Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 września 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku P. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania P. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 13 lutego 2018 r. sygn. (...)

1. zmienia zaskrzoną decyzję i przyznaje P. P. prawo do emerytury górniczej od dnia (...),

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz P. P. kwotę 180,- (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 319/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 lutego 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy P. P. przyznania prawa do emerytury górniczej wskazując, że nie spełnił on warunków do jej uzyskania. Organ rentowy stwierdził, że wnioskodawca nie udowodnił 25 lat pracy górniczej w tym 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust.1.

Powyższą decyzję zaskarżył pełnomocnik wnioskodawcy w dniu 13 marca 2018 roku, wnosząc o jej zmianę i przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury górniczej, a także o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że wnioskodawca w okresach od 27 października 1989 do nadal jest zatrudniony jest faktycznie na stanowisku kierowcy – operatora sprzętu technicznego na odkrywce, które jest wymienione pod pozycją 6 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, a zatem okresy pracy na tym stanowisku powinny być zaliczone do pracy górniczej.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2018 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał odwołanie i wnosił o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił co następuje:

P. P. urodzony w dniu (...), wystąpił w dniu 8 czerwca 2017 roku z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-5 w aktach ZUS)

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy górniczej okres 3 lata 1 miesiąc i 11 dni pracy górniczej (w tym 2 lata 3 miesiące i 3 dni pracy górniczej wymienionej w art. 50 c ust. 1 ) tj. okres od 26 lipca 1985 roku do 27 października 1987 roku w tym w wymiarze półtorakrotnym okres od 1 grudnia 1985 roku do 27 października 1987 roku na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu tych maszyn i urządzeń Dział III poz.7 załącznika Nr 3 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

Do pracy górniczej organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresów:

- od 27 października 1989 roku do 16 listopada 2006 roku, gdyż wnioskodawca zajmował stanowiska: kierowcy, kierowcy-mechanika, kierowcy prowadzącego stale samochody i kierowcy samochodu ciężarowego pow. 20 które nie zostały wymienionej w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty;

- od 17 listopada 2006 roku do nadali, ponieważ na stanowisku kierowcy-operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce wykonywał te same czynności co przed 16 listopada 2006 roku będąc zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 20 ton.

Do pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu od 26 lipca 1985 roku do 30 listopada 1985 roku, ponieważ stanowisku mechanika nie figuruje e załączniku nr 3 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 13 lutego 2018 roku k. 46 akt emerytalnych, odpowiedź na odwołanie k. 9-10 akt sprawy)

P. P. od 7 kwietnia 1987 roku posiada uprawnienia do samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony ( kat. C) .

(dowód: odpis prawo jazdy k.5 akt osobowych)

Wnioskodawca jest zatrudniony w (...) z siedzibą w R. 26 lipca 1985 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie zatrudnienia wnioskodawca zajmował następujące stanowiska:

- od 26 lipca 1985 roku do 30 listopada 1985 roku na stanowisku mechanika na oddziale (...);

- od 1 grudnia 1985 roku do 27 października 1987 roku na stanowisku montera koparek i zwałowarek na odkrywce na oddziale (...);

W okresie od 28 października 1987 roku do 6 października 1989 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową. Po jej zakończeniu od 7 października 1989 roku do 26 października 1989 roku miał przerwę .

- od 27 października 1989 roku do 31 stycznia 1992 roku na stanowisku kierowcy w oddziale (...);

- od 2 lutego 1992 roku do 31 sierpnia 1992 roku na stanowisku kierowcy w oddziale (...);

- od 1 września 1992 roku do 28 lutego 1999 roku na stanowisku kierowcy-mechanika w oddziale (...);

- od 1 marca 1999 roku do 31 lipca 2005 roku na stanowisku kierowcy prowadzącego stale samochody ciężarowe w oddziale (...) ;

- od 1 sierpnia 2005 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 20 ton w oddziale (...) ;

- od 17 listopada 2006 roku do nadal na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce w oddziale (...) ;

(dowód: wyciąg z książeczki wojskowej k.22 w aktach ZUS, świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 25 maja 2017 roku k. 8, angaż z dnia 1 grudnia 1985 roku k.7 akt osobowych, umowa o pracę z dnia 27 października 1989 roku k. 14 akt osobowych, angaż z dnia 6 października 1992 roku k.20 akt osobowych, angaż z dnia 16 marca 1999 roku k.27 akt osobowych, angaż z dnia 10 sierpnia 2005 roku k.39 akt osobowych, wniosek o zmianę nazwy stanowiska pracy k.50 akt osobowych, angaż z dnia 29 grudnia 2006 roku k.51 akt osobowych, świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 25 maja 2017 roku k. 8)

Od 27 października 1989 wnioskodawca jest zatrudniony do chwili obecnej na oddziale (...), w którym jeździł samochodami ciężarowymi samowyładowaczami oraz wozidłami górniczymi będącymi na wyposażeniu oddziału tj. (...), (...), R., M., (...). Sprzęt ten wykorzystywany jest do prac transportowych materiałów górniczych nieprzerwanie i w pełnym wymiarze godzin pracy na terenie Kopalni (...). Praca kierowcy wywrotki wiązała się z obsługą tego sprzętu, gdyż trzeba było pozałączać pompy, zawory, aby uruchomić wywrotkę.

Wnioskodawca okresach:

- od 01.02.1992 r. do 31.08.1992 r. - odsługiwał pojazdy ciężarowe z wywrotem skrzyni ładunkowej ( (...), (...) ) - przewoził materiały górnicze

- od 01.09.1992r. do 28.02.1999 r. - odsługiwał pojazdy ciężarowe z wywrotem skrzyni ładunkowej ( (...), (...) ) - przewoził materiały górnicze

- od 01.03.1999 r. do 31.07.2005 r. - odsługiwał pojazdy ciężarowe z wywrotem skrzyni ładunkowej ( (...), (...), R. ) - przewoził materiały górnicze

- od 01.08.2005 r. do 16.11.2006 r. - odsługiwał pojazdy ciężarowe z wywrotem skrzyni ładunkowej ( (...), (...), R. ) - przewoził materiały górnicze

- od 17.11.2006 r. do nadal - odsługiwał pojazdy ciężarowe z wywrotem skrzyni ładunkowej ( (...), (...), R., (...) ) - przewozi materiały górnicze

Pomimo zmian nazw stanowisk pracy ciągle wykonywał tę samą pracę.

Samochodami tymi wnioskodawca przewoził kamienie, skały, piasek i żwir z miejsca wyrobiska, a także przewoził kruszywo na teren budowy drogi. Do obowiązków wnioskodawcy należało:

- obsługiwanie pojazdu zgodnie z przeznaczeniem i przydzielonymi zadaniami w oddziałach górniczych (...) B.

- wykonywanie codziennych obsług technicznych obsługiwanego sprzętu

- prowadzenie dokumentacji eksploatacyjnej pojazdu

- załadunek, transport i rozładunek wyznaczonego urobku po terenie (...)

- wykonywanie innych poleceń przełożonych związanych z pracą

- dopilnowywanie wykonywania obsług technicznych okresowych pojazdu

- rozliczanie zużycia materiałów eksploatacyjnych przez pojazd

- przewożenie i układanie materiałów podsypkowych w wyznaczone miejsca

- transport skał trudno urabialnych ze ścian nadkładowych pod zwałowarki

(dowód: charakterystyka stanowiska pracy wnioskodawcy k.15 akt sprawy , pismo (...) z dnia 5 stycznia 2018 roku k.39-40 akt ZUS, zeznania K. K. (1) protokół rozprawy z dnia 27 sierpnia 2018 roku 24:36 - 45:22, zeznania T. N. protokół rozprawy z dnia 27 sierpnia 2018 roku 45:22-1:05:34, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 27 sierpnia 2018 roku 3:02-24:36 oraz 1:05:34)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 16 maja 2014 roku ustaliła, że P. P. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 26 lipca 1985 roku do 27 października 1987 roku ( przez 521 dniówek), pomimo zatrudnienia:

- od 26 lipca 1985 roku do 30 listopada 1985 roku na stanowisku mechanika na oddziale (...);

- od 1 grudnia 1985 roku do 27 października 1987 roku na stanowisku montera koparek i zwałowarek na odkrywce na oddziale (...);

wykonywał prace w wymiarze półtorakrotnym na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace elektryczne wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej z dnia 16 maja 2014 roku k. 9 - 10 w aktach ZUS)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 14 czerwca 2014 roku ustaliła, że P. P. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy:

- w okresie od 27 października 1989 roku do 31 stycznia 1992 roku pomimo zatrudnienia na stanowisku kierowcy w oddziale (...) pracował w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 3,5 tony wymienionej w Wykazie A Dział VIII poz. 2 pkt. 2;

- w okresie od 1 lutego 1992 roku do 14 stycznia 2007 roku pomimo zatrudnienia w oddziale (...) na stanowiskach: od 2 lutego 1992 roku do 31 sierpnia 1992 roku na stanowisku kierowcy, od 1 września 1992 roku do 28 lutego 1999 roku na stanowisku kierowcy-mechanika, od 1 marca 1999 roku do 31 lipca 2005 roku na stanowisku kierowcy prowadzącego stale samochody ciężarowe, od 1 sierpnia 2005 roku do 16 listopada 2006 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 20 ton oraz od 17 listopada 2006 roku do nadal na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce faktycznie wykonywał prace na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienionym w załączniku nr 2, poz. 6 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: protokół z posiedzenia Komisji Weryfikacyjnej z dnia 14 czerwca 2014 roku k. 38 w aktach ZUS )

W dniu 25 maja 2017 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia od 26 lipca 1985 roku w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on pracę górniczą:

- od 26 lipca 1985 roku do 27 października 1987 roku na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na odkrywce bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na koparkach i zwałowarkach wykonujący prace mechaniczne przy obsłudze, konserwacji, montażu tych maszyn i urządzeń Dział III poz.7 załącznika Nr 3 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od 1 lutego 1992 roku do nadal na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienionym w załączniku nr 2, poz. 6 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej z dnia 25 maja 2017 roku k. 8)

Od 9 maja 1986r. w (...) z siedzibą w R. zatrudniony był K. K. (2) który w tym okresie pracował na tym samym oddziale co wnioskodawca ( (...)) :

- od 9 maja 1986r. do 28 sierpnia 1987r. oraz od 2 września 1988r. do 31 lipca 1993r. jako kierowca;

-od 1 sierpnia 1993r. do 30 listopada 1998r. jako kierowca-mechanik;

- od 1 grudnia 1998r. do 30 czerwca 2004r. jako kierowca prowadzący stale samochody ciężarowe;

- od 1 lipca 2004r. do 15 listopada 2006r. jako kierowca samochodu ciężarowego członowego o powierzchni powyżej 20 ton;

od 17 listopada 2006r. do nadal jako kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce.

Powołana przez pracodawcę Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 26 lutego 2010r. określiła, że wnioskodawca w okresach od 9 maja 1986r. do 28 sierpnia 1987r. oraz od 2 września 1988r. do 11 stycznia 2007 roku pracował jako kierowca – operator samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, tj. na stanowisku wymienionym pod poz. 6 załącznika nr 2 rozporządzenia. Jako podstawę ww. ustalenia wskazała treść angaży znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy oraz twierdzenia członków komisji.

Ubezpieczony K. K. (1) w dniu 17 lipca 2014r. odwołał się od decyzji ZUS z 18 czerwca 2014r. odmawiającej mu prawa do emerytury górniczej na podstawie art.50a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( j.t.: Dz.U. z 2016r., poz.887 ze zm.).

Wyrokiem z dnia 3 listopada 2015 r., sygn. akt: V U 6206/14, Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie. Powyższy wyrok został zmieniony przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 3 stycznia 2017 roku, wydanym w sprawie III AUA 7/16, przyznającym K. K. (1) prawo do emerytury górniczej od 11 maja 2014 roku.

(dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 3 stycznia 2017 roku k.5 akt sprawy, zeznania K. K. (1) protokół rozprawy z dnia 27 sierpnia 2018 roku 24:36 - 45:22)

Od 1982 roku w (...) z siedzibą w R. jest zatrudniony T. N. który od kwietnia 1983 roku okresie pracował na tym samym oddziale co wnioskodawca ( (...)): na stanowiskach kierowcy, a od maja 2011 roku na stanowisku sztygara zmianowego.

(dowód: zeznania T. N. protokół rozprawy z dnia 27 sierpnia 2018 roku 45:22-1:05:34)

Sąd Okręgowy ocenił i zważył co następuje :

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia
17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017r., poz.1383 ze zm.), zwanej dalej ustawą. Zgodnie z art. 50 a ust. 1 ustawy górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat (art. 50 a ust. 2 ).

Przepis z art. 50b ustawy stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy. Z kolei w myśl art. 50 c ust. 1 pkt 4 ustawy za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Rozporządzeniem, o którym mowa wyżej, jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995r., nr 2, poz. 8), zwane dalej rozporządzeniem. Zachowało ono moc na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy.

Nie powinno budzić wątpliwości, iż oceniając, czy ubezpieczony wykonywał prace górniczą, nie można skupiać się wyłącznie na nazwie zajmowanego przez niego stanowiska pracy, ale należy badać, jakie czynności wykonywał on w okresie, który poddawany jest badaniu. Tym samym nie ma jednak również decydującego znaczenia dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 marca 1998 roku, II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999/6/213, z dnia 22 marca 2001 roku, II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002/22/553).

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 2010 roku (I UK 339/09, LEX nr 607444), zasady nabywania prawa do emerytur górniczych odbiegają od zasad obowiązujących powszechnie, co wynika z charakteru pracy górniczej, angażującej we wzmożonym stopniu siły fizyczne i psychiczne zatrudnionych. Z tego powodu ustalając ogólne zasady nabywania prawa do górniczej emerytury ustawodawca z jednej strony uznał, że do zaliczenia pracy górniczej do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury wystarczające jest, jeżeli praca ta była wykonywana co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (przytoczony art. 50b ustawy), z drugiej natomiast – uznał za pracę na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego tylko zatrudnienie łączące się z wykonywaniem czynności o określonym charakterze i na wyszczególnionych w rozporządzeniu stanowiskach pracy. Jest to w pełni uzasadnione, jeśli uwzględni się, że charakter zatrudnienia na odkrywce. Z uwagi na warunki jego wykonywania i stopień bezpieczeństwa, wpływające na obciążenie fizyczne i psychiczne, nie może równać się ona z charakterem zatrudnienia pod ziemią. Dlatego też przepisy normujące zasady nabywania prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, przede wszystkim przy uwzględnieniu ich wykładni gramatycznej, zaś dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą. Z brzmienia cytowanego art. 50c ust. 1 pkt 4 omawianej ustawy wynika bowiem, że w jego rozumieniu pracą górniczą jest wyłącznie zatrudnienie przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, polegającymi na pozyskiwaniu złóż siarki i węgla brunatnego na odkrywce, a zatem zatrudnienie przy pracach ściśle górniczych, do których zaliczono roboty górnicze przy urabianiu i ładowaniu (w tym strzałowe i odwadniające), roboty transportowe przy przewozie nadkładu i złoża, miernicze oraz bieżące prace konserwacyjne utrzymujące sprawność techniczną agregatów i urządzeń wydobywczych. W konsekwencji, ani rozporządzenie wykonawcze, ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że o uznaniu zatrudnienia jako pracy górniczej nie przesądza nazwa stanowiska, użyta w wydanym przez pracodawcę świadectwie wykonywania pracy górniczej, odpowiadająca nomenklaturze zawartej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, lecz pozytywna weryfikacja dokumentu pod kątem zgodności rzeczywiście wykonywanej przez pracownika pracy z ustawowymi wymaganiami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2010 roku, I UK 30/10, LEX nr 590314).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres pracy górniczej. Organ rentowy zakwestionował bowiem, aby wnioskodawca wykonywał pracę górniczą w okresie od 27 października 1989 do 16 listopada 2006 roku, gdyż wnioskodawca zajmował stanowiska: kierowcy, kierowcy-mechanika, kierowcy prowadzącego stale samochody i kierowcy samochodu ciężarowego pow. 20, które nie zostały wymienionej w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty oraz od 17 listopada 2006 roku do nadali, ponieważ na stanowisku kierowcy-operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce wykonywał te same czynności co przed 16 listopada 2006 roku będąc zatrudniony jako kierowca samochodu ciężarowego pow. 20 ton.

Wnioskodawca zakwestionował w tym zakresie decyzję organu rentowego i wniósł o zaliczenie ww. okresu do pracy górniczej na podstawie art. 50 c ustęp 1 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podnosząc, że w całym spornym jak wynika z wystawionego mu przez (...) z siedzibą w R. świadectwa pracy górniczej oraz ustalenie Komisji Weryfikacyjnej wykonywał on pracę górniczą na stanowisku kierowcy – operatora sprzętu technicznego na odkrywce, które jest wymienione pod pozycją 6 załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej,

Wnioskodawca dysponował świadectwem z dnia 25 maja 2017 roku wystawionym przez (...) z siedzibą w R. potwierdzającym fakt wykonywania pracy górniczej od 1 lutego 1992 roku do nadal na stanowisku kierowcy – operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce, wymienionym w załączniku nr 2, poz. 6 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Ponieważ organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa co do charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która chce z tego dokumentu skorzystać. To samo odnosi się do protokołu z posiedzeń Komisji weryfikacyjnej.

A zatem należało w sprawie ustalić, czy obowiązki jakie wykonywała wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia w (...) w B. na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce mieści się w definicji pracy górniczej z art.50c ust.1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl powołanego przepisu za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa. Tym rozporządzeniem jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994r. w sprawie określania niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustaleniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U. z 1995 r., Nr 2 poz.8) , które w załączniku nr 2 zawiera wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą. Nadto w punkcie 6 cyt. załącznika nr 2 ujęte zostało stanowisko zajmowane przez wnioskodawcę - kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce. Przy czym należy podzielić ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że sama nazwa stanowiska nie ma znaczenia , jeżeli nie wiąże się z nim rzeczywiste wykonywanie pracy górniczej, czyli tej określonej w ustawie. Przepis wykonawczy rozporządzenia nie definiuje pracy górniczej i dlatego jego wykładnia nie może zmieniać ani rozszerzać ustawowej definicji pracy górniczej. To oznacza, że praca na stanowisku kierowcy - operatora samochodowego sprzętu technicznego na odkrywce stanowi pracę górniczą, jeżeli pracownik na tym stanowisku wykonywał pracę przy „ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych.” (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 28 kwietnia 2010r., I UK 337/09, z 12 maja 2010r., I UK 30/10, i z 5 maja 2011r., I UK 382/10) . Oczywistym jest też, że o uznaniu za pracę górniczą w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS nie decyduje sama treść dokumentów wydawanych przez pracodawcę, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 25 marca 1998r., II UKN 570/97, z 22 marca 2001r.,II UKN 263/00, z 5 maja 2011r., I UK 382/10). W rezultacie w sprawie zasadniczego znaczenia nabierają ustalenia faktyczne co do charakterystyki pracy wnioskodawcy na zajmowanym stanowisku pod kątem jej związku z urabianiem , ładowaniem lub przewozem nadkładu i urobku. Innymi słowy, należało przesądzić, czy wnioskodawca wykonywał w spornych okresach w kopalni węgla brunatnego taki rodzaj prac, który został wymieniony wprost w art.50c ust.1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Sąd ustalił charakter i miejsce wykonywania pracy przez wnioskodawcę na podstawie dokumentów w postaci: charakterystyki stanowiska pracy wnioskodawcy (k.15 akt sprawy), pisma (...) z dnia 5 stycznia 2018 roku (k.39-40 akt ZUS), angaży zawartych w aktach osobowych, a także zeznań świadków K. K. (1) i T. N. oraz wnioskodawcy. Świadkowie w spornych okresach pracowali razem z wnioskodawcą zatem dysponują szczegółową wiedza co do zakresu jego obowiązków. Z dowodów tych wynika, że wnioskodawca w całym spornym okresie zatrudnienia w (...) B. pracował na jednym oddziale (...) i był to oddział eksploatacji samochodów ciężkich. Wnioskodawca od 27 października 1989 wykonywał jeden rodzaj pracy - samochodami ciężarowymi o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 20 ton przewoził na odkrywce kamienie, skały, piasek i żwir z miejsca wyrobiska. Jak wynika z zeznań świadków, wnioskodawca był kierowcą samochodu ciężarowego przystosowanego do przewozu urobku i nadkładu. Były to samochody typu wywrotka. Po zjeździe do wyrobiska kopalnianego wnioskodawca wywoził urobek z trudno dostępnych miejsc oraz przewoził nadkład – żwir, piasek, skały, kamienie, tj. wszystko to, co przeszkadzało w urabianiu urobku przez (...) , w inne miejsca na wyrobisku wg dyspozycji oddziału złoża. Świadek K. K. (1) wyjaśnił, że budową dróg wewnętrznych zajmował się inny oddział natomiast kierowca samochodu ciężarowego zajmujący się transportem urobku i nadkładu, po odwiezienia skał i głazu do odpowiedniego miejsca przewoził kruszywo na teren budowy drogi. Oznacza to, że wnioskodawca w całym spornym okresie pracował jako kierowca wywrotki o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 20 ton przy przewozie złoża, skał, piasku i żwiru na terenie wyrobiska i była to praca przy przewozie urobku i nadkładu, wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy W. w tym miejscu zwrócić uwagę, że nadkład to w górnictwie odkrywkowym skały płonne przykrywające złoża kopaliny użytecznej, inaczej warstwa leżąca nad złożem lub część górotworu przykrywająca określoną jednostkę geologiczną. Jako kierowca wywrotki wnioskodawca zajmował się przewozem urobku i nadkładu pokrywającego złoża węgla brunatnego na odkrywce (chodzi o piasek, kamienie, żwir czy skały). Praca kierowcy wywrotki wiązała się z obsługą tego sprzętu, gdyż trzeba było pozałączać pompy, zawory, aby uruchomić wywrotkę. To oznacza, że oprócz kierowania pojazdem, wnioskodawca, jako operator tego sprzętu, zajmował się obsługą wywrotki. Niewątpliwie przewóz osób czy sprzętu na odkrywce w kopalni węgla brunatnego nie należy do pracy górniczej w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS, jednakże z przeprowadzonego postepowania dowodowego wynika, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się przewozem urobku i przede wszystkim nadkładu na odkrywce w kopalni węgla brunatnego , a taki rodzaj pracy ze względu na przewożone towary i miejsce pracy należy zaliczyć do pracy górniczej wymienionej w art.50c ust.1 pkt 4 cyt. ustawy.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) zasądzając od organu rentowego na rzecz wnioskodawczyni kwotę w wysokości 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (punkt 2 sentencji orzeczenia).