Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Katowicach X Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2014 roku w Katowicach

sprawy A. Z. (Z.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 30 września 2013roku znak (...)/25/006- (...)

Oddala odwołanie.

SSO Beata Torbus

/Przewodniczący/

Sygn.akt XU 3606)13

UZASADNIENIE

Ubezpieczony A. Z. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. z dnia 30 września 2013r. o odmowie przyznania prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, domagając się jej zmiany i uznania co najmniej 15letniego stażu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych i uprawnienia ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury po przekroczeniu wieku 60lat.

Ubezpieczony uznał zasadność decyzji w zakresie braku przekroczenia wieku emerytalnego, kwestionował ją w zakresie, w którym stwierdza ona nieosiągnięcie 15letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999r. Wskazał, że organ rentowy bezzasadnie odmówił mu zaliczenia do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony w Centrali (...) w K. od 25 lipca 1978r. do 31 stycznia 1991r. (k. 3-6).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie wskazując, iż ubezpieczony nie osiągnął wieku 60lat oraz nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. co najmniej 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy(k. 25-26).

W piśmie procesowym z dnia 16 grudnia 2013r. ubezpieczony podtrzymał stanowisko zaprezentowane w odwołaniu. Wskazał na szczególny interes w zakresie skorygowania treści decyzji ZUS, podnosząc, że w przypadku ustalenia wymaganego przepisami stażu pracy w warunkach szczególnych, będzie mu przysługiwało prawo przejścia na emeryturę w wieku 60lat, a mając na uwadze fakt, że ma obecnie 58 lat będzie mu przysługiwała ochrona stosunku pracy z art. 39 k.p. (k.34-35).

Sąd ustalił, co następuje :

Ubezpieczony A. Z. urodził się 25 maja 1955r. Na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnął 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz uzupełniających. Nie jest członkiem OFE. Pozostaje w stosunku pracy w (...) sp. z o.o. Organ rentowy uznał za udowodnione 3 lata 10 miesięcy i 11 dni okresów pracy w szczególnych warunkach tj. od 23 marca 1992r. do 30 czerwca 1994r. i od 2 maja 1997r. do 31 grudnia 1998r.

(wniosek emerytalny ubezpieczonego, decyzja o odmowie przyznania emerytury w jego aktach emerytalnych, okoliczności przyznane przez organ rentowy k. 25-26 i przez ubezpieczonego k. 3-6,34,35,e-protokół k. 42 ).

Powyższe okoliczności nie są przez strony kwestionowane.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną,ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, do którego odwołuje się przepis art. 184 ust. 1 ustawy, ubezpieczonym będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Na zasadzie § 2 ust. 1 owego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z mocy § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej, emerytura, o jakiej mowa w art. 184 ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego, bądź złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony nie osiągnął wieku 60 lat. Obecnie ma 58 lat.

W toku postępowania ubezpieczony domagał się ustalenia, że w okresie zatrudnienia w Centrali (...) w K. od 25 lipca 1978r. do 31 stycznia 1991r. pracował w warunkach szczególnych. Interes prawny w ustaleniu, że po osiągnięciu wieku emerytalnego nabędzie prawo do emerytury uzasadnił ochroną trwałości stosunku pracy wynikającą z art. 39 k.p. Przywołał orzeczenia Sądu Najwyższego regulujące tę kwestię, a dotyczące rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem.

Z mocy art. 189 k.p.c. wnioskodawca może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.Postępowanie w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych toczące się przed sądem ma na celu przeprowadzenie pełnej, merytorycznej kontroli decyzji wydanej przez organ rentowy w przedmiocie ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Z tej przyczyny zasadniczo wyłączone jest stosowanie w takiej sprawie art. 189 k.p.c. (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1987r., III PZP 19)87, OSNC 1988)10)132, Lex 13036 i z dnia 5 lipca 1995r., I PZP 56)94, OSNP 1995)24)299, Lex 136 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 1971r., I PR 344)71, OSNC 1972)5)89, z dnia 9 stycznia 1986r. I PRN 10)/85, z dnia 23 lutego 1999r., I PKN 597/98, OSNP 2000)8)301).

Wyrok ustalający istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego lub prawa jest dopuszczalny w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyjątkowo i tylko wówczas, gdy przepis tak stanowi, np. w sprawach o ustalenie istnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, obowiązku opłacania składek, zwrotu nienależnego świadczenia. Natomiast regułą jest, że sąd ubezpieczeń społecznych w trybie rozpoznania odwołania od decyzji organu rentowego "przyznaje" konkretne świadczenie lub określa jego wysokość (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2008r., I UK 267/0, Lex 607443). Nie jest zatem dopuszczalne w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych wydanie wyroku ustalającego spełnienie przez ubezpieczonego niektórych warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia lub wyroku przyznającego to świadczenie pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków w przyszłości (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010r., I UK 267)09, Monitor Prawa Pracy 2010)7)382-38, z dnia 9 lutego 2010r., I UK 262/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2011r., I UK 363/10, Lex 863948).

Orzeczenia Sądu Najwyższego, które przywołał ubezpieczony zostały wydane w sprawach z zakresu prawa pracy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem z pracownikiem, w których Sąd badał czy pracownik korzysta z ochrony stosunku pracy określonej w art. 39 k.p., a zatem czy wypowiedzenie umowy o pracę było dopuszczalne. W przypadku więc, gdyby pracodawca wypowiedział ubezpieczonemu umowę o pracę, a w ocenie ubezpieczonego korzystałby on z ochrony przewidzianej w art. 39 k.p., wówczas Sąd pracy rozpoznający odwołanie ubezpieczonego od tego wypowiedzenia, zobligowany będzie do zbadania tej okoliczności.

Sąd zatem na podstawie art. 217§2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oddalił wniosek ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków B. M. i Z. J. na okoliczność jego pracy w warunkach szczególnych w Centrali (...) w K..

Ubezpieczony ubiegający się o przyznanie prawa do wcześniej emerytury musi spełnić wszystkie przesłanki z art. 184 § 1 i 2 ustawy emerytalnej tj. osiągnąć wiek emerytalny – w przypadku ubezpieczonego 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999r. legitymować się 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym i 15letnim okresem pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Stosownie do treści art. 100 ustawy emerytalnej, prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.

Cechą charakterystyczną postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest to, że w każdym wypadku zakres rozpoznania i orzekania Sądu rozpoznającego odwołanie od decyzji organu rentowego jest wyznaczany właśnie treścią owej decyzji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13.05.1999r., (...) 52)99, OSNAPiUS 2000)15)601).

Zakres przedmiotowej decyzji w rozpoznawanej sprawie był wyznaczony przepisami art. 184 w zw. z art. 32 oraz art. 100 ustawy emerytalnej, a decyzja organu rentowego, stwierdzała, czy na podstawie tych przepisów, powstało prawo ubezpieczonego do emerytury. Skoro ubezpieczony nie osiągnął wieku 60 lat, to nie mógł nabyć prawa do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy emerytalnej. Tego stanowiska nie kwestionował zresztą sam ubezpieczony.

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 marca 2013r., (...))12, Lex 1305950, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, co powoduje, iż określona w ustawie z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych instytucja emerytury w obniżonym wieku emerytalnym musi podlegać ścisłej wykładni.

Mając powyższe na względzie na mocy powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie ubezpieczonego należało oddalić jako bezzasadne.

SSO Beata Torbus

ZARZąDZENIe:

1.  odnotować

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ubezpieczonego rpr. M. K.;

3.  kalendarz 14 dni lub z wpływem.

K., dnia 27 stycznia 2014r. SSO Beata Torbus