Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa J. M.

M. M.

przeciwko (...) S.A.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, podwyższenie renty,

1. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. M. - całkowicie ubezwłasnowolnionego reprezentowanego przez opiekuna prawnego matkę M. M. tytułem zadośćuczynienia kwotę 132.000,00 zł (sto trzydzieści dwa tysiące złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 lutego 2016 roku do dnia zapłaty;

2. podwyższa rentę należną powodowi J. M. - całkowicie ubezwłasnowolnionemu reprezentowanemu przez opiekuna prawnego matkę M. M. od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. przyznaną decyzją z dnia 29 kwietnia 2002 roku sygn. akt SLSZ 10/712/00/01/0, podwyższoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 29 grudnia 2003 roku w sprawie sygn. akt I C 89/02 do kwoty po 600,00zł (sześćset złotych) miesięcznie, następnie podwyższoną decyzją pozwanego z dnia 30 września 2014 roku do kwoty po 1.154,00 zł (jeden tysiąc sto pięćdziesiąt cztery złote) miesięcznie do kwoty po 2.350,00 zł (dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt złotych) miesięcznie poczynając od stycznia 2016 roku pozostawiając warunki płatności bez zmian z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3. oddala powództwo w pozostałej części;

4. nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 2.320,60 zł (dwa tysiące trzysta dwadzieścia złotych 60/100) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa;

5. nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 7.532,00 zł (siedem tysięcy pięćset trzydzieści dwa złote) tytułem brakującej opłaty od pozwu od uiszczenia, której powód został zwolniony i zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa od uwzględnionej części powództwa;

6. nie obciąża powoda J. M. - całkowicie ubezwłasnowolnionego reprezentowanego przez opiekuna prawnego matkę M. M. kosztami procesu.

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Sygn. akt I C 1015/17

UZASADNIENIE

Pełnomocnik powoda w pozwie z dnia 02.08.2017 roku wnosił o:

1. zasądzenie od pozwanego (...) S.A. na rzecz powoda J. M. kwoty 400.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 lutego 2016 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w oparciu o treść art. 444 § 1 k.c.,

2. zasądzenie od pozwanego (...) S.A. na rzecz powoda J. M. kwoty 300.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 lutego 2016 r do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, a to na podstawie art. 445 § 1 k.c.

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda renty z tytułu zwiększonych potrzeb po 5.000,00 zł miesięcznie płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca począwszy od stycznia 2016 r., wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

4. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.(k.3-18)

W odpowiedzi na pozew z dnia 6.10.2017 r. pozwany nie uznał powództwa wnosząc o jego oddalenie i zasadzenie na rzecz strony pozwanej od powoda kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając swoje stanowisko pełnomocnik pozwanego wskazał, że w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę między stronami doszło do zawarcia ugody w związku z powyższym dalej idące roszczenia powoda winny zostać oddalone. (k.58-60)

Pismem z dnia 20 września 2018 roku (k.157-158) pełnomocnik powoda popierał powództwo oraz sprecyzował, że do zawarcia ugody między stronami doszło 16 miesięcy od dnia wypadku, tj. w okresie, kiedy całokształt następstw zdarzenia szkodowego, w szczególności w aspekcie medycznym nie był znany, a co więcej w chwili zawarcia ugody powód był 5 letnim dzieckiem, co oznacza, że niemożliwym było dostateczne zweryfikowanie następstw zdarzenia szkodowego. Ponadto pełnomocnik powoda zmienił żądanie w zakresie renty i wnosił o podwyższenie renty z kwoty 1.154 zł dotychczas wypłacanej do kwoty 5.000 zł miesięcznie.

Pełnomocnik pozwanego nie wyraził zgody na cofniecie pozwu w zakresie żądania renty. ( k.157-158)

Na rozprawie w dniu 20 września 2018 roku strony podtrzymały swoje stanowiska.

Pełnomocnik powoda popierał powództwo i wnosił o zasądzenie kosztów.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lipca 2000 r. w miejscowości J. w województwie (...) sprawca zdarzenia - L. K., nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując pojazdem marki R. o numerze rejestracyjnym (...) wraz z naczepą o numerze rejestracyjnym (...) rozwinął nadmierną prędkość niedostosowaną do warunków drogowych i atmosferycznych, w wyniku czego na ostrym prawostronnym łuku drogi doprowadził do zjazdu ciągnionej naczepy na lewy pas ruchu, a następnie do jej zderzenia z prawidłowo nadjeżdżającym z przeciwka pojazdem marki C. o numerze rejestracyjnym (...), kierowanym przez P. M. - ojca powoda. Wskutek przedmiotowego zdarzenia powód J. M., będący pasażerem pojazdu marki C., odniósł wielonarządowe obrażenia, w tym złamanie kości czaszki, stłuczenie mózgu i pnia mózgu, złamanie obojczyka lewego, krwiaki w płatach czołowych oraz wodogłowie pourazowe. W chwili wypadku powód miał 4 lata, podróżował razem z rodzicami na wczasy.

Bezpośrednią i zarazem jedyną przyczyną wystąpienia analizowanego wypadku drogowego były błędy w taktyce jazdy popełnione przez kierującego pojazdem marki R. o numerze rejestracyjnym (...) wraz z naczepą o numerze rejestracyjnym (...) L. K..

Wina sprawcy zdarzenia została potwierdzona prawomocnym wyrokiem karnym skazującym wydanym przez Sąd Rejonowy w Opocznie Wydział II Karny z dnia 26 września 2001 r. w sprawie o sygnaturze akt II K120/01.

( dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 26 września 2001 r. k. 23-24, dokumenty zawarte w aktach Sądu Rejonowego w Opocznie sygn. akt II K120/01, w tym wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 26 września 2001 r.)

Sprawca wypadku w dacie zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, posiadał ważną polisę OC posiadaczy pojazdów w (...) S.A.

(okoliczność niesporna)

Wskutek wypadku, powód został w trybie pilnym hospitalizowany na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Wojewódzkiego Szpitala w L., gdzie przebywał od dnia 17 lipca 2000 r. do dnia 2 sierpnia 2000 r. Powód przy przyjęciu był nieprzytomny, z niewydolnym oddechem, we wstrząsie urazowym, z widocznym krwawieniem z ucha lewego oraz noso-gardła. W trakcie pobytu w szpitalu u powoda stwierdzono złamanie kości czaszki, stłuczenie mózgu i pnia mózgu, wgniecenie kości pokrywy czaszki okolicy skroniowo - ciemieniowej po lewej stronie, złamanie obojczyka lewego, niedowład lewostronny, krwiaki w płatach czołowych oraz wodogłowie pourazowe. U powoda wykonano zabieg kraniektomii odbarczającej, wykonano tracheotomię, a także w związku z wysoką gorączką u powoda zastosowano płytką tracheostomię. W dniu 28 lipca 2000 r. u powoda wykonano trepanopunkcię w okolicy czołowej obustronnie i założono dreny celem odbarczenia wodniaków okolicy czołowej, które usunięto po trzech dniach.

W dniu 2 sierpnia 2000 r. powoda w stanie ciężkim przewieziono na Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Medycznej Instytutu Centrum (...) w Ł.. U powoda zdiagnozowano krwiaka śródmózgowego w lewej okolicy czołowej oraz wodogłowie zewnętrzne. Powoda poddano zabiegowi odbarczenia krwiaka, założenia drenażu zewnętrznego oraz plastyki opony twardej po stronie prawej. W stanie średniociężkim z objawami zaburzeń wegetatywnych powód został przyjęty do Kliniki (...). W trakcie pobytu powód wymagał kilkukrotnych zmian drenażu, a nadto ujawniła się u niego infekcja płuc oraz dróg moczowych, wobec czego wszczepiono mu zastawkę komorowo - otrzewnową.

W lutym 2001 r. powód został poddany operacji wszczepienia płytek w obie okolice skroniowo- ciemieniowe celem uzupełnienia ubytków kraniektomijnych. Następnie, w lipcu 2001 r. u powoda wykonano zabieg operacyjny podniesienia płata kostnego i wszczepienia płytek tytanowych. W czerwcu 2003 r. u powoda zaistniała konieczność ponownego wykonania kranioplastyki skroniowo-ciemieniowej, obustronnej, wobec niepełnego wygojenia po poprzednio wykonanej plastyce (luty 2001 r.) Od czasu ostatniej operacji powód przez cały czas pozostaje pod opieką lekarzy specjalistów z Instytutu Centrum (...) w Ł..

( dokumentacja medyczna k.25-30 )

W wyniku zdarzenia szkodowego powód do chwili obecnej pozostaje upośledzony umysłowo w stopniu znacznym.

Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 kwietnia 2014 r., powód został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, przy czym data powstania niezdolności do pracy istnieje od 17 lipca 2000 r. Nadto, powód jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, co potwierdza orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 11 września 2015 r. Powód jest osobą z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy, wymagającą w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, co oznacza całkowitą zależność powoda od otoczenia, polegająca na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, karmienia, wykonywania czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem.

Do chwili wypadku J. M. rozwijał się pod względem psychicznym - zarówno intelektualnie jak i osobowościowo - prawidłowo. Wypadek w 4 r. życia z poważnym urazem czaszkowo - mózgowym spowodował regres w rozwoju umysłowym dziecka, który dziś skutkuje deficytem intelektualnym na poziomie upośledzenia w stopniu znacznym i głęboką charakteropatią. W/w zaburzenia czynią powoda niezdolnym do samodzielnej egzystencji, wymagały także całkowitego ubezwłasnowolnienia go, a obowiązki opiekuna prawnego powierzono jego matce M. M..

Naukę powód rozpoczął w szkole masowej ( nauczanie indywidualane), do IV klasy szkoły podstawowej uczył się w szkole masowej, a następnie z uwagi na problemy z pamięcią, skupieniem, relacji z rówieśnikami został przeniesiony do szkoły specjalnej w O., gdzie kontynuował naukę do 2016 roku. Uczęszczał również do szkoły przysposabiającej do pracy przy Specjalnym Ośrodku Szkolno- (...). Obecnie nie kontynuuje nigdzie nauki, nie pracuje.

(dowód: Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 kwietnia 2014 r. k.35, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 11 września 2015 r. k.36, opinia szkoły specjalnej k.37-38, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego k.39-40, postanowienie o ustanowieniu opiekuna prawnego k.21, zaświadczenie k.22 )

Powód J. M. cierpi na encefaloapatię pourazową po urazie czaszkowo-mózgowym z dnia 17.07.2000r., niedowład spastyczny lewostronny, pourazowe, obwodowe porażenie prawego nerwu twarzowego, obniżenie sprawności intelektualnej w stopniu znacznym, neurogenne wydrążenie stopy lewej oraz neurogenny pęcherz moczowy.

Uraz czaszkowo-mózgowy doznany przez badanego w wypadku komunikacyjnym z dnia 17.07.2000r. był powikłany: złamaniem kości przedniego i środkowego dołu czaszki, złamaniem kości skroniowej i ciemieniowej lewej z wgłobieniem, stłuczeniem mózgu i pnia mózgu oraz obrzękiem mózgu, powietrzem w jamie czaszki oraz wodogłowiem pourazowym, ewakuacją wodniaków pourazowych.

W wyniku doznanych obrażeń J. M. wielokrotnie był leczony operacyjnie neurochirurgicznie. Obecnie i w przyszłości wymaga pomocy i opieki osób trzecich w wymiarze 6h/dobę. Na zakres opieki osób trzecich składają się: zakupy (chory nie zna nominałów pieniędzy), przygotowywanie posiłków, dbanie o higienę, ubieranie się, sprzątanie, załatwienie bardziej skomplikowanych spraw w domu i poza domem np.: pranie, prasowanie, załatwianie spraw na poczcie oraz opieka po wyjściu z domu. Chory wymaga zwiększonej opieki rehabilitacyjnej ze względu na niedowład spastyczny kończyn lewych z wydrążoną neurogennie stopą, która powoduje między innymi ból u badanego. Ze względu na stwierdzoną obniżoną sprawność intelektualną w stopniu znacznym wymaga on pomocy osób trzecich w samodzielnej egzystencji.

Uszczerbek na zdrowiu z powodów neurologicznych oceniony według tabeli norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu (...) wynosi według punktu 9a- ciężkie zaburzenia psychiczne i neurologiczne uniemożliwiające samodzielną egzystencję - 85%.

Rokowania na przyszłość powoda w związku z encefalopatią po przebytym urazie są raczej złe. Chory osiągnął dorosłość, ukończył naukę w szkole specjalnej i jest upośledzony w stopniu znacznym. Szanse na zmniejszenie deficytów psychologiczno-ruchowych są w tym wieku i późniejszym żadne. Zwiększone potrzeby chorego w zakresie rehabilitacji polegają min. na masażach lewej strony ciała ze względu na gotowość do rozwoju spastyki kończyn lewych. Rozmowy z chorym oraz różne ćwiczenia pamięci mogą utrzymać istniejący deficyt intelektualny na dotychczasowym poziomie.

(dowód: opinia biegłego neurologa A. P. k. 112-115)

J. M. cierpi na zespół psychoorganiczny pourazowy z charakteropatią i deficytem intelektu na poziomie upośledzenia umysłowego w stopniu znacznym. Wypadek skutkował nieodwracalnymi stratami w życiu powoda, praktycznie pozbawił go z psychologicznego punktu widzenia normalnego życia, tj. możliwości ukończenia normalnej szkoły, zdobycia zawodu, wykonywania pracy, usamodzielnienia się, założenia rodziny itd. Powód nie czyta, nie pisze. Pod względem umysłowym, emocjonalnym i społecznym nie osiągnie poziomu rozwoju przekraczającego poziom 6-letniego dziecka.

J. M. wymaga całodobowej pomocy i opieki osoby drugiej z powodu zaburzeń psychicznych, będących skutkiem doznanego urazu mózgu. Rokowania co do wyleczenia i prognoza psychospołeczna- negatywne.

Mając na względzie poziom psychopatologii, wynikającej z doznanego w wyniku wypadku trwałego uszkodzenia (...), z przyczyn psychiatrycznych należy podwyższyć wskazany przez biegłą neurolog uszczerbek z punktu 9 a obowiązującego rozporządzenia Ministra Pracy i (...). z 18.12.2002r. [ Zaburzenia neurologiczne i psychiczne uwarunkowane organicznie a) otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielną egzystencję z 85% na 100%.

( dowód: opinia biegłej psycholog M. P. k.131-134 )

Powód urodził się jako zdrowe dziecko, rozwijał się prawidłowo, nie miał żadnych większych i poważniejszych problemów zdrowotnych. Samodzielnie zaczął siedzieć około 6 miesiąca życia, chodził przed ukończeniem roku. Mając rok wypowiadał pierwsze słowa. Do czwartego roku życia mówił płynnie. Obecnie powód J. M. ma 22 lata , nie uczy się, nie pracuje, wymaga całodobowej pomocy i opieki osoby drugiej z powodu zaburzeń psychicznych, będących skutkiem doznanego urazu mózgu, a rokowania co do wyleczenia i prognoza psychospołeczna są negatywne. Powód mieszka razem z rodzicami, siostrą i jej rodziną w jednym domu. W wyniku wypadku z 17 lipca 2000 roku powód do chwili obecnej pozostaje upośledzony umysłowo w stopniu znacznym. Powód pozostaje całkowicie niezdolny do pracy, przy czym data powstania niezdolności do pracy istnieje od 17 lipca 2000 r. Nadto, powód jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, co potwierdza orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 11 września 2015 r. Z treści ww. orzeczenia wynika wprost, że powód jest osobą z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy, wymagająca w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, co oznacza całkowita zależność powoda od otoczenia, polegająca na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, karmienia, wykonywania czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem.

Powód do dnia dzisiejszego cierpi na niedowład połowiczny lewostronny oraz porażenie nerwu VII twarzowego, co przejawia się w asymetrii twarzy, opadającym kąciku ust, policzku i brwi. Doznany przez powoda niedowład połowiczny lewostronny doprowadził do powstania u powoda problemów z kręgosłupem oraz wady postawy. Powód ma krótszą lewą nogę, a jego lewa stopa jest końsko-szpotawa, a nadto krótsza o ok. 2 cm od stopy prawej. W 2017 roku przeszedł w związku z tym kolejną operację. Co więcej, związku z wadą wzroku, u powoda istnieje konieczność używania okularów korekcyjnych.

( dowód: opinia z dnia 6 września 2006 r. k.33, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 kwietnia 2014 r; Orzeczenie o stopniu, niepełnosprawności z dnia 11 września 2015 r., opinia z dnia 10 stycznia 2012 r; k.37, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z dnia 24 kwietnia 2012 r.k.39, opinia psychologiczna z dnia 27 listopada 2013 r. k.41)

Od dnia wypadku 24 godzinną opiekę nad powodem sprawuje matka powoda- M. M., która z uwagi na chorobę syna i konieczność sprawowania nad nim opieki zrezygnowała z pracy. Zaraz po wypadku M. M. przez okres 3 lat przebywała na urlopie wychowawczym. Po tym okresie zwolniła się z pracy i podjęła pracę na pół etatu trochę w szpitalu trochę w aptece. Z uwagi na ciągle rosnące potrzeby i wymagania syna oraz konieczność nieustannej opieki zrezygnowała z pracy i od chwili ukończenia przez powoda 17 roku życia przebywa na zasiłku opiekuńczym z MOPS-u. Wysokość zasiłku to około 1406,00 zł miesięcznie. J. M. jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, z naruszona sprawnością organizmu, niezdolny do pracy, wymagająca w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, co oznacza całkowitą zależność powoda od otoczenia. Wszystkie czynności polegające na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej, karmienia, wykonywania czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem spoczywają na jego matce M. M..

Mimo dorosłego wieku, powód rozumie zaledwie podstawowe polecenia słowne, lecz wymaga ich wielokrotnego powtarzania. Nie posiada umiejętności czytania, rozpoznaje co prawda litery alfabetu, lecz nie posiada umiejętności syntetyzowania dłuższych wyrazów. Nie posiada umiejętności pisania, działania matematyczne w zakresie 10 wymagają pomocy osób drugich. Nie zna w kolejności nazw miesięcy, ani dni tygodnia. Nie jest samodzielny w zakresie poruszania się środkami komunikacji, nie zna swoich danych personalnych, nie umie samodzielnie zadbać o swoje zdrowie i korzystać z usług medycznych. Nie zna wartości pieniędzy. Ma ograniczoną orientację co do czasu i miejsca, ograniczoną zdolność przewidywania konsekwencji podejmowanych przez siebie działań, samodzielnej organizacji pracy, wymaga stałej opieki matki. Interesuje się sportem- siatkówką.

Powód boi się wychodzić sam z domu, jest skryty, zamknięty, wrogo nastawiony do świata. Nie może porozumieć się z rodzeństwem zwłaszcza z siostrą, jest zazdrosny o jej dzieci. Ma pretensje o to co się stało.

Obecnie powód otrzymuje rentę od pozwanego w wysokości 1154,00 zł, która wystarcza na skromne życie, leki opłaty za rehabilitację. Ponadto powód otrzymuje rentę socjalną z ZUS w wysokości ok. 800,00 zł. Powód korzysta zarówno z rehabilitacji prywatnej z (...) , jak i rehabilitacji w ramach NFZ np. w maju 2018 roku około 6 razy. Odpłatnie matka co 3 miesiące wykupuje powodowi 3 zabiegi po 10 w serii ( koszt 340 zł) . W październiku 2016 roku powód chodził na ćwiczenia całego ciała ( koszt około 700 zł). Ostatnio powód był na rehabilitacji w lipcu, wcześniej był w maju i lutym 2018 roku. W listopadzie 2017 roku powód przeszedł operację wyprostowania i wydłużenia ścięgien nogi.

Powód nie jest pampersowany.

M. M. nie korzysta z pomocy opiekunki, pielęgniarki itp. Powód bezpiecznie czuje się tylko z matką, w jej towarzystwie i pod jej opieką. Samego zostawia go ewentualnie na 2 godziny, kiedy musi wyjść do sklepu czy do lekarza. Powód nie jest akceptowany przez otaczające go środowisko. Został już kiedyś pobity w parku, jest wyśmiewany. Matka podaje mu wszystkie leki, szykuje jedzenie, ubranie, kąpie, jeździ do lekarza, na rehabilitację. J. M. ma nadciśnienie i przyjmuje z tego powodu leki. Łączny koszt wszystkich leków łącznie z szamponami pielęgnacyjnymi i maściami to około 150 zł. Powód korzysta z dofinansowania z (...). Około 2 lata temu była to kwota 500 zł na zakup orbitreka, którego łączna kwota zakupu to 2.000zł, resztę kwoty zakupu 1500 zł dopłaciła matka powoda. Ponadto powód kilka razy skorzystał z pomocy (...) w dopłacie do turnusów rehabilitacyjnych. Około 2 lata temu była to pomoc w wysokości około 500-700 zł. Całkowity koszt takiego turnusu to około 1400 zł, a taki z prawdziwego zdarzenia około 3000 zł. Powód korzystał z półwczasów nad morzem za 1400 zł na 1 osobę, obecny koszt to 2400zł. Rehabilitacja na NFZ przysługuje powodowi bez limitu. W październiku powodowi przysługiwać będą 4 zabiegi rehabilitacyjne po 10 razy. Dodatkowo co 2 miesiące powód ma wizyty u neurologa w Ł.. Prywatnie powód leczy się u neurochirurga. Wizyty odbywają się 3 razy w roku. Koszt pierwszej wizyty wynosi 150 zł kolejnych po 70 zł. Raz na 2 lata synowi należy się za darmo tomograf i rezonans. Przed operacją powód korzystał z wizyt u ortopedy w Ł. koszt około 150 zł. Na wizyty powód jeździł z matka . Korzystali, albo z komunikacji miejskiej, albo z pomocy znajomych, albo zawoził ich ojciec powoda.. Powód ma problem z jelitami: ma kolki jelitowe, problemy z trawieniem. Z tego powodu jest na diecie lekkostrawnej, lubi jeść jogurty i produkty drobiowe.

Powód wraz z matką jest uprawniony do zniżek komunikacyjnych, koszt biletu dla dwojga to 5,50 zł. Powód porusza się normalnie, chodzi. Powód ma pamięć krótkotrwałą, nie ogląda filmów, bo nic z nich nie rozumie, jedyne co go interesuje to siatkówka, nie poznaje ludzi, mówi niewyraźnie.

Ojciec powoda ma problemy zdrowotne (problemy z pamięcią). Z tego tytułu przebywa na rencie ( renta w wysokości około 940 zł) , a dodatkowo pracuje w zakładzie pracy chronionej z wynagrodzeniem około 1500 zł. Rodzice powoda prowadzą osobne gospodarstwa domowe. Węgiel kupują na pół, za energie elektryczną płacą na zmianę.

Kwotę 80.000,00 zł wypłaconą przez pozwanego tytułem zadośćuczynienia rodzice powoda otrzymali w 2001 roku i przeznaczyli na leczenie i utrzymanie.

(zeznania M. M. k.76 verte -77 minuty od 00.15.06-00.56.04 oraz k.160-162 minuty od 00.10.05 do 00.51.47)

Powód wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczeń tytułem odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty.

Pozwany przeprowadził postepowanie likwidacyjne.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 06.11.2001 roku strony zawarły ugodę dotyczącą zadośćuczynienia na podstawie, której pozwany wypłacił na rzecz małoletniego powoda kwotę 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w wypadku drogowym z dnia 17 lipca 2000 roku.

Ugoda nie obejmowała roszczeń o odszkodowanie i rentę. (par. 6 ugody)

W paragrafie 4 ugody M. M. i jej zawodowy pełnomocnik oświadczyli, iż powyższa kwota całkowicie zaspokaja zadośćuczynienie dla J. M. zarówno obecne jak i mogące powstać w przyszłości, w związku z czym zrzekają się dalszych roszczeń z tytułu zadośćuczynienia w stosunku do odpowiedzialnego cywilnie jak i jaki i jego ubezpieczyciela tj. (...) S.A.

Matka powoda nie miała zgody Sądu Rodzinnego na zawarcie takiej ugody. W czasie podpisywania ugody była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata.

(dowód: ugoda k. 68, okoliczności bezsporne)

Pozwany wypłacił po wypadku w 2001 roku na rzecz powoda kwotę 12.011,00 zł tytułem odszkodowania oraz wypłacał comiesięczną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb od dnia 1 listopada 2001 roku.

Pozwany przyznał powodowi rentę na zwiększone potrzeby od 1.11.2001 r. po 200,00 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy w Opocznie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2003 roku w sprawie sygn. akt IC 82/02 podwyższył powodowi J. M. rentę z kwoty po 200zł miesięcznie do kwoty po 600,00 zł miesięcznie, oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał, że z uwagi na konieczność dalszego leczenia neuropsychicznego, neuropsychiatrycznego, neurologicznego na pokrycie zwiększonych potrzeb powoda potrzebna jest wyższa kwota, aniżeli kwota 200 zł. Sąd Rejonowy wskazał, że w skład przyznanej powodowi renty wchodzą: koszty dojazdu co najmniej 4 razy w miesiącu (koszt jednego wyjazdu to około 50 zł) , koszty rehabilitacji wykonywana w domu z uwagi na dobro chorego dziecka ( 200 zł miesięcznie), koszty żywienia z odpowiednią wartością kaloryczną i witaminową( 100 zł), a także koszty kupna pomocy naukowych i zabawek( 100 zł) , 100 zł na leki. Co dało kwotę 700 zł, a mając na względzie fakt, że powód otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny Sąd zasądził rentę na zwiększone potrzeby powoda w wysokości 600 zł miesięcznie .

Od 1.09.2011 r. renta została podwyższona dobrowolnie przez pozwanego do kwoty po 894,00 zł, od 1.01.2012 r. do kwoty 1024,00 zł, od 1.01.2013 r. do kwoty 1087,00zł i od 1.01.2014 r. i na przyszłość do kwoty 1154,00 zł.

Renta w wysokości 1154,00zł jest nadal wypłacana. Jako składowe renty z tytułu zwiększonych potrzeb pozwany wskazał koszty opieki i pomocy osób trzecich ustalone na 35 godzin tygodniowo tj. 140 godzin miesięcznie , natomiast stawkę za godzinę ustalono na 6 zł w roku 2011, po 7, 8 zł w latach 2012-2013 oraz w roku 2014 po 8 zł . Koszty te ustalono w oparciu o najniższe wynagrodzenie i pomniejszone w poszczególnych latach o wysokość zasiłku pielęgnacyjnego, który przysługuje osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat jeżeli legitymuje się orzeczeniem nawet o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, który przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy.

Następnie koszty leków przyjęte szacunkowo w poszczególnych latach na kwotę po 40 zł miesięcznie, leki jakie powinien zażywać J. M. to F., I., a ich łączny koszt to 33 zł. Koszty przejazdów łącznie oszacowano na 200 zł w skali miesiąca. J. M. porusza się komunikacją miejską w towarzystwie opiekuna, korzystając ze zniżki jaka im przysługuje tj. 76% na przejazd przy zakupie biletu miesięcznego. Koszt biletu miesięcznego w O. to ok. 76,80 zł , po uwzględnieniu zniżki 16,80 x 2 daje koszt 33,60 zł.

Dodatkowo przyjęto szacunkowo kwotę 160 zł stanowiącą koszty dojazdu do (...) w Ł., z załączonej dokumentacji wynika , że wizyty odbywają się z różną częstotliwością np. cztery razy w miesiącu. Rozliczenie kwot należnych i wypłaconych w okresie od 1 września 2011 roku do 30 września 2014 roku wykazało konieczność dopłaty kwoty 17.094,00 zł.

(dowód: wyrok k.61-62, pismo k.63, pismo k.64, rozliczenie kosztów k.65,66,67, ugoda k.68, zeznania opiekuna powoda k.77 od minuty 00.26.23 do 00.29.00, pismo k.164 i 165, dokumenty zawarte w aktach Sądu Rejonowego w Opocznie sygn. akt IC 82/02 w tym wyrok z uzasadnieniem z dnia 29 grudnia 2003 roku k. 209-112)

Od dnia 22 marca 2014 roku J. M. jest uprawniony do renty socjalnej. Powód obecnie otrzymuje rentę socjalną w kwocie 724,40zł.

( dowód: pismo ZUS k. 84, decyzja ZUS k.85-86)

Renta na zwiększone potrzeby w wysokości 1.154,00zł jest nadal wypłacana przez pozwanego.

(okoliczność bezsporna)

Na powoda wypłacany jest zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153,00zł. Matka powoda pobiera świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 1.406,00zł.

(dowód: zaświadczenie MOPS k. 72)

Sąd ocenił i zważył co następuje:

Powództwo jest częściowo zasadne.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest zaistnienie opisanego wyżej wypadku, jak również obowiązek naprawienia powstałej w wyniku tego wypadku szkody przez pozwanego. W toku postępowania pozwany nie kwestionował swej odpowiedzialności.

Wskazać należy, iż posiadacze pojazdów mechanicznych podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej. Stosownie do art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124 poz. 1152 z późn. zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie z art. 35 tejże ustawy, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. W tym miejscu należy zwrócić także uwagę na przepis art. 36 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Odpowiedzialność samego posiadacza pojazdu oparta jest natomiast na przepisie art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. Stosownie do treści art. 436 § 1 zd. 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w artykule poprzedzającym ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Należy zatem odnieść się w tym miejscu do przepisu art. 435 § 1 k.c., stosownie do którego prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Podkreślić należy zatem, że w przypadku samoistnego posiadacza pojazdu mechanicznego ustawodawca przewidział w art. 436 k.c. w zw. z art. 435 k.c. zaostrzony reżim odpowiedzialności, oparty o konstrukcję odpowiedzialności na zasadzie ryzyka.

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia, odszkodowania, renty jest art. 445 § 1 KC w zw. z art. 444 KC.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 KC w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

§ 2. Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W myśl art. 445 § 1 KC w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Uszkodzenie ciała jest to naruszenie integralności cielesnej pozostawiające ślady zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, tj. uszkodzenie narządów wewnętrznych. Rozstrój zdrowia natomiast to inne postaci zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu, np. choroba psychiczna.

Pojęcie szkody nie zostało ustawowo zdefiniowane i w związku z tym w doktrynie i orzecznictwie pojawiły się istotne rozbieżności, co do zakresu tegoż pojęcia. Według T. D. szkodą jest każdy uszczerbek w prawnie chronionych dobrach, z którym to ustawa wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej (vide: Kodeks Cywilny, Komentarz Tom I pod redakcją K. Pietrzykowskiego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 1997, s.633). Natomiast według Z. R. na podstawie reguł języka powszechnego, a także na podstawie niektórych szczególnych przepisów prawnych można najogólniej stwierdzić, że określenie to odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swojej woli (Z. Radwański, Zobowiązania – część ogólna, Wydanie III, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001, s.83)

Zarówno w języku potocznym, jak i w wyrażeniach normatywnych występuje pojęcie krzywdy (np.: w KC uszczerbek typu niemajątkowego określony został mianem krzywdy, a suma pieniężna przeznaczona na złagodzenie tej krzywdy zadośćuczynieniem jako uszczerbku w dobrach niemajątkowych.

Zgodnie z treścią przepisu art. 361 § 1 KC „zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła”. Przepis ten jest wyrazem teorii zwanej w literaturze adekwatnym związkiem przyczynowym.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie oczywistym jest, iż szkoda jakiej doznał powód pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 17 lipca 2000 roku.

Celem zadośćuczynienia jest zrekompensowanie osobie poszkodowanej krzywdy doznanej wskutek cierpień fizycznych (bólu i innych dolegliwości) oraz cierpień psychicznych (ujemnych uczuć przeżywanych w związku z doznanymi cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia). W kodeksie cywilnym nie sprecyzowano pojęcia „odpowiedniej sumy” i suma ta podlega ocenie Sądu w realiach konkretnej sprawy w granicach swobodnej oceny Sądu.

Oceniając wysokość przyjętej sumy zadośćuczynienia jako „odpowiedniej” Sąd korzysta z daleko idącej swobody, nie mniej jednak nie może to być suma rażąco odbiegająca od zasądzonych w analogicznych przypadkach (wyrok SN z 11 lipca 2000 r., II CKN 1119/98, Lex nr 50884). Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 §1 kc w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazany przez kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawić jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość….. (vide : wyrok SN z 22 kwietnia 1985 r., II CR 94/85). Zadośćuczynienie ma przede wszystkim mieć walor kompensacyjny, a więc jego wysokość nie może być symboliczna, lecz musi mieć jakąś wartość ekonomicznie odczuwalną, ale przy uwzględnieniu rozmiaru krzywdy musi wysokość zadośćuczynienia być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętej stopie życiowej społeczeństwa (vide : wyrok Sądu Najwyższego z 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, Lex nr 52766). Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, w związku z czym winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (vide : wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 1977 r. w sprawie IV CR 266/77). Dla wysokości zadośćuczynienia istotne znaczenie mają: wiek poszkodowanego, rodzaj doznanych obrażeń, nasilenie i czasokres trwania cierpień jak i skutki uszkodzenia ciała w zakresie ogólnej zdolności do życia (wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1973 r. w sprawie II CR 50/73). Sąd oceniając krzywdę bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Bierze się pod uwagę ból, inne dolegliwości oraz negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami psychicznymi lub następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia np. w postaci wyłączenia od normalnego życia. Sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, wiek poszkodowanego oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Sąd podziela wnioski płynące z opinii biegłych. Powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie psychiatrycznych i neurologicznych w wysokości 100 %.

Należy jednak pamiętać, że procentowy rozmiar trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jest tylko jednym z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia innych okoliczności, jest to tylko pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego odszkodowania (por. wyr. SN z dnia 5.10.2005 r., sygn. akt I PK 47/05, opubl. (...)).

W wyroku z dnia 20 marca 2002 r. V CKN 909/00 Sąd Najwyższy stwierdził, że przewidziana w art. 444 k.c. krzywda, za którą sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienia moralne. Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c.

Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności, jakie z uwagi na treść art. 445 KC winny być uwzględnione przy ustaleniu odpowiedniej kwoty należnej osobie poszkodowanej tytułem zadośćuczynienia, a przede wszystkim powstałe u powoda obrażenia ciała, dolegliwości bólowe, konieczność rehabilitacji, fakt, że powód po wypadku ma wiele ograniczeń, jest niezdolny do pracy, niezdolny do samodzielnej egzystencji Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia należnego powodowi jest kwota 350.000zł. Zadośćuczynienie w tej wysokości w ocenie Sądu nie jest wygórowane, a jednocześnie jest świadczeniem na tyle wymiernym ekonomicznie, aby zrekompensować powodowi krzywdę.

W dniu 06.11.2001 roku strony zawarły ugodę dotyczącą zadośćuczynienia na podstawie, której pozwany wypłacił na rzecz małoletniego powoda kwotę 80.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę w wypadku drogowym z dnia 17 lipca 2000 roku.

Ugoda nie obejmowała roszczeń o odszkodowanie i rentę. (par. 6 ugody)

W paragrafie 4 ugody M. M. i jej zawodowy pełnomocnik oświadczyli, iż powyższa kwota całkowicie zaspokaja zadośćuczynienie dla J. M. zarówno obecne jak i mogące powstać w przyszłości, w związku z czym zrzekają się dalszych roszczeń z tytułu zadośćuczynienia w stosunku do odpowiedzialnego cywilnie jak i jaki i jego ubezpieczyciela tj. (...) S.A.

Okolicznością bezsporną jest, że matka powoda nie miała zgody Sądu Rodzinnego na zawarcie w/w ugody. W czasie podpisywania ugody przedstawiciel ustawowy wówczas małoletniego powoda - matka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata.

Zdaniem Sądu nie można zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że cała ugoda jest nieważna z uwagi na brak zgody Sądu Rodzinnego na zawarcie tej ugody, a tylko paragraf 4 tej ugody, w którym M. M. i jej zawodowy pełnomocnik oświadczyli, iż powyższa kwota całkowicie zaspokaja zadośćuczynienie dla J. M. zarówno obecne jak i mogące powstać w przyszłości, w związku z czym zrzekają się dalszych roszczeń z tytułu zadośćuczynienia w stosunku do odpowiedzialnego cywilnie jak i jaki i jego ubezpieczyciela tj. (...) S.A., bowiem w świetle art. 101§3 KRO Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

Czynności dyspozycyjne podejmowane przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka takie jak zawarcie ugody, o ile nie mają charakteru wyłącznie przysparzającego, a zatem mogą zagrażać majątkowym interesom dziecka, należą do kategorii czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu w rozumieniu art. 101 § 3 KRiO.

Zrzeczenie się roszczeń odszkodowawczych w imieniu małoletnich dzieci wobec osoby zobowiązanej do wynagrodzenia szkody należy do kategorii czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątku dziecka i jego dokonanie bez zezwolenia sądu opiekuńczego prowadzi do nieważności czynności. (por. V ACa 26/15 - wyrok SA Gdańsk z dnia 20-05-2015, VI ACa 2015/15 - wyrok SA Warszawa z dnia 27-01-2017 opubl. L.)

Zdaniem Sądu czynność prawna dokonana przez przedstawiciela ustawowego polegająca na zrzeczeniu się roszczeń o zadośćuczynienie w imieniu małoletniego powoda jako sprawa przekraczająca zwykły zarząd bez zezwolenia sądu opiekuńczego jest nieważna.

Strona pozwana likwidując szkodę powstałą u powoda wypłaciła w 2001 roku kwotę 80.000zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie zawartej wówczas ugody, co było przysporzeniem majątku niezwykle potrzebnym na ówczesna chwilę na niezbędne leczenie i rehabilitacje i leczenie powoda, na co zgodnie z zeznaniami matki powoda wypłacone w kwocie 80.000,00zl zadośćuczynienie zostało w całości wykorzystane.

Zdaniem Sądu wypłacone zadośćuczynienie należało zwaloryzować w oparciu o minimalne wynagrodzenie, które od 01.01.2017 r. wynosi 1530zł netto (2.000,00 zł brutto) a w 2001 roku wynosiło 559,12zł netto (760,00 zł brutto).

Wypłacona przez pozwanego kwota 80.000zł w 2001 roku stanowiła wówczas 143,08 minimalnego wynagrodzenia, obecnie 143,08 razy 1530zł daje 218.912,40zł, a więc odejmując zwaloryzowane wypłacone zadośćuczynienie od kwoty należnej dzisiaj otrzymamy kwotę do zasądzenia w wysokości 132.000zł (350.000zł - .912,40zł, =131,088zł) i taką też kwotę brakującego zadośćuczynienia Sąd zasądził, oddalając powództwo w pozostałym zakresie jako niezasadne.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 KC.

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego przewidzianego w art. 445 KC ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Z charakteru bowiem świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. Stosownie bowiem do treści przepisu art. 482 § 1 KC, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności .

Jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania – to w myśl art. 455 KC, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Tak, więc w braku innych danych, co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia, termin ten określa jednostronnie wierzyciel. Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli, którego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego, przy czym dotychczasowe zobowiązanie bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym.

W judykaturze istniały rozbieżności stanowisk co do określenia daty wymagalności roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia. Zostały one omówione w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie sygn. akt I CSK 243/10, w którym jednocześnie wyrażono pogląd, że: „Terminem od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę może być w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu jak i dzień tego wyrokowania”. W uzasadnieniu cytowanego orzeczenia zwrócono uwagę na ugruntowane przez judykaturę stanowisko, że odsetki według stopy ustawowej należą się za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia i stanowią rodzaj rekompensaty typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wynikającego z pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Odsetki na podstawie art. 481 KC należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub 455 KC. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 KC.

W ocenie Sądu Najwyższego zawartej w uzasadnieniu cytowanego wyroku jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki należą się zgodnie z żądaniem, o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście należała się powodowi tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia.

Należy zwrócić uwagę, że ustawa o działalności ubezpieczeniowej nakłada na ubezpieczyciela określone obowiązki (art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 123, poz. 1151 z późn. zm.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 2009 r. sygnatura akt II CSK 257/ 09: "Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355 § 2 k.c.) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Obowiązku tego nie może przerzucić na inne podmioty, w tym uprawnionego do odszkodowania. Nie może też wyczekiwać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w ewentualnym procesie może być jedynie kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2000 r., III CKN 1105/98, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 134, z dnia 19 września 2002 r. V CKN 1134/2000, niepubl. i z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 640/03, niepubl).

Kierując się powyższymi wskazaniami i biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne sprawy, należało ocenić, że pozwany winien spełnić świadczenie w terminie wynikającym z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lipca 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Na podstawie art. 481 KC Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, zgodnie z żądaniem pozwu, bowiem zgłoszenie dalszych roszczeń nastąpiło w 2014 roku.

Powód żąda kwoty 400.000zł odszkodowania wskazując ogólnie, że obejmuje ona koszty zakupu leków, wizyt lekarskich, rehabilitacji, dojazdów osób bliskich do szpitala, koszty opieki osób trzecich.

Powód w żaden sposób nie udowodnił poniesienia powyższych kosztów na kwotę 400.000zł.

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zatem z procesowego punktu widzenia ciężar dowodu spoczywa na powodzie. Stosownie do art. 227 kpc przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Podstawową funkcją reguły ciężaru udowodnienia z art. 6 kc jest umożliwienie sądowi merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji, gdy nie udało się ustalić leżących u podstaw sporu faktów. W każdym bowiem wypadku spełnienia przesłanek procesowych sąd obowiązany jest wydać merytoryczne rozstrzygnięcie, niezależnie od tego, czy postępowanie dowodowe przyniosło konkretny efekt. Przepis nakazuje rozstrzygnąć sprawę na niekorzyść osoby opierającej swoje powództwo lub obronę na twierdzeniu o istnieniu jakiegoś faktu prawnego, jeżeli fakt ten nie został udowodniony.

Twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostało udowodnione, zatem o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy zdecydował rozkład ciężaru dowodu.

Podkreślić należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony (ani materialnoprawnym, ani procesowym), a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym. Nie istnieje zatem żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej. Sąd nie może nakazać stronie czy zobowiązać ją do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody Sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast – jak wynika z art. 6 k.c. - skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy. Fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych, co ostatecznie może oznaczać przegranie procesu.

Ponadto podkreślić należy, iż pozwany wypłacił powodowi odszkodowanie w 2001 roku, a wszystkie koszty o których pisze powód mające się składać na odszkodowanie zawarte są w rencie na zwiększone potrzeby, która jest płacona od 2001 roku i obejmuje koszty leczenia, dojazdów, opieki, rehabilitacji i inne.

Mając na powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo o odszkodowanie w całości jako nieudowodnione i niezasadne.

Odnosząc się do żądania podwyższenia renty, jest ono częściowo zasadne.

Matka powoda pobiera świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 1.406,00zł z tytułu opieki nad powodem. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 kwietnia 2014 r., powód został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, przy czym data powstania niezdolności do pracy istnieje od 17 lipca 2000 r. Nadto, powód jest osobą niepełnosprawną w stopniu znacznym, co potwierdza orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 11 września 2015 r.

Od dnia 22 marca 2014 roku J. M. jest uprawniony do renty socjalnej i otrzymuje ją w kwocie 724,40zł miesięcznie. Na powoda wypłacany jest zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153,00zł miesięcznie.

Obecnie powód otrzymuje od pozwanego rentę na zwiększone potrzeby w wysokości 1.154,00zł miesięcznie, która to kwota obejmowała zwiększone potrzeby w zakresie:

- zwiększonych potrzeb pozwany wskazał koszty opieki i pomocy osób trzecich ustalone na 35 godzin tygodniowo tj. 140 godzin miesięcznie , natomiast stawkę za godzinę ustalono na 6zł w roku 2011, po 7, 8 zł w latach 2012-2013 oraz w roku 2014 po 8 zł . Koszty te ustalono w oparciu o najniższe wynagrodzenie i pomniejszone w poszczególnych latach o wysokość zasiłku pielęgnacyjnego, który przysługuje osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat jeżeli legitymuje się orzeczeniem nawet o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, który przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy.

- koszty leków przyjęte szacunkowo w poszczególnych latach na kwotę po 40 zł miesięcznie, leki jakie powinien zażywać J. M. to F., I., a ich łączny koszt to 33 zł.

-koszty przejazdów łącznie oszacowano na 200 zł w skali miesiąca. J. M. porusza się komunikacją miejską w towarzystwie opiekuna, korzystając ze zniżki jaka im przysługuje tj. 76% na przejazd przy zakupie biletu miesięcznego. Koszt biletu miesięcznego w O. to ok. 76,80 zł , po uwzględnieniu zniżki 16,80 x 2 daje koszt 33,60 zł.

- koszty dojazdu szacunkowo kwotę 160 zł tj. do (...) w Ł., z załączonej dokumentacji wynika, że wizyty odbywają się z różną częstotliwością np. cztery razy w miesiącu.

Niewątpliwie od ostatniego ustalenia wysokości renty nastąpiły zmiany w zakresie zwiększonych potrzeb oraz dodatkowo powodowi należy się renta z powodu niezdolności do pracy, bowiem powód ukończył naukę.

Powód utracił całkowicie zdolność do pracy zarobkowej, otrzymuje z ZUS rentę socjalną w kwocie 724,40zł, a minimalne wynagrodzenie to kwota 1530zł netto miesięcznie różnica wynosi – 805,60zł i taka kwota renty z tytułu niezdolności do pracy, zdaniem Sądu, należy się powodowi, tak też zresztą wnosił pełnomocnik strony powodowej.

Z opinii neurologa wynika, że powód potrzebuje opieki osób trzecich 6 godzin dziennie tj. 180 godzin w miesiącu po 8 zł (przeliczając wysokość minimalnego wynagrodzenia na 1 godzinę) daje 1440zł miesięcznie, od czego należy odjąć zasiłek pielęgnacyjny, który jest przyznany na koszty opieki tj. 153 zł, co daje 1287 zł tytułem kosztów opieki w miesiącu.

Zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem rodzinnym, który przyznaje się osobom w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W odróżnieniu od świadczenia pielęgnacyjnego, które jest wypłacane opiekunom osób niepełnosprawnych, zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest bezpośrednio osobie wymagającej opieki.

Jeśli chodzi o koszty leków, dojazdy to strona powodowa nie udowodniła żeby się te kwoty zwiększyły.

Łącznie więc Sąd podwyższył wypłacaną rentę do kwoty po 2.350,00 zł miesięcznie poczynając, zgodnie z żądaniem pozwu, od stycznia 2016 roku pozostawiając warunki płatności bez zmian z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat (805,60zł +1287zł +200zł+40zł = 2332,60zł, w przybliżeniu 2350zł) oddalając żądanie w dalszym zakresie jako nieudowodnione i niezasadne.

Powód wygrał sprawę w 19,25% i pozwany w takim stosunku obowiązany jest ponieść koszty procesu.

Zgodnie z treścią art. 83 ust 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.

Zgodnie z treścią art. 113. 1. w/w ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

2. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz:

1) strony, której czynność spowodowała ich powstanie;

2) strony zastąpionej przez kuratora lub

3) osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania.

3. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić kurator, sąd może nakazać ściągnąć z innego majątku strony zastąpionej przez kuratora.

4. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od przewidzianego w ust. 2 i 3 obciążenia kosztami.

5. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do opłat, których nie miał obowiązku uiścić Skarb Państwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 2.320,60 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa oraz kwotę 7.532,00 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu od uiszczenia, której powód został zwolniony od uwzględnionej części powództwa.

Na podstawie art. 113 ustęp 4 w/w ustawy mając na uwadze trudną sytuację rodzinną powoda i szczególny charakter dochodzonego roszczenia Sąd nie obciążył powoda pozostałą częścią nie uiszczonej opłaty od pozwu od oddalonej części powództwa oraz pozostałymi wydatkami w postaci brakującego wynagrodzenia dla biegłych.

Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego mając na uwadze trudną sytuację rodzinną powoda i szczególny charakter dochodzonego roszczenia na zasadzie słuszności na podstawie art. 102 KPC, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Z/ Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.