Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2017 r. w T., J. L. kierował samochodem osobowym marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Funkcjonariusze Komisariatu Policji T.-R. około godz. 12:24 zatrzymali wyżej wymienionego, poruszającego się wskazanym pojazdem, do kontroli drogowej w rejonie ul. (...).

(dowód: notatka urzędowa k. 1, 143v.,

wyjaśnienia oskarżonego k. 77v. )

W trakcie kierowania pojazdem, J. L. znajdował się pod wpływem alkoholu, gdyż poprzedniego wieczoru oraz w godzinach porannych w dniu zatrzymania, wypił kilka piw.

(dowód: protokoły przebiegu badania stanu trzeźwości k. 2, 3, 143v.,

wyjaśnienia oskarżonego k. 77v. )

Pierwszy pomiar, wykonany u J. L. o godz. 12:24 wskazał wynik 0,86 mg/l, drugi - wykonany o godz. 12:43 – 1,12 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu. Badanie przeprowadzono analizatorem wydechu typu (...). Kolejnych pomiarów dokonano urządzeniem elektronicznym typu (...) Badanie wykonane o godz. 13:09 wskazało wynik 0,98 mg/l, zaś ostatni pomiar, wykonany o godz. 13:11 – 0,97 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

(dowód: protokoły przebiegu badania stanu trzeźwości k. 2, 3, 143v. )

J. L. ma 53 lata, wykształcenie zawodowe, utrzymuje się z prac dorywczych i z tego tytułu osiąga dochód w wysokości około 1.500 EURO miesięcznie. J. L. miał sprawy o czyny karalne popełnione zagranicą.

(dowód: dane osobowe k. 69,

dane o karalności k. 27-31, 52-56 )

J. L. został oskarżony o to, że w dniu 23 grudnia 2017 r. ok. godz. 12:24 w T. przy ul. (...), będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu
w(...) tj. (...) z wydanym orzeczeniem dnia 2015-09-18 sygn. akt 96-121162-15, wyrokiem Sądu w (...) tj. T.. P. A. (...), T. z wydanym orzeczeniem dnia 2015-12-07 o sygn. akt 2015/8850 oraz wyrokiem Sądu w (...) tj. T.. P. L. (...), z wydanym orzeczeniem dnia 2015-04-23 i sygn. akt 2015/1373, kierował pojazdem O. (...) o nr rej. (...) będąc w stanie nietrzeźwości o godz. 12:24 – 0,86 mg/l, 12:43 – 1,12 mg/l, 13:09 – 0,98 mg/l, 13:11 – 0,97 mg/l, czym umyślnie naruszył przepisy ruchu drogowego, tj. o przestępstwo określone w art. 178a § 1 i 4 kk.

Oskarżony J. L. przyznał się do kierowania w dniu 23 grudnia 2017 r. pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości. Wyjaśnił, że alkohol spożywał nie tylko w dniu samego zdarzenia, ale także poprzedniego wieczoru, tuż przed snem. Było
to kilka piw. Oskarżony przyznał, że od lat zmaga się z uzależnieniem od alkoholu. Kilka lat wcześniej przeszedł nawet terapię odwykową. W dniu zdarzenia nie czuł się pijany. Odnosząc się do ujętych w zarzucie skazań, podniósł, że jedynie wyrok sądu z (...) dotyczy kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwości, orzeczenia sądu belgijskiego miały dotyczyć przekroczenia prędkości. Dodał, że w przypadku wszystkich rozstrzygnięć uiszczał kary grzywny. J. L. wyjaśnił, że nie posiada odpisu któregokolwiek z tych orzeczeń, Jednocześnie, nie potrafił wskazać, czy chodziło o przestępstwa, czy
o wykroczenia.

Sąd, dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie, w jakim wskazał na fakt spożywania alkoholu zarówno w dniu jego zatrzymania, jak i poprzedniego wieczoru. Wyżej wymieniony przyznał, że kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości. Wersja zdarzeń przedstawiona przez oskarżonego jest co do zasady spójna i koresponduje z pozostałym materiałem dowodowym zebranym z sprawie.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż Sąd nie miał podstaw do kwestionowania twierdzeń J. L. w zakresie, w jakim przyznał, że był karany na terenie (...), ale nie potrafił wskazać dokładnej treści zapadłych zagranicą orzeczeń. Nie można także czynić oskarżonemu zarzutu z tytułu braku wiedzy dotyczącej różnicy między przepisami karnymi obowiązującymi w Polsce, a tymi, które obowiązują poza granicami kraju. Mimo podjęcia przez Sąd na rozprawie próby uzyskania od oskarżonego, który zresztą występował z obrońca, informacji pozwalających na zweryfikowanie okoliczności pozwalających potraktować jego czynu jako występek z art. 178a§4 kk, okazały się one nieskuteczne. W związku z tym zastosowano art. 396a§1 kpk. Sąd zakreślił Prokuratorowi wnioskowany przez niego czteromiesięczny termin. Nastąpiło to na rozprawie 20 lutego 2018 roku. Na następnym terminie rozprawy w dniu 25 czerwca 2018 roku Sąd na wniosek Prokuratora przedłużył wspomniany termin zgodnie z jego wnioskiem, a więc do 20 sierpnia 2018 roku. Rozprawę odroczono do 23 sierpnia 2018 roku. W dniu 20 sierpnia 2018 roku Prokurator złożył wniosek o przedłużenie tegoż terminu do 23 sierpnia 2018 roku (k. 112). Na rozprawie 23 sierpnia 2018 roku Prokurator oświadczył, że wszelkie dokumenty niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy są już w jego dyspozycji i wniósł o przedłużenie terminu o tydzień, z uwagi na urlop tłumacza, co też Sąd uczynił. Na rozprawie w dniu 6 września 2018 roku Prokurator przedłożył w tłumaczeniu odpis jedynego uzyskanego w toku postępowania orzeczenia Sądu Policyjnego z L. w (...) (k. 135 i nast). Nie wynikało z niego, czy okoliczności opisane w art. 178a§4 kk miały miejsce, a także czy nie nastąpiło zatarcie skazania. Prokurator zawnioskował jednocześnie o kolejne przedłużenie terminu do wykonania wskazanych czynności o dwa miesiące, co tez Sąd uczynił, mimo sprzeciwu obrońcy. Podkreślono jednak, że przedłużenie terminu ma charakter ostateczny. Na rozprawie w dniu 6 listopada 2018 roku Prokurator złożył kolejny wniosek o przedłużenie terminu do wykonania czynności na dalszy okres 2 miesięcy, czego już Sąd nie uwzględnił.

Z art. 396a§ 4 kpk wynika, że bezskuteczny upływ terminu wyznaczonego oskarżycielowi publicznemu na przedstawienie dowodów powoduje, że sąd rozstrzyga na korzyść oskarżonego wątpliwości wynikające z nieprzeprowadzenia wskazanych dowodów. Komentowany przepis ma jednak zastosowanie tylko w takiej sytuacji, gdy oskarżyciel publiczny, nie przedstawiając dowodów, nie wykazał jednocześnie, że nie miał możliwości ich przeprowadzenia. W przeciwnym wypadku brak możliwości przeprowadzenia dowodów oznacza, że istniejących wątpliwości nie da się usunąć, i wówczas ma zastosowanie art. 5 § 2 kpk (vide Komentarz do KPK pod red. D. Świeckiego, WKP 2018). Sąd kilkukrotnie przedłużał Prokuratorowi termin do przedstawienia dowodów i to na okresy zgodne z jego wnioskami. Nadmienić wypada, że wniosek o pomoc prawną został sporządzony ponad miesiąc po wydaniu postanowienia na podstawie art. 396a§1 kpk. Oskarżony nie może czekać na wyrok w „nieskończoność”. Kolejne przedłużenie terminu powodowałoby oczekiwanie na przedstawienie dowodów bliskie roku.

Sąd jest zobligowany jest do wydania orzeczenia w rozsądnym terminie. Wynika to nie tylko z przepisów procedury karnej, w tym art. 396a§1 kpk w zw. z art. 2§1 pkt 4 kpk, ale przede wszystkim z Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, stojącej w hierarchii prawa wyżej. W art. 45 ust. 1 stanowi ona, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Dalsze przedłużanie wspomnianego terminu byłoby w ocenie Sądu złamaniem tego przepisu, który ma charakter gwarancyjny. Dalsza zwłoka w wydaniu wyroku byłaby już nieuzasadniona. Co więcej – należy podkreślić – że wyrok karny rodzi swoje konsekwencje dla podsądnego (co do zasady) od dnia jego uprawomocnienia. W wypadku oskarżonego dotyczy to zarówno kary, jak i środków karnych. Od daty uprawomocnienia wyroku skazany może dopiero zacząć wykonywać karę czy środki karne, a od tego zależny jest okres potrzebny do zatarcia skazania. Każdy obywatel ma prawo z tej instytucji skorzystać i stać się ponownie człowiekiem w świetle prawa niekaranym. Niewiele to w tym kontekście zmienia ale oskarżony nie jest człowiekiem młodym i czas dla niego biegnie szybko. Mając na uwadze powyższe Sąd uznał za niedopuszczalne dalsze oczekiwanie aż Prokurator przedstawi dowody i to, co ważne, obciążające oskarżonego. Sąd zgodnie z Konstytucją RP ma być niezależny, bezstronny i niezawisły. Nie może faworyzować jednej strony postępowania kosztem drugiej. To prawo obywatela.

W efekcie nie było możliwe nie tylko kwestionowanie wyjaśnień oskarżonego dotyczących rzeczonej kwestii, ale także bezsporne rozstrzygnięcie, czy wyżej wymieniony powinien odpowiadać na podstawie przepisu przewidującego surowszą karę, tj. art. 178a § 4 kk. Sąd podjął próbę przeanalizowania z urzędu stanu prawnego obowiązującego w (...)skąd pochodził dowód w postaci odpisu wyroku przedłożony przez Prokuratora. Rzecz w tym, że w (...)Ustawie z 16 marca 1968 roku o nadzorowaniu ruchu drogowego w ogóle nie definiuje się znamienia „stan nietrzeźwości”, o którym m.in. mowa w art. 178a§4 kk. Taki stan ocenia się na podstawie poziomu sprawności psychomotorycznej kierowcy. Poza tym z opracowań, które były w dyspozycji Sądu wynika, że czyn z art. 34§2 pkt 1 tejże ustawy jest co prawda nazywany „przestępstwem”, trudno jednak wywnioskować z wyroku dlaczego np. „zakaz” prowadzenia pojazdów, czy „przepadek” prawa kierowania orzeczony został na tak krótko. Ustawa, jak wynika z opracowań w języku polskim, mówi o okresie od 1 roku do 5 lat. Pozostaje jeszcze instytucja zatarcia skazania. (...) na ten temat w ogóle nie uzyskano, a Sąd też takowych nie znalazł z urzędu. Pamiętać bowiem należy, że „przeszkodą do przyjęcia wobec sprawcy, któremu zarzucono prowadzenie w stanie nietrzeźwości pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym surowszej odpowiedzialności karnej z art. 178a § 4 k.k., jest fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego prawomocnego skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 1 k.k.” (vide wyroki SN w sprawie III KK 427/15 i III KK 36/18). Mowa oczywiście o dacie orzekania za ewentualny czyn z art. 178§4 kk. Warunkiem sine qua non uznania oskarżonego, któremu zarzucono prowadzenie w stanie nietrzeźwości pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, za winnego popełnienia występku określonego w art. 178a § 4 k.k., jest m.in. wcześniejsze prawomocne skazanie sprawcy za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości.

Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, w szczególności – protokołach przebiegu badania stanu trzeźwości (k. 2 i 3) albowiem w/w dokumenty zostały sporządzone przez uprawnione do tego organy w ramach ich kompetencji i nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Brak zatem podstaw by odmówić im waloru rzetelności i prawdziwości.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie stanu faktycznego w sposób niebudzący wątpliwości. Oskarżony nie kwestionował, że istotnie w dniu zdarzenia prowadził pojazd mechaniczny po spożyciu alkoholu. Brak jest jakichkolwiek podstaw,
by te wyjaśnienia oskarżonego podważać. Co więcej, wyjaśniania te znajdują potwierdzenie
w dowodach z dokumentów, w szczególności w postaci protokołu badania urządzeniem elektronicznym. Kwestią, której nie udało się wyjaśnić było to, czy J. L. kierował pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, będąc prawomocnie skazanym przez zagraniczne sądy w okolicznościach opisanych w art. 178a § 4 kk.

Na podstawie art. 178a § 1 kk karze podlega ten, kto znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym. Prowadzeniem pojazdu jest każda czynność wpływającą bezpośrednio na ruch pojazdu, w szczególności rozstrzygająca o kierunku
i prędkości jazdy. Z kolei pojazdem mechanicznym jest każdy pojazd wprawiany w ruch
za pomocą własnego silnika. Przestępstwo z art. 178a § 4 kk popełnia zaś sprawca czynu określonego w § 1, który był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo
za przestępstwo określone w art. 173, 174, 177 lub art. 355 § 2 kk popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się czynu określonego
w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego
w związku ze skazaniem za przestępstwo.

Stan nietrzeźwości, zgodnie z dyspozycją art. 115 § 16 kk, zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego
tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm ³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy uzasadniał uznanie oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, z tym ustaleniem, że wyeliminowano z jego opisu uprzednie skazania wyrokami sądów zagranicznych, to jest przestępstwa z art. 178a § 1 kk.

Odpowiedzialność na podstawie art. 178 a § 1 kk jest ponoszona wówczas, gdy sprawca ma świadomość, że znajduje się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, a także gdy przewiduje, że w wyniku upływu czasu alkohol nie uległ jeszcze wydaleniu z organizmu, i na to się godzi. Przestępstwo stypizowane w art. 178a § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, które może być popełnione zarówno w formie zamiaru bezpośredniego, jak i ewentualnego. Umyślnością muszą być objęte wszystkie znamiona, w tym także znajdowanie się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Zamiar bezpośredni, jak i ewentualny, uwarunkowane są świadomością, gdyż akt woli nie może być zrealizowany bez świadomości (tak: komentarz do art. 178a kk [w:] Kodeks karny. Komentarz. Marian Filar [red.], LexisNexis 2014). Przestępstwo to ma charakter typu abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo. Dla jego dokonania nie jest niezbędne nastąpienie skutku. Sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą odpowiedzialność z tego przepisu, chociażby pojazd był prowadzony prawidłowo i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 10 marca 1964 r., IV K 1296/61, OSNKW 1964, nr 10, poz. 152).

Oceniając zachowanie oskarżonego, Sąd doszedł do przekonania, że czyn ten uznać należy za zawiniony. J. L. jest osobą dorosłą, rozumiejącą podstawowe zasady etyczno-moralne oraz posiadającą określone doświadczenie życiowe. Karalność przypisanego mu czynu w Polsce jest powszechnie znana. Oskarżony miał świadomość,
iż wsiadając do samochodu około południa w dniu 23 grudnia 2017 r. jest po spożyciu
co najmniej kilku piw.

Wymierzając oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd wziął po uwagę stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, determinowany w głównej mierze wysokim stężeniem alkoholu w organizmie oskarżonego, wielokrotnie przekraczającym dopuszczalne normy, a ponadto kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwym na trasie i w czasie dużego natężenia ruchu drogowego – w środku dnia.

Jednocześnie, mając na uwadze właściwości osobiste oskarżonego, Sąd doszedł do przekonania, ze orzeczoną karę pozbawienia wolności należy warunkowo zawiesić na okres
2 lat – mając na uwadze treść art. 69 § 1 kk w zw. z art. 70 § 1 kk. Orzekanie bezwzględnej kary pozbawienia wolności powinno być bowiem ostatecznością. Zdaniem Sądu kara pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia byłaby nadmierną represją
w stosunku do oskarżonego i nie spełniałaby swoich celów, przede wszystkim wychowawczych. Sensem przyjętego przez Sąd rozwiązania jest danie oskarżonemu szansy na zmianę swego zachowania, w tym podjęcie próby uporania się z nałogiem. Jednocześnie, w przyjętym okresie próby, Sąd zobowiązał oskarżonego – w oparciu o art. 72 § 1 pkt 5 kk – do powstrzymania się od nadużywania alkoholu.

Na podstawie art. 42 § 2 kk Sąd obligatoryjnie orzekł wobec nietrzeźwego sprawcy przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowych. Zgodnie z treścią art. 42 § 2 kk dolna granica ustawowa tego zakazu to 3 lata. W ocenie Sądu orzeczenie wobec oskarżonego środka karnego z art. 42 § 2 kk na okres 4 lat było adekwatne do stopnia jego winy i społecznej szkodliwości czynu, mając przy tym na uwadze fakt, iż jako doświadczony kierowca winien mieć świadomość karygodności przypisanego mu czynu.

W oparciu o art. 71 § 1 kk, Sąd orzekł wobec oskarżonego karę 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, przyjmując jedną stawkę w wysokości 20 (dwudziestu) złotych, mając na uwadze cele kary określone w art. 53 § 1 kk, uwzględniając przy tym dochody sprawcy, jego warunki osobiste, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Niewątpliwie intencją Sądu było urealnienie dolegliwości zastosowanego względem J. L. środka probacyjnego - ,,skoro bowiem skorzystano z dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wskazanych kar, to kara grzywny stanowi w zasadzie jedyną realną dolegliwość pozwalającą odczuć choć w sferze materialnej naganność poczynań oskarżonego (wyr. SA w Katowicach z 29.7.1999 r., II AKa 134/99, Prok. i Pr. 2000, Nr 1, poz. 19).”

W punkcie V wyroku na podstawie art. 43a § 2 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do spełnienia świadczenia pieniężnego w wysokości 7.000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Przepis ten obligował Sąd do orzeczenia świadczenia pieniężnego za przestępstwo z art. 178a § 1 kk w wysokości co najmniej 5.000 złotych. W ocenie Sądu, obecna sytuacja majątkowa oskarżonego pozwala na orzeczenie tego świadczenia w rzeczonej kwocie.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do treści art. 627 kpk i art. 3 ust. 1 ustawy
z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz, U. Nr 27, poz. 152).