Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji K. S.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Jeleniej Górze

z dnia 19 października 2012 r. sygn. akt VII U 1147/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie K. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z dnia 27 lipca 2012 r., którą organ rentowy ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wnioskodawczyni jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od stycznia 1999 r. do grudnia 2009 r.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:

Wnioskodawczyni K. S. od dnia 1 stycznia 1999 r. uprawniona jest do świadczenia emerytalnego. W okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2009 r. ubezpieczona prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i w tym czasie była zgłoszona wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia tej działalności. Jednocześnie wnioskodawczyni nie zadeklarowała składek na ubezpieczenie zdrowotne. W dniu 1 stycznia 2010 r. wnioskodawczyni dokonała wyrejestrowania, jako osoby ubezpieczonej, w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej.

Decyzją z dnia 27 lutego 2012 r. stwierdzono, że:

1)  podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia dla Pani Krzysztofy D.-K. S. jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynosi miesięcznie:

-.

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 01-02/1999 r. wynosi 749,35 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/1999 r. wynosi 806,92 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/1999 r. wynosi 959,11 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/1999 r. wynosi 995,69 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/1999-02/2000 r. wynosi 1.028,40 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2000 r. wynosi 1.113,79 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2000 r. wynosi 1.121,19 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2000 r. wynosi 1.121,87 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2000-02/2001 r. wynosi 1.143,46 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2001 r. wynosi 1.231,04 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2001 r. wynosi 1.226,13 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2001 r. wynosi 1.204,15 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2001-02/2002 r. wynosi 1.228,37 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2002 r. wynosi 1.291,79 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2002 r. wynosi 1.293,32 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2002 r. wynosi 1.237,17 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2002-02/2003 r. wynosi 1.257,49 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03/2003 r. wynosi 1.335,25 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 04-05/2003 r. wynosi 1.779,43 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2003 r. wynosi 1.689,63 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2003 r. wynosi 1.717,37 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2003-02/2004 r. wynosi 1.756,19 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2004 r. wynosi 1.861,44 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2004 r. wynosi 1.782,47 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2004 r. wynosi 1.799,46 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2004-02/2005 r. wynosi 1.822,13 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2005 r. wynosi 1.910,99 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2005 r. wynosi 1.818,93 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2005 r. wynosi 1.852,73 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2005-02/2006 r. wynosi 1.871,73 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2006 r. wynosi 2.002,91 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2006 r. wynosi 1.904,66 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2006 r. wynosi 1.936,75 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2006-02/2007 r. wynosi 1.970,65 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2007 r. wynosi 2.116,88 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2007 r. wynosi 2.053,34 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2007 r. wynosi 2.109,46 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2007-02/2008 r. wynosi 2.168,30 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-05/2008 r. wynosi 2.328,80 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 06-08/2008 r. wynosi 2.287.40 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 09-11/2008 r. wynosi 2.364.27 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 12/2008 -02/2009 r. wynosi 2.392,76 zł,

-

na ubezpieczenie zdrowotne w okresie: 03-12/2009 r. wynosi 2491,57 zł.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji, powołując się na treść art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 46 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., nr 205, poz. 1585) oraz art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. nr 210 poz. 2135 z późn. zm.) uznał, że odwołanie wnioskodawczyni podlegało oddaleniu. Sąd wskazał, że wnioskodawczyni nie wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku zadeklarowania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, wobec czego decyzja organu rentowego określająca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne w okresie prowadzenia działalności gospodarczej przez ubezpieczoną jest prawidłowa. Sąd stwierdził także, że powoływane przez wnioskodawczynię przepisy art. 5 k.c. oraz 8 k.p. nie mają zastosowania w sprawie, a dodatkowo bezprzedmiotowe było rozpatrywanie kwestii przedawnienia, bowiem zaskarżona decyzja dotyczyła ustalenia samej podstawy wymiaru składek i dopiero, gdy organ rentowy ustali wysokość zaległości z tego tytułu możliwa będzie ocena w aspekcie przedawnienia.

Z wyrokiem Sądu Okręgowego nie zgodziła się wnioskodawczyni wywodząc apelację, w której zarzuciła orzeczeniu naruszenie art. 5 k.c., art. 8 k.p. oraz art. 7 k.p.a. i w zw. z tym wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania. Wskazała, że Sąd I instancji nie rozważył merytorycznie całej sprawy m. in. pod kątem słusznego interesu apelującej i nie wziął pod uwagę, że niektóre wymienione w decyzji kwoty są już przedawnione.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd I instancji dokonał prawidłowych i wyczerpujących ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy, jak też zastosował właściwe przepisy prawne, które przytoczył i przeanalizował w pisemnym uzasadnieniu wyroku. Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się także naruszenia wskazanych w apelacji przepisów.

W związku z tym, że zarzuty podniesione przez wnioskodawczynię skupiają się w głównej mierze na zanegowaniu i krytyce obowiązujących przepisów prawa, należy przede wszystkim wskazać, o czym apelująca powinna wiedzieć z racji wykonywanego przez lata zawodu, że obowiązkiem sądów jest stosowanie prawa, a nie jego tworzenie.

W rozpatrywanej sprawie nie ulega wątpliwości, że skarżąca w spornym okresie pobierała emeryturę oraz prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego jest obecnie (i był na gruncie poprzednio obowiązujących ustaw regulujących tę dziedzinę spraw, tj. ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia (Dz. U. Nr 45, poz. 391 ze zm.) obowiązującej do dnia 30 września 2004 r., a także ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 ze zm. obowiązującej do dnia 31 marca 2003 r.), związany z obowiązkiem podlegania ubezpieczeniom społecznym. Mianowicie, zgodnie z art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają: osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi (pkt 1), które są m.in. osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą (lit. c) oraz osoby pobierające emeryturę (pkt 16). Z kolei w myśl art. 82 ust. 1 powołanej ustawy w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 ustawy, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

Dlatego też słusznie uznał organ rentowy, że obowiązkiem wnioskodawczyni było zgłoszenie siebie do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, z którego to obowiązku wnioskodawczyni się wywiązała, ale jednocześnie musiała także wykazywać w ZUS (za pośrednictwem dokumentów rozliczeniowych ZUS) podstawę wymiaru należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Nie można jednocześnie przyjąć, że działalność gospodarcza była wykonywana tylko wówczas, gdy skarżąca uzyskiwała dochody. Niewykonywanie działalności gospodarczej w pewnych okresach nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. Niski dochód z tej działalności, czy nie uzyskanie go w ogóle może ewentualnie uzasadniać zwolnienie z opłacania składki, ale nie powoduje to jednocześnie uchylenia obowiązku wynikającego z art. 46 i art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Nadto, w odniesieniu do poglądu wyrażonego przez ubezpieczoną jakoby przepisy, na podstawie których wydano zaskarżoną decyzję, były niesprawiedliwe, wskazać należy, że zgodnie z art. 65 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych ubezpieczenie zdrowotne jest oparte przede wszystkim na zasadzie równego traktowania oraz solidarności społecznej. Podobnie ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych "stoi na gruncie równego traktowania wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, stan cywilny, stan rodzinny." Zgodnie z tą ostatnią ustawą zasada równego traktowania dotyczy w szczególności:

1)  warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych,

2)  obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie społeczne,

3)  obliczania wysokości świadczeń,

4)  okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.

W rezultacie, na podstawie obowiązujących przepisów, nie można znaleźć podstaw do indywidualizacji obowiązku, nałożonego na wnioskodawczynię, a związanego z wymierzaniem i opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne - zwłaszcza w przypadku przedstawionym przez apelującą, której głównym zarzutem skierowanym przeciwko zaskarżonej decyzji jest, jej zdaniem, niesprawiedliwe prawo, którego Sąd nie powinien stosować.

W tym miejscu podkreślenia także wymaga, że zasada powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, w tym szczególnie ww. zasada równego traktowania ubezpieczonych i solidarności społecznej, sprzeciwiają się nierównoprawnemu pojmowaniu obowiązku podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym przez emerytów dodatkowo wykonujących działalność pozarolniczą w zależności od tytułu pobieranych świadczeń emerytalnych. W sprzeczności z tymi zasadami byłoby w szczególności zgodne z prawem obarczanie składką na ubezpieczenie zdrowotne np. emerytów z tytułu zatrudnienia, którzy w razie prowadzenia dodatkowej działalności pozarolniczej obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 9 ust. 4 ustawy systemowej) i obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z obu zbiegających się tytułów oraz równoczesne zwolnienie z obowiązku podlegania ubezpieczeniom zdrowotnym z tytułu dodatkowo prowadzonej działalności pozarolniczej przez innych emerytów (niewymienionych w art. 9 ust. 4 ustawy systemowej), którzy nie skorzystali z możliwości dalszego dobrowolnego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 9 ust. 5 tej ustawy).

W odniesieniu do zarzutu przedawnienia Sąd Apelacyjny w pełni podzielił zarówno stanowisko organ rentowego, jak i Sądu I instancji, wobec czego nie ma potrzeby ponownego uzasadniania tej kwestii.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł o oddaleniu apelacji wnioskodawczyni jako bezzasadnej.

R.S.