Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Gozdawa - Grajewska

Sędziowie: SSO Olga Nocoń

SSO Lucyna Pradelska-Staniczek (spr.)

Protokolant: Lucyna Tomala

w obecności Patrycji Michałek-Zamłyńskiej Prokuratora Prokuratury Rejonowej
w Raciborzu

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2018 r.

sprawy skazanego:

B. K. /K./

syna F. i T.

ur. (...) w R.

na skutek apelacji, wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 25 kwietnia 2018r. sygn. akt II K 741/17

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w części wstępnej w punkcie II przyjmuje, iż w sprawie Sądu Rejonowego w Raciborzu o sygn. akt II K 87/17 skazanemu wymierzono karę 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności,

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. S. kwotę
120 (sto dwadzieścia) złotych oraz 23% podatku VAT w kwocie 27,60 złotych (dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę
147,60 złotych (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym,

IV.  zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Katarzyna Gozdawa -Grajewska

SSO Olga Nocoń SSO Lucyna Pradelska-Staniczek (spr.)

Sygn. akt V. 2 Ka 366/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Raciborzu w dniu 25 kwietnia 2018 r. w sprawie o sygn. akt II K 741/17 wydał wyrok łączny wobec B. K., ustalając, iż został on skazany następującymi wyrokami:

I.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 15.01.2015 r. sygn. akt II K 507/14 za czyn z art. 209 § 1 k.k. popełniony w okresie od maja 2013 roku do 22 stycznia 2014 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat, którą postanowieniem Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 18.10.2017 r. zarządzono do wykonania i którą skazany będzie odbywać w okresie od 06.06.2018 r. do 03.12.2018 r., jak również zobowiązano do łożenia na małoletniego syna oraz do wykonywania pracy zarobkowej, zwolniono z kosztów postępowania;

II.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 18 maja 2017 r., sygn. akt II K 87/17, za przestępstwo z art. 193 k.k. na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym;

III.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 29 maja 2017 r., sygn. akt II K 205/17, za przestępstwo z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 283 k.k. na karę 6 miesięcy ograniczenia wolności w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym, orzeczono obowiązek naprawienia szkody;

IV.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 8 czerwca 2017 r., sygn. akt II K 596/16 za czyn z art. 158 §1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą aktualnie odbywa, tj. od dnia 10.08.2017 r. do 06.06.2018 r.;

Na podstawie art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k., art. 87 § 1 k.k. i art. 569 § 1 k.p.k. Sąd połączył skazanemu kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Raciborzu: z dnia 15.01.2015 r., sygn. II K 507/14 oraz z dnia 08.06.2017 r., sygn. II K 596/16 i kary ograniczenia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Raciborzu: z dnia 18.05.2017 r., sygn. II K 87/17 oraz z dnia 29.05.2017 r., sygn. II K 205/17 oraz orzekł wobec skazanego karę łączną w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zgodnie z art. 577 k.p.k. Sąd zaliczył skazanemu na poczet orzeczonej w pkt 1 kary łącznej pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności w dniu 08.02.2017 r. godz. 10.00 do dnia 08.02.2017 r., godz. 11.45 w sprawie o sygn. II K 205/17 oraz okres kary już odbytej w sprawie, tj. od dnia 10.08.2017 r. o sygn. II K 596/16.

W myśl art. 576 § 1 k.p.k. Sąd ustalił, iż w pozostałym zakresie wyroki Sądu Rejonowego w Raciborzu: z dnia 15.01.2015 r., sygn. II K 507/14 oraz z dnia 08.06.2017 r., sygn. II K 596/16 i kary ograniczenia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Raciborzu: z dnia 18.05.2017 r., sygn. II K 87/17 oraz z dnia 29.05.2017 r., sygn. II K 205/17 podlegają odrębnemu wykonaniu.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd zwolnił skazanego od ponoszenia kosztów sądowych i obciążył nimi Skarb Państwa.

Apelację od wyroku łącznego wniósł prokurator, który zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść skazanego.

Skarżący zarzucił obrazę prawa materialnego, a to art. 85 § 1 k.k. polegającą na połączeniu kar, które nie podlegały łączeniu albowiem w wydanym wyroku łącznym z dnia 25 kwietnia 2018 roku sygn. II K 741/17 Sąd wymierzył karę łączną obejmującą karę wymierzoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 15.01.2015 r. sygn. akt II K 507/14, podczas gdy wyrok ten został już objęty wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 11 lutego 2016 roku sygn. II K 648/15.

Prokurator wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznanie Sądowi Rejonowemu w Raciborzu.

W piśmie stanowiącym odpowiedź na apelację skazany wniósł o objęcie karą łączną kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami o sygn. II K 596/16 oraz II K 507/14, dodatkowo wniósł, aby karą łączną nie obejmować skazań w sprawach II K 87/17 oraz II K 205/17, w których to sprawach orzeczono kary ograniczenia wolności, które zobowiązał się wykonać po opuszczeniu zakładu karnego. Dodatkowo wskazał, iż w sprawie o sygn. II K 87/17 orzeczono karę 6 miesięcy ograniczenia wolności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja prokuratora nie zasługiwała na uwzględnienie, jakkolwiek skutkiem jej rozpoznania okazała się konieczność wydania rozstrzygnięcia o charakterze reformatoryjnym. Zasadnie bowiem w odpowiedzi na apelację skazany wskazał, iż mocą wyroku Sądu Rejowego w Raciborzu z dnia 18 maja 2017 r., sygn. akt II K 87/17 za przestępstwo z art. 193 k.k. wymierzono karę 6 a nie 8 miesięcy ograniczenia wolności. Z tych względów należało dokonać korekty wyroku, poprzez wskazanie w punkcie II części wstępnej prawidłowego wymiaru orzeczonej względem skazanego kary jednostkowej.

Niezasadny okazał się natomiast zarzut obrazy prawa materialnego, a to art. 85 k.k. podniesiony w apelacji oskarżyciela publicznego. W wyroku łącznym Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 11 lutego 2016 roku, sygn. II K 648/15, w punkcie 3, umorzono postępowanie w przedmiocie orzeczenia kary łącznej m.in. w zakresie wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 15 stycznia 2015 roku, sygn. II 507/14. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie stanowi to jednakże przeszkody do objęcia kary jednostkowej orzeczonej tym wyrokiem węzłem kary łącznej jak uczynił to Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku. Przede wszystkim zwrócić należy uwagę na fakt, iż w momencie, gdy Sąd Rejonowy wydawał wyrok łączny o sygn. II K 648/15 kara pozbawienia wolności orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w Raciborzu o sygn. II K 507/14 pozostawała warunkowo zawieszona. Wykonanie warunkowo zawieszonej kary zarządzono postanowieniem z dnia 18 października 2017 roku. Uległy, zatem zmianie okoliczności, dodatkowo wobec B. K. zapadły kolejne wyroki, mocą których wymierzono kary ograniczenia wolności oraz karę pozbawienia wolności, które to kary podobnie jak kara orzeczona w sprawie II K 507/14 podlegają wykonaniu. Słusznie zatem Sąd I instancji uznał, iż zaistniały przesłanki orzeczenia kary łącznej określone w art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. art. 86 §1 k.k., art. 87 § 1 k.k.

Zgodnie z treścią art. 87 § 1 k.k. w razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności, przyjmując, że miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności. Treść przywołanego przepisu obliguje zatem do wymierzenia kary łącznej pozbawienia wolności, nie pozwala na dowolne tworzenie ciągów skazań, w tym jak chciałby tego skazany, na pozostawienie kar ograniczenia wolności do odrębnego wykonania, już po opuszczeniu zakładu karnego.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się zaistnienia bezwzględnych przyczyn odwoławczych określonych art. 439 k.p.k. W sprawie nie zachodzą także warunki o jakich mowa w art. 440 k.p.k. Zgodnie z przywołanym przepisem orzeczenie podlega zmianie na korzyść oskarżonego, jeżeli utrzymanie orzeczenia w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe, a u podstaw takiego przekonania będzie dopatrzenie się rażącej niewspółmierności kary. W świetle całokształtu okoliczności sprawy Sąd odwoławczy uznał, że wymierzona skazanemu kara łączna taką rażącą niewspółmiernością-surowością się nie cechuje. Sąd I instancji zasadnie uznał, iż brak jest podstaw do orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności na zasadzie absorpcji, którą można stosować jedynie w szczególnych, nadzwyczajnych sytuacjach. Podkreślić należy, iż zasadę absorpcji stosuje się wyjątkowo, gdy związek podmiotowo - przedmiotowy zbiegających się przestępstw jest tak ścisły, że upodabnia do jednego przestępstwa jak w wypadku pomijalnego zbiegu przestępstw lub ciągu przestępstw i gdy nie ma potrzeby podwyższenia progu represji karnej ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 sierpnia 2015 roku, sygn. II Aka 138/15).

Słusznie natomiast przy określaniu wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności Sąd Rejonowy zastosował regułę asperacji. Orzeczona kara łączna w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności znajduje oparcie w treści art. 85 § 1 i 2 k.k. oraz art. 86 §1 k.k., art. 87 §1 k.k. a także art. 85a k.k. Ten ostatni przepis nakazuje przy orzekaniu kary łącznej brać pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara winna osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W procesie orzekania kary łącznej sąd powinien zatem opierać się na dyrektywach określonych w art. 85 a k.k., jednakże wspartych na dyrektywach pomocniczych (tj. przedmiotowego i podmiotowego związku pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami), tak aby możliwym stała się odpowiedź na pytanie, czy w danym przypadku zachodzą okoliczności, które przemawiają za zsumowaniem dolegliwości, czy też przeciwnie, w imię racjonalizacji karania, wskazują na konieczność pochłonięcia części kar. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że B. K. popełnił poszczególne czyny, stanowiące podstawę wyroku łącznego, na dość znacznej przestrzeni czasu, bo kilku lat. Były to różne przestępstwa przeciwko mieniu, przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko rodzinie i opiece, przeciwko wolności. Skazany ma lekceważący stosunek do porządku prawnego i norm społecznych, był już wielokrotnie karany, a kolejne wyroki skazujące, w tym wyroki łączne, oraz orzekane kary w ogóle nie wpłynęły na zmianę postawy i zachowania skazanego. Reasumując kara orzeczona wobec skazanego jest słuszna i sprawiedliwa, uwzględnia w odpowiedniej proporcji wskazane wyżej dyrektywy.

W tym stanie rzeczy, poza wskazaną powyżej zmianą, zaskarżony wyrok jako w pełni trafny, utrzymano w mocy. Na rzecz obrońcy z urzędu zasądzono stosowną kwotę tytułem zwrotu kosztów obrony w postępowaniu odwoławczym. Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolniono skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

SSO Katarzyna Gozdawa-Grajewska

SSO Olga Nocoń SSO Lucyna Pradelska-Staniczek (spr.)