Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 24.04.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z 3.04.2018 r. odmówił J. P. prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.), argumentując, że na dzień 31.12.1998r. na wymagane co najmniej 25 lat ogólnego stażu okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca wykazał jedynie 17 lat, 10 miesięcy i 18 dni, a w tym 17 lat, 10 miesięcy i 7 dni okresów składkowych i 11 dni okresów nieskładkowych.

Zakład wyjaśnił, że do stażu pracy nie zaliczono pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresach 29.04.1974 r. – 18.02.1980 r., 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r. oraz 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r. z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie dostarczył dokumentów zawierających informacje o opłacaniu składek KRUS za domownika od 1.01.1983 r. wyjaśniając, że za domownika uważa się osobę, która ukończyła 16 lat pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego oraz stale pracuje w tym gospodarstwie. Zakład wskazał, że celu potwierdzenia pozostawania domownikiem przed 1.01.1983 r. należy poza przedłożonymi dokumentami, przedstawić dokumenty stwierdzające fakt uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej, a ocena ww. dokumentów jest konieczna, aby sprawdzić czy nauka w szkole nie wykluczała możliwości stałej pracy w gospodarstwie rolnym.

Ponadto ZUS wyjaśnił, że nie zaliczono do zatrudnienia w warunkach szczególnych zatrudnienia w okresie 24.08.1982 r. – 28.02.1983 r. ponieważ w powołanym przez pracodawcę wykazie widniej inne stanowisko pracy co jednak pozostaje bez wpływu na prawo do świadczenia ponieważ poza tym okresem wnioskodawca udokumentował należycie wymagany staż pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat.

Wnioskodawca uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, złożył od niej odwołanie wnosząc o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, argumentując, że wbrew wywodom organu rentowego praca w gospodarstwie rolnym została przez niego w należyty sposób udowodniona w okresach 29.04.1974 r. – 18.02.1980 r., 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r., 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., których ZUS nie zliczył z uwagi na brak dokumentów potwierdzających uiszczenie składki na KRUS za wnioskodawcę, jako domownika od 1.01.1983 r. Zdaniem odwołującego organ nieprawidłowo pominął fakt dostarczenia zaświadczenia z 4.10.1999 r. potwierdzającego, że taką pracę wykonywał w ww. okresach. Skarżący zaakcentował, że często w spornych okresach wykonywał pracę po ukończeniu 16 roku życia przez kilkanaście godzin dziennie bo był zobowiązany do pomocy rodzicom w gospodarstwie rolnym. Podkreślił przy tym, że stałość wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym nie musi oznaczać codziennego wykonywania czynności rolniczych, ale gotowość (dyspozycyjność) do podjęcia pracy rolniczej z czym wiąże się też wymóg zamieszkiwania osoby bliskiej rolnikowi co najmniej w pobliżu gospodarstwa rolnego. Wyjaśnił, że ukończył Szkołę Podstawową w U. w 1975 r., następnie zaś nie kontynuował edukacji m.in. w związku z pracą w gospodarstwie rolnym rodziców. Z powyższego wywodził, że brak jest podstaw do tego by można było zgodzić się ze stanowiskiem organu rentowego, że nauka w szkole ponadpodstawowej mogłaby wykluczyć możliwość pracy w gospodarstwie rolnym, skoro takowej nie podjął. Dodatkowo wyjaśnił, że naukę w szkole podstawowej zakończył w 1975 r. zamiast planowo w 1973 r. z uwagi na wykonywanie prac w gospodarstwie rolnym rodziców, argumentując, że ilość obowiązków spowodowała konieczność przedłużenia edukacji na tym poziomie. Wskazał, że jego ojciec zmarł w 1977 r., matka zaś w 1981 r. Negował też twierdzenia organu rentowego, że do zatrudnienia w warunkach szczególnych nie można było zaliczyć zatrudnienia w okresie 24.08.1982 r. – 28.02.1983 r. z uwagi na to, że w powołanym przez pracodawcę wykazie widnieje inne stanowisko pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie i jednocześnie informując, że zaskarżona decyzja została zmieniona decyzją z 8.06.2018 r. w ten sposób, że na wymagane 25 lat stażu pracy po dostarczeniu przez wnioskodawcę nowych dokumentów Zakład uznał 19 lat, 2 miesiące i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – J. P. (urodzony (...)), złożył wniosek o emeryturę 3.04.2018r. Odwołujący nie jest członkiem OFE ( niesporne, a nadto wniosek o emeryturę k. 1 akt emerytalnych).

Na dzień 1.01.1999 r. wnioskodawca wykazał wymagany staż pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat pracy ( niesporne).

Zaskarżoną decyzją z 24.04.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z 3.04.2018 r. odmówił J. P. prawa do emerytury na podstawie art.184 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, argumentując, że na dzień 31.12.1998r. na wymagany co najmniej 25 lat ogólnego stażu okresów składkowych i nieskładkowych wnioskodawca wykazał jedynie 17 lat, 10 miesięcy i 18 dni, a w tym 17 lat, 10 miesięcy i 7 dni okresów składkowych i 11 dni okresów nieskładkowych. Zakład wyjaśnił, że do stażu pracy nie zaliczono pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresach 29.04.1974 r. – 18.02.1980 r., 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r. oraz 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r. z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie dostarczył dokumentów zawierających informacje o opłacaniu składek KRUS za domownika od 1.01.1983 r. ( decyzja k. 25 akt emerytalnych).

Następnie ZUS wydał decyzję z 8.06.2018 r. mocą której odmówił wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ - uwzględniwszy nowe dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę - uznał, że odwołujący na dzień 1.01.1999r. wykazał ogólnych staż pracy w łącznej ilości jedynie 19 lat, 2 miesięcy i 20 dni, a w tym okresy składkowe w ilości 17 lat, 10 miesięcy i 7 dni, okresy nieskładkowe w ilości 11 dni, a także uzupełniające okresy rolne w ilości 1 roku, 4 miesięcy i 2 dni, w efekcie uchylając zaskarżoną decyzję w ww. zakresie. Organ rentowy wyjaśnił, że przedmiotową decyzją uznano wnioskodawcy pracę w gospodarstwie rolnym w okresie 29.04.1974 r. – 31.08.1975 r. co jednak pozostaje bez wpływu na prawo do emerytury. Zakład podał, że nadal do stażu ubezpieczeniowego nie uznał pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie 1.09.1975 r. – 18.02.1980 r. , 25.03.1982 r. – 23.08.1983 r. oraz 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r. z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie dostarczył dokumentów zawierających informacji o opłacaniu składek na KRUS za domownika od 1.01.1983 r. (decyzja k. 28 akt ZUS)

Kolejną decyzją z 26.06.2018 r. ZUS ponownie odmówił wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ - uwzględniwszy nowe dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę - uznał, że odwołujący na dzień 1.01.1999r. wykazał ogólnych staż pracy w łącznej ilości jedynie 23 lat, 8 miesięcy i 8 dni, a w tym okresy składkowe w ilości 17 lat, 10 miesięcy i 7 dni, okresy nieskładkowe w ilości 11 dni, a także uzupełniające okresy rolne w ilości 5 lat, 9 miesięcy i 20 dni, w efekcie uchylając zaskarżoną decyzję oraz decyzję z 8.06.2018 r. w tym zakresie. Organ rentowy wyjaśnił, że przedmiotową decyzją uznano wnioskodawcy pracę w gospodarstwie rolnym w okresie 29.04.1974 r. – 18.12.1980 r. co jednak pozostaje bez wpływu na prawo do emerytury. Zakład podał, że nadal do stażu ubezpieczeniowego nie uznał pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie 25.03.1982 r. – 23.08.1983 r. z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie dostarczył dokumentów zawierających informację czy był w tym okresie właścicielem gospodarstwa rolnego czy domownikiem, jednocześnie wskazując, że jeśli był on właścicielem to powinien dostarczyć dokumenty opłacania składek KRUS w tym okresie, a jeśli domownikiem to dokument zawierający dane o właścicielu gospodarstwa oraz potwierdzający fakt opłacania przez niego składek na KRUS. Zakład wyjaśnił, że w celu zaliczenia okresów 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., 18.12.1983 r. – 13.01.1984 r. oraz 1.07.1986 r. – 31.07.1986 r. wnioskodawca winien dostarczyć dokumenty potwierdzające opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników /decyzja k. 31 akt ZUS/.

Wnioskodawca ukończył edukację na poziomie szkoły podstawowej w 1975 r. /świadectwo k. 5/.

Rodzice wnioskodawcy S. i B. małż. P. byli w latach 1975 – 1985 właścicielami gospodarstwa rolnego o pow. ok. 8 ha. Ojciec wnioskodawcy zmarł w dn. 18.10.1977 r., a matka w dn. 17.04.1981 r. Matka wnioskodawcy opłacała składki emerytalne na rolnicze ubezpieczenie społeczne od 1.07.1977 r. do chwili śmierci. Wnioskodawca był w okresach 29.04.1974 r. – 18.02.1980 r., 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r., 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r. na stałe zameldowany w gospodarstwie swoich rodziców. Po śmierci rodziców właścicielem gospodarstwa rolnego został brat wnioskodawcy. / niesporne, a nadto zaświadczenie k. 5 akt ZUS, zaświadczenie k. 6 akt ZUS, zaświadczenie k. 7 akt ZUS, zaświadczenie k. 8 akt ZUS, odpis skrócony aktu zgonu k. 13 akt ZUS, odpis skrócony aktu zgonu k. 14 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Wnioskodawca w czasie odbywania służby wojskowej był zatrudniony w (...) Oddział (...) w W. w okresie 13.04.1981 r. – 5.12.1981 r. / zaświadczenie k. 16 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Przed służbą wojskową odwołujący nigdzie nie był zatrudniony /zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Po zakończeniu służby wojskowej wnioskodawca po raz pierwszy podjął zatrudnienie w charakterze robotnika młyna w Gminnej Spółdzielni (...) w (...).08.1982 r. gdzie był zatrudniony do 28.02.1983 r. / świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 19 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Po zakończeniu w/w pracy wnioskodawca przez miesiąc nie pozostawał w zatrudnieniu / zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Następnie podjął pracę od 1.04.1983 r. w Spółdzielni Rolniczych Kółek w U.. Później od 1.10.1983 r. do 17.12.1983 r. wnioskodawca był zatrudniony w Cukrowni w Z.. W okresie 14.01.1984 r. – 30.06.1986 r. odwołujący był natomiast zatrudniony w Zakładach (...) w K.. Potem wnioskodawca był zatrudniony w okresie 1.08.1986 r. – 31.10.2006 r. jako robotnik transportu w Zakładach (...) „9 M.” w Ł. /informacja o okresach składkowych k. 4 akt ZUS, świadectwo pracy k. 17 akt ZUS, świadectwo pracy k. 18 akt ZUS, karta przebiegu zatrudnienia k. 27 akt ZUS, zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

W spornych okresach 25.03.1982 r. – 23.08.1983 r., 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., 18.12.1983 r. – 13.01.1984 r. oraz 1.07.1986 r. – 31.07.1986 r. przypadających w przerwach pomiędzy ww. okresami zatrudnienia wnioskodawca pomagał bratu w gospodarstwie rolnym przejętym przez niego po śmierci rodziców. Za wnioskodawcę jako domownika rolnika nigdy nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne rolników. /zeznania wnioskodawcy –e-prot. z 3.10.2018 r.: 00:02:34- 00:15:17 w zw. z 00:29:27/.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Sąd dał wiarę zeznaniom wnioskodawcy, w takim zakresie w jakim znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów. W toku postępowania wnioskodawca nie przedstawił dokumentów z których wynikałoby, że w spornym okresie został zgłoszony do ubezpieczenia społecznego rolników i za ten okres była opłacana składka.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1270 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 ww. przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ww. ustawy, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przedmiotem postępowania było rozstrzygnięcie, czy wnioskodawca spełnia przesłanki uprawniające go do nabycia wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.), a w jedyną sporną kwestią było ustalenie czy legitymuje się on ogólnym 25-letnim stażem pracy, a ściślej czy przedmiotowy staż należy uzupełnić o sporne uzupełniające okresy rolne.

Zgodnie z art. 10 ust.1 ww. ustawy, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Celem uporządkowania należy wskazać, że ostatecznie odmowa odwołującemu przyznania prawa do tego świadczenia, z uwagi na treść decyzji z 26.06.2018 r., dotyczyła okresów 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r., 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., 18.12.1983 r. – 13.01.1984r., 1.07.1986 r. – 31.07.1986 r. W przedmiotowej decyzji ZUS ponownie odmawiając wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury - uwzględniwszy nowe dokumenty przedłożone przez wnioskodawcę - uznał, że odwołujący na dzień 1.01.1999r. wykazał ogólnych staż pracy w łącznej ilości jedynie 23 lat, 8 miesięcy i 8 dni, a w tym okresy składkowe w ilości 17 lat, 10 miesięcy i 7 dni, okresy nieskładkowe w ilości 11 dni, a także uzupełniające okresy rolne w ilości 5 lat, 9 miesięcy i 20 dni, i w efekcie uchylił w tym zakresie zaskarżoną decyzję z 24.04.2018 r. oraz następną decyzję z 8.06.2018 r.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że organ rentowy w sposób prawidłowy ustalił staż ubezpieczeniowy odwołującego, na który składają się okresy pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 29.04.1974 r. do 18.02.1980 r., co jednak pozostaje bez wpływu na prawo do spornego świadczenia.

Rację miał też organ rentowy twierdząc, że nie można uwzględnić w tym stażu okresu pracy w gospodarstwie rolnym w okresach 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., 18.12.1983 r. – 13.01.1984r., 1.07.1986 r. – 31.07.1986 r. z uwagi na brak opłacania składek na rolnicze ubezpieczenie społeczne za odwołującego w charakterze domownika rolnika.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa, zasadą obowiązującą przy kwalifikowaniu określonego czasu jako okresu podlegania danemu rodzajowi ubezpieczenia społecznego jest, iż za okres rolniczego ubezpieczenia społecznego może zostać uznany wyłącznie ten okres, za który opłacono składki na to ubezpieczenie. Inaczej rzecz ujmując, przesłanką uzyskania prawa do emerytury jest podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników w rozumieniu opłacania składek na to ubezpieczenie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21.02.2012 r., I UK 304/11, LEX nr 1212046, z dnia 08.05.2008 r., I UK 346/07, OSNP 2009/17-18/236).

W ocenie Sądu, wbrew twierdzeniom odwołującego, do okresu ubezpieczenia emerytalno - rentowego nie można doliczyć spornych okresów 1.06.1983 r. – 30.09.1983 r., 18.12.1983 r. – 13.01.1984r., 1.07.1986 r. – 31.07.1986 r. skoro sam wnioskodawca wprost przyznał w złożonych w toku postępowania odwoławczego zeznaniach, że w tym czasie nie były za niego jako domownika rolnika uiszczane takie składki.

Ma marginesie należy wskazać, iż nawet jeśli okres 25.03.1982 r. – 23.08.1982 r., zostałby wnioskodawcy zaliczony do uzupełniających okresów rolnych, choć zdaniem Sądu nie ma ku temu podstaw, gdyż wnioskodawca poprzestał na przedstawieniu wyłącznie własnych gołosłownych twierdzeń w tym zakresie i nie zaoferował żadnych dowodów na wykazanie tej okoliczności, to i tak wnioskodawca nie osiągnąłby wymaganych 25 lat ogólnego stażu pracy. Sąd pragnie w tym miejscu podkreślić, że wnioskodawca został pouczony na podstawie art. 5 k.p.c. o treści art. 6 k.c. i o możliwości złożenia wniosków dowodowych /e-prot. z 3.101.2018 r.: 00:01:38/.

Brak jest również podstaw do zaliczenia wnioskodawcy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców przed 16 rokiem życia, gdyż z treści art.10 ust.1 punkt 3 ww. ustawy wprost wynika, iż zaliczeniu podlega jako okres składkowy okres pracy w gospodarstwie rolnym przed 1 stycznia 1983 roku po ukończeniu 16 roku życia.

Reasumując, odwołujący nie wykazał, a to na nim spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie, że w spornych okresach od 1.01.1983 r. podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników i że były opłacane z tego tytułu składki.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie od zaskarżonej decyzji należało oddalić.

(A.P.)

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia apelacji doręczyć wnioskodawcy.

18.10.2018 r.