Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

K. J. została oskarżona o to, że w dniu 28 października 2016 roku ok. godz. 17.00 w miejscowości P. na drodze (...), powiatu (...), województwa (...) kierując samochodem osobowym m-ki F. (...) o nr rej. (...), naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym zawarte w art. 19 ust. 1 ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, w ten sposób, że na skutek niedostosowania prędkości pojazdu do warunków w jakich ruch się odbywał po wyjechaniu z łuku drogi przekroczyła oś jezdni, doprowadzając do czołowego zderzenia z pojazdem m-ki V. (...) o nr rej. (...), kierowanym przez W. E., tym samym spowodowała wypadek drogowy, gdzie obrażeń ciała doznali: kierujący pojazdem V. W. E. w postaci urazu głowy z utratą przytomności, urazu klatki piersiowej ze złamaniami żeber IV-VIII po stronie prawej i złamaniem kręgu VI piersiowego odcinka kręgosłupa oraz ze stłuczeniem jego powłok w nadbrzuszu i krężki jelit, wieloodłamowego złamania miednicy, a ponadto wieloodłamowego złamania lewej kości udowej, złamania lewej kości ramiennej i obwodowej części prawej kości promiennej, które to wielomiejscowe urazy naruszyły czynności narządów ciała inne niż określone w art. 156 § 1 kk na okres powyżej siedmiu dni oraz pasażerka pojazdu V. K. E. w postaci urazu głowy z otarciami naskórka w okolicy czołowej i krótkotrwałą utratą przytomności, urazu klatki piersiowej z podbiegnięciami krwawymi na jej przedniej powierzchni i stłuczeniem jej powłok w okolicy mostka oraz urazu prawej kończyny dolnej o charakterze stłuczenia prawego kolana i okolicy prawego stawu skokowego, które to obrażenia naruszyły czynności prawej kończyny dolnej inne niż określone w art. 156 § 1 kk na okres powyżej siedmiu dni, tj. o czyn z art. 177 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 20 października 2017 roku, wydanym w sprawie o sygn. akt II K 133/17, Sąd Rejonowy w Łęczycy:

1.  uznał oskarżoną K. J. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu wypełniającego dyspozycję art. 177 § 1 k.k. i za to, z mocy art. 177 § 1 k.k. wymierzył jej karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby;

3.  zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżycieli posiłkowych W. E. i K. E. kwotę 1.000 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. K. wynagrodzenie w kwocie 738 złotych tytułem nieopłaconej przez oskarżoną obrony udzielonej jej z urzędu;

5.  zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 700 złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów sądowych, a od obowiązku uiszczenia opłaty i pozostałych kosztów sądowych, na podstawie art. 624 § 1 k.p.k., zwolnił oskarżoną, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł prokurator, zaskarżając wyrok w całości, jak ujął to w apelacji, na niekorzyść oskarżonej K. J. i zarzucając mu w oparciu o art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k.:

1. obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 413 § 2 pkt l k.p.k. poprzez zaniechanie zawarcia w zaskarżonym wyroku dokładnego określenia przypisanego oskarżonej czynu zabronionego, określonego w art. 177 § l k.k. od jego strony podmiotowej polegające na nie wskazaniu, iż K. J. w sposób nieumyślny naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym dopuszczając się naruszenia przepisu art. 177 § l k.k., co niewątpliwie mogło mieć wpływ na treść zapadłego w tej sprawie orzeczenia;

2. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 72 § l k.k. poprzez zaniechanie nałożenia na K. J. stosownego obowiązku wobec skazania wyżej wymienionej na karę pozbawienia z warunkowym zawieszeniem jej wykonania do czego zobligowany był Sąd I instancji.

W konkluzji prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

1.  dokładne określenie strony podmiotowej dotyczącej sposobu naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez K. J. w przestępstwie z art. 177 § l k.k. i uzupełnienie opisu czynu przypisanego tejże oskarżonej poprzez przyjęcie, iż wyżej wymieniona w sposób nieumyślny naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym;

2.  nałożenie na K. J. obowiązku stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa, na podstawie art. 72 § l pkt 8 k.k., doprecyzowując w toku rozprawy odwoławczej, iż obowiązek ten „winien dotyczyć sposobu kierowania pojazdami mechanicznymi” (k. 202).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna, gdyż Sąd Rejonowy istotnie dopuścił się naruszenia prawa materialnego i procesowego mającego bezpośredni wpływ na treść wyroku, których dostrzeżenie, wobec słuszności zarzutów podniesionych w apelacji prokuratora, obligowało Sąd odwoławczy do zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Na wstępie przedmiotowych rozważań należy podkreślić, iż w złożonej apelacji prokurator kwestionuje jedynie prawidłowość dokonanego przez Sąd meriti sposobu opisu czynu przypisanego oskarżonej w kontekście wymogu wynikającego z dyspozycji przepisu ustawy karnej – art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 177 § 1 k.k., oraz obrazy prawa materialnego – art. 72 § 1 k.k. polegającego na braku nałożenia na oskarżoną w okresie próby obowiązku probacyjnego, przy warunkowym zawieszeniu wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, w sytuacji gdy – w realiach sprawy – było to obligatoryjne. Skarżący w żadnej mierze nie neguje prawidłowości poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych w sprawie, dokonanej oceny dowodów, jak również prawidłowego ustalenia oraz oceny okoliczności rzutujących na wymiar kary orzeczonej wobec K. J. i sposobu – co do zasady – jej skonstruowania, w tym zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności. Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do wniosku o słuszności przedmiotowego stanowiska skarżącego. W sprawie nie budzi żadnych wątpliwości, że Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób:

1.  ocenił zebrane w sprawie dowody, która to ocena znajduje się w pełni pod ochroną art. 7 k.p.k.;

2.  ustalił stan faktyczny w oparciu o wiarygodne, zebrane w sprawie dowody;

3.  ustalił i ocenił okoliczności, które należy wziąć pod uwagę przy wymiarze kary wobec K. J., przemawiające zarówno na jej korzyść, jak i niekorzyść;

4.  ustalił i ocenił okoliczności przemawiające za zastosowaniem instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec K. J..

Oczywiście należy również podkreślić, iż zapadły w sprawie wyrok został wydany przy wykorzystaniu instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej określonej w art. 387 k.p.k., co oczywiście determinuje dopuszczalność apelacji jedynie w zakresie aspektów uchybień związanych z naruszeniem prawa procesowego lub obrazą prawa materialnego (art. 447 § 5 k.p.k.).

Podniesione okoliczności powodują, że rolą Sądu odwoławczego była jedynie ocena słuszności postawionych przez skarżącego zarzutów obrazy prawa procesowego i materialnego, które to zarzuty należało ocenić jako zasadne.

Odnosząc się do zarzutu obrazy prawa procesowego – art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 177 § 1 k.k. – należy podkreślić, iż słusznie prokurator podnosi, że wymogiem przypisania oskarżonemu popełnienia czynu zabronionego jest precyzyjne określenie wszelkich znamion danego czynu zabronionego. Słusznie również wskazuje, że w odniesieniu do czynu zabronionego dotyczącego wypadku drogowego elementem koniecznym jest jednoczesne określenie, czy stosowne przepisy prawa o ruchu drogowym zostały naruszone przez sprawcę umyślnie, czy też nieumyślnie, gdyż obie te formy naruszenia są możliwe i dopuszczalne oraz przewidziane w dyspozycji art. 177 § 1 k.k. Faktycznie zaś Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku, choć prawidłowo przyjął naruszenie przez oskarżoną zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, to jednak nie sprecyzował formy podmiotowej ich naruszenia. Dokonując zaś ustaleń faktycznych w sprawie zawartych w treści uzasadnienia wyroku, które nie są kwestionowane w złożonej apelacji, Sąd I instancji przyjął, że naruszenie owych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym przez oskarżoną miało nieumyślny charakter (k. 174, 176 – 177). Skoro Sąd meriti poczynił takie ustalenia faktyczne w sprawie, winno to również znaleźć odzwierciedlenie w opisie przypisanego K. J. przestępstwa w części wstępnej wyroku, co jednak nie nastąpiło. Uchybienie to musiało zaś skutkować zmianą zaskarżonego wyroku poprzez uzupełnienie przypisanego oskarżonej K. J. czynu i określenie, że oskarżona nieumyślnie naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, co odpowiada rzeczywiście poczynionym przez Sąd Rejonowy ustaleniom faktycznym w sprawie.

Postawiony przez prokuratora zarzut obrazy przez Sąd I instancji prawa materialnego – art. 72 § 1 k.k., jest również zasadny. Zgodnie z treścią art. 72 § 1 k.k. Sąd jest obowiązany do nałożenia, choćby jednego obowiązku probacyjnego określonego w powołanym przepisie, w sytuacji gdy warunkowo zawiesza wykonanie orzeczonej kary, a jednocześnie nie orzeka środka karnego. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec K. J. kary pozbawienia wolności, a jednocześnie nie orzekł żadnego środka karnego. W tej sytuacji obowiązkiem Sądu meriti było nałożenie na oskarżoną obowiązku probacyjnego określonego w art. 72 § 1 k.k., co w określonych realiach sprawy miało obligatoryjny charakter. Rodzaj owego obowiązku został doprecyzowany przez prokuratora w toku rozprawy apelacyjnej w dniu 2 marca 2018 roku. Uznając zasadność przedmiotowego zarzutu prokuratora Sąd odwoławczy, na podstawie art. 72 § 1 pkt 8 k.k., zobowiązał oskarżoną w okresie próby do stosownego postępowania sprowadzającego się do prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w bezpieczny sposób i zgodny z przepisami prawa o ruchu drogowym oraz bieżącej kontroli sprawności technicznej pojazdów mechanicznych, którymi oskarżona będzie się poruszała. Obowiązek ten jest ściśle związany z przestępstwem z art. 177 § 1 k.k. jakiego dopuściła się oskarżona oraz okolicznościami jego popełnienia. Kwestia niesprawności technicznej ogumienia oraz różnicy ciśnień w ogumieniu była jednym z istotnych elementów rzutujących na okoliczności wskazanego wypadku drogowego (k. 175).

Konkludując przedmiotowe rozważania należy podkreślić, że przy w pełni prawidłowych ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy dopuścił się jedynie oczywistej obrazy prawa procesowego i materialnego w sposób wskazany wyżej. Pozwalało to na dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku, tak jak zostało to ujęte w części dyspozytywnej, przez co wyrok ten odpowiada prawu, a opis czynu przypisanego oskarżonej jest adekwatny do treści powołanego przepisu art. 177 § 1 k.k..

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k. zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany powyżej, utrzymując go w mocy w pozostałej części.

W oparciu o art. 627 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. i art. 635 k.p.k. Sąd zasądził od oskarżonej K. J. na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. E. i W. E. kwoty po 840 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. Wniosek o zasądzenie owych kosztów został zgłoszony w toku rozprawy odwoławczej w dniu 2 marca 2018 roku przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych (k. 202 – 203), co obligowało Sąd odwoławczy do jego uwzględnienia. Wysokość tych należności została ustalona na najniższym możliwym poziomie, przy uwzględnieniu treści § 11 ust. 2 pkt 4 i ust. 7, § 16 i § 17 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800 z póź. zm.).

Wobec tego, że oskarżona w toku postępowania odwoławczego korzystała z pomocy obrońcy (adwokata) z urzędu, który zgłosił wniosek o przyznanie wynagrodzenia, oświadczając jednocześnie, że koszty udzielonej stronie pomocy prawnej z urzędu nie zostały pokryte ani w całości, ani też w części, Sąd odwoławczy zasądził na jego rzecz kwotę 516,60 zł, w oparciu o § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 4 i ust. 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r., poz. 1714).

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Sąd zwolnił oskarżoną od obowiązku uiszczenia kosztów za postępowanie odwoławcze przejmując je na rzecz Skarbu Państwa, uznając iż przemawiają za tym względy słuszności. Konieczność przeprowadzenia postępowania odwoławczego nie wynikała bowiem w żadnej mierze z postawy K. J., była zaś wyłącznie skutkiem dostrzeżonych przez skarżącego uchybień Sądu Rejonowego.

Z tych wszystkich względów należało orzec, jak w części dyspozytywnej.