Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2014r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSA Przemysław Strach

Sędziowie: SSA Mariusz Tomaszewski (spr.)

SSO del. do SA Jarema Sawiński

Protokolant: st.sekr.sądowy Magdalena Ziembiewicz

przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. del. do Prok. Apel. Magdaleny Flis

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014r.

sprawy z wniosku H. K. i U. S. (1)

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawców

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 27 maja 2014 r. - sygn. akt II Ko 169/13

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza na rzecz wnioskodawców H. K. i U. S. (1) po 75.000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz represje wynikłe z wykonania tymczasowego aresztowania K. K. (1) w sprawie Sr 191/51 Wojskowego Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku,

2.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców H. K. i U. S. (1) po 240zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym,

4.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Jarema Sawiński Przemysław Strach Mariusz Tomaszewski

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 maja 2014 roku, Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, ustalając, że osobami uprawnionymi do zadośćuczynienia po zmarłej w dniu (...) K. K. (2) z domu J. są jej dzieci: H. K., syn H. i K. z domu J., ur. (...) w B., U. S. (2) z domu K., córka H. i K. z domu J., ur. (...) w B. i R. K., syn H. i K. z domu J., ur. (...) w O., zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców H. K. i U. S. (1) kwoty po 50.000 złotych, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz represje wynikłe z tymczasowego aresztowania K. K. (1) w sprawie Sr 191/51 Wojskowego Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku, zaś w pozostałej części żądanie wniosku oddalił.

Orzekając natomiast o kosztach, Sąd Okręgowy, zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców H. K. i U. S. (1) kwoty po 192 złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego i ustalił, że koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

Powyższy wyrok w części - to jest w zakresie, w jakim Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił roszczenia wnioskodawców H. K. i U. S. (1) o zapłatę zadośćuczynienia ponad zasądzone kwoty po 50.000,00zł. na rzecz każdego z wnioskodawców oraz oddalił roszczenia wnioskodawców o zapłatę odszkodowania zaskarżyła pełnomocnik H. K. i U. S. (1).

We wniesionej apelacji skarżąca zarzuciła błąd w ustaleniach Sądu l instancji przyjętych za podstawę wyrokowania oraz nieprawidłową ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegające w szczególności na: uznaniu, iż kwota 150.000,00 zł zamiast kwoty 600.000,00 zł - stanowi właściwą kompensatę z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę, ból i cierpienie, jakich doznała zmarła K. K. (1) na skutek pozbawienia wolności z powodu działalności niepodległościowej - i

to pomimo stwierdzenia przez Sąd Okręgowy, iż:

- warunki, w jakich K. K. (1) przebywała na skutek pozbawienia wolności, były nieludzkie, a sama K. K. (1) była torturowana i poddawana drastycznym praktykom,

- uznaniu, iż działalność niepodległościowa K. K. (1) oraz pozbawienie jej wolności nie miały wpływu na życie rodzinne oraz relacje małżeńskie K. K. (1) oraz H. K.,

-

uznaniu, iż przedłożony przez wnioskodawców list do K. K. (1) od współosadzonej M. P. z 1965r. nie wniósł do sprawy żadnych nowych okoliczności.

-

uznaniu, iż K. K. (1) nie poniosła żadnej szkody na skutek pozbawienia wolności przez okres 11 miesięcy, pomimo iż przed pozbawieniem wolności podejmowała i wykonywała pracę w charakterze nauczyciela,.

Nadto skarżąca zarzuciła również zarzut obrazy prawa i błędnego zastosowania, w szczególności:

-

art. 4, art. 7, art. 410, art. 424 § l i 2 Kodeksu postępowania karnego – poprzez nie wzięcie pod uwagę przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia oraz odszkodowania całokształtu stanu faktycznego sprawy, brak wyczerpującego wyjaśnienia podstaw faktycznych i prawnych ustalenia zadośćuczynienia na poziomie 150.000,00zł. w miejsce dochodzonego roszczenia na poziomie 600.000,00 zł oraz podstaw prawnych nie przyznania odszkodowania wynikającego z pozbawienia wolności - przy jednoczesnym ustaleniu drakońskiego zakresu represji i cierpień doznanych przez K. K. (1) (zd. J.),

-

art. 8 ust. l ustawy z dnia 23 lutego 1991r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego - w drodze ustalenia zadośćuczynienia w kwocie 150.000,00 zł, aniżeli faktycznie należna 600.000,00zł oraz odmowy przyznania odszkodowania i braku stwierdzenia szkody wynikającej wskutek pozbawienia wolności, a w konsekwencji nie przyznania wnioskodawcom zawnioskowanych kwot

- art. 445 § l i 2 i art. 448 Kodeksu cywilnego - poprzez niewłaściwe ich zastosowanie,

a w konsekwencji ustalenia zadośćuczynienia w niższej wysokości 150.000,00 zł, aniżeli wynikająca z całokształtu okoliczności sprawy (600.000,00zł), w wysokości nieadekwatnej do rozmiaru cierpień fizycznych, psychicznych, czasu ich trwania, ich natężenia i intensywności, zastosowanie kryterium rozsądku przy ustalaniu zadośćuczynienia ( wysokość rozsądna ) - pomimo jednoczesnego stwierdzenia przez Sąd meriti, iż okoliczności pozbawienia wolności K. K. (1) wykraczają poza jakiekolwiek ramy rozsądku i były nieludzkie), gdy tymczasem Sąd l instancji winien zastosować kryterium wysokości odpowiedniej do rozmiaru cierpień, oraz poprzez stwierdzenie, iż problemy małżeńskie i rodzinne represjonowanej nie miały związku z działalnością niepodległościową i pozbawieniem wolności, a nadto poprzez stwierdzenie, iż dochodzone przez wnioskodawców kwoty są nadmierne, byłyby źródłem nadmiernej kompensaty oraz ich wnioskowana wysokość wynikała z braku oceny realiów polskiego obrotu przez wnioskodawców, którzy zamieszkują na terenie Niemiec; poza powyższym poprzez uznanie, iż treść listu do represjonowanej od współosadzonej M. P. nie ma wpływu na ustalenie zakresu cierpień matki wnioskodawców

-art. 448 Kodeksu cywilnego - poprzez jego niezastosowanie oraz pominięcie okoliczności dotyczących naruszania szeregu dóbr osobistych zmarłej K. K. (1) (zd. J.) w postaci godności, czci, zdrowia psychicznego i fizycznego - niezależnie od naruszenia wolności represjonowanej jako dobra osobistego

- art. 444 Kodeksu cywilnego, art. 415, art. 417 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 361 Kodeksu cywilnego - poprzez niewłaściwe ich zastosowanie, a w konsekwencji brak stwierdzenia szkody w wysokości 29.893,49 zł i odmowę przyznania odszkodowania wnioskodawcom w przypadających na nich kwotach po 9.964,49 zł, pomimo ustalenia, iż bezpośrednio przed pozbawieniem wolności K. K. (1) podejmowała i wykonywała pracę w charakterze nauczyciela.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika wnioskodawców jedynie częściowo zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 23.02.1991r. o uznaniu za

nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz.U. z 1991r., Nr 34 poz. 149 z późn. zm.), osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci osoby poszkodowanej uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców. Stosownie zaś do brzmienia art. 8 ust. 3 ustawy, w postępowaniu o odszkodowanie i zadośćuczynienie mają odpowiednie zastosowanie przepisy rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, z wyjątkiem art. 555.

Podkreślić trzeba, iż pod względem materialnoprawnym roszczenie przewidziane w art. 8 ustawy ma charakter cywilnoprawnego roszczenia odszkodowawczego, dla którego jednakże ustawodawca przewidział jedynie odrębną drogę do dochodzenia tych roszczeń, a mianowicie drogę procesu karnego. Przesądza to o tym, że sądy powołane do orzekania w sprawach karnych, mają obowiązek rozstrzygania w procesie karnym o omawianych roszczeniach.

Wynika stąd, że zgodnie z art. 6 kodeksu cywilnego, w niniejszej sprawie materialnoprawny ciężar udowodnienia wszelkich faktów mających uzasadniać istnienie roszczenia spoczywa na osobie, które z faktu tego wywodzi skutki prawne – a więc na wnioskodawcy (por. wyrok SA w Gdańsku z 20.12.2001r., II AKa 532/01, OSAG 2002/1/2, postanowienie SA w Krakowie z 15.10.1997r., II AKz 174/97, KZS 1997/9-10/38, postanowienie SA w Krakowie z 29.12.1993r., II AKz 212/93, KZS 1994/1/38, , postanowienie SA w Krakowie z 17.11.1993r., II AKz 206/93, KZS 1993/11/29, postanowienie SA w Poznaniu z 30.06.1992r., II AKz 150/92, OSA 1993/8/44). Ciężar ten winien być przez wnioskodawcę zrealizowany przynajmniej poprzez wskazanie Sądowi dowodów, które należy przeprowadzić celem ustalenia, czy istnieją przesłanki uwzględnienia roszczenia odszkodowawczego (zob. postanowienie SA w Krakowie z 24.06.1992r., II AKz 78/92, KZS 1992/3-9/142).

Ciężarowi temu wnioskodawcy nie sprostali.

Wnioskodawcy nie zrealizowali ciężaru dowodowego w zakresie roszczenia o odszkodowanie. Odszkodowanie (w przeciwieństwie do zadośćuczynienia) winno opierać się na ścisłym ustaleniu szkody. Gdy tej ustalić się nie da, odszkodowanie się nie należy. Nie ma żadnego powodu, by przyznawać, czy zawyżać odszkodowanie, aby niesłusznie represjonowany otrzymał godziwą sumę, rekompensującą mu doznane dolegliwości. Temu bowiem służy zadośćuczynienie, którego kwota – choćby bardzo wysoka – ma czynić zadość krzywdzie (podobne stanowisko zajął SA w Krakowie w postanowieniach: z 30.03.1994r., II AKz 364/93, KZS 1994/4/44 z 09.11.1994r., II AKz 203/94, KZS 1994/11/18 oraz z 05.02.1997r., II AKz 6/97, KZS 1997/2-3/97).

Zgodnie z art. 361 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z cyt. przepisu wynika, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zajście zdarzenia, z którym przepis prawa wiąże odpowiedzialność, powstanie szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem a szkodą. Wszystkie te elementy powinien udowodnić wnioskodawca. Niewątpliwie zdarzenie sprawcze zaistniało, co jest bezsporne i potwierdzone dowodami – zdarzeniem tym jest internowanie K. K. (2) z domu J., z którym skutek w postaci odpowiedzialności odszkodowawczej wiąże przepis art. 8 ust. 1 ustawy. Szkody majątkowej wynikającej z tego zdarzenia wnioskodawcy upatrują natomiast w utracie wynagrodzenia za okres internowania uzyskiwanego tytułu wykonywania zawodu nauczyciela.

Jeśli chodzi o utratę wynagrodzenia, to co prawda mogłaby ona być traktowana jako szkoda w postaci utraconych korzyści, jednakże rację należy przyznać Sądowi I instancji, że nie ma żadnych podstaw dla przyjęcia, że istotnie szkoda ta wystąpiła. Bezspornie K. K. (2) z domu J. posiadła wykształcenie średnie i uzyskała świadectwo maturalne. Bezsprzecznie także wyżej wymieniona wykonywała wskazany wyżej zawód (nauczyciela). Nie kwestionując powyższego Sąd Apelacyjny w ślad za sądem rozstrzygającym zwraca uwagę na niestabilność jej zatrudnienia. I tak przypomnieć należy, iż K. K. (1) po zakończeniu edukacji podjęła zatrudnienie w charakterze nauczycielki w szkole, w miejscowości S. gmina O.. Okres wykonywania obowiązków w tym miejscu pracy to czas od 1 września 1949 do 26 czerwca 1950 roku. Następnie K. K. (1) z uwagi na odległość od domu do miejsca wykonywania swoich obowiązków służbowych „przeniosła się”, jak to stwierdziła w dniu 29 marca 1951 roku się do M. gmina P., gdzie pracowała do miesiąca listopada 1950 roku. Wykonywanie tam obowiązków zostało przerwane przez K. K. (1) w związku z koniecznością poddania się zabiegowi operacyjnemu, a po uzyskaniu zwolnienia lekarskiego i zakończeniu okresu niezdolności do pracy wyżej wymieniona nie stawiła się ponownie do pracy, skąd następnie została zwolniona. Dalej wskazać należy, iż w połowie grudnia 1950 roku K. K. (1) rozpoczęła pracę w (...) w P., którą wykonywała do dnia 4 stycznia 1951 roku. Następnie wyżej wymieniona udała się do P., gdzie w dniu 15 stycznia 1951 roku rozpoczęła pracę jako nauczycielka. Obowiązki swoje K. K. (1) wykonywała jedynie do dnia 13 lutego 1951 roku, albowiem wówczas to zachorowała, a 15 lutego 1951 roku otrzymała skierowanie do szpitala. Jednak po zakończeniu tam pobytu nie powróciła do miejsca swego zatrudnienia. Dopiero w dniu 20 marca 1951 roku powróciła do pracy w charakterze nauczycielki już w miejscowości N., ale okres jej tam zatrudnienia wynosił 3 dni. W dniu 24 marca 1951 roku K. K. (1) udała się do miejsca zamieszkania swoich rodziców i przebywała tam do momentu jej zatrzymania w dniu 28 marca 1951 roku. Bezpośrednio zatem przed zatrzymaniem K. K. (1) w ogóle nie wykonywała pracy zarobkowej (k. 18 – 19 akt Sr 191/51).

Tak więc Sąd Apelacyjny podnosi, iż jakkolwiek fakt wykonywania przez K. K. (1) przed datą 24 marca 1951 toku obowiązków zawodowych miał miejsce, to niemniej jej zatrudnienie było niestabilne, okresy wykonywania pracy w poszczególnych jednostkach (...) krótkie i zakończone decyzją samej K. K. (1).

Z powyższego nie można zatem, jak to słusznie uznał Sąd Instancji wyprowadzić wniosku, że K. K. (1) utraciła wynagrodzenie za pracę z tytułu jej aresztowania.

Reasumując Sąd II instancji ponosi, iż słusznie sąd rozstrzygający w przedmiocie złożonego wniosku przyjął, że utrata przez K. K. (1) wynagrodzenia z tytułu wykonywania pracy nie pozostawała w związku przyczynowym ze zdarzeniem sprawczym.

Sugestie natomiast apelującej, że w ciągu 11 miesięcy K. K. (1) mogłaby podjąć pracę zarobkową są wyłącznie przypuszczeniami i subiektywnymi ocenami

wnioskodawczyni, nie zaś obiektywną relacją z faktów.

W odniesieniu natomiast do żądania zadośćuczynienia, wskazać należy, że wniesiona apelacja okazała się częściowo zasadna.

Przeprowadzone postępowania kontrolne wykazało, że Sąd I instancji w niedostatecznym stopniu wziął pod uwagę czynniki kształtujące wysokość zadośćuczynienia.

Przepisem stanowiącym podstawę prawną roszczenia jest art. 8 ust. 1 ustawy z 23.02.1991r. w zw. z art. 445 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z tymi przepisami, osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia, albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji.

Natomiast rację ma apelujący, iż Sąd I instancji nie uwzględnił w odpowiednim stopniu wszelkich negatywnych skutków internowania i związanych z nim cierpień K. K. (1).

Nie ulega wątpliwości użyte w art. 445 k.c. i art. 448 k.c. pojęcie "sumy odpowiedniej", ma charakter niedookreślony. Niemniej w orzecznictwie wskazuje się kryteria, którymi należałoby kierować się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, a mianowicie to, że musi ono mieć charakter kompensacyjny, a więc musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, nie będącą jednakże wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy (postanowienie SN z 12.08.2008r., V KK 45/08). Konfrontacja danego przypadku z innymi może dać jedynie orientacyjne wskazówki, co do poziomu odpowiedniego zadośćuczynienia. Kierowanie się przy ustalaniu sumy zadośćuczynienia sumami zasądzanymi z tego tytułu w innych sprawach może tylko zapobiegać powstawaniu rażących dysproporcji w podobnych sprawach. Wysokość świadczeń przyznanych w innych sprawach, choćby w podobnych stanach faktycznych, nie może natomiast stanowić dodatkowego kryterium miarkowania zadośćuczynienia (wyrok SN z 29.05.2008r., II CSK 78/08). Zatem w zależności od specyfiki sprawy, różne będą kryteria przyznawania odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia.

W niniejszej sprawie kryteriami takimi będą nie tylko okres internowania, lecz także warunki pobytu w ośrodku odosobnienia, stopień niepewności co do dalszego losu, liczne kontakty (przesłuchania) z funkcjonariuszami Służby Bezpieczeństwa, a także rodzaj stosowanych wobec K. K. (1) środków. Wreszcie nie można pominąć wpływu izolacji na psychikę K. K. (1) i to zwłaszcza w na tyle drastyczny sposób, że targnęła się ona na własne życie.

Wobec K. K. (1) stosowano przemoc – łamano jej palce. Wyżej wskazaną zastraszano, torturowano, bito. Była ona także głodzona. Już na etapie izolacji stwierdzono u K. K. (1) zaburzenia świadomości, które wedle adiunkta Akademii (...) we W. dr I. W. – przeprowadzające ocenę stanu zdrowia psychicznego K. K. (1) w ówczesnym czasie, określone zostały jako reakcyjno – sytuacyjne (k. 75 akt Sr 191/51). Powyższe winno zostać w większym stopniu uwzględnione przez Sąd I instancji przy miarkowaniu wysokości kwoty zadośćuczynienia.

Nadto Sąd Apelacyjny z całą mocą podkreśla, że izolacja, jej warunki i sposób traktowania, doprowadziły K. K. (1) do targnięcia się na własne życie, poprzez połknięcie 18 pogiętych kawałków drutu. Podjęcie przez wyżej wymienioną tego rodzaju decyzji, świadczy najdobitniej o rodzaju stosowanych wobec K. K. (1) drastycznych praktyk w czasie izolacji. Należy również wziąć pod uwagę, że podjecie próby samobójczej i to swoistego rodzaju, bo przecież przez połknięcie ostrych kawałków metalu, z całą pewnością rodziło dla K. K. (1) dodatkowy ból i cierpienia. Powyższe jest najbardziej dobitnym przykładem na ogrom doznanego przez K. K. (1) cierpienia, bólu i dramatu życiowego.

Podsumowując, całokształt opisanej sytuacji przemawia za tym, aby przyznać wnioskodawcom zadośćuczynienie wyższe aniżeli uczynił to Sąd I instancji. Kwota 225.000 zł. (po 75.000 złotych dla każdego z uprawnionych, w tym również po 75.000 złotych dla dwójki wnioskodawców) jest niewątpliwie wartością odzwierciedlającą w pełni doznaną przez K. K. (1) krzywdę, związaną z niesłusznym pozbawieniem jej wolności. Wysokość zadośćuczynienia nie pozostaje również w sprzeczności z realiami społecznymi (w szczególności – średnimi zarobkami, poziomem cen i zamożności obywateli) i z pewnością nie jest wygórowana, ani też zbyt niska, aby wynagrodzić doznaną krzywdę.

Tym samym Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska apelującej, iżby w realiach sprawy należytą kwotą zadośćuczynienia była wartość 600.000 złotych.

Nie negując tego, że małżeństwo K. K. (1) zakończyło się rozwodem, Sąd II instancji w ślad za Sądem I instancji zauważa, że przeszłość polityczna K. K. (1) nie była powodem, dla którego była ona traktowana przez męża, najogólniej rzecz ujmując, w zły sposób. Tego rodzaju dowodu nie dostarczył najbardziej miarodajny materiał w postaci akt sprawy rozwodowej małżonków K. - o sygnaturze I 2C 223/71 Sądu Powiatowego w Opolu, gdzie to K. K. (4), jako powód agresji pod jej adresem przez męża, podawała nadużywanie alkoholu, utrzymywanie kontaktu z innymi kobietami oraz stosowanie wobec niej przemocy fizycznej.

Tak więc nie widząc potrzeby dalszej ingerencji, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził na rzecz wnioskodawców H. K. i U. S. (1) po 75.000 złotych, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz represje z wykonania tymczasowego aresztowania K. K. (1) w sprawie Sr 191/51 Wojskowego Sądu Rejonowego w Zielonej Górze z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku, o czym orzekł jak w punkcie 1 swego wyroku.

W pozostałym natomiast zakresie Sąd II instancji zaskarżony wyrok utrzymał w mocy (punkt 2 wyroku Sądu Apelacyjnego).

Orzekając natomiast o kosztach, na podstawie § 2 ustęp 2 i § 14 ust 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Sąd Apelacyjny przyznał pełnomocnikowi z urzędu opłatę za czynności przed tym sądem (punkt 2. sentencji wyroku).

Kosztami postępowania należało obciążyć Skarb Państwa, w oparciu o art. 13 ustawy z dnia 23.02.1991r. (punkt 4 wyroku).

Jarema Sawiński Przemysław Strach Mariusz Tomaszewski