Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 22 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 r. w Brzesku

na rozprawie

sprawy z wniosku T. M. (1), H. M. (1)

z udziałem J. M. (1)

o zasiedzenie

postanawia:

I.  stwierdzić, że H. M. (1) c. A. i M. oraz T. M. (1) s. K. i J. nabyli przez zasiedzenie z dniem 20 marca 2014r. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej własność nieruchomości położonej we wsi P. gm. C., składającej się z dz. ew. nr (...) o pow. 0,31 ha oraz z dz. ew. nr (...) (powstałej z podziału dz. ew nr (...)) o pow. 2,28 ha, stanowiącej pastwisko, rolę, przy czym na dz. ew nr (...) posadowione są zabudowania, objętej KW nr (...);

II.  znieść koszty postępowania między stronami.

Sędzia

SR Agata Gawłowska – Sobusiak

Sygn. akt I Ns 161/16

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 22 listopada 2016 r.

Wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) ostatecznie wnieśli o stwierdzenie, że nabyli przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej we wsi P. gm. C., składającej się z dz. ew. nr (...) i nr (...) ujawnionych w Kw nr (...), przy czym termin zasiedzenia należy liczyć od dnia 19 marca 1984 r tj. od dnia zameldowania wnioskodawców na wymienionej nieruchomości. Nadto wnioskodawcy wnieśli o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając wniosek wnioskodawcy podnieśli, że zgodnie ze stanem prawnym ujawnionym w Kw nr (...) formalnym właścicielem dz. ew. nr (...) i nr (...) jest uczestnik J. M. (1). Niemniej jednak wnioskodawcy są samoistnymi posiadaczami wymienionych działek od grudnia 1983 r, tj. od czasu zawarcia związku małżeńskiego. Wtedy to ojciec uczestnika J. M. (2) zdecydował o sprzedaży części posiadanego gospodarstwa rolnego położonego we wsi P., składającego się z dz. ew. (...) W tym celu J. M. (2) dokonał podziału wymienionej działki na dz. ew. nr (...) i nr (...), a wnioskodawcy uiścili na poczet ceny kwotę 17 000, 00 zł. W międzyczasie J. M. (2) zmienił swoje plany życiowe, postanowił na stałe zamieszkać w P. i sprzedać całe gospodarstwo rolne we wsi P., a wnioskodawcy zakupić całe to gospodarstwo. W dniu (...) grudnia 1985 r wnioskodawcy uiścili na poczet ceny dalsze 50 000, 00 zł. Nadto matka wnioskodawczyni M. B., która pomagała wnioskodawcom, a wcześniej dzierżawiła opisane gospodarstwo, zobowiązała się do uiszczania rat kredytu, który J. M. (2) zaciągnął na budowę budynku gospodarczego w kwocie 18 000, 00 zł. Nadto wnioskodawcy i M. B. uzgodnili, że będą uiszczać za J. M. (2) składki na ubezpieczenie rolnicze. Mimo powyższych ustaleń, J. M. (2) nie dopełnił formalności związanych z zawarcie umowy sprzedaży gospodarstwa rolnego w formie aktu notarialnego.

Dalej wnioskodawcy podnieśli, że już w grudniu 1983 J. M. (2) wydał im całe gospodarstwo rolne we wsi P.. W marcu 1984 r wnioskodawcy zostali zameldowani na tej nieruchomości, rozpoczęli remont budynku gospodarczego, w który zamieszkali, natomiast w 1987 r doprowadzili do tego budynku energię elektryczna, a w 2006 r wodę, urządzili drogę. Cały czas wnioskodawcy uprawiali rolniczo posiadane grunty, uiszczali podatek rolny, składki na ubezpieczenie. Wnioskodawcy zaznaczyli, że ich posiadanie nie zostało nigdy zakłócone.

Reasumując wnioskodawcy podnieśli, że skoro od grudnia 1983 r posiadają samoistnie nieruchomość objętą wnioskiem, to nabyli jej własność przez zasiedzenie.

Uczestnik J. M. (1) w odpowiedzi na wniosek i dalszych pismach procesowych wniósł o oddalenie wniosku, a nadto o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uczestnik potwierdził, że nabył własność nieruchomości objętej wnioskiem na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po J. M. (2) i umowy darowizny od K. M.. Uczestnik zaprzeczył, aby wnioskodawcy byli samoistnymi posiadaczami tej nieruchomości i posiadali ją przez wymagany ustawą okres czasu. Owszem rodzice uczestnika opuścili gospodarstwo we wsi P. i zezwolili wnioskodawcom na korzystanie z niego, w tym na zamieszkanie, ale tylko przejściowo, do czasu poprawy ich sytuacji bytowej. Zatem, zdaniem uczestnika, władztwo wnioskodawców należy traktować jako władztwo prekaryjne. Powyższe potwierdzają rozmowy uczestnika z wnioskodawcami o sprzedaży tego gospodarstwa.

Nadto uczestnik podniósł, że od czasu nabycia własności dz. ew. nr (...) i nr (...) wykonuje wszelkie uprawnienia właścicielskie, a to ujawnił swoje prawo w księdze wieczystej i ewidencji gruntów, uiszcza podatki należne od tej nieruchomości i składki na ubezpieczenie, prowadzi korespondencję z urzędami i instytucjami, przebywa na tej nieruchomości, kontaktuje się z sąsiadami.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. (3) i A. M. (1) (dziadkowie uczestnika J. M. (1)) byli właścicielem gospodarstwa rolnego położonego we wsi P., składającego się z p. bud. nr (...), nr (...), p. grt. nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...)/1, nr (...)/2, nr (...)/3 oraz p. bud. nr (...), p. grt. nr (...), (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...).

J. M. (3) postanowił podzielić opisane gospodarstwo rolne, po równo, między dwójkę swoich dzieci: syna J. M. (2) i córkę M. K. (1).

Na podstawie umowy darowizny z dnia 25 lipca 1958 r J. M. (3) i A. M. (1) przekazali synowi J. M. (2) i jego żonie K. M. połowę gospodarstwa rolnego w P., tj. p. bud. nr (...), nr (...), p. grt. nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...), nr (...)/1, nr (...)/2, nr (...)/3 o łącznej powierzchni 2, 7112 ha.

Na podstawie tej samej umowy J. M. (3) i A. M. (1) przekazali córce M. K. (1) i jej mężowi S. K. drugą połowę gospodarstwa rolnego w P., tj. p. bud. nr (...), p. grt. nr (...), nr (...), nr (...), nr 82, nr (...), nr (...), nr (...), nr (...) o łącznej pow. 2, 7169 ha.

J. M. (3) i A. M. (1) zastrzegli sobie prawo bezpłatnego, dożywotniego i niepodzielnego użytkowania połowy darowanych nieruchomości.

Fakty bezsporne.

Dowód:

- akta Kw nr (...),a w szczególności zalegające w nich: umowa darowizny z dnia 25 lipca 1958 r, wyrys z mapy katastralnej.

Parcele katastralne, które otrzymali w darowiźnie M. K. (1) i S. K., utworzyły dz. ew. nr (...) o pow. 3, 45 ha. Wymienieni na podstawie umowy sprzedaży z dnia 13 października 1979 r zbyli własność dz. ew. nr (...) na rzecz S. G. i J. G.. Z kolei wymienieni na podstawie umowy darowizny z dnia 19 maja 2000 r przenieśli własność tej działki na rzecz M. G. (1) i B. G..

Fakty bezsporne.

Dowód:

- akta Kw nr (...),a w szczególności zalegające w nich: wykaz synchronizacyjny, wyrys z mapy ewidencyjnej, umowa sprzedaży z dnia 13 października 1979 r, umowa darowizny z dnia 19 maja 2000 r.

Parcele katastralne, które otrzymali w darowiźnie J. M. (2) i K. M., utworzyły dz. ew. nr (...)

Fakty bezsporne.

Dowód:

- mapa uzupełniająca z dnia 27 grudnia 1983 r – k. 20-21, 241.

J. M. (2) i K. M. mieszkali w darowanym im gospodarstwie rolnym w P. składającym się z dz. ew. nr (...) Na wymienionej nieruchomości zajmowali stary drewniany dom mieszkalny, wznieśli też budynek gospodarczy murowany. Ich sytuacja rodzinna i majątkowa była trudna, albowiem mieli pięcioro dzieci: A., J., M., A. i J.. Wymienieni utrzymywali się tylko z pracy na roli, a nadto J. M. (2) nadużywał alkoholu i wszczynał awantury domowe.

A. M. (2) urodził się w (...) r, po ukończeniu 8 klasy szkoły podstawowej tj. w 1967 r, został zabrany przez dziadków do G., w 1971r rozpoczął służbę wojskową, a potem ożenił się i zamieszkał w L..

J. M. (3) urodził się w (...) r, mieszkał w P. do 10 września 1972 r do ukończenia szkoły zawodowej, następnie wyjechał do G., a potem otrzymał pracę w Kopalni w J..

M. M. (3), obecnie T., urodziła się w (...) r, a w 1971 r została zabrana przez dziadków do G., gdzie ukończyła 8 klasę szkoły podstawowej.

A. L. urodziła się w (...), po ukończeniu 3 klasy szkoły podstawowej, tj. w 1971 r, została zabrana przez swoją matkę chrzestną, do Ł..

W czerwcu 1972 r w domu w P., mieszkał już tylko J. M. (2) z K. M., ich syn J. M. (3) uczęszczający do szkoły zawodowej oraz najmłodszy syn J. M. (1). K. nie mogąc sobie dać rady z trudną sytuacją rodzinną i majątkową, opuściła gospodarstwo rolne i wyjechała do rodzinnych G., zabierając ze sobą syna J..

Po żniwach 1972 r gospodarstwo rolne opuścił także J. M. (2), dołączając do żony, a dnia 10 wrześniu 1972 r J. M. (3).

Fakty bezsporne.

Dowód:

- akta Sądu Rejonowego w Pszczynie sygn. I Ns 766/00, a w szczególności zalegające w nich: odpis skrócone aktów urodzeń.

Gospodarstwo rolne w P. początkowo doglądał J. M. (3), a niedługo potem J. M. (2) wydzierżawił to gospodarstwo (...).

J. M. (2) przyjeżdżał do P. średnio 1-2 razy do roku, zatrzymywał się wtedy u M. B..

Fakty bezsporne.

Dowód:

- zeznania świadka A. M. (2) – k. 152-153,

- zeznania świadka J. M. (3) -k. 153,

- zeznania świadka J. C.- k. 156,

- zeznania świadka M. G. (2) – k. 157,

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

A. M. (1) zmarła dnia 1 kwietnia 1976 r, zaś J. M. (3) w 1984 r.

Dowód:

- akta Kw nr (...),a w szczególności zalegające w nich: odpis skrócony aktu zgonu A. M. (1).

J. M. (2) chciał sprzedać gospodarstwo rolne w P., tak jak K..

Dowód:

- zeznania świadka S. G. – k. 125,

- zeznania świadka A. M. (3) – k. 126-127,

- zeznania świadka M. K. (2) – k. 156-157,

- zeznania świadka A. M. (2) – k. 152-153,

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

M. B. miała córkę wnioskodawczynię H., która dnia 31 grudnia 1982 r zawarła związek małżeński z wnioskodawcą T. M. (1). Wnioskodawcy nie mieli własnego lokum, ale posiadali środki pieniężne z darowizn ślubnych, więc nosili się z zamiarem budowy własnego domu.

Dowód:

- odpis skrócony aktu małżeństwa wnioskodawców – k. 53,

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

J. M. (2) potrzebował pieniędzy, więc M. B. wyszła z propozycją zakupu części gospodarstwa rolnego w P., o powierzchni około 30 ar, przy drodze, pod zabudowę. Wymienieni ustali, że J. M. (2) sprzeda część dz. ew. nr (...) M. B. za cenę 17 000, 00 zł, przy czym kupujący opłaci prace geodezyjne.

W listopadzie 1983 r geodeta uprawniony P. Ż. sporządził mapę podziału dz. ew. nr (...), na podstawie której wymieniona działka podzieliła się na: dz. ew. nr (...) o pow. 2, 3328 ha wraz z zabudowaniami oraz dz. ew. nr (...) o pow. 0, 2950 ha niezbudowaną, przy drodze publicznej. Przy dz. ew. nr (...) zaznaczono jako właściciela J. M. (2), a przy dz. ew. nr (...) - M. i A. B.. W dniu 27 grudnia 1983 r wymieniona mapa została wpisano do ewidencji geodezyjnej.

Dowód:

- mapa uzupełniająca z dnia 27 grudnia 1983 r – k. 20-21, 241,

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

Ostatecznie J. M. (2) uznał, że chce sprzedaż całe gospodarstwo rolne w P., a nie tylko wydzieloną jego część. Także wnioskodawcy H. i T. M. (1) uznali, że przy pomocy M. B., będą w stanie zakupić całe to gospodarstwo. Wymienieni ustali, że gospodarstwo zakupią wnioskodawcy za cenę 80 000, 00 zł, przy czym na kwotę tą składała się już uiszczona kwota 17 000, 00 zł oraz kwota, która miała być wpłacona w terminie późniejszy. W dniu (...) grudnia 1983 M. B., imieniem wnioskodawców, uiściła na rzecz J. M. (2) kwotę 50 000, 00 zł. Kwota ta została wpłacona przekazem pocztowym nadanym na adres J. M. (2) w P..

Dowód:

- przekaz pocztowy z dnia (...) grudnia 1983 r – k. 19, 241m

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- zeznania świadka A. N. (1) – k. 125,

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

J. M. (2) wraz z K. M. nie stawili się na podpisanie umowy sprzedaży u notariusza, nie przyjeżdżali do P.. W 1987 r wnioskodawcy H. i T. M. (1) byli u wymienionych, ale bez rezultatu.

Dowód:

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244.

W dniu 19 marca 1984 r wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) zostali zameldowani pod adresem P.-D. nr (...), tj. na dz. ew. nr (...) i nr (...).

Wnioskodawcy czuli się właścicielami gospodarstwa w P. składającego się z wymienionych działek.

Wnioskodawcy przeprowadzili remont budynku gospodarczego, przystosowując go do zamieszkania.

W 1987 r wnioskodawcy doprowadzili energię elektryczną do tego budynku, co zostało potwierdzone protokołem kontroli (sprawdzenia) technicznego z dnia 18 grudnia 1987 r.

W 2000 r do domostwa wnioskodawców została doprowadzona linia telefoniczna, a stosowną umowę o świadczenie usług telefonicznych z dnia 19 października 2000 r podpisała wnioskodawczyni H. M. (1).

W 2006 r wnioskodawcy przyłączyli posiadane domostwo do sieci wodociągowej, co potwierdza umowa ze Spółką (...) z dnia 16 lipca 2006 r.

Wnioskodawcy uprawiali rolniczo pozostałe grunty, nawet najmowali pomoc.

Wnioskodawcy uiszczali podatek należny od gospodarstwa rolnego w P., przy czym decyzje podatkowe, nakazy płatnicze i potwierdzenia zapłaty wystawiane były na nazwisko J. M. (2) do 1994 r, a od 1995 r do 2000 r na nazwisko M. B., a jako wpłacający ujawniani byli M. B. lub H. M. (1).

Dowód:

- zaświadczenie zameldowania na pobyt stały z dnia 25 lutego 2016 r – k. 52,

- decyzje podatkowe, nakazy płatnicze i potwierdzenia zapłaty za rok 1984, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000 - k. 22-40,

- protokół kontroli (sprawdzenia) technicznego z dnia 18 grudnia 1987 r – k. 43,

- umowa z dnia 16 lipca 2006 r – k. 44,

- umowa o świadczenie usług telefonicznych z dnia 19 października 2000 r – k. 45,

- zaświadczenie Burmistrza C. z dnia 18 kwietnia 2016 r – k. (...),

- zeznania świadka M. B. – k. 124-125,

- zeznania świadka A. N. (1) – k. 125,

- zeznania świadka W. W. – k. 125,

- zeznania świadka S. G. – k. 125,

- zeznania świadka J. K. – k. (...),

- zeznania świadka A. M. (3) – k. 126-127,

- zeznania świadka A. M. (2) – k. 152-153,

- zeznania świadka J. M. (3) -k. 153,

- zeznania świadka A. L. k. 153-154,

- zeznania świadka M. T. – k. 154-155,

- zeznania świadka M. Z.- k. 155,

- zeznania świadka A. N. (2) – k. 155-156,

- zeznania świadka J. C.- k. 156,

- zeznania świadka M. K. (2) – k. 156-157,

- zeznania świadka M. G. (2) – k. 157,

- zeznania świadka A. W. – k. 182-183,

- zeznania świadka K. W. – k. 183,

- zeznania świadka K. M. – k. 204-208,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

J. M. (2) zmarł dnia 19 czerwca 1991 r. Dopiero dnia 19 lipca 2000 r K. M. złożyła wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po wymienionym.

Sąd Rejonowy w Pszczynie postanowieniem z dnia 5 października 2000 r stwierdził, że spadek po J. M. (2) na podstawie ustawy nabyli: wdowa K. M. w 5/20 części oraz dzieci: A. M. (2), J. M. (3), M. T., A. M. (1) i J. M. (1) – po 3/20 części, z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym położonym w P. nabył w całości J. M. (1).

Dowód:

- akta Sądu Rejonowego w Pszczynie sygn. I Ns 766/00, a w szczególności zalegające w nich: odpis skrócony aktu zgony J. M. (2), wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, postanowienie z dnia 5 października 2000 r,

- wezwanie Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia 5 października 2005 r – k. 105, 117,

- decyzja o umorzeniu postępowania skarbowego z dnia 28 października 2005 r – k. 106,

- zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia 7 listopada 2005 r – k. 116.

Według stanu ujawnionego w Kw nr (...) gospodarstwo rolne w P. składające się z dz. ew. nr (...) i nr (...), stanowiło własność zmarłego J. M. (2) w ½ części i K. M. w ½ części.

Udział wynoszący ½ części w dz. ew. nr (...) i nr (...) uczestnik J. M. (1) nabył na podstawie dziedziczenia po J. M. (2).

Z kolei na podstawie umowy darowizny z dnia 9 lutego 2001 r K. M. przekazała J. M. (1) swój udział wynoszący ½ części w dz. ew. nr (...) i nr (...).

Obecnie w Kw nr (...) jako właściciel ujawniony jest uczestnik J. M. (1).

Dowód:

- akta Kw nr (...), a w szczególności zalegająca w nich umowa darowizny z dnia 9 lutego 2001 r,

- odpis Kw nr (...) – k. 9-18, 113,

- umowa darowizny z dnia 9 lutego 2001 r – k. 75-77,

- zaświadczenie WKW Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 18 stycznia 2001 r – k. 114,

- zeznania świadka K. M. – k. 204-208,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

Uczestnik J. M. (1) w 2000 r wystąpił do Urzędu Gminy w C. o wystawiania podatkowych nakazów płatniczych na jego nazwisko. Od roku 2000 decyzje podatkowe, nakazy zapłaty i potwierdzenia zapłaty wystawiane są na nazwisko uczestnika.

Nadto od 2000 r uczestnik zawierał umowy obowiązkowego ubezpieczenia oc rolników, przy czym wybierał wariant z najniższą składką roczną wynoszącą 22, 00 zł, od 2006 r – 32, 00 zł, od 2012 – 100, 00 zł.

W 2010 r uczestnik zezwolił właścicielce sąsiedniej nieruchomości L. B. na przeprowadzenia przyłącza wodociągowego przez dz. ew. nr (...).

Uczestnik w 2013 r zwracał się do Starostwa Powiatowego w B. o ustalenie inwestora budynków na dz. ew. nr (...) oraz zezwolenia na budowę.

Natomiast w 2015 r uczestnik postanowił ubezpieczyć budynek mieszkalny, składka roczna wynosiła 135, 00 zł.

Dowód:

- decyzje podatkowe, nakazy płatnicze i potwierdzenia zapłaty za rok 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2010 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 – k. 41-42, 89-144, 234,

- zaświadczenie Burmistrza C. z dnia 18 kwietnia 2016 r – k. (...), 118, 145,

- polisy z roku 2001, 2001, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2015 – k. 78-88, 146-149,

- pismo L. B. z dnia 19 lipca 2010 r – k. 107,

- oświadczenie uczestnika zezwalające na wejście w teren z dnia 23 października 2010 r – k. 108,

- szkice przebiegu sieci wodociągowej – k. 109-110,

- pismo do Starostwa Powiatowego w B. z dnia 19 września 2013 r – k. 111,

- pismo Starostwa Powiatowego w B. z dnia 2 października 2013 r- k. 112,

- zaświadczenie o przebiegu ubezpieczenia – k. 150-151,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

Na potrzeby poszerzenia drogi publicznej dz. ew. nr (...) została podzielona na dz. ew. nr (...) i dz. ew. nr (...)/4. Powyższy podział został ujawniony w Kw nr (...) oraz w ewidencji gruntów.

Obecnie w Kw nr (...) jako właściciel dz. ew. nr (...), nr (...) i nr (...)/4 ujawniony jest uczestnik J. M. (1).

W ewidencji gruntów jako właściciel dz. ew. nr (...) i nr (...) ujawniony jest także uczestnik J. M. (1).

Dowód:

- wyrys z mapy ewidencyjnej z dnia 28 kwietnia 2016 r – k. (...),

- wypis z rejestru gruntów z dnia 28 kwietnia 2016 r – k. (...),

- odpis Kw nr (...) – k. 167,

- protokół przyjęcia granic nieruchomości z dnia 26 września 2016 r – k. 225-226,

- protokół ustalenia przebiegu granic działek – k. 227,

- szkic z ustalenia przebiegu granic działek – k. 229,

- zawiadomienie o czynnościach podjętych w celu ustalenia i przyjęcia przebiegu granic działek – k. 230, 235, 236,

- szkic polowy - k. 231-232,

- oświadczenie J. M. (1) z dnia 1 lipca 2015 r- k. 233,

- wniosek o wydanie decyzji zatwierdzającej podział z dnia 12 sierpnia 2015 r- k. 237, 238,

- postanowienie Burmistrza C. zatwierdzające podział z dnia 10 września 2015 r- k. 239-240,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

Wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) chcieli formalnie uregulować sprawę własności gospodarstwa rolnego we wsi P., w tym celu zwrócili się do uczestnika J. M. (1) o jego sprzedaż.

W trakcie negocjacji wnioskodawczyni zwróciła się m.in. do Starosty B. o podanie, czy teren, na którym zlokalizowana jest m.in. dz. ew. nr (...), stanowi teren osuwiskowy. Wnioskodawcy uważali, że cena zakupu tego gospodarstwa jest za wysoka.

Dowód:

- pismo Starosty B. z dnia 17 listopada 2015 r wraz z mapą – k. 241,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

Dopiero pismem z dnia 4 lutego 2016 r uczestnik J. M. (1) wezwał wnioskodawcę H. M. (1) o wydanie nieruchomości położonej we wsi P. składającej się z dz. ew. nr (...) i nr (...).

Dowód:

- wezwanie do wydania nieruchomości z dnia 4 lutego 2016 r wraz z potwierdzeniem nadania – k. 119-122,

- przesłuchanie wnioskodawczyni H. M. (1) – k. 242-244,

- przesłuchanie wnioskodawcy T. M. (1) – k. 244,

- przesłuchanie uczestnika J. M. (1) – k. 244-246.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, zeznań świadków i przesłuchania stron.

Moc dowodowa dokumentów przedłożonych w sprawie nie była kwestionowana.

Zeznania świadków i przesłuchanie stron miało na celu ustalenie: (a) kiedy i w jaki sposób wnioskodawcy weszli w posiadanie dz. ew. nr (...) i nr (...), (b) jaki charakter miało to posiadanie i (c) czy było zakłócane.

Ad. (a)

Strony były zgodne co do tego, że parcele katastralne, które utworzyły najpierw dz. ew. nr (...) w P., zostały nabyte przez J. M. (2) i jego żonę K. M. na podstawie umowy darowizny z dnia 25 lipca 1958 r. Powyższe potwierdza znajdująca się w aktach Kw nr (...) umowa darowizny, a także mapa katastralna i synchronizacja, które to dokumenty nie były kwestionowane przez strony. Należy dodać, że strony były zgodne także co do tego, że wcześniej gospodarstwo rolne we wsi P. stanowiło własność rodziców J. J. (2) M. i A. M. (1), którzy podzieli jej na dwie części i na podstawnie wspomnianej umowy darowizny z 1958 r połowę tego gospodarstwa przekazali J. M. (2) i K. M., a drugą połowę córce M. K. (1) i jej mężowi S. K.. Strony były zgodne także co do tego, że przed żniwami 1972 r gospodarstwo rolne w P. opuściła K. M. z najmłodszym synem J. (pozostałe dzieci, za wyjątkiem J., mieszkały już u rodziny w P.), a następnie za nią – w jej rodzinne strony do G. – wyjechał J. M. (2). We wrześniu 1972 r domostwo znajdujące się na dz. ew. nr (...) opuścił także syn wymienionych J. M. (3), albowiem ukończył szkołę zawodową. Wtedy też podjęto decyzję o wydzierżawieniu gospodarstwa rolnego w P. zaprzyjaźnionej sąsiadce M. B.. Co więcej strony były zgodne także co do tego, że córka M. B. - wnioskodawczyni H. M. (1) i jej mąż wnioskodawca T. M. (1) po zawarciu związku małżeńskiego – co jak wynika z aktu małżeństwa miało miejsce dnia 31 grudnia 1982 r - już w 1983 r zajęli budynek gospodarczy znajdujący się na dz. ew. nr (...) i zaczęli przystosowywać go do zamieszkania. Na korzystanie z tego budynku zezwolił wnioskodawcom J. M. (2), na prośbę M. B.. Należy dodać, że ponieważ dz. ew. nr (...) stanowiła ojcowiznę J. M. (2), to wymieniony sam podejmował decyzje dotyczące tej nieruchomości, nie angażując żony K. M.. Powyższe potwierdza to, że po śmierci J. M. (2) jego żona przez prawie 10 lat nie zajmowała się nieruchomością w P., wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po mężu zmarłym w 1991 r wniosła dopiero w 2000 r, a we wniosku napisała, że opisaną nieruchomość „odziedziczyli po rodzicach męża”. Jak wynika z aktu zgonu A. M. (1) zmarła w 1976 r, a J. M. (3) w 1984 r.

Wbrew twierdzeniom uczestnika, J. M. (2) chciał sprzedać gospodarstwo rolne we wsi P., podobnie ja uczynili to K., co potwierdza umowa sprzedaży z dnia 13 października 1979 r. Świadek S. G. zeznał, że J. M. (2) „marzył o sprzedaniu tego gospodarstwa”. Świadek A. M. (3) zeznał, że J. M. (2) „proponował zakup gospodarstwa rolnego także jego ojcu”. Świadek M. K. (2) zeznał, ze M. nie planowali powrotu do P., „myśleli o jego sprzedaży dla dzieci”. Także brat uczestnika, świadek A. M. (2) zeznał, że „ojciec chciał sprzedać to gospodarstwo”. Sąd nie miał podstaw, aby wymienionym świadkom nie dać wiary, tym bardziej, że z jednej strony są to osoby obce dla stron, a z drugiej strony A. M. (2) to brat uczestnika.

Jak zeznali wnioskodawcy i świadek M. B. , J. M. (2) początkowo nie znalazł kupca na zakup całego gospodarstwa rolnego w P.. Dopiero w 1983 r M. B. zwróciła się do J. M. (2) z propozycją zakupu części tego gospodarstwa, wydzielonej działki o powierzchni około 30 ar, przy drodze publicznej, pod zabudowę. Powyższa propozycja wynikała z tego, że córka M. B. tj. H. M. (1) pod koniec 1982 r zawarła związek małżeński, wraz z T. M. (1) posiadali środki pieniężne z darowizn weselnych, nie mieli własnego lokum, chcieli rozpocząć budowę domu. J. M. (2) za wydzieloną działkę chciał otrzymać cenę w kwocie 20 000, 00 zł, ale ostatecznie przystał na kwotę 17 000, 00 zł, która została uiszczona przez M. B., oraz ustalono, że kupujący pokryją koszty geodezyjne. Powyższe potwierdza mapa uzupełniająca z listopada 1983 r, na podstawie której dz. ew. nr (...) podzieliła się na dz. ew. nr (...) i nr (...). Mapa została wpisana do ewidencji geodezyjne w grudniu 1983 r. Jednak wtedy J. M. (2) rozmyślił się, jednoznacznie stwierdził, że chce sprzedać całe gospodarstwo w P.. M. B. i wnioskodawcy ustali, że wnioskodawcy zakupią całe opisane gospodarstwo za cenę 80 000, 00 zł, a J. M. (2) przystał na tą propozycję. Na wymienioną cenę składała się już uiszczona kwota 17 000, 00 zł, nadto wnioskodawcy posiadali kwotę 20 000, 00 zł, a M. B. postanowiła im darować jeszcze 30 000, 00 zł. Kwota 50 000, 00 zł została uiszczona wnioskodawcy za pośrednictwem poczty, co potwierdza przekaz pocztowy z dnia (...) grudnia 1983 r. Świadek A. N. (1) , pracownik poczty w tym okresie, zeznał, że przyjmowała od M. B. przekaz pocztowy na większą kwotę pieniędzy i wymieniona mówiła, że „są to pieniądze za pole”.

Świadek A. M. (3) zeznał, że wnioskodawca mówił o zakupie gospodarstwa (...) i twierdził, że „dał większą połowę pieniędzy chyba przez pocztę”. Świadek J. C. zeznał, że z tego co mu wiadome M. B. kupiła gospodarstwo w P. dla córki, „dała pieniądze”. Oczywiście wymienieni świadkowie, są świadkami ze słyszenia, gdyż żaden z nich nie był świadkiem transakcji zakupu. Nie ma jednak podstaw, aby odmówić wiary tym świadkom, albowiem takie twierdzenia mogły być powtarzane przez mieszkańców P..

Transakcja była dokonywana między M. B., wnioskodawcami i zmarłym J. M. (2). Należy zaznaczyć, że do roku 1984 J. M. (2) przyjeżdżał do P. 1-2 razy do roku. Jak zeznali świadkowie A. M. (2), J. M. (3) czy J. C., A. G. , w czasie tych wizyt J. M. (2) zatrzymywał się u M. B., „tam pili”, „o czymś rozmawiali”. Nie wykluczone, że właśnie w takich okolicznościach doszło do uzgodnień dotyczących sprzedaży gospodarstwa rolnego w P.. Po otrzymaniu pieniędzy J. M. (2) nie przyjeżdżał już do P..

Mimo przekazania pieniędzy, J. M. (2), a tym bardziej J. M. (2) wraz z żoną, nie stawili się na sporządzenie formalnego aktu sprzedaży nieruchomości u notariusza, jak zeznał świadek M. B. i wnioskodawcy. Niemniej jednak dnia 19 marca 1984 wnioskodawcy zostali zameldowani w domu na dz. ew. (...), co potwierdza zaświadczenie zameldowania na pobyt stały z dnia 25 lutego 2016 r. Od tamtego czasu wnioskodawcy czują się właścicielami gospodarstwa rolnego w P., jak podnosili, o czym poniżej.

Wyżej wymieniony dowody w postaci przesłuchania wnioskodawców, zeznań świadków i przestawionych dokumentów przestawiają logiczny i rzeczowy ciąg zdarzeń. W tym kontekście, Sąd nie mógł dać wiary przesłuchaniu uczestnika J. M. (1) oraz zeznaniom świadków: A. M. (2), J. M. (3), M. T., A. L. – rodzeństwa uczestnika, K. M. – matki uczestnika, M. Z. i K. P. – ciotek uczestnika.

Wnioskodawca urodził się w (...) r, a w 1972 r opuścił wraz z matką K. M. gospodarstwo we wsi P.. Świadek A. M. (2) urodził się w (...), ale w 1967 r został zabrany przez dziadków do G., w 1971 rozpoczął służbę wojskową, a potem ożenił się i zamieszkał w L.. Świadek J. M. (3) urodził się w (...) r, a mieszkał w P. do 10 września 1972 r, następnie wyjechał do G., a potem otrzymał pracę w Kopalni w J.. Świadek M. T. urodziła się w (...), a w 1971 r została zabrana przez dziadków do G.. Świadek A. L. urodziła się w (...), a w 1971 r została zabrana przez swoją matkę chrzestną do Ł. k. P.. Z oczywistych względów wymienione osoby nie mogą pamiętać, nie mają wiedzy o wydarzeniach, które miały miejsce w latach 1983-1984 w P..

Z kolei świadek K. M. zeznała, że nic jej nie wiadomo o rozmowach dotyczących sprzedaży gospodarstwa rolnego we wsi P. i że nie otrzymali z mężem żadnych pieniędzy z tego tytułu. Niemniej jednak, jak była mowa powyżej, J. M. (2) uważał opisane gospodarstwo rolne za swoją ojcowiznę i tylko on podejmował decyzje dotyczące tej nieruchomości, nie angażując żony K. M.. K. M. po wyprowadzce w 1972 r, tylko raz przyjechała do P., na żniwa, potem nie interesowała się tą nieruchomością. K. M. np. zeznała, że podatki od tej nieruchomości do 1991 r płacił jej mąż, a potem nikt ich nie płacił. Nawet we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po J. M. (2) w 2000 r napisała, że opisaną nieruchomość „odziedziczyli po rodzicach męża”. Dopiero od 2000 r K. M. zaczęła się na nowo interesować tą nieruchomością, wtedy gdy postanowiła uregulować sprawy spadkowe po mężu J. M. (2) i przekazać gospodarstwo rolne w P. swojemu synowi – uczestnikowi.

Świadkowie M. Z. i K. P. – siostry K. M. – zeznały, że J. M. (2) „nie nosił się z zamiarem sprzedaży tego gospodarstwa”. Świadkowie nigdy jednak nie mieszkali w P., a swoją wiedze czerpią z przekazu świadka K. M..

Ad. (b)

Wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) podnosili we wniosku, że ich posiadanie co najmniej od dnia zameldowania tj. od dnia 19 marca 1984 r było posiadaniem samoistnym. Uczestnik J. M. (1) temu zaprzeczał twierdząc, że posiadanie wnioskodawców było tylko władztwem prekaryjnym.

Zgodnie z art. 339 kc domniemywa się, że ten kto rzeczą faktycznie włada, jest jej posiadaczem samoistnym. Oczywiście, jest to domniemanie wzruszalne, które może być obalone w każdym postępowaniu poprzez przeprowadzenie dowodu przeciwnego. W przedmiotowej sprawie uczestnikowi nie udało się obalić tego domniemania. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) korzystają z dz. ew. nr (...) i nr (...) jako właściciele i tak się czują.

Świadkowie:M. B., A. N. (1), W. W., J. K., A. M. (3), A. W., K. W. zeznali, że wnioskodawcy mieszkają na opisanej nieruchomości od co najmniej 1984 r, że wyremontowali znajdujący się tam budynek gospodarczy i przystosowali go do zamieszkania, że uprawiają znajdujące się tam pole orne, a w razie potrzeby najmują pracowników. Świadkowie uważają wnioskodawców za właścicieli tego gospodarstwa rolnego. Fakt zamieszkiwania i użytkowania tej nieruchomości przez wnioskodawców potwierdzają też świadkowie: S. G., A. N. (2), J. C., M. K. (2), M. G. (2), choć nie potwierdzają samego faktu jego sprzedaży. Także świadkowie: A. M. (2), J. M. (3), A. L., M. T., M. Z., K. M. – nie mogą zaprzeczyć, że gospodarstwo rolne w P. zajmowane jest przez wnioskodawców.

Z dokumentów przedłożonych w sprawie wynika, że w dniu 19 marca 1984 r wnioskodawcy zostali zameldowani na pobyt stały w domu położonym na dz. ew. nr (...) w P. ( zaświadczenie zameldowania z dnia 25 lutego 2016 r). Wnioskodawcy na potrzeby mieszkaniowe, zaadoptowali i wyremontowali budynek gospodarczy – stajnię. Do tego budynku doprowadzili w 1987 r energię elektryczną ( protokół kontroli (sprawdzenia) technicznego z dnia 18 grudnia 1987 r), w 2000 r linię telefoniczną (umowa o świadczenie usług telefonicznych z dnia 19 października 2000 r), a w 2006 r bieżącą wodę z wodociągu (umowa z dnia 16 lipca 2006 r). Gdyby wnioskodawcy nie czuli się właścicielami tego gospodarstwa, nie czyniliby tak dużych nakładów, co byłoby sprzeczne z jakąkolwiek racjonalnością i logiką. Także od roku 1984 r wnioskodawcy uiszczali należności podatkowe ( decyzje podatkowe, nakazy płatnicze i potwierdzenia zapłaty za lata 1984 – 2000), wnioskodawcy uiszczaliby te należności także po tej dacie, ale uczestnik zwrócił się do Urzędu Miasta i Gminy C. o wydawanie nakazów zapłaty na jego nazwisko, deklarując gotowość ich regulowania. Skoro formalnie uczestnik figurował w księdze wieczystej i ewidencji gruntów jako właściciel, Urząd nie mógł nie uwzględnić tego wniosku.

Oczywiście uczestnik J. M. (1) od 2000 r, tj. po stwierdzeniu nabycia spadku po J. M. (2) i darowiźnie od K. M. ( postanowienie spadkowe z dnia 10 października 2000 r, umowa darowizny z dnia 9 lutego 2001 r, dokumenty związane z uregulowaniem podatku od spadku) zaczął interesować się nieruchomością w P., ujawnił się jako właściciel w księdze wieczystej i w ewidencji gruntów ( odpisy z Kw, wypis z rejestru gruntów), uiszczał podatek od nieruchomości ( decyzje podatkowe, nakazy płatnicze i potwierdzenia zapłaty za lata 2001 -2016), zawarł umowę ubezpieczenia oc rolników (polisy za lata 2001-2015), brał udział w postępowaniu administracyjnym dotyczącym poszerzenia drogi publicznej ( dokumenty z administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego), a także wyraził zgodę na przeprowadzenie przyłącza wodociągowego przez dz. ew. nr (...) na prośbę L. B. ( pismo L. B. z dnia 19 lipca 2010 r i oświadczenie uczestnika z dnia 23 października 2010 r). Uczestnik nigdy jednak nie posiadał faktycznie tego gospodarstwa rolnego, podatki uiszczał na własne żądanie, umowę ubezpieczenia oc rolników zawarł z najniższą składka w kwocie 32, 00 zł rocznie. Nie ulega też wątpliwości, że skoro uczestnik był ujawniony w księdze wieczystej i ewidencji gruntów jako właściciel, to w świetle prawa administracyjnego był uprawniony od udziału w administracyjnym postępowaniu rozgraniczeniowym, jak i w każdym innym postępowaniu, także o przyłącz wody.

Ad. (b)

Jak była mowa powyżej wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (2) do dnia 18 marca 1984 r nieprzerwanie posiadają dz. ew. nr (...) i nr (...), co czyni zbędnym powoływanie się na wynikające z art. 340 kc domniemanie ciągłości posiadania. Uczestnik J. M. (1) nie wykazał, aby posiadanie wnioskodawców było przerywane, ani zakłócane. Strony nie zaprzeczają temu, że między nimi prowadzone były rozmowy odnośnie sprzedaży nieruchomości w P.. Wnioskodawcy w 2000 r, jak i w 2005 r musieli mieć świadomość, że nie posiadają opisanych nieruchomości przez wymagany do zasiedzenia okres 30 lat. Zatem w tym okresie jedyną formą uregulowania sprawy własności dz. ew. nr (...) i nr (...) było zawarcie umowy sprzedaży tych działek, czemu nawet wnioskodawcy nie zaprzeczają. Niemniej jednak do sprzedaży nie doszło, a uczestnik – od 2001 r formalny właściciel tych działek – nie wystąpił do Sądu o wydanie nieruchomości, nie doszło do przerwania biegu przedawnienia.

Sąd zważył, co następuje:

Wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) złożyli wniosek o stwierdzenie, że nabyli przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej we wsi P. gm. C., składającej się z dz. ew. nr (...) i nr (...) ujawnionych w Kw nr (...), przy czym termin zasiedzenia należy liczyć od dnia 19 marca 1984 r.

Zasiedzenie jest instytucją prawa cywilnego, której celem jest usunięcie długo trwającej sprzeczności między faktycznym władaniem a rzeczywistym stanem prawnym, jednakże na rzecz faktycznie władającego. Polega ona na nabyciu prawa własności rzeczy przez nie będącego dotąd jej właścicielem posiadacza samoistnego w skutek jej długotrwałego posiadania.

Do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia w świetle art. 172 § 1 kc konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek: (1) władania nieruchomością jak posiadacz samoistny, (2) upływu ustawowego terminu.

Ad. (1)

Posiadanie jako przesłanka nabycia własności przez zasiedzenie musi mieć charakter posiadania samoistnego.

Należy zwrócić uwagę, że stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi), w przypadku posiadania samoistnego - zamiar władania rzeczą jak właściciel ( animus domini). W rozumieniu art. 336 kc posiadacz samoistny to taki posiadacz, który faktycznie włada rzeczą jak właściciel. Zakres faktycznego władztwa przy posiadaniu samoistnym odpowiadający prawu własności, sprowadza się do korzystania z rzeczy i rozporządzenia nią w sposób jak najbardziej pełny, czyli do postępowania z rzeczą jak właściciel.

Przy ustalaniu charakteru posiadania należy się kierować manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza. Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi.

Wnioskodawcy H. M. (2) i T. M. (1), co potwierdziło przeprowadzone postępowanie dowodowe, zachowują się jak właściciele dz. ew. nr (...) i nr (...) położonych we wsi P.. O posiadaniu samoistnym, właścicielskim, świadczą takie przejawy władztwa jak: bezpośrednie korzystanie z tych działek poprzez ich zagospodarowanie, remont budynku gospodarczego i jego adaptacja na potrzeby mieszkaniowe, doprowadzenie mediów, prowadzenie upraw rolnych na pozostałym arealne, a także uiszczanie podatków. Należy podkreślić, że zgodnie z domniemaniem z art. 339 kc „ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym”. Zatem już samo faktyczne władztwo przesądza o posiadaniu samoistnym.

Przy ustalaniu charakteru posiadania istotne znaczenie ma także rozpoznanie zdarzenia stanowiącego źródło nabycia posiadania. „Objęcie we władanie na podstawie porozumienia stron, które w swej intencji zmierzało do przeniesienia własności, jednakże skutku tego nie osiągnięto z braku przesłanek wymaganych prawem np. niezachowanie formy ad solemnitatem, świadczy z reguły o posiadaniu samoistnym" (por.: „System prawa Cywilnego” J. St. Piątkowski, „Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe” E. Gniewek).

Jak wynika z ustaleń poczynionych w przedmiotowej sprawie, J. M. (2) pierwotny właściciel dz. ew. nr 276/1 – z której została wydzielona dz. ew. nr (...) – oraz dz. ew. nr (...) uzgodnił z wnioskodawcami, że sprzeda im wymienione działki za cenę 80 000, 00 zł. J. M. (2) wydał wnioskodawcom te działki, o czym świadczy fakt zameldowania wnioskodawców, a wnioskodawcy uiścili na poczet ceny kwotę 17 000, 00 zł i 50 000, 00 zł. Pozostałą część ceny wnioskodawcy mieli uiścić przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy sprzedaży. J. M. (2) uchylał się od sporządzenia tego aktu, możliwe, że negocjował sprzedaż gospodarstwa rolnego w P., bez zgody żony K. M., i następnie unikał spotkania z wnioskodawcami. Faktem jest jednak, że J. M. (2) otrzymał na poczet ceny kwotę aż 67 000, 00 zł, wydał wnioskodawcom nieruchomość w P., a wnioskodawcy poczuli się jej właścicielami.

Dla przyjęcia samoistnego posiadania istotne jest także odpowiednie zachowanie się osób trzecich, wyrażające się w tym, że władztwo posiadacza nie spotyka się z ich strony ze skutecznym oporem, w wyniku którego nastąpiłaby utrata władztwa przez posiadacza.

Należy podkreślić, że uczestnik J. M. (1) nigdy nie podjął próby wyzucia wnioskodawców z posiadania nieruchomości objętych wnioskiem. Owszem uczestnik skierował do wnioskodawczyni pismo „wezwanie do wydania nieruchomości” datowane na dzień 4 luty 2016 r, ale było to po tym jak strony nie porozumiały się co do sprzedaży tych nieruchomości, mającej uregulować istniejący stan rzeczy. Dla przyjęcia samoistnego posiadania nie ma znaczenia fakt, że posiadacz zwraca się do formalnego właściciela z propozycją zapłaty za zajmowany grunt. „Uznanie przez samoistnego posiadacza prawa własności innej osoby oznacza tylko tyle, że nie jest on posiadaczem w dobrej wierze”. „Samoistny posiadacz w złej wierze, który w czasie biegu zasiedzenia zwraca się do właściciela lub innej osoby, którą uważa za właściciela, z ofertą nabycia własności tej rzeczy w drodze umowy, nie pozbawia swego posiadania przymiotów samoistności, chyba że z innych okoliczności wynika, iż rezygnuje z samodzielnego i niezależnego od woli innej osoby władania rzeczą” (por.wyrok SN z dnia 24 października 2002 r I CKN 1006/00 LEX nr 77037; postanowienia SN z dnia 18 września 2003 r I CK 74/02 LEX nr 141416).

Ad.(2)

Zasiedzenie następuje z upływem wyznaczonego przez ustawodawcę terminu, 20-letniego, gdy posiadanie zostało nabyte w dobrej wierze, a 30-letniego w razie uzyskania posiadania w złej wierze. Terminy te zostały wprowadzone nowelą – ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz. U. z 1999 r Nr 55 poz. 321). Zgodnie z art. 9 tej ustawy do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili nowe przepisy, co dotyczy w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie.

W dobrej wierze jest posiadacz, który pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu prawo własności. Oczywiście, w przypadku zasiedzenia nieruchomości, chodzi o takie przeświadczenie w chwili uzyskania posiadania, zgodnie z zasadą, że „późniejsza zła wiara nie szkodzi”. Dobrą wiarę posiadacza wyłącza jego wiedza o rzeczywistym stanie prawnym (stanie własności) oraz jego niedbalstwo. Pozostaje bowiem w złej wierze również osoba, która przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć, że nie jest właścicielem nieruchomości (że uzyskując jej posiadanie nie nabyła własności).

Art. 7 kc stanowi, że jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary. Domniemanie prawne z art. 7 kc nakazuje sądowi przyjąć dobrą wiarę posiadacza do czasu, aż strona przeciwna nie udowodni złej wiary. Mamy tu do czynienia z derogacją ogólnej zasady rozkładu ciężaru dowodu ustanowioną w art. 6 kc, przerzuceniem ciężaru dowodu ze strony twierdzącej na stronę przeczącą.

Z uwagi na powyższe nie można uznać, że wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) weszli w posiadanie dz. ew. nr (...) i nr (...) w dobrej wierze. Wnioskodawcy sami przyznali, że nie doszło do sfinalizowania umowy zakupu tychże działek. Z tego też względu czas potrzeby do nabycia prawa własności tych działek wynosił 30 lat i należy go liczyć od dnia zameldowania wnioskodawców tj. od dnia 19 marca 1984 r.

Powstaje pytanie, czy doszło do przerwania biegu zasiedzenia, gdyż taki zarzut podnosił uczestnik J. M. (1).

Zgodnie z art. 175 kc do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. Z kolei art. 123 § 1 pkt 1 kc stanowi, że „bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przez sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia”.

W judykaturze po nowelizacji z 1990 r przyjmuje się, że przerwanie biegu terminu zasiedzenia może nastąpić w wyniku takiego działania (czynności) właściciela, które bezpośrednio zmierzają do przerwania posiadania posiadacza. Działanie takie powinno więc stanowić tzw. akcję zaczepną właściciela podjętą przeciwko posiadaczowi w celu pozbawienia go posiadania nieruchomości. Taką akcją zaczepną jest m.in. wytoczenie przez właściciela powództwa windykacyjne czy powództwa o ustalenie prawa własności (por.: postanowienia SN z dnia 25 maja 2012 r I CSK 474/11 LEX nr 1254619); wytoczenie przez właściciela powództwa o usunięcie niezgodności księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym czy złożenie wniosku o wpis ostrzeżenia o wytoczeniu takiego powództwa w księdze wieczystej; zawezwanie posiadacza do próby ugodowej na podstawie art. 184 kpc w sprawie wydania nieruchomości (por.: uchwała SN z dnia 28 czerwca 2006 r III CZP 42/06 OSNC 2007/4/54; postanowienie SN z dnia 11 kwietnia 2008 r II CSK 612/07 LEX nr 515703), a także wszczęcie egzekucji zmierzającej do odebrania przedmiotu posiadania (por.: postanowienie SN z dnia 2 kwietnia 1997 r II CKN 69/97 M. Prawn. 2008/3/143). Wszystkie te czynności zamierzają bezpośrednio do pozbawienia posiadacza posiadania i do odzyskania nieruchomości. Cel taki nie leży już np. u podstaw powództwa właściciela wniesionego na podstawie art. 231 § 2 kc (por.: postanowienie SN z dnia 23 listopada 2004 r I CK 276/04 LEX nr 277857; postanowienie SN z dnia 23 listopada 2004 r I CK 276/04 LEX nr 277857) jak i powództwa o zapłatę za bezumowne korzystanie. Także postępowanie w sprawie o wpis do księgi wieczystej prawa własności nie jest czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu odzyskania własności (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 września 2008 r I ACa 371/08 LEX nr 491151).

Zatem czynności uczestnika J. M. (1) polegające na ujawnieniu prawa własności w księdze wieczystej, w ewidencji gruntów czy wzywające do wydania nieruchomości, nie mogły doprowadzić do przerwania biegu terminu zasiedzenia.

Stosownie do powyższego Sąd stwierdził, że wnioskodawcy H. M. (1) i T. M. (1) nabyli przez zasiedzenie z dniem 20 marca 2014r. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej własność nieruchomości położonej we wsi P. gm. C., składającej się z dz. ew. nr (...) o pow. 0,31 ha oraz z dz. ew. nr (...) (powstałej z podziału dz. ew nr (...) o pow. 2,28 ha, stanowiącej pastwisko, rolę, przy czym na dz. ew. nr (...) posadowione są zabudowania, objętej KW nr (...).

W tym stanie rzeczy na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w sentencji.

O kosztach orzeczono zgodnie z art. 520 § 1 kpc zgodnie z ogólną zasadą, iż każdy z uczestników postępowania nieprocesowego pokrywa poniesione przez siebie koszty. Co prawda interesy uczestników były sprzeczne, ostatecznie wnioski uczestnika nie zostały uwzględnione (por. art. 520 § 3 kpc), ale zasądzenie kosztów od uczestnika na rzecz wnioskodawców byłoby jego nadmiernym obciążeniem, postępowanie było prowadzone w wyłącznym interesie wnioskodawców.

Na koszty poniesione przez wnioskodawców składają się: opłata sądowa od wniosku w kwocie 2 000, 00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3 600, 00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 2 x 17, 00 zł.

Na koszty poniesione przez uczestnika złożyły się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3 600, 00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17, 00 zł oraz koszty przesłuchania świadka w kwocie 82, 00 zł (zaliczka na poczet przesłuchania świadka w kwocie 200, 00 zł).

SSR Agata Gawłowska-Sobusiak