Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2018r.

Sąd Rejonowy w Łomży IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Urszula Zaleska

Protokolant: st. sekr. sąd. Magdalena Laskowska

po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2018r. w Łomży

na rozprawie

sprawy z odwołania K. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o jednorazowe odszkodowanie

na skutek odwołania od decyzji z dnia 19 marca 2018r. znak: (...)

I.  Oddala odwołanie.

II.  Zasądza od odwołującego się K. A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. kwotę 180,-( sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 69/18

UZASADNIENIE

K. A. złożył odwołanie od decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Inspektorat w Ł. z dnia 19.03.2018r. ,znak: (...) odmawiającej jemu prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.

Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w całości, przyznanie jemu prawa do jednorazowego odszkodowania oraz zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia skargi o wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania w sprawie o wykroczenie. Stwierdził, że do zdarzenia z dnia 25.10.2017r. doszło nie z jego winy i nie ponosi za nie odpowiedzialności. Podał, że ze sporządzonej opinii technicznej wynika ,że uszkodzenie układu hamulcowego pojazdu uniemożliwiało jemu jako kierującemu samochodem wykonanie skutecznych manewrów hamowania pojazdu . dlatego nie sposób przypisać jemu winy w spowodowaniu tego zdarzenia drogowego i będzie domagał się uniewinnienia. Wskazał, że oświadczenie o przyznaniu się do spowodowania wypadku złożył w szpitalu, gdzie został przewieziony na skutek odniesionych obrażeń i nie znał faktycznej przyczyny wypadku.

W odpowiedzi na odwołanie (...) Oddział w B. wniósł o jego oddalenie i zasądzenie na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Stwierdził, że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a przede wszystkim wyroku nakazowego z dnia 08.02.2018r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej II Wydział Karny (sygn. akt. II W 640/17) wynika, że do zdarzenia doszło z winy odwołującego się w stopniu rażącego niedbalstwa, gdyż uznano go za winnego popełnienia wykroczenia i skazano na karę grzywny 300 zł.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

K. A. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) Usługi (...) w S... Z tytułu jej prowadzenia został objęty od dnia 06.05.2013r. ubezpieczeniem wypadkowym( dwoód; akta ZUS).

W dniu 25 października 2017r. K. A. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jadąc samochodem prywatnym marki P. o nr rej. (...) na spotkanie z pracownikiem podwykonawcy G. G. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w O., w miejscowości P., na łuku drogi zjechał na lewą stronę drogi do przydrożnego rowu, uderzając w ogrodzenie posesji nr (...), uszkadzając i wywracając je. Doznał szeregu obrażeń wewnętrznych (dowód: dokumentacja medyczna - akta ZUS). Został przewieziony karetką pogotowia do Szpitala w O., w którym przebywał przez okres 16 dni ( vide: pismo Komisariatu Policji w M. z dnia 05.01.2018r. – akta ZUS).

Dokumentacja dotycząca zdarzenia wraz z wnioskiem o ukaranie K. A. za popełnione wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. w zw. z art.19 ust.1 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym została przekazana do Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej.

W dniu 08.02.2018r. Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej II Wydział Karny wydał w sprawie o sygn. akt II W 640/17 wyrok nakazowy, w którym uznał obwinionego K. A. za winnego popełnienia zarzucanego jemu wykroczenia polegającego na tym ,że w dniu 25.10.2017r. o godz. 13.00 w miejscowości P., gmina A. ,kierując samochodem osobowym marki V. (...) nr. Rej. (...) po drodze publicznej nie dostosował prędkości do warunków ruchu , w wyniku czego na łuku drogi stracił panowanie nad pojazdem i zjechał na lewy pas jezdni , a następnie do przydrożnego rowu uderzając w ogrodzenie posesji nr (...), uszkadzając je i wywracając pojazd czym spowodował zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym tj. o wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. w zw. z art.19 ust.1 ustawy z dnia 20.06.1997r. Prawo o ruchu drogowym i na podstawie art. 86 § 1 kw skazał go na karę grzywny w kwocie 300 zł . Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 23.02.2018r.

(dowód: wyrok nakazowy - akta sprawy sygn. akt II W 640/17 Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej).

K. A. złożył w dniu 06.12.2017r. do organu rentowego zawiadomienie o wypadku. Organ rentowy uznał zdarzenie z dnia 25.10.2017r. za wypadek podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej (dowód: opinia w sprawie prawnej kwalifikacji wypadku z dnia 08.03.2018r.). W dniu 13.03.2018r. organ rentowy sporządził kartę wypadku nr (...) i zakwalifikował zdarzenie z dnia 25.10.2017r. jako wypadek określony w art. 8 ust.3 pkt.3 ustawy z dnia 30.10.2002r. W pkt. 5 stwierdzono, iż wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia spowodowane przez niego umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Uznano, że poszkodowany nie zachował należytej ostrożności i nie jechał z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem( dowód: karta wypadku nr (...) – akta ZUS).

Decyzją z dnia 19.03.2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił K. A. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z dnia 25.10.2017r. stwierdzając ,że wyłączną przyczyną tego wypadku było naruszenie przez odwołującego się przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia w ten sposób, że nie zachował on należytej ostrożności i nie jechał z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem (dowód: decyzja z dnia 19.03.2018r. – akta ZUS).

Postanowieniem z dnia 15.05.2018r. Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej nie uwzględnił wniosku ukaranego K. A. o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wydanego w dniu 08.02.2018r. wyroku nakazowego i odmówił przyjęcia sprzeciwu, wobec złożenia go po terminie. Sąd Okręgowy w Ostrołęce II Wydział Karny postanowieniem z 04.06.2018r. nie uwzględnił złożonego przez K. A. zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 15.05.2018r. (akta sprawy II W 640/17).

Na wniosek K. A. zostało wszczęte przez policję postępowanie dotyczące sfałszowania jego podpisu na korespondencji skierowanej do niego przez ZUS ( (...) 219/18).

W takcie mniejszego postępowania odwołujący się złożył ocenę techniczną pojazdu , ktorym poruszał się w dniu 25.10.2017r., sporządzoną na jego zlecenie przez biegłego rzeczoznawcę z zakresu ruchu drogowego i (...)( dowód: ocena techniczna k.38-41).

W sprawie została dopuszczona opinia biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków - S. S. na okoliczność ( dowód: opinia k. 57-75)

W ocenie Sądu odwołanie jako niezasadne, nie zasługiwało na uwzględnienie.

Niezbędnym warunkiem utraty przez ubezpieczonego, poszkodowanego wypadkiem przy pracy, prawa do świadczeń przewidzianych ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest kumulatywne wystąpienie, zawartych w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, przesłanek.

Po pierwsze wyłączną przyczyną wypadku musi być naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, a po wtóre naruszenie to ma być spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Zgodnie z treścią art.6 kc obowiązek udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne, a więc to organ rentowy winien wykazać, iż wyłączną przyczyną wypadku było umyślne lub spowodowane na skutek rażącego niedbalstwa naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia.

Zdaniem Sądu organ rentowy uczynił zadość powyższemu obowiązkowi. Organ rentowy wykazał, że wyłączną przyczyną wypadku było spowodowane na skutek rażącego niedbalstwa naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia.

Przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia należy traktować szeroko i nie stanowią ich jedynie przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy zawarte w kodeksie pracy, ale wszelkie normy prawne, których powinien przestrzegać pracownik, w tym także przepisy o ruchu drogowym.

Wskazać należy, iż o naruszeniu przez pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia wskutek rażącego niedbalstwa, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (viede: wyrok SN z 6.08.1976 r. III PRN 19/76 – nie publikowany) można mówić jedynie w sytuacji w której pracownik nie wykazał minimum należytej staranności wymaganej w konkretnej sytuacji oraz wówczas, gdy poszkodowany podejmuje działania z naruszeniem przepisów chociaż mógł i powinien był przewidzieć grożące niebezpieczeństwo, które zwykle występuje w danych okolicznościach faktycznych i dla każdego człowieka o przeciętnej przezorności jest oczywiste, przy czym musi to być przyczyna wyłączna. Ponadto rażące niedbalstwo w zachowaniu pracownika występuje również wtedy, gdy poszkodowany zachowuje się w sposób odbiegający jaskrawo od norm bezpiecznego postępowania i świadczy o całkowitym zlekceważeniu przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia. (OSA 1998/11-12/44).

Rażące niedbalstwo polega bowiem na takim zachowaniu pracownika, który przewiduje skutki swojego działania lub zaniechania lecz spodziewa się, że ich uniknie oraz gdy skutków tych nie przewiduje, chociaż może i powinien je przewidzieć. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się w sposób zgodny, że rażące niedbalstwo jest zachowaniem graniczącym z umyślnością, a zarazem takim, które daje podstawę do „szczególnie negatywnej oceny postępowania" pracownika. Powyższe rozumienie tego pojęcia zapoczątkował Trybunał Ubezpieczeń Społecznych, który w wyroku z dnia 20 września 1973 r., III TO 84/73 ( (...) 1975 r. nr 1, s. 74) wyjaśnił, że niedbalstwo pracownika jako wyłączna przyczyna wypadku przy pracy zwalnia zakład pracy od odpowiedzialności tylko wtedy, jeżeli miało charakter rażący, „a więc graniczyło z umyślnością". Natomiast umyślność naruszenia przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia ocenia się według zasad przyjętych w prawie karnym. Wina umyślna obejmuje zamiar bezpośredni oraz ewentualny realizacji danego czynu, a więc sprawca musi chcieć naruszyć obowiązujące przepisy i celowo zmierzać do osiągnięcia przewidywanego skutku albo przewidując możliwość ich naruszenia godzić się na to.

W ocenie Sądu zgromadzony materiał dowodowy, tj. sporządzona w sprawie opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, ruchu drogowego o odtwarzania przebiegu kolizji i wypadków , jak też wydany w dniu 08.02.2018r. przez Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej II Wydział Karny wyrok nakazowy w sprawie sygn. akt. II W 640/17 w którym uznano obwinionego K. A. za winnego popełnienia zarzucanego jemu wykroczenia i na podstawie art. 86 par.1 kw skazano go na karę grzywny w kwocie 300 zł - wskazuje ,ze do wypadku w dniu 25.10.2017r. doszło na skutek rażącego niedbalstwa odwołującego się K. A..

Wskazać należy, iż ustalenia wynikające z przeprowadzonego postępowania sądowego znalazły potwierdzenie w sporządzonej w sprawie opinii sądowej przez S. S. -biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej, ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków Sąd wobec sporu stron odnośnie przyczyny wypadku dopuścił dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia czy przyczyną wypadku mogła być przyczyna techniczna tkwiąca w pojeździe, jak twierdził odwołujący się, czy też niezachowanie odpowiedniej prędkości do warunków drogowych lub nieprawidłowa technika jazdy poszkodowanego oraz czy samochód, którym kierował marki V. (...) o nr rej. (...) był w dobrym stanie technicznym, czy też w stanie w którym pojazd nie powinien być dopuszczony do ruchu (k.45).

Biegły stwierdził, że przyczyną zaistnienia zdarzenia z dnia 25.10.2017r. było niezachowanie przez kierującego samochodem marki V. (...) o nr rej. (...) ,czyli K. A. dopuszczalnej prędkości w miejscu zdarzenia, a tym samym nie dostosowanie taktyki i techniki jazdy do panujących warunków drogowych. Biegły zaznaczył, że możliwym było powstanie nagłego rozszczelnienia przewodu hamulcowego koła przedniego prawego, ponieważ posiadał on widoczne wcześniejsze ślady zużycia i uszkodzeń starzeniowych. Biegły wskazał także, że gdyby odwołujący się poruszał się z dozwoloną prędkością, to mógł uniknąć zdarzenia tylko w przypadku użycia hamulca awaryjnego. Biegły ustalił i uznał za wysoce prawdopodobne, że w dniu zdarzenia pojazd nie posiadał ważnych badań technicznych, a tym samym nie mógł być dopuszczony do ruchu drogowego, a tym samym odwołujący się K. A. nie mógł korzystać z tego pojazdu( dowód: opinia k. 57-75).

Twierdzenia biegłego odnośnie braku ważnych badań technicznych pojazdu, którym poruszał się odwołujący się w momencie wypadku, znalazły potwierdzenie w danych z systemu Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców ( (...)) , z których wynika, że ostatnie zarejesrtowane w systemie (...) badania techniczne pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) zostało wykonane w dniu 18.07.2016r., w wyniku którego pojazd został dopuszczony do ruchu drogowego na okres 1 roku tj. do dnia 18.07.2017r. ( dowód: wydruk z (...) k. 94-95).

Odwołujący się K. A. zobowiązany przez Sąd do złożenia dowodu rejestracyjnego pojazdu, na rozprawie w dniu 20.11.2018r. podał, że nie wie co się stało z dowodem rejestracyjnym samochodu i nie jest w stanie powiedzieć kiedy i gdzie wykonywał badanie techniczne samochodu (k.99).

Sąd podzielił wnioski biegłego sądowego wypływające z opinii. Opinia spełniała wymogi w zakresie fachowości, albowiem sporządzona została przez osobę posiadającą wiadomości specjalne Została sporządzona w sposób rzetelny i precyzyjny. Język opinii jest zrozumiały, a tok rozumowania biegłego jasny, konkretny, pewny i pozbawiony wewnętrznych sprzeczności czy błędów logicznych. Biegły swoje wnioski w wystarczający sposób umotywował. Biegły w sposób przekonujący, logiczny i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego uzasadnił swoje stanowisko wskazując dlaczego dochodzi do takich, a nie innych wniosków. Opinia spełniła wymagania w zakresie zupełności. Dlatego też Sąd uznał sporządzoną w sprawie opinię za pełnowartościowy dowód. Sąd podzielił wnioski wypływające z opinii biegłego w tym zakresie i przyjął je za własne. W związku z powyższym, przedmiotowa opinia została przyjęta przez Sąd za podstawę swoich ustaleń w niniejszym postępowaniu. Także wyrok nakazowy w sprawie II W 640/17 Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej oraz wydruk z (...) stanowią wiarygodne i niepodważalne dowody w sprawie.

Tym samym Sąd stanął na stanowisku, że ustalone w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego okoliczności wypadku, któremu uległ odwołujący się w dniu 25.10.2017r. dowodzą, iż do wypadku doszło na skutek naruszenia przez odwołującego się przepisów ruchu drogowego dotyczących ochrony życia i zdrowia. W ocenie Sądu zachowanie odwołującego się można zakwalifikować jako rażące niedbalstwo. Fakt użytkowania pojazdu bez ważnych badań technicznych należy ocenić jako zachowanie wybitnie naganne i wykazujące cechy rażącego niedbalstwa. Dlatego też Sąd zaaprobował stanowisko organu rentowego, że przyczyną wypadku było wyłącznie zachowanie odwołującego wskazujące na rażące niedbalstwo, tj. jazda samochodem bez ważnych badań technicznych i to jazda z prędkością niedostosowaną do sytuacji panującej na drodze. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie zaistniały okoliczności, które dały podstawę do szczególnie negatywnej oceny postępowania odwołującego się.

Sąd nie podzielił twierdzeń odwołującego się ,że nie ponosi on winy za zaistnienie wypadku, ponieważ w trakcie jazdy doszło do nagłej awarii układu hamulcowego koła przedniego lewego( rozszczelnienia tego przewodu), co uniemożliwiło mu skuteczne podejmowanie manewrów wyhamowania pojazdu, które to twierdzenie opierał na ekspertyzie – ocenie technicznej pojazdu, wykonanej na jego zlecenie przez biegłego rzeczoznawcę z zakresu mechaniki pojazdowej i ruchu drogowego – R. S.( k. 38-41). Po pierwsze , co wykazał także biegły sądowy S. S., opinia techniczna wykonana przez R. S. nie zawiera fotografii strony wewnętrznej dowodu rejestracyjnego, na której są wpisy potwierdzające pozytywne wyniki badań technicznych pojazdu, zatem jest ona niekompletna i nie można uznać jej za wiarygodny dowód w sprawie. Po drugie odwołujący się nie przedstawił Sądowi dowodu rejestracyjnego i nie był w stanie wykazać , gdzie i kiedy wykonywał badanie techniczne pojazdu. Po trzecie wydruk z (...) wyraźnie wskazuje ,że w dniu wypadku pojazd nie posiadał aktualnych badań technicznych dopuszczających go do ruchu drogowego. Ponadto z opinii biegłego sądowego S. S. wyraźnie wynika, że oględziny przewodu hamulcowego oraz dokumentacja fotograficzna zgromadzona w aktach sprawy II W 640/17 nie zawiera informacji wskazujących na uwidocznienie śladów nagłego wycieku płynu hamulcowego i jednoczesnego w tym momencie uszkodzenia przewodu gumowego hamulca( jak twierdził odwołujący się) .Podał ,że płyn hamulcowy układu hamulcowego pojazdu w wyniku rozszczelnienia przewodu hamulcowego wypływałby pod znacznym ciśnieniem powodującym szybkie opróżnienie ilości płynu hamulcowego na zewnątrz pojazdu , a tym samym pozostawienie widocznych śladów jego wycieku na nawierzchni asfaltu , czego nie zawiera dokumentacja fotograficzna wykonana po wypadku. Wskazał także, że oględziny przewodu hamulcowego koła przedniego lewego wykazały ,że przewód ten nie posiada widocznych tłustych śladów zabrudzeń , wskazujących na nieszczelność tego przewodu , a uszkodzenia starzeniowe osnowy koła lewego są znacznie mniej widoczne niż przewodu koła prawego. Biegły wskazał, że w miejscu zdarzenia z uwagi na obszar zabudowany i ostry zakręt pod kątem 90 stopni, obowiązywała prędkości 30 km/h , co nakazywało dostosowanie prędkości do tego nakazu .Biegły ustalił ,że odwołujący się bezpośrednio przed uderzeniem w słupek ogrodzeniowy poruszał się z prędkością wyższą niż 70km/h ( dowód: opina k. 58-75).

Reasumując, w ocenie Sądu w świetle przedstawionych wyżej i ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych oraz wskazanych powyżej dowodów, istnieje podstawa do przypisania odwołującemu się winy w spowodowaniu wypadku w dniu 25.10.2017r. na skutek naruszenia przepisów i zasad ruchu drogowego w stopniu rażącego niedbalstwa. Można bowiem sformułować szczególnie negatywną ocenę pod adresem jego zachowania się.

W świetle powyższych okoliczności Sąd uznał, że twierdzenia organu rentowego, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez odwołującego się przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego wskutek rażącego niedbalstwa – zasługuje na aprobatę.

Dlatego też Sąd, podzielił stanowisko organu rentowego, że zachodzą przesłanki wyłączające prawo odwołującego się do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego ( art. 21 ust. 1 ustawy wypadkowej).

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc .

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc, zasądzając od odwołującego się na rzecz organu rentowego kwotę 180 zł ustaloną w oparciu o § 9 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz, U. z 2015r. poz. 1804. , zm. Dz.U z 2-16r. poz. 1667).