Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód A. P., po ostatecznym sprecyzowaniu strony pozwanej oraz żądania, domagał się zasądzenia od I. (...) w S., na swoją rzecz, kwoty 18.213,72 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 września 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odprawy (k. 2-6, 51-52, 58). Powód domagał się ponadto zasądzenia od strony pozwanej, na swoją rzecz, kosztów procesu według norm prawem przepisanych (k. 71-73). W uzasadnieniu swego stanowiska powód podniósł, iż w związku z wygaśnięciem stosunku pracy winien otrzymać od pracodawcy odprawę w wysokości sześciomiesięcznego, a nie trzymiesięcznego wynagrodzenia, a dochodzona obecnie kwota stanowi różnicę między kwotą mu wypłaconą a należną.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda, na swoją rzecz, kosztów procesu według norm prawem przepisanych. I. (...) w S. zaznaczyła, iż wysokość odprawy ustalona została w oparciu o art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2013 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracodawcy.

W toku procesu strony podtrzymywały swoje stanowiska, szeroko je argumentując, do czego Sąd odniesienie się szerzej w dalszej części uzasadnienia (rozważaniach prawnych).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. w okresie od 1 września 1997 r. do 30 grudnia 1998 r. był zatrudniony na stanowisku starszego referendarza w U. (...) w G., w okresie od 31 grudnia 1998 r. do 28 lutego 2017 r. był zatrudniony w U. (...) w S., a od dnia 1 marca 2017 r. w I. (...) w S. na stanowisku inspektora kontroli skarbowej III stopnia.

Bezsporne;

A. P. odmówił przyjęcia propozycji określających warunki zatrudnienia w I. (...) złożonej mu przez dyrektora tej I. w dniu 26 maja 2017 r., w konsekwencji czego, na mocy art. 170 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej, jego stosunek pracy wygasł z dniem 31 sierpnia 2017 r.

Bezsporne;

W związku z wygaśnięciem stosunku pracy A. P. otrzymał odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia – 18.213,72 zł brutto.

Bezsporne;

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w całości zasadne, a jego podstawę stanowił art. 163 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, zgodnie z którym funkcjonariuszowi służby stałej, zwolnionemu ze służby w związku ze zniesieniem lub reorganizacją jednostki organizacyjnej, przysługuje odprawa na zasadach i w wysokości określonych w ust. 1-3 tego artykułu. Jak stanowi ust. 1 art. 163 odprawa przysługuje w wysokości trzymiesięcznego uposażenia, przy czym ulega zwiększeniu o 20% miesięcznego uposażenia za każdy pełny rok pełnienia służby ponad 5 lat nieprzerwanej służby, nie więcej niż do wysokości sześciomiesięcznego uposażenia. W myśl natomiast ust. 3 art. 163 odprawę, o której mowa w ust. 1, oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, na zasadach określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy. Ww. art. 163 znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie na mocy odesłania zawartego w art. 170 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej.

Przedstawione powyżej okoliczności faktyczne pozostawały w całości bezsporne, a Sąd ustalił je na podstawie dowodów z dokumentów, których wiarygodność nie była kwestionowana przez żadną ze stron, ani też nie budziła żadnych wątpliwości Sądu. Bezsporna pozostawała nadto, przy założeniu słuszności żądania, dochodzona przez powoda tytułem odprawy kwota 18.213,72 zł. Spór między stronami sprowadzał się natomiast do prawa, tj. do ustalenia, w jakiej wysokości powodowi winna zostawać przyznana odprawa w związku z wygaśnięciem stosunku pracy (prawo do samej odprawy strony uznawały za bezsporne).

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: ustawa o KAS), która weszła w życie z dniem 1 marca 2017 r. Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) stanowi wyspecjalizowaną administrację rządową wykonującą zadania z zakresu realizacji dochodów z tytułu podatków, należności celnych, opłat oraz nieopodatkowanych należności budżetowych, ochrony interesów Skarbu Państwa oraz ochrony obszaru celnego Unii Europejskiej, a także zapewniającą obsługę i wsparcie podatnika i płatnika w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych oraz obsługę i wsparcie przedsiębiorcy w prawidłowym wykonywaniu obowiązków celnych. Jak stanowi zaś ust. 4 art. 1 ilekroć w ustawie jest mowa o „osobach zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych KAS” rozumie się przez to pracowników jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2, 3, 6 i 7 oraz pracowników zatrudnionych w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych wykonujących zadania KAS w komórkach organizacyjnych tego urzędu. W myśl art. 36 ust. 1 pkt 2, 3, 6 i 7 przedmiotowej ustawy jednostki organizacyjnymi są m.in.: Krajowa Administracja Skarbowa (pkt2), izby administracji skarbowej (pkt 3), szkoły (pkt 6) i do 1 stycznia 2018 r. Centrum (pkt 7 – obecnie uchylony. Nie ulega zatem wątpliwości, że w strukturze KAS zatrudnieni są pracownicy, którzy wykonują swoje obowiązki w ramach stosunku pracy oraz funkcjonariusze wykonujący swoje obowiązki w ramach stosunku służby.

W myśl art. art. 160 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: ustawy wprowadzającej) izba skarbowa kontynuuje działalność i staje się izbą administracji skarbowej, przy czym łączy się ją z mającymi siedzibę, w tym samym województwie, izbą celną i urzędem kontroli skarbowej. Jak stanowi zaś art. 165 ust. 3 ustawy pracownicy zatrudnieni w izbach celnych oraz w urzędach kontroli skarbowej oraz funkcjonariusze celni pełniący służbę w izbach celnych albo w komórkach urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych stają się z dniem wejścia w życie ustawy, o której mowa w art. 1 (a zatem ustawy o KAS, która weszła w życie z dniem 1 marca 2017 r.), z zastrzeżeniem art. 170, odpowiednio pracownikami zatrudnionymi w jednostkach organizacyjnych KAS albo funkcjonariuszami Służby Celno – Skarbowej, zwanymi dalej funkcjonariuszami, pełniącymi służbą w jednostkach KAS i zachowującymi ciągłość pracy i służby.

Stosunek pracy powoda ustał na mocy art. 170 ust. 1 pkt 2 ustawy wprowadzającej, w myśl którego stosunku pracy osób zatrudnionych w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2, 3 i 6 ustawy, o której mowa w art. 1 (czyli ustawy o KAS), a zatem również osób zatrudnionych tak jak powód w I. (...) w S. (powstałej m.in. w wyniku połączenia z U. (...) w S.) oraz stosunku służbowe osób pełniące służbę w jednostkach KAS, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 2, 3 i 6 ustawy, o której mowa w art. 1 (czyli ustawy o KAS), wygasają po upływie 3 miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik albo funkcjonariusz złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia propozycji zatrudnienia albo pełnienia służby, jednak nie później niż dnia 31 sierpnia 2017 r. Jak stanowi art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej w przypadku, o którym mowa w ust. 1 – a zatem w sytuacji, w której dojdzie do wygaśnięcia stosunku pracy pracownika lub stosunku służby funkcjonariusza (wygaśnięcie stosunku służby funkcjonariusza traktuje się jak zwolnienie ze służby – art. 170 ust. 3 ustawy wprowadzającej) – pracownikom oraz funkcjonariuszom przysługują świadczenia należne odpowiednio w związku z likwidacją urzędu albo zniesieniem jednostki organizacyjnej w rozumieniu ustawy uchylonej w art. 159 pkt 3, czyli ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, która w powyżej cytowanym art. 163 ustanawia prawo do odprawy w maksymalnej sześciomiesięcznej wysokości. Przepisów ust. 1 i 4 nie stosuje się natomiast do urzędników służby cywilnej, do których mają zastosowanie przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (art. 170 ust. 5).

W ocenie Sądu analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, iż pracownikowi, którego stosunek pracy wygasł w związku z odmową przyjęcia propozycji zatrudnienia, przysługują świadczenia należne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, do której wprost odnosi się art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej. Nie przekonują przy tym Sądu argumenty strony pozwanej, iż ww. art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej należy odczytywać w taki sposób, iż pojęcie „zniesienie jednostki organizacyjnej” odnosi się wyłącznie do funkcjonariuszy, a zatem tylko oni mogą otrzymać odprawę przewidzianą w art. 163 ustawy o Służbie Celnej. Zdaniem Sądu, gdyby racjonalny ustawodawca zamierzał odmiennie potraktować funkcjonariuszy i pracowników izb administracji skarbowej w kontekście skutku wygaśnięcia stosunku pracy wobec odmowy przyjęcia nowych warunków zatrudnienia lub służby, to niewątpliwie dałby temu wyraz, co uczynił chociażby z urzędnikami służby cywilnej, a czego przykładem jest ww. ust. 5 art. 170, w myśl którego przepisów ust. 1 i 4 nie stosuje się do urzędników służby cywilnej, do których mają zastosowanie przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej. Co więcej, gdyby nie art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej powodowi w ogóle nie byłaby należna odprawa, albowiem niewątpliwie w niniejszej sprawie nie znajdowała zastosowania ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych). Ustawa o zwolnieniach grupowych, jak wynika to wprost z jej art. 1, znajduje zastosowanie w sytuacji rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy w drodze albo wypowiedzenia albo na mocy porozumienia stron. Ustawa ta nie stanowi zatem podstawy do przyznawania odprawy w sytuacji uregulowanego w ustawie wygaśnięcia stosunku pracy.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana uzasadnia łączenie „zniesienia jednostki organizacyjnej” z funkcjonariuszami (a już nie z pracownikami) i związaną z tym odprawę przewidzianą w art. 163 ustawy o Służbie Celnej z powołaniem się m.in. na art. 22 ustawy o Służbie Celnej. W ocenie Sądu nie jest to jednak argumentacja trafiona. W istocie w myśl art. 22 ww. ustawy o Służbie Celnej jednostkami organizacyjnymi Służby Celnej są: komórki organizacyjne w urzędzie obsługującym ministra, izby celne oraz urzędy celne wraz z podległymi oddziałami celnymi. Jak stanowi jednak art. 23 tej ustawy w jednostkach organizacyjnych mogą: pełnić służbę funkcjonariusze, być zatrudnieni członkowie korpusu służby cywilnej, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej oraz być zatrudnieni pracownicy, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. W myśl art. 3 ww. ustawy o służbie cywilnej członkowie korpusu służby cywilnej to zarówno pracownicy służby cywilnej (czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę), jak i urzędnicy służby cywilnej (czyli osoby zatrudnione na podstawie mianowania). Nie ulega zatem wątpliwości, iż w jednostkach organizacyjnych służby celnej zatrudniani byli także pracownicy, a pojęcie „zniesienia jednostki organizacyjnej” nie dotyczy wyłącznie funkcjonariuszy. Jak wynika z art. 160 ust. 4 ustawy wprowadzającej izba celna (tak samo jak urząd kontroli skarbowej) łączyła się z izbą administracji skarbowej, natomiast – w myśl art. 160 ust. 8 tej samej ustawy – urzędy celne zostały zniesione. Zarówno izby celne, jak i urzędy celne pozostawały jednostkami organizacyjnymi służby celnej w rozumieniu ustawy o Służbie Celnej, a zatem, także przy przyjęciu stanowiska strony pozwanej, w związku z ich reorganizacją, czy też zniesieniem zatrudnieni w nich pracownicy mieliby prawo do maksymalnie sześciomiesięcznej odprawy. Trudno zasadnie argumentować, z jakich względów pracownicy urzędów kontroli skarbowej, również wchodzący w skład korpusu służby cywilnej, będący w takiej samej sytuacji jak pracownicy izb celnych, mieliby otrzymać odprawę ograniczoną do trzymiesięcznego wynagrodzenia. Na uwzględnienie nie zasługuje również stanowisko strony pozwanej, iż podstawą do zastosowania wobec powoda ustawy o zwolnieniach grupowych stanowi art. 9 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o Służbie Cywilnej. W istocie przepis ten stanowi, iż w sprawach dotyczących stosunku pracy w służbie cywilnej, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu pracy i inne przepisy prawa pracy, do których bez wątpienia należy ustawa o zwolnieniach grupowych. Ustawę o zwolnieniach grupowych można jednak niewątpliwie stosować jedynie w przypadku, gdy zajdą określone w niej przesłanki, a więc rozwiązanie stosunku pracy nastąpi wyłącznie na mocy wypowiedzenia umowy przez pracodawcę lub na mocy porozumienia stron, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie lub też w sytuacji, w której na mocy innych przepisów następowałoby do niej wprost odesłanie, co również nie ma miejsca w niniejszej sprawie, gdyż art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej wprost odnosi się do przepisów ustawy o Służbie Celnej. Oczywiste jest przy tym, iż nie byłoby racjonalne ustalanie, jak to ma miejsce w art. 170 ust. 4 prawa pracownika do otrzymania należności bez sprecyzowania, a jaką należność chodzi i w jaki sposób należy ją obliczyć. W konsekwencji w ocenie Sądu nie jest możliwa inna wykładania art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej jak przyjęcie, że przepis ten przyznaje prawo do należnego świadczenia w rozumieniu ustawy o służbie celnej w razie odpowiednio likwidacji urzędu i zniesienia jednostki organizacyjnej niezależnie od wykonywania obowiązków w charakterze pracownika czy funkcjonariusza. Uwagę zwraca również, że gdyby – tak jak to sugeruje strona pozwana – podstawę wypłaty odprawy miała stanowić ustawa o zwolnieniach grupowych, abstrahując już nawet od braku spełnienia elementarnych warunków do jej stosowania, nie byłoby potrzeby wymieniania pracowników w art. 170 ust. 4 ustawy wprowadzającej, albowiem odprawa byłaby należna na podstawie odwołania zawartego w ww. art. 9 ustawy o Służbie Cywilnej. Mając na uwadze powyższe, Sąd nie podziela interpretacji strony pozwanej przedstawionej również w piśmie procesowym z dnia 24 lipca 2018 r.

W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, iż powodowi jest należna odprawa przewidziana w ww. art. 163 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, a zatem odprawa w wysokości trzymiesięcznego uposażenia, która uległa zwiększeniu o 20% miesięcznego uposażenia za każdy pełny rok pełnienia służby. Powód świadczył pracę równe 20 lat, a zatem po upływie 5 lat pracy każde kolejne 5 lat skutkowało zwiększeniem odprawy o pełne miesięczne wynagrodzenia. W konsekwencji za 20 lat prac powodowi była należna odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. I taką też odprawę, w niespornej kwocie 18.213,72 zł brutto, zasądzono na rzecz powoda w punkcie I wyroku. Odprawa winna być uiszczona na rzecz powoda w dniu wygaśnięcia stosunku pracy, tj. w dniu 31 sierpnia 2017 r., a zatem strona pozwana pozostawała w opóźnieniu od dnia 1 września 2017 r. i od tej też daty do dnia zapłaty zasądzono na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie. Podstawę zasądzenia odsetek stanowił art. 481 §1 i 2 k.c., w myśl którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, przy czym jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na treści art. 98 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W niniejszej sprawie powód reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika – radcę prawnego, którego minimalne wynagrodzenie, w związku z przedmiotem sprawy, wynosiło 3600 zł (§ 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i taką też kwotę zasądzono od strony pozwanej na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu w punkcie II wyroku.

Jak stanowi art. 477 ² k.p.c., zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, stąd też orzeczono jak w punkcie III sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...);

3.  (...).

9 października 2018 r.