:00 – 01:25:05- koperta k.242, zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:06:37 – 00:31:24- koperta k.242)

Idąc do apteki powódka szła po chodniku o szerokości około 1 metra znajdującym się przy tym budynku od strony ulicy (...) i przeszła nim na tyły budynku mijając po drodze zlokalizowaną w szczycie tego budynku drogerię. Chodnik ten nie był posypany piaskiem, nie była nim też posypana jezdnia ulicy (...). Na wysokości szczytu tego budynku znajduje się oznakowane przejście dla pieszych prowadzące na drugą stronę ulicy (...), po której także znajduje się chodnik.

(zeznania świadków: K. K.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:09:53 – 00:38:00- koperta k.242, A. G.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:38:00 – 01:25:05- koperta k.242, zeznania świadka P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242, zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:06:37 – 00:31:24- koperta k.242, dokumentacja fotograficzna- k.14-17, k.177-179)

Gdy powódka około godziny 9.00 wracała z apteki do domu, nie skorzystała z przejścia dla pieszych prowadzącego na drugą stronę ulicy (...) lecz, podobnie jak poprzednio, szła chodnikiem wzdłuż budynku, w którym pod drugiej stronie jest apteka. Chodnik, po którym szła powódka, kończy się wraz z końcem budynku, przy którym jest zlokalizowany. Idąc po ulicy (...) wzdłuż tego budynku aby kontynuować drogę po tej ulicy należy przejść przez przecinającą ją z lewej strony drogę, która do niej dochodzi za tym budynkiem. Konieczności przechodzenia przez tę drogę nie ma, jeśli idzie się drugą stroną ulicy (...).

Powódka nie doszła do końca chodnika znajdującego się przy budynku na ulicy (...). Gdy była na wysokości znającej się w tym budynku bliżej jego końca bramy wjazdowej do firmy konfekcyjnej (...), przy której na budynku znajduje się rynna odprowadzająca wodę z dachu budynku bezpośrednio na chodnik, zeszła ona z chodnika na jezdnię, na której się poślizgnęła i przewróciła doznając przy upadku złamania lewej nogi. Powódka schodząc z chodnika nie planowała przejścia na drugą stronę ulicy (...) naprzeciwko budynku wzdłuż którego szła lecz chciała dojść do nieutwardzonej części tej ulicy znajdującej się za przecinającą ją od lewej strony za budynkiem, wzdłuż którego szła, drogą.

(zeznania świadków: P. B.- protokół rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:36:44 – 01:01:15- koperta k.242, zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242, częściowo zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49- w zw. z protokołem rozprawy z dnia 9 lutego 2018 r. na płycie CD 00:06:37 – 00:31:24- koperta k.242, dokumentacja fotograficzna- k.14-17, k.177-179)

Po upadku powódka leżała na ziemi na wysokości bramy wjazdowej do firmy (...) mając kant chodnika na wysokości pleców a nogi na jezdni i opierała się łokciem na chodniku. Ponieważ powódka nie mogła wstać, została podniesiona przez pracownika firmy (...) i jakiegoś mężczyznę i przeniesiona na krześle do pomieszczenia firmy (...), gdzie czekała na przyjazd wezwanej karetki pogotowia, która zabrała ją do szpitala w P.

Powódka trafiła na Oddział Chirurgii Urazowo – Ortopedycznej z rozpoznaniem złamania podkrętarzowego kości udowej lewej, gdzie przebywała do 29 stycznia 2016 r. W dniu 19 stycznia 2016 r. dokonano u niej zamkniętego nastawienia złamania podkrętarzowego kości udowej lewej i zespolenia gwoździem śródszpikowym Gamma. W czasie pobytu w szpitalu powódka była osobą leżącą a do operacji lewą nogę miała unieruchomioną na wyciągu. Korzystała ona w tym czasie z pieluch i basenu i potrzebowała pomocy osób trzecich przy czynnościach życia codziennego. Cały czas narzekała ona na bóle nogi i przyjmowała leki przeciwbólowe. Ze szpitala wypisana ona została z zaleceniem dalszej opieki w Poradni Ortopedycznej, zakazem obciążania kończyny dolnej lewej przez 6 tygodni, zaleceniem chodzenia przy pomocy balkonika ortopedycznego lub kul łokciowych bez obciążania kończyny dolnej lewej, przeciwobrzękowego ułożenia kończyny dolnej lewej i wykonywania ćwiczeń wskazanych na oddziale oraz przyjmowania leków przeciwzakrzepowych i przeciwbólowych.

(bezsporne, zeznania świadka A. G.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:38:00 – 01:25:05- koperta k.242, zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49, kserokopia karty informacyjnej leczenia szpitalnego- k.18-20)

Po wypisaniu powódki do domu nadal była ona osobą leżącą i w czynnościach życia codziennego pomagała jej wówczas córka. Do powódki przychodziła rehabilitantka, która ją usprawniała.

W okresie od 3 marca 2016 r. do 23 maca 2016 r. powódka przebywała na Oddziale Rehabilitacji Centrum (...)– Szpitala (...) w Ł., gdzie poddano ją leczeniu usprawniającemu lewej kończyny dolnej. Powódka była tam konsultowana przez ortopedę i urologa i ze względu na kamicę nerkową zalecono jej dalsze leczenie na Oddziale Urologii. Ponadto zalecono jej dalszą konsultację ortopedyczną.

Powódka trafiła później na Oddział Urologiczny, gdyż miała zastój w nerce z powodu kamicy nerkowej i założono jej cewnik. Gdy była na tym oddziale poruszała się przy pomocy balkonika. Później co miesiąc też trafiała na ten oddział i zrobiono jej przetokę.

Leczenie ortopedyczne od 11 kwietnia 2016 r. powódka kontynuowała w (...). Wykonane u niej badania wykazały brak zrostu kostnego i szeroką szczelinę złamania w okolicy krętarzy.

(bezsporne, zeznania świadka A. G.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:38:00 – 01:25:05- koperta k.242, kserokopia historii zdrowia i choroby- k.21-25, kserokopie wyników badań- k.28-30)

W okresach od 21 listopada 2016 r. do 2 grudnia 2016 r., od 17 lutego 2017 r. do 2 marca 2017 r., od 3 marca 2018 r. do 16 marca 2017 r. i od 8 sierpnia 2017 r. do 22 sierpnia 2017 r. powódka przeszła cztery serie zabiegów rehabilitacyjnych na lewą nogę.

(bezsporne, zeznania świadka A. G.- protokół rozprawy z dnia 15 grudnia 2017 r. na płycie CD 00:38:00 – 01:25:05- koperta k.242, kserokopie skierowań na zabiegi fizjoterapeutyczne- k.31-38)

Orzeczeniem (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 31 stycznia 2017 r. powódka zaliczona została do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do 31 stycznia 2018 r. Obecnie także jest ona zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

(zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49, kserokopia orzeczenia o stopni niepełnosprawności- k.49-50, kserokopia zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia- k.51-52)

Po wypadku powódka zakupiła balkonik i kule łokciowe. Dokonywała też ona zakupu pieluch i zleconych jej po wypadku leków.

Powódka do dzisiaj porusza się o kulach i nie może stąpnąć na lewą nogę. Przed wypadkiem była ona aktywna i samodzielna. Jeździła na rowerze i pracowała na działce. Po wypadku utraciła samodzielność, nie może palić w piecu, iść na zakupy, zamiatać, odkurzać, iść sama do lekarza. Nadal przyjmuje leki przeciwbólowe. Nadal musi korzystać z zabiegów rehabilitacyjnych, gdyż w nodze nie ma zrostu. Powódka źle znosi utratę samodzielności. Straciła też ochotę na wyjścia z domu.

W dniu 31 stycznia 2017 r. powódka zgłosiła pozwanej Gminie Ł. szkodę wynikającą z przewrócenia się przez nią na drodze i żądała odszkodowania w kwocie 100.000,00 zł i comiesięcznej renty w kwocie 400,00 zł miesięcznie. W zgłoszeniu szkody wskazała, że przyczyną powstania szkody była oblodzona, niezabezpieczona powierzchnia drogi a jako miejsce powstania szkody wskazała ulicę (...) w okolicy bram wjazdowych przedsiębiorstwa (...). Do zgłoszenia szkody dołączyła kartę informacyjną leczenia szpitalnego, wynik badania RTG i sporządzony przez nią opis zdarzenia i jego skutków. W opisie zdarzenia nie wskazała dokładnie czy przewróciła się na chodniku czy na jezdni.

(bezsporne, zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242, kserokopia zgłoszenia szkody z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z załącznikami- k.144-151)

Po zgłoszeniu przez powódkę szkody Gminie Ł. w dniu 7 marca 2016 r. odbyły się oględziny miejsca, gdzie miało dojść do zdarzenia wywołującego szkodę. W oględzinach tych udział wzięło dwóch pracowników pozwanej Gminy Ł. i upoważniona do tego przez powódkę jej córka A. G.. W toku tych oględzin, jako miejsce zdarzenia wywołującego szkodę, córka powódki wskazała miejsce na jedni ulicy (...) na wprost bramy wjazdowej w budynku, gdzie mieści się firma (...).

(zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242, zeznania powódki J. B.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:30:48 – 00:54:49, kserokopia protokołu oględzin z załącznikiem- k.180-181)

Pozwana Gmina Ł. nie uznała swojej odpowiedzialności za szkodę.

(zeznania świadka A. O.- protokół rozprawy z dnia 7 września 2018 r. na płycie CD 00:04:32 – 00:25:25- koperta k.242)

Pozwani G. S. (2) i G. S. (1) prowadzą w formie spółki cywilnej Zakład Usługowy (...) w O.. W ramach prowadzonej działalności nie zawierali oni z pozwana Gminą Ł. umowy dotyczącej zimowego utrzymania dróg.

(bezsporne, kserokopia informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej- k.53-54)

Pismem nadanym dnia 1 czerwca 2017 r. powódka wezwała firmę (...) w O. do zapłaty w ciągu 7 dni odszkodowania w kwocie 1.600,00 zł, zadośćuczynienia w kwocie 60.000,00 zł i comiesięcznej renty uzupełniającej w wysokości 400,00 zł z tytułu zwiększenia jej potrzeb. Pismo to zostało odebrane przez adresata w dniu 16 czerwca 2017 r.

(bezsporne, kserokopia pisma powódki z dowodami nadania i odbioru- k.40-42)

Powyższych ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o zeznania powódki i przesłuchiwanych w sprawie świadków, które były zasadniczo zgodne co do istotnych w sprawie okoliczności i korespondowały ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami, których treści strony nie kwestionowały.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom powódki w tej części, w której twierdziła ona, że przewróciła się na jezdni, na którą zeszła z chodnika w miejscu, gdzie ten chodnik się skończył a więc na wysokości rogu budynku, bo tylko dotąd chodnik sięgał. Zdaniem Sądu zeznaniom powódki w tej części nie można dać wiary nie tylko z tego powodu, że są one niespójne i niekonsekwentne ale też dlatego, że pozostają one w sprzeczności z korespondującymi ze sobą zeznaniami świadka K. K., zgłoszeniem szkody i protokołem oględzin miejsca zdarzenia. Świadek K. K., który jest osobą obcą dla powódki i nie miał powodów aby zeznawać niezgodnie z prawdą, podawał, iż powódka po upadku leżała częściowo na jezdni a częściowo na chodniku na wysokości bramy wjazdowej do zakładu (...) a nie w szczycie budynku. W zgłoszeniu szkody także sama powódka podawała, że miejsce wypadku było w okolicy bramy wjazdowej do przedsiębiorstwa (...) a nie w szczycie budynku a w protokole oględzin miejsca zdarzenia upoważniona przez powódkę jej córka także wskazała jako miejsce wypadku powódki jezdnię na wprost bramy wjazdowej do przedsiębiorstwa (...). Zdaniem Sądu zatem zmiana twierdzeń powódki co do miejsca wypadku nastąpiła na skutek podniesienia przez pozwanego (...) spółka jawna z siedzibą w W., iż powódka przechodziła przez jezdnię w miejscu niedozwolonym. Sąd nie dał przy tym wiary zeznaniom powódki w tej części, w której twierdziła, że po wypadku mogła się przesunąć w inne miejsce niż miejsce upadku, uznając, iż niemożliwym jest, by powódka ze złamanym biodrem i wynikającymi z tego mocnymi dolegliwościami bólowymi, o jakich sama mówiła, mogła przesunąć się z jezdni na wysokości szczytu budynku na jezdnię na wysokości bramy wjazdowej do przedsiębiorstwa (...), skąd podnosił ją świadek K. K..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódka dochodziła w przedmiotowej sprawie zasądzenia odszkodowania, zadośćuczynienia i renty na zwiększone potrzeby. W związku z tym, że wywodziła ona swoje roszczenia z faktu, iż na skutek poślizgnięcia się na nieodśnieżonej nawierzchni jezdni przewróciła się i doznała uszczerbku na zdrowiu, należało ustalić czy upadek pozostawał w związku przyczynowym ze stanem nawierzchni jezdni oraz jaki podmiot zobowiązany był do utrzymania tego terenu w należytym stanie.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż do zdarzenia wywołującego szkodę i krzywdę doszło na jezdni ulicy (...) w Ł., na wysokości bramy wjazdowej do Przedsiębiorstwa (...). Ponadto wykazało ono, że w czasie, gdy na jezdnię tej ulicy zeszła z chodnika powódka, jezdnia ta była śliska i nieodśnieżona po nocnych opadach deszczu i śniegu z deszczem, przez co powódka poślizgnęła się na niej i upadła doznając urazu nogi.

Art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013, poz. 260 ze zm.) stanowi, iż organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg jest zarządcą drogi. Art. 19 ust. 2 tej ustawy określa natomiast, iż zarządcą dróg gminnych jest Burmistrz Miasta. Jak wynika z art. 20 ust. 4 tej ustawy do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20 f pkt 2 tej ustawy.

Ponieważ droga, na której doszło do wypadku powódki, była drogą gminną pozostającą w zarządzie pozwanej Gminy Ł., to na tej gminie ciążył wynikający z ustawy obowiązek utrzymania jej w należytym stanie to jest w stanie, który zapewnia bezpieczeństwo ruchu.

Pozwana Gmina Ł. powierzyła wykonanie zimowego utrzymania ulic i dróg gminnych w granicach administracyjnych Ł. pozwanej (...) spółka jawna z siedzibą w W., co wynika z zawartej w dniu 27 listopada 2015 r. między tymi podmiotami umowy nr (...). W myśl art. 429 kc kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. W ugruntowanym orzecznictwie przyjmuje się jednak, że nawet skuteczne powierzenie czynności osobie trzeciej, które na podstawie art. 429 kc zwalnia od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem danych czynności, nie wyklucza odpowiedzialności powierzającego za szkodę wyrządzoną jego własnym zaniedbaniem; najczęściej odpowiedzialność ta oparta będzie na art. 415 kc. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2003 r. II CKN 1466/00, Legalis nr 64861).

Podstawą prawną odpowiedzialności (...) spółka jawna z siedzibą w W. jest przepis art. 415 kc, regulujący odpowiedzialność sprawcy ex delicto za zawinione działanie, bądź zaniechanie, wyrządzające szkodę. W zakresie szkody majątkowej (odszkodowania i roszczenia o zasądzenie renty), uzupełnia go dyspozycja art. 444 § 1 i 2 kc, natomiast kwestię odpowiedzialności za niemajątkową szkodę na osobie czyli „krzywdę” reguluje przepis art. 445 § 1 kc w zw. z art. 444 § 1 kc.

Art. 415 kc stanowi, iż kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłankami odpowiedzialności deliktowej jakie wynikają z powołanego przepisu są więc: powstanie szkody, zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu – w tym wypadku czyn własny noszący znamiona winy oraz związek przyczynowy między działaniem sprawcy i szkodą. Zgodnie z ogólną regułą dowodową wynikającą z art. 6 kc, ciężar dowodu co do wszystkich wymienionych w art. 415 kc przesłanek odpowiedzialności spoczywa na poszkodowanym.

Pozwana (...) spółka jawna z siedzibą w W. jest firmą, która zawodowo trudni się między innymi utrzymaniem dróg. Zgodnie z umową zawartą z Gminą Ł. miała ona mechanicznie odśnieżać i posypywać drogi objęte tą umową w tym ulicę (...) w Ł.. Jak wynikało z umowy na ulicach wskazanych do zimowego utrzymania w pierwszej kolejności usługi objęte zamówieniem miały być rozpoczynane w ciągu 0,5 godziny od wystąpienia złych warunków na drogach, uniemożliwiających płynną komunikację samochodowa na terenie miasta a decyzja o podjęciu działań należała do wykonawcy. Ulica (...) w Ł. nie należała jednak w myśl umowy do dróg zimowego utrzymania w pierwszej kolejności. Stosownie do zapisów umowy na drogach nie należących do dróg zimowego utrzymania w pierwszej kolejności wykonywanie usług będących przedmiotem zamówienia miało się odbywać zgodnie z poleceniami osoby koordynującej akcję zimowego utrzymania – pracownika Urzędu Miejskiego.

Polecenie zimowego utrzymania dróg nie będących drogami utrzymania w pierwszej kolejności pozwana (...) spółka jawna z siedzibą w W. otrzymała od pozwanej Gminy Ł. o godzinie 8.08. Biorąc pod uwagę ogólną długość dróg nie będących drogami zimowego utrzymania w pierwszej kolejności, jaką w ramach umowy musiała odśnieżyć i posypać (19,44 km), ilość sprzętu, jakim zgodnie z umową miało się odbywać odśnieżanie i posypywanie piaskiem (3 pługopiaskarki) i złe warunki na drogach w dniu zdarzenia, które wpływały na szybkość przejazdu pługopiaskarek na miejsce rozpoczęcia akcji (godzina 8.50), stwierdzić należy, iż pozwana (...) spółka jawna z siedzibą w W., nie miała możliwości do czasu wypadku powódki (około godziny 9.00) zrealizować zadania zimowego utrzymania ulicy (...). Przeprowadzone dowody wskazywały bowiem na to, iż odśnieżenie dróg nie zaliczonych do zimowego utrzymania w pierwszej kolejności na terenie strefy 2 zajmowało od 3 do 5 godzin a w dniu zdarzenia trwało od godziny 8.50 do godziny 12.34.

Oceniając staranność pozwanej (...) spółka jawna z siedzibą w W. w wykonywaniu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z pozwaną Gminą Ł. na zimowe utrzymanie ulic i dróg gminnych w granicach administracyjnych Ł. przez pryzmat zawodowego i profesjonalnego charakteru tej działalności stosownie do treści art. 355 § 2 kc należy stwierdzić, iż dochowała ona należytej staranności przy wykonaniu tej umowy a w tej sytuacji nie można przypisać jej winy za stan nawierzchni ulicy (...) w czasie wypadku powódki i tym samym nie ponosi ona odpowiedzialności odszkodowawczej za wypadek powódki, do jakiego doszło na tej ulicy. W tej sytuacji powództwo wobec (...) spółka jawna z siedzibą w W. należało oddalić jaki niezasadne.

Pozwany G. S. (2) jest wspólnikiem (...) spółka jawna z siedzibą w W. i jako taki w myśl art. 31 § 1 ksh ponosi subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki. Ponieważ jednak powództwo przeciwko (...) spółka jawna z siedzibą w W. zostało oddalone, co oznacza brak zobowiązania tej spółki względem powódki, powództwo przeciwko G. S. (2) również należało oddalić jako niezasadne.

Z uwagi na to, iż powództwo przeciwko (...) spółka jawna z siedzibą w W. okazało się niezasadne z uwagi na to, iż spółka ta prawidłowo wykonywała zawartą z Gminą Ł. umowę na zimowe utrzymanie ulic i dróg gminnych w granicach administracyjnych Ł., należało ustalić czy za szkodę doznaną przez powódkę ponosi odpowiedzialność sama Gmina Ł..

Odpowiedzialność pozwanej Gminy Ł., podobnie jak odpowiedzialność (...) spółka jawna z siedzibą w W., znajduje podstawowe oparcie w art. 415 kc, statuującym odpowiedzialność odszkodowawczą za zawinione działanie lub zaniechanie, wywołujące szkodę. W okolicznościach przedmiotowej sprawy dla przypisania pozwanej Gminie Ł. odpowiedzialności za szkodę, jakiej doznała powódka, niezbędne jest ustalenie, że pozwana ta zaniechała wykonania obowiązku utrzymania we właściwym stanie jezdni, po której poruszała się powódka przed wypadkiem.

Jak wykazało przeprowadzone postępowanie dowodowe Gmina Ł. realizując ustawowy obowiązek dbania o utrzymanie dróg gminnych w okresie zimowym dokonała klasyfikacji dróg na drogi pierwszej kolejności utrzymania i pozostałe przyjmując dla tej klasyfikacji, prawidłowe w ocenie Sądu, takie kryteria jak ważność dla ruchu kołowego, zlokalizowanie przy nich obiektów użyteczności publicznej takich jak szkoły czy przedszkola. Gmina Ł. zawarła też umowę na zimowe utrzymanie ulic i dróg gminnych w granicach administracyjnych Ł.. W umowie tej określiła, iż stan dróg pierwszej kolejności utrzymania wykonawca będzie monitorował sam i sam będzie podejmował decyzję o przystąpieniu do ich odśnieżania i posypywania piaskiem a drogi pozostałe będą odśnieżane i posypywane piaskiem przez wykonawcę na zlecenie pracownika Gminy Ł..

Powódka nie udowodniła, by Gmina Ł. nieprawidłowo zaliczyła ulicę (...), przy której znajduje się jedynie Zakład Produkcyjny (...), do dróg drugiej kolejności utrzymania. Biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy nie udowodniła też ona, by polecenie odśnieżania i posypywania piaskiem dróg nie należących do pierwszej kolejności utrzymania w dniu wypadku powódki, było wydane przez pracownika Gminy Ł. firmie (...) spółka jawna z siedzibą w W. z opóźnieniem. Jak wynika z przeprowadzonych dowodów było ono wydane o godzinie 8.08 a więc po 38 minutach od rozpoczęcia pracy przez urzędnika, do którego obowiązków należało wydawanie takich poleceń i na skutek tego polecenia akcja odśnieżania i posypywania dróg piaskiem została niezwłocznie podjęta przez wykonawcę. Poza tym, nawet gdyby polecenie odśnieżania było wydane o godzinie 7.30 a więc o godzinie rozpoczęcia pracy przez pracowników urzędu Gminy Ł., przed wypadkiem powódki ulica (...) w Ł., która zgodnie z grafikiem odśnieżania przyjętym przez wykonawcę znajdowała się za połową trasy odśnieżania dróg drugiej kolejności utrzymania i tak nie byłaby odśnieżona.

Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że rozstrzygnięcie o istnieniu winy, czyli zaniedbaniach w prawidłowym utrzymaniu stanu drogi nie może być automatyczne, w oderwaniu od szeregu obiektywnych czynników. Utrzymanie dróg w okresie zimowej aury w stanie całkowitego bezpieczeństwa często ze względów technicznych jest po prostu niemożliwe do wykonania, co wiąże się z potrzebą szczegółowej oceny kwestii zawinienia osoby zobowiązanej do dbałości o bezpieczeństwo. Oczywistym jest, zwłaszcza wówczas, gdy opady są znaczne i śniegu przybywa z każdą chwilą, że idealnego stanu nawierzchni nie da się utrzymać. Przy trwających opadach śniegu, czy występującej gołoledzi, nie ma też często obiektywnych możliwości całkowitego wyeliminowania niedogodności związanych z panującymi warunkami atmosferycznymi i nie można usunąć jednocześnie i na całym podległym terenie każdego przejawu śliskości. Tym samym, takie przypadki trzeba oceniać w rozsądnych granicach, z uwzględnieniem m.in. takich elementów, jak możliwości techniczno – organizacyjne zobowiązanego. Mając na uwadze fakt, iż opady śniegu i śniegu z deszczem w dniu zdarzenia trwały już od nocy, zdaniem Sądu, Gmina Ł., w której zarządzie pozostaje 51,78 km dróg gminnych, nie miała realnych możliwości natychmiastowego wyeliminowania śliskości wszystkich dróg. Powódka poruszała się po jezdni ulicy (...) w godzinach porannych już po rozpoczęciu akcji odśnieżania i posypywania piaskiem dróg drugiej kolejności utrzymania ale jeszcze przed dojechaniem przez pługopiaskarki, jakie przystąpiły do akcji, do tej ulicy. Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że w danych okolicznościach nie można przypisać Gminie Ł. winy za nienależyte utrzymanie ulicy (...) w czasie wypadku powódki co skutkuje brakiem jej odpowiedzialności za doznaną przez powódkę szkodę.

Na marginesie wskazać też należy, że zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 ze zm.) pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, korzystać z przejścia dla pieszych. Pieszy znajdujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem. Przechodzenie przez jezdnię poza przejściem dla pieszych jest dozwolone, gdy odległość od przejścia przekracza 100 m. Jeżeli jednak skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego przejścia, przechodzenie jest dozwolone również na tym skrzyżowaniu. Powódka, mimo że mogła skorzystać z oznakowanego przejścia dla pieszych, jakie prowadziło na drugą stronę ulicy (...), po której mogła iść w kierunku domu nie była uprawniona, aby poruszać się po tej części jezdni ulicy (...), na której się poślizgnęła i przewróciła. Wchodząc zatem na tę jezdnię w znanych jej w tym dniu warunkach pogodowych zrobiła to na własne ryzyko i odpowiedzialność.

Ponieważ powódka nie wykazała, by pozwany G. S. (1) był zobowiązany bądź to na podstawie umowy bądź to na podstawie ustawy do właściwego utrzymania nawierzchni ulicy (...) w Ł., powództwo wobec niego jako niezasadne należało także oddalić.

Pomimo tego, iż powódka przegrała sprawę i w myśl zasady odpowiedzialności finansowej za wynik sporu, wynikającej z art. 98 kpc, powinna ponieść koszty procesu, Sąd nie obciążył jej tymi kosztami, na co pozwala mu przepis art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd uznał bowiem, iż obciążeniu kosztami postępowania powódki, która jest osobą starszą i schorowaną po doznanym urazie, sprzeciwiają się względy słuszności.

I C 305/17

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE