Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Podwójniak

Protokolant: st. sekr. sąd. Zdzisława Dróżdż

przy udziale oskarżyciela publicznego Agaty Prut – Kuś z Urzędu Skarbowego w Łasku

po rozpoznaniu 10 października 2018 roku

sprawy P. P. (1)

oskarżonego o czyn z art. 57 § 1 k.k.s

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 20 marca 2018 roku wydanego w sprawie sygn. akt II W 110/17

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zasądza od P. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20,00 (dwadzieścia 00/100) złotych tytułem poniesionych w postępowaniu odwoławczym wydatków oraz wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 400,00 (czterysta 00/100) złotych.

Sygn. akt II Ka 193/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 marca 2018 roku wydanym w sprawie II W 110/17 Sąd Rejonowy w Łasku uznał P. P. (1) za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 57 § 1 k.k.s. polegającego na tym, że prowadząc D. Specjalne Produkcji Rolnej Uprawa G. z siedzibą (...)-(...) W., J. W. 28, NIP (...) i będąc z tego tytułu podatnikiem od towarów i usług, wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług [tj. z 2004 r. Dz. U. nr 54 poz. 535 z późn. zm.], w okresie od 25.04.2016 r. do 27.02.2017 r., uporczywie nie wpłacał na rachunek Urzędu Skarbowego w Ł. w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał obowiązek podatkowy podatku od towarów i usług za miesiąc marzec 2016 r., w kwocie 29.350,00 zł i za ten czyn na podstawie art. na podstawie art. 57 § 1 k.k.s. wymierzył mu karę 4.000 złotych grzywny, a ponadto zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. K. kwotę 752,76 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty oraz 822,76 złotych tytułem zwrotu wydatków związanych z postępowaniem.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zaskarżył wyrok w całości, a zaskarżonemu orzeczeniu obrazę prawa materialnego, a to art. 57 § 1 k.k.s. poprzez jego błędną wykładnię, przejawiającą się bezzasadnym uznaniem, iż jednorazowe niezapłacenie podatku od towarów i usług za jeden miesiąc spełnia znamię uporczywości opisane w art. 57 § 1 k.k.s., podczas gdy z prawidłowej wykładni tego przepisu i w konsekwencji pojęcia „uporczywość” na gruncie k.k.s. wynika, iż do przypisania odpowiedzialności za przedmiotowe wykroczenie konieczna jest wielokrotność zachowań sprawcy oraz niewspółmierność wysokości orzeczonej kary do wagi zarzucanego czynu,

W konkluzji wniósł o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu ewentualnie obniżenie wysokości orzeczonej kary grzywny do 200 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie. Przedstawiona w środku odwoławczym argumentacja stanowi jedynie nieskuteczną polemikę z ustaleniami sądu I instancji.

Na wstępie – mając na względzie sformułowany w środku odwoławczym zarzut – stwierdzić należy, że obraza przepisów prawa materialnego (art. 438 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.) polega na błędnym zastosowaniu lub niezastosowaniu przepisów prawa materialnego, gdy są to przepisy o charakterze stanowczym, tzn. nakazujące lub zakazujące stosowania przepisu prawa materialnego. To naruszenie może dotyczyć wadliwej oceny przesłanek przypisania odpowiedzialności karnej w zakresie bezprawności czynu, jego karalności, karygodności czy zawinienia. Należy zwrócić uwagę na to, że kwestia karalności wiąże się z kwalifikacją prawną czynu, czyli prawidłową subsumpcją ustalonego stanu faktycznego pod przepis ustaw karnych (zawierających przepisy o charakterze materialnym). Kwalifikacja prawna czynu to także forma popełnienia przestępstwa. Obraza prawa materialnego może także polegać na błędnej wykładni przepisu prawa, gdy skarżący uważa, że treść przepisu prawa materialnego rozumiana (interpretowana w określony sposób) powinna doprowadzić do zastosowania lub niezastosowania określonej normy prawnej (za: Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych. Komentarz i orzecznictwo, wyd. III, Wolters Kluwer 2016).

W niniejszej sprawie Sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni przepisu art. 57 k.k.s., co z resztą wynika z literalnego brzmienia tego przepisu stanowiącego, że karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlega podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku. Zatem aby wypełnić znamiona czynu – musi dojść do sytuacji, w której podatnik uporczywie nie wpłaca podatku. W niniejszej sprawie prawidłowo wyłożył sąd meriti, że z uwagi na uporczywość zachowania oskarżonego P. P. (1) została mu przypisana wina i został skazany za zarzucany mu czyn. Stąd też zastosowanie przepisu prawa materialnego było jak najbardziej prawidłowe, a zastosowanie literalnej wykładni nie przysparza trudności w jego interpretacji.

Odnosząc się już jednak do meritum, zawarty w apelacji zarzut sprowadza się raczej do błędnego zdaniem skarżącego ustalenia przez sąd I instancji, że zachowanie oskarżonego nosi znamiona uporczywości, który to błąd mógłby być wynikiem błędnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, a więc wykraczającej poza ramy art. 7 k.p.k. Zdaniem Sądu odwoławczego dokonana przez Sąd meriti ocena postępowania oskarżonego P. P. (1) jest jak najbardziej prawidłowa. Jak już podkreślono z uporczywością mamy do czynienia kiedy pomimo obiektywnej możliwości wykonania obowiązku, podatnik go ignoruje, inaczej mówiąc jego nastawienie psychiczne jest takie, że powstrzymuje go od spełniania obowiązku podatkowego.

Inaczej mówiąc wykroczenie uporczywego naruszania terminu wpłaty podatku ujęte w art. 57 § 1 k.k.s. polega na uporczywym nie wpłacaniu w terminie dowolnego podatku, a ta uporczywość przejawia się w wielokrotnym naruszeniu obowiązku terminowej wpłaty podatku, pomimo możliwości dokonania wpłaty. O uporczywości należy mówić wówczas, gdy uchylanie się ma charakter powtarzalny lub utrzymujący się przez długi okres (znaczenie takie słowa „uporczywy” wynika ze Słownika języka polskiego), a przy tym zabarwiony ujemnie z powodu złej woli sprawcy, to jest gdy ignoruje swój obowiązek, pomimo że ma obiektywnie możliwość jego wykonania. Sąd odwoławczy podziela tym samym pogląd przytoczony przez sąd meriti wynikający z postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 11/13 (OSNKW 2014/1/3). Interpretując to znamię należy zatem ocenić czy dane zachowanie jest uporczywe – a więc powtarzające się lub trwające długi okres, a przy tym powiązane z negatywnym nastawieniem psychicznym do wypełnienia tego obowiązku.

Jednocześnie trudności finansowe nie mogą powodować uchylenia od odpowiedzialności za niepłacenie uporczywe podatków. W takim przypadku, każdy przedsiębiorca mógłby się tłumaczyć niepłaceniem podatków w związku z trudnościami finansowymi, co powodowałoby, że przepis ten byłby martwy. Szczególnie, że nie jest niczym nadzwyczajnym to, że niełatwo jest prowadzić działalność gospodarczą i łatwo jest w związku z tym popaść w kłopoty finansowe. Jednocześnie, osoba prowadząca działalność gospodarczą, która ma kłopoty nie może przerzucać obowiązku płacenia w związku ze swoimi niepowodzeniami gospodarczymi na pozostałych podatników płacących należności w terminie oraz na Skarb Państwa.

W niniejszej sprawie oskarżony P. P. (1) nie podjął żadnych starań aby uregulować swoją sytuację w związku z nieopłacaniem podatku wynikającego z deklaracji VAT-7 i to przez okres niemal roku. Miał przecież możliwość zwrócić się o rozłożenie na raty zaległego podatku, modyfikację terminu płatności czy nawet ubiegać się o umorzenie tej zaległości. Nie podjął w tym czasie także próby spłaty. Jedynie zlikwidował prowadzoną działalność gospodarczą oraz wyjechał za granicę. Nie sposób zatem zgodzić się z autorem apelacji, który wskazuje, że ponieważ P. P. nie zapłacił podatku tylko za jeden miesiąc – marzec 2016 roku, to nie można mówić o popełnieniu przez niego wykroczenia z art. 57 § 1 k.k.s. Wreszcie brak podjęcia jakichkolwiek działań w kierunku jego uiszczenia świadczy o tym, że oskarżony nie miał zamiaru zapłacić podatku VAT w kwocie 29.350 złotych, a przy tym likwidacja prowadzonej działalności gospodarczej nie może zwalniać z obowiązku ponoszenia obciążeń związanych z okresem jej prowadzenia.

Nie ulega zatem najmniejszej wątpliwości, że Sąd meriti prawidłowo ustalił, że w niniejszej sprawie P. P. (1) dopuścił się zarzucanego mu czynu, bowiem jego zachowanie nosiło znamiona uporczywości. W pełni zasadnie został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 57 k.k.s., co wiązało się z koniecznością wymierzenia mu kary grzywny jak za wykroczenie skarbowe.

Ponieważ apelację co do winy uznaje się również za apelację co do kary zaszła konieczność merytorycznego odniesienia się do kwestii wymierzonej P. P. (1) kary grzywny. Z rażącą niewspółmiernością kary – a tylko w wypadku tego rodzaju niewspółmierności byłyby podstawy do wzruszenia zaskarżonego wyroku – mamy do czynienia wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że wystąpiła wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej, w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary. Nie chodzi tu przy tym o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary ale o różnicę tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać byłoby można – również w potocznym tego sława znaczeniu – „rażąco” niewspółmierną, tj. niewspółmierną w stopniu nie dającym się zaakceptować ( zob. OSNPG 1974 / 3-4 / 51; OSNPK 1995 / 6 / 18). Sytuacja taka, zdaniem Sądu Odwoławczego, w niniejszej sprawie jednak nie zachodzi. Zdaniem Sądu Okręgowego zawarta w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego jest prawidłowa i zasługuje na aprobatę, gdyż w odpowiedni sposób uwzględnia ona elementy o których mowa w treści art. 48 § 1 k.k.s. Oceniając wysokość wymierzonej P. P. (1) kary grzywny stwierdzić należy, że nie może ona zostać uznana za rażąco niewspółmierną. Wymierzona kara stanowi represję stwarzającą realne możliwości na osiągnięcie korzystnych efektów poprawczych w stosunku do oskarżonego. Orzeczona kara winna zadośćuczynić także wymogom prewencji generalnej, wpływając korzystnie na kształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji oskarżonego, na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok jako w pełni słuszny i trafny.

W związku z nieuwzględnieniem apelacji Sąd Okręgowy, na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s, zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa zryczałtowane wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 zł oraz wymierzył mu opłatę za II instancję w kwocie 400 zł nie znajdując podstaw do zwolnienia go z obowiązku ich uiszczenia