Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie w postępowaniu uproszczonym sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko J. U.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 4 października 2013 roku, sygn. akt I C 365/13

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanego J. U. na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 593,44 pięćset dziewięćdziesiąt trzy złote czterdzieści cztery grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od 18 kwietnia 2013 roku oraz kwotę 181,60 z ( sto osiemdziesiąt jeden złotych sześćdziesiąt groszy ) tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3.zasądza od pozwanego J. U. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 96 ( dziewięćdziesiąt sześć ) złotych tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 808/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Opocznie po rozpoznaniu prawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W. przeciwko J. U. o zapłatę oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Pozwany J. U.był studentem (...)w R.na wydziale (...)na kierunku (...). Ślubowanie złożył w dniu 2 lipca 2005 roku. Pozwany z pierwszego roku studiów nie miał zaliczonych dwóch egzaminów - w tym z matematyki - i warunkowo uzyskał promocję na drugi rok. Na drugim roku nie zaliczył zaległego egzaminu z matematyki oraz kolejnych dwóch z drugiego roku. Z dniem 5 maja 2007 roku J. U.został skreślony z listy studentów z uwagi na brak zaliczenia semestru II.

Nauka w uczelni była płatna. Pozwany zalegał z zapłatą czesnego za maj 2007 rok w kwocie 400 złotych. Termin płatności został określony na dzień 20 maja 2007 roku. Nadto pozwany zalegał z zapłatą części czesnego za kwiecień 2007 roku w kwocie 27,04 złote. Termin płatności tej kwoty został określony na dzień 20 kwietnia 2007 roku.

(...)w R.w dniu 29 października 2012 roku zbyła wierzytelność przysługującą mu od dłużnika J. U.na rzecz (...) Spółki z o.o.w W..

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie jest zasadne.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia i zarzut ten w ocenie Sądu I instancji jest skuteczny.

W niniejszej sprawie będzie miał zastosowanie art. 751 ust. 2 k.c. zgodnie z którym z upływem dwóch lat przedawniają się roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom utrzymującym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakład na ten cci przeznaczone.

Strony łączyła bowiem umowa o nauczanie, a więc umowa o świadczenie usług, która nie jest uregulowana innymi przepisami, a do której stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 k.c).

Wskazać bowiem należy, że (...)w R.jest zakładem - jednostką organizacyjną, która prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie nauczania młodzieży. Działalność ta ma charakter stały (nauka odbywa się corocznie) i ma charakter zorganizowany (uczelnia posiada swoje organy, zatrudnia wykładowców, posiada zaplecze lokalowe do prowadzenia nauczania - statut uczelni). Nadto podnieść trzeba, że działalność ta ma charakter odpłatny. Za świadczone usługi studenci ponoszą opłatę w postaci czesnego.

(...)w R.jest zatem zakładem przeznaczonym do świadczenia usług polegających na nauce.

W niniejszej sprawie strona powodowa wskazała, że dochodzone pozwem kwoty z tytułu czesnego, miały być płatne (jedna do 20 kwietnia 2007 roku, a druga do 20 maja 2007 roku). Zatem roszczenie to stało się wymagalne w dniach 21 kwietnia 2007 roku i 21 maja 2007 roku. Wobec tego, wierzytelność uległa przedawnieniu nie później niż w dniu 21 kwietnia 2009 roku i 21 maja 2009 roku, a zatem przed wytoczeniem powództwa oraz przez dokonaniem przelewu wierzytelności. Zarzut przedawnienia jest zatem zasadny. Wobec tego, powództwo zostało oddalone.

Powód zaskarżył w całości wyrok. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 750 kc poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w przyjęciu, że umowa o świadczenie usług edukacyjnych stanowi umowę nienazwaną, przez co do tego stosunku prawnego należy stosować przepisy o zleceniu, podczas gdy w ramach reżimu szkolnictwa wyższego wykształcił się nowy typ umowy nazwanej i do stosunku prawnego pomiędzy uczelnią wyższą, a studentem stosuje się przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym z 2005r. nie zaś przepisy o zleceniu;

2. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. przepisu art. 751 pkt 2
kc w zw. z § 10. załącznika do rozporządzenia Prezesa RM z
20.06.2002r. w sprawie zasad techniki prawodawczej, poprzez ich
błędną, rozszerzającą wykładnię wyrażającą się w:

a) zakwalifikowaniu roszczeń Powoda, jako roszczeń z tytułu nauki,
podczas gdy są to roszczenia z tytułu kształcenia studentów, o których stanowi ustawa Prawo o szkolnictwie, natomiast dyrektywy wykładni językowej i zasady techniki prawodawczej nakazują przyjmować, iż „do oznaczenia jednakowych pojąć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami", przez co Sąd w sposób niedopuszczalny złamał zasadę zakazu rozszerzającej wykładni wyjątków (art. 751 kc zawiera normy szczególne wobec art. 118 kc);

b) stwierdzeniu, że czynności „zawodowego trudnienia się" i „utrzymywania zakładów przeznaczonych na cele" związane z nauką nie stanowi działalności gospodarczej, podczas gdy zarówno trudnienie się zawodowo ww czynnościami, jak i utrzymywanie zakładów na ten cel przeznaczonych - oznacza w rzeczywistości prowadzenie działalności gospodarczej, natomiast kształcenie studentów przez uczelnie wyższe w ramach reżimu prawnego szkolnictwa wyższego nie stanowi działalności gospodarczej in genere,

- przez co w konsekwencji Sąd błędnie zastosował normę z art. 751 pkt 2 kc przewidującą 2 letni termin przedawnienia zamiast normy z art. 118 kc przewidującej 10 letni termin przedawnienia roszczenia o zapłatę czesnego.

3. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 118. kc poprzez jego
błędną wykładnię polegającą na wadliwym przyjęciu, że roszczenie uczelni
wyższej o zapłatę czesnego stanowi roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej podczas gdy:

a/ uczelnia wyższa może prowadzić działalność gospodarczą, ale jedynie w formie organizacyjnie i finansowo wydzielonej od działalności podstawowej, tj. kształcenia studentów (art. 7 w zw. z art. 13 uPsw);

b/ prowadzenie przez uczelnie wyższe działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej nigdy nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 106 uPsw), która to ustawa jest naczelnym aktem w zakresie działalności gospodarczej w systemie prawa prywatnego i publicznego i jej celem jest harmonizacja przepisów o działalności gospodarczej m.in. z kodeksem cywilnym;

c/ lektura uzasadnienia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i prac legislacyjnych przekonuje, iż intencją ustawodawcy było utrzymanie, iż prowadzenie przez uczelnie działalności dydaktycznej nie stanowi działalności gospodarczej;

d/ działalność edukacyjna uczelni wyższych, w tym niepaństwowych, stanowi wykonywanie zadań publicznych, przez co nie stanowi działalności gospodarczej, pomimo że może mieć charakter odpłatny;

e/ ustawodawca wyraźnie zastrzegł w art. 99 ust. 4. uPsw, że opłaty za świadczone usługi edukacyjne nie mogą przekraczać kosztów ponoszonych w zakresie niezbędnym do uruchomienia i prowadzenia w danej uczelni, odpowiednio studiów (...),

f) działalność gospodarcza, o której mowa w art. 118 kc, to ta, o której mowa w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

W konkluzji apelacji wnosił o: zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda kwoty 745.31 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania przed Sądem pierwszej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych;

zasądzenie od pozwanego na rzecz Powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości czterokrotności stawki minimalnej określonej w § 13. ust. 1. pkt 1. rozporządzenia MS z dnia 28.09.2002r. z uwagi na duży nakład pracy pełnomocnika, charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia; a ponadto wyznaczenie rozprawy w trybie art. 505 ¹⁰ § 2 k.p.c. i jej przeprowadzenie także pod nieobecność Powoda.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja jest uzasadniona.

Należy uznać za zasadny zarzut obrazy przez Sąd Rejonowy przepisu art. 750 k.c. ( mimo, iż w sprawie II Ca 289/13 zaprezentowane zostało przez Sąd Okręgowy odmienne stanowisko ). Zgodzić się należy z autorem apelacji, że w ramach reżimu szkolnictwa wyższego został wykształcony nowy typ umowy nazwanej – tj. umowy o świadczenie usług edukacyjnych. Do stosunku prawnego łączącego uczelnię wyższą, a studentem zatem należy stosować przepisy ustawy o szkolnictwie wyższym z roku 2005, nie zaś przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu. Z uwagi na wyjątkowo szerokie wyjaśnienie tej kwestii w apelacji nie ma potrzeby dalszego jej szczegółowego uzasadniania.

Istotnie przepis art. 106 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wyłącza działalność dydaktyczną z działalności gospodarczej. Skoro Ustawodawca stanowi, że działalność dydaktyczna uczelni wyższej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej ( w skrócie „usdg” ), a działalność gospodarcza, o której mowa w art. 118 k.c., powinna być uznana za tę, o której stanowi ustawa o działalności gospodarczej, to brak jest podstaw do roszczenia o zapłatę czesnego przyjęcia 3- letniego terminu przedawnienia. Trafnie wywodzi autor apelacji, że roszczenie to ulega przedawnieniu z upływem lat 10.

Ponieważ zaskarżone orzeczenie zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa materialnego, dlatego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. dokonał częściowo zmiany zaskarżonego wyroku.

Powód jak wynika z pozwu oraz jego uzasadnienia domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 746,00 zł ( należność za czesne 427,04 zł powiększona o odsetki za zwłokę ). Z treści uzasadnienia pozwu nie wynika w jaki sposób została wyliczona kwota odsetek za zwłokę. W § 6 zarządzenia rektora (...)w R.określono wysokość odsetek na 0,2% za każdy dzień zwłoki. Tak określone odsetki naruszają przepis art. 359 k.c.

Roszczenie o zapłatę odsetek ulega 3 – letniemu przedawnieniu, gdyż jest to świadczenie okresowe art. 118 k.c.

Sąd Okręgowy ustalił kwotę odsetek za opóźnienie w zapłacie czesnego na podstawie wysokości odsetek ustawowych. Odsetki ustawowe ( nieprzedawnione ) od kwoty 400,00 zł za okres od 20.04.2010r. do dnia 17.04.2013 r. wynoszą 155,86 zł ( 1094 dni razy 13% ), zaś od kwoty 27,04 zł za wyżej wskazany okres czasu wynoszą 10,54 zł ( 1094 dni razy 13% ). W tej sytuacji strona powodowa zasadnie może domagać się zasadzenia od pozwanego J. U. łącznie 593,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18.04.2013 r. do dnia zapłaty.

Z tych w/w względów należało zmienić zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzono od pozwanego J. U. na rzecz powoda (...) spółka z o.o. z siedziba w W. kwotę 593,44 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18.04.2013 r. oraz kwotę 181,60 zł tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Strona powodowa przed Sądem Rejonowym poniosła koszty procesu łącznie 227,00 zł ( opłata sądowa – 30 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 180 zł - § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zm.). Ponieważ powództwo zostało ostatecznie uwzględnione w 80%, dlatego na podstawie art. 100 k.p.c. zasadzono tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu kwotę 181,60 zł.

W pozostałej części apelację jako niezasadną z mocy art. 385 k.p.c Sąd Okręgowy oddalił.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. z uwagi na wynik apelacji dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Ponieważ apelacja został uznana za zasadną w 80 % dlatego zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 96,00 zł ( koszty procesu za II instancję wyniosły opłata od apelacji 30 zł, koszty zastępstwa 90 zł - § 6 pkt 2 w zw. z §12 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r., nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Na oryginale właściwe podpisy