Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2018 r. w Szczytnie na rozprawie

sprawy z powództwa B. R.

przeciwko M. M. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego M. M. (1) na rzecz powódki B. R. kwotę 6.547,- zł ( sześć tysięcy pięćset czterdzieści siedem) zł odsetkami ustawowymi od dnia 7 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego M. M. (1) na rzecz powódki B. R. kwotę 13.200,- zł (pięć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt dwa złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 7 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

III.  koszty procesu wzajemnie znosi,

IV.  nie obciąża pozwanego częścią kosztów sądowych od uiszczenia których powódka była zwolniona.

Sygn. akt I C 197/18

UZASADNIENIE

Powódka B. R. wniosła o zasądzenie od pozwanego M. M. (1) kwoty 19.842,- zł tytułem odszkodowania i kwoty 40.000,- zł zadośćuczynienia za krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, że wyrokiem z dnia 09.05.2016 r. w sprawie IIK 583/15 pozwany został uznany winnym nieudzielenia pomocy znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia mężowi powódki W. R., który w wyniku zaistniałego w dniu 19.05.2015r. upadku i uderzenia głową doznał urazu czaszkowo mózgowego w postaci prawostronnego krwiaka podtwardówkowego , rozległych ognisk krwotocznych w płatach czołowych i skroniowych obu półkul mózgu oraz na pograniczu skroniowo – potylicznym prawej półkuli mózgu , krwiaka podpajęczynówkowego i obrzęku mózgu , które towarzyszyły wieloodłamowemu złamaniu kości czaszki tj. ciemieniowej , potylicznej i skroniowej i klinowej po stronie prawej , stłuczenia powłok głowy po stronie prawej z otarciem naskórka potylicy i podbiegnięciem krwawym w obrębie oczodołu prawego , podbiegnięć krwawych na kolanach, pomimo, iż pozwany mógł udzielić pomocy medycznej wyżej wymienionemu- to jest czynu z art. 162§ 1 kk w zb. z art. 160§ 1kk w zw. z art. 11 kk.

Mąż powódki na skutek doznanych w dniu 09.05.2016r. obrażeń zmarł w dniu 03.01.2016r. w Szpitalu Pomocy (...) w B.. Uzasadnia to odpowiedzialność pozwanego - na podstawie art. 46 kk w zw. z art. 11 kpc. i art. 415 kc w zw. z art. 446§1 kc oraz art. 24 kc w zw. z art. 446 §4 kc i art. 448kc.

Na żądane odszkodowanie składają się wydatki poniesione przez powódkę w związku z pobytem męża w (...) Szpitalu Pomocy (...) w B. za okres od 22.04.2015r. do śmierci w dniu 3.01.2016r., w sumie 14.885 zł , wydatki na środki pielęgnacyjne kwocie 1000zł , koszty dojazdów powódki do szpitala. Ponadto koszty leczenia powódki u specjalisty w kwocie 1.757,-zł , w tym opłaty za wizyty po 150 zł i koszty leków 407 zł.

Wysokość zadośćuczynienia powódka wskazała uwzględniając rozmiary krzywdy, której doznała na skutek powyższych okoliczności . Krzywda ta wiąże się również z wykrętną postawą pozwanego w toku procesu karnego, umniejszającego swoją winę a nawet próbującego przerzucać odpowiedzialność na powódkę. Związku przyczynowo - skutkowego powódka upatruje w braku podjęcia przez pozwanego jakichkolwiek czynności ( wezwanie pomocy lekarskiej , odstąpienie od zawiadomienia członków rodziny, pozostawienie W. R. w piwnicy). Podjęcie tych czynności mogłoby zapobiec zagrażającemu życiu stanowi męża powódki – co potwierdziła opinia biegłej J. C. sporządzona w sprawie karnej II K 583/15.

Powódka podniosła, że na skutek zdarzenia utraciła pracę , co nastąpiło w trakcie pobytu męża w placówce leczniczej i nie mogła przenieść się do innej pracy w W. z uwagi na konieczność opieki nad mężem .

Pozwany M. M. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Podał, że nie kwestionuje wyroku jaki zapadł w postępowaniu karnym, jednak zarzucił, że żądania powódki są niesłuszne, gdyż powódka z tytułu śmierci męża otrzymała już odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia pracowniczego w kwocie co najmniej 28.000 zł oraz 8900 zł z innego ubezpieczenia. Sumy te w całości pokrywają poniesione przez nią wydatki. Ponadto powódka utraciła pracę dopiero na cztery dni przed śmiercią męża a zatem bez zawiązku z opieką nad mężem . Podniósł, że żądanie zadośćuczynienia jest niezasadne gdyż mąż powódki nadużywał alkoholu i miewał ataki agresji wobec członków rodziny, co wymagało interwencji Policji a wobec W. R. została wszczęta procedura Niebieskiej Karty. Relacje małżeńskie powódki z mężem były słabe i nie interesowała się ona losem męża, nie przejęła się tym że męża nie ma w domu .

Sąd Rejonowy ustalił następujące fakty:

Pozwany M. M. (1) emerytowany pracownik Wyższej Szkoły (...) w S. i W. R. również emeryt, byli kolegami od około 10 lat i mieszkali niedaleko siebie a także mieli sąsiednie działki rekreacyjne pod S.. W. R. lubił towarzystwo kolegi. Spotykali się często . Niejednokrotnie w trakcie spotkań wspólnie spożywali alkohol. W dniu 19.05.2015r. W. R. odwiedził kolegę a gdy wychodził upadł na klatce schodowej doznając obrażeń głowy.

Wyrokiem z dnia 09.05.2016r.w sprawie IIK 583/15, Sąd Rejonowy w Szczytnie skazał M. M. (1) za to, że w dniu 20 marca 2015r. nie udzielił pomocy znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia mężowi powódki W. R., który w wyniku zaistniałego w dniu 19.03.2015r. upadku i uderzenia głową doznał urazu czaszkowo mózgowego w postaci prawostronnego krwiaka podtwardówkowego , rozległych ognisk krwotocznych w płatach czołowych i skroniowych obu półkul mózgu oraz na pograniczu skroniowo–potylicznym prawej półkuli mózgu, krwiaka podpajęczynówkowego i obrzęku mózgu , które towarzyszyły wieloodłamowemu złamaniu kości czaszki tj. ciemieniowej , potylicznej i skroniowej i klinowej po stronie prawej , stłuczenia powłok głowy po stronie prawej z otarciem naskórka potylicy i podbiegnięciem krwawym w obrębie oczodołu prawego , podbiegnięć krwawych na kolanach, pomimo, iż pozwany mógł udzielić pomocy bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo , w ten sposób, że zaniechał wezwania do pokrzywdzonego fachowej pomocy medycznej, a następnie nieprzytomnego przewiózł ze swojego miejsca zamieszkania do jego miejsca zamieszkania , pozostawiając go w odosobnionym pomieszczeniu znajdującym się w obrębie piwnicy domu , czym naraził wymienionego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia to jest czyn z art. 162§ 1 kk w zb. z art. 160§ 1kk w zw. z art. 11 kk.

W. R. przebywał w (...) Oddział w B. od dnia 20.04.2015r. i tam zmarł w dniu

03.01.2016r. Koszty miesięcznego pobytu w powyższym Zakładzie (...) ( opłata za pobyt oraz całodobową opiekę pielęgnacyjną i medyczna ) wynosiła 1.768,- zł miesięcznie. Łączne koszy pobytu męża powódki w powyższej placówce opiekuńczo- leczniczej zapłacone przez powódkę wyniosły 16.653 zł . Powódka w okresie niemal 10 miesięcy regularnie kilkakrotnie w miesiącu dojeżdżała do wskazanego szpitala oddalonego od jej miejsca zamieszkania o blisko 50 km korzystając z różnych możliwości i poniosła w związku z tym koszty dojazdu w kwocie 2.200 zł. Powódka dodatkowo kupowała różne środki pielęgnacyjne dla męża i z tego tytułu poniosła wydatki w całym okresie hospitalizacji męża wydatkując łącznie około 1000 zł . W związku ze zdarzeniem powódka korzystała z konsultacji psychiatrycznej a następnie podjęła leczenie u specjalisty , którego koszty wyniosły 1.757,-zł w tym 1.350,- zł koszty wizyt a 407,- zł leki.

(Dowody: prawomocny wyrok skazujący z dnia 9 maja 2016r. w aktach II K 583/15 – k. 295, zaświadczenie Szpitala – k. 12 ., faktury – k. 14-18 , zeznania świadka M. P. ( poprzednio R.) nagranie k.75 [00: 10:55:-00:39:12], zeznania powódki B. R. nagranie k.83 [ 00:29:31-01:02:05], Historia choroby – k. 23-25, informacja o (...) leczniczej – k 26, zaświadczenia lekarskie – k. 27,28, akt zgonu – k31,)

Powódka B. R. i W. R. byli małżeństwem przez 37 lat od roku 1978, ( akt małżeństwa –k.32) Miele dwoje dzieci. Byli normalną rodziną . W. R. od 2000 r . był na emeryturze. Wobec męża powódki W. R. nie była wszczynana procedura niebieskiej karty . Natomiast taka procedura Niebieskiej Karty została uruchomiona wobec syna małżonków R. – P. R. . Powódka wielokrotnie wzywała funkcjonariuszy Policji na interwencje w związku z agresywnym zachowaniem syna P., który wielokrotnie w stanie nietrzeźwości wszczynał awantury domowe. Zdarzyła się przy tym interwencja funkcjonariuszy Policji na wezwanie syna w związku zachowaniem ojca, jednakże z notatki policyjnej wynika, że to sam zgłaszający był wówczas nietrzeźwy a funkcjonariusze zastali W. R. z żoną B. podczas wspólnej pracy związanej z czyszczeniem grzybów.

(informacja MOPS – k.77 dot. procedury Niebieskiej Karty, raport interwencji policyjnych – k. 59- 63, zeznania powódki B. R. j.w)

Z tytułu umów ubezpieczeń, w tym ubezpieczenia pracowniczego w (...) SA, powódce z tytułu ubezpieczenia śmierci męża wypłacono łącznie sumę 36.900,- zł odszkodowania.

(fakt przyznany – k. 73, dowód: informacja (...) SA –k. 71-72)

Powódka pracowała w Przedsiębiorstwie (...) do dnia 31.12.2015r. na różnych stanowiskach administracyjnych (specjalista , administrator). Umowę o pracę rozwiązano z powódką na mocy porozumienia stron - w związku z art. 10 pkt 1 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników)

( dowód: świadectwo pracy – k. 72)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu - w świetle twierdzeń stron i zgłoszonych dowodów - powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie częściowo.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że poza sporem jest fakt prawomocnego skazania pozwanego M. M. (1) wyrokiem z dnia 09.05.2016 r. w sprawie IIK 583/15 przez Sąd Rejonowy w Szczytnie- za to, że w dniu 20 marca 2015r. nie udzielił on pomocy znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia mężowi powódki W. R., który w wyniku zaistniałego w dniu 19.05.2015r. upadku i uderzenia głową doznał urazu czaszkowo mózgowego w postaci prawostronnego krwiaka podtwardówkowego , rozległych ognisk krwotocznych w płatach czołowych i skroniowych obu półkul mózgu oraz na pograniczu skroniowo – potylicznym prawej półkuli mózgu , krwiaka podpajęczynówkowego i obrzęku mózgu , które towarzyszyły wielołamowemu złamaniu kości czaszki tj. ciemieniowej , potylicznej i skroniowej i klinowej po stronie prawej , stłuczenia powłok głowy po stronie prawej z otarciem naskórka potylicy i podbiegnięciem krwawym w obrębie oczodołu prawego , podbiegnięć krwawych na kolanach, pomimo, iż pozwany mógł udzielić pomocy bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo , w ten sposób że zaniechał wezwanie do pokrzywdzonego fachowej pomocy medycznej, a następnie nieprzytomnego przewiózł ze swojego miejsca zamieszkania do jego miesza zamieszkania , pozostawiając go w odosobnionym pomieszczeniu znajdującym się w obrębie piwnicy domu , czym naraził wymienionego na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia to jest czyn z art. 162§ 1 kk w zb. z art. 160§ 1kk w zw. z art. 11 kk.

Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Określona w art. 11 k.p.c. moc wiążąca wyroku karnego oznacza, że w sprawie cywilnej niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek własnych ustaleń co do tych okoliczności, którymi sąd jest związany w postępowaniu cywilnym. Istota związania sądu cywilnego skazującym wyrokiem karnym wyraża się w tym, że w skład podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sądu cywilnego wchodzi czyn opisany w sentencji karnego wyroku skazującego, a sąd ten pozbawiony jest możliwości dokonywania ustaleń w tym zakresie, w tym w szczególności ustaleń odmiennych niż przeniesione na podstawie tego wyroku z procesu karnego ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 czerwca 2015 r., sygn. I ACa 216/15).

Sam pozwany nie kwestionował wyroku jaki zapadł w sprawie karnej – choć zarazem podał, że nie poczuwa się do odpowiedzialności, gdyż powódka już otrzymała odszkodowanie od różnych ubezpieczycieli , natomiast zadośćuczynienie jej się nie należy gdyż nie doznała ona krzywdy w związku śmiercią męża z uwagi na ich de facto rozkład pożycia a nawet wdrożenie w stosunku do męża powódki procedury niebieskiej karty.

Zarzuty pozwanego są chybione. Nadto w zakresie w jakim dezawuuje on więzi powódki z mężem oparte są na nieprawdziwych twierdzeniach. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że odpowiedzialność pozwanego co do zasady wynika z czynu niedozwolonego - z art. 415 kc i uzyskanie przez powódkę odszkodowań od Zakładu (...) w ramach zawartych cywilnoprawnych umów ubezpieczenia, nie zwalnia powoda z jego odpowiedzialności. W każdym razie pozwany nie wykazał by odszkodowania, które ubezpieczyciele wypłacili powódce ( z tytułu ubezpieczenia zdarzenia w postaci śmierci męża) objęły naprawienie szkód będących przedmiotem niniejszego procesu. Wypłata odszkodowania z tytułu śmierci na podstawie umowy cywilnoprawnej, nie ma przy tym wpływu na ewentualne zadośćuczynienie za krzywdę. Zadośćuczynienie dotyczy bowiem szkody niemajątkowej a zatem nie mogło ono zostać skompensowane przez sumy wypłacone dotychczas powódce w ramach umownego odszkodowania.

Jeśli natomiast chodzi o zarzuty pozwanego odnoszące się do relacji małżeńskich powódki z mężem, w tym twierdzenia, że był on agresywny w stosunku do żony i wdrożono w związku z tym procedurę niebieskiej karty , to należy stwierdzić, że pozwany podaje nieprawdę twierdząc, iż w stosunku do męża powódki wszczęto procedurę niebieskiej karty. Należy przy tym zauważyć, że te nieprawdzie zarzuty pod adresem zmarłego, powtórzyła za pozwanym w swoich zeznaniach żona pozwanegoT. M.. Z nadesłanych informacji z MOPSu oraz raportów Policji jasno wynika, że procedura niebieskiej karty nigdy w stosunku do męża powódki nie była wdrożona. Z informacji policyjnej wynika wręcz wniosek przeciwny – zdarzyło się bowiem tak, że to wzywający policjantów syn małżonków R. był nietrzeźwy zaś powódka z mężem (który miał się rzekomo awanturować) pracowała zgodnie przy oczyszczaniu grzybów).

Sąd nie dał zatem wiary zeznaniom i twierdzeniom pozwanego jak i jego żony – podającym nieprawdę ( co do relacji małżeńskich pozwanego i niebieskiej karty) to jest zeznaniom ukształtowanym jedynie na potrzeby procesu i obliczonym na uniknięcie jakiejkolwiek odpowiedzialności majątkowej przez pozwanego.

Zgodnie z art. 415 kc, kto zwinny swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego koszty ( art. 444§1 kc). W razie śmierci poszkodowanego obowiązek naprawienia szkody - zgodnie z art. 446§ 1kc, rozciąga się na koszty leczenia i pogrzebu zaś na podstawie 446§4 kc Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Przechodząc do dalszej części rozważań podkreślić należy, iż przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, dlatego też należy wziąć pod uwagę kryteria wypracowane przez judykaturę. Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, iż wysokość zadośćuczynienia uzależniona jest od całokształtu ujawnionych okoliczności, w szczególności od czasu trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałości skutków wypadku, okresu trwania objawów chorobowych i ich nasilenia czy wieku poszkodowanego.

Ocena kryteriów decydujących o wysokości zadośćuczynienia niewątpliwie zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Dlatego konfrontacja danego przypadku z innymi może dać jedynie orientacyjne wskazówki, co do poziomu odpowiedniego zadośćuczynienia. W każdej sprawie występują szczególne, właściwe tylko dla niej, okoliczności faktyczne. Natężenie doznanych krzywd zależy od indywidualnych cech poszkodowanego. Dlatego okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, podobnie jak kryteria ich oceny, powinny być rozważane indywidualnie wobec konkretnej osoby pokrzywdzonego, bez względu na wysokość zadośćuczynienia zasądzonego w innej sprawie.

W niniejszej sprawie powódka upatrywała swojej krzywdy cierpieniach będących nie tylko następstwem śmieci męża lecz także w długotrwałym niemal dziesięciomiesięcznym zmaganiu się z opieką nad małżonkiem aż do dnia jego śmierci Niewątpliwie powódka doznała znacznej krzywdy. Nie dziwi w realiach niniejszej sprawy fakt korzystania przez powódką ze specjalistycznej pomocy psychiatrycznej. Oszacowanie zadośćuczynienia pieniężnego przez powódkę na sumę 40 000,- zł nie wydaję się wygórowane.

Nie można jednak w niniejszej sprawie stracić z pola widzenia tego, iż rozmiary odpowiedzialności zobowiązanego do naprawienia szkody obejmujące normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła ( art. 361§1 kc ) doznają ograniczenia w wypadku gdy poszkodowany przyczynił się do powstania szkody. Podkreślenia wymaga bowiem to, iż to nie pozwany spowodował u męża powódki obrażenia ciała. Co więcej jest oczywistym, że gdyby nie doszło do tych obrażeń, to mąż powódki żyłby nadal. Tymczasem pozwany w żaden sposób nie przyczynił się do powstania obrażeń u męża powódki. To nie on je spowodował. Czyn, za który skazano pozwanego polegał na nie udzieleniu pomocy mężowi powódki i narażeniu go w ten sposób na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia. W świetle zasad doświadczenia życiowego i zaoferowanych przez stronę powodową dowodów, czyn za który skazano pozwanego był jedynie ogniwem w łańcuchu skutkującym śmiercią męża powódki . Jakkolwiek nie budzi wątpliwości to, iż pomiędzy zachowaniem ( jakie opisano w sentencji wyroku skazującego ) a śmiercią męża powódki zachodzi normalny związek przyczynowy, to istotniejszą przyczyną - z punktu widzenia odpowiedzialności cywilnej - było zachowanie się pokrzywdzonego, który upadł i doznał obrażeń głowy. W tych warunkach Sąd ocenił, iż pokrzywdzony mąż powódki przyczynił się do szkody w 67 % zaś pozwany w 33 %. Dlatego też należne powódce odszkodowanie i zadośćuczynienie podlega na podstawie art. 362 kc odpowiedniemu zmniejszeniu. O czym orzeczono w pkt I i II wyroku. Dalej idące żądania Sąd zamierzał oddalić, jednakże na skutek omyłki tego rodzaju rozstrzygnięcie „ o oddaleniu powództwa w pozostałej części” nie zostało zawarte w sentencji wyroku.

Z uwagi na częściowe tylko uwzględnienie żądania i ocenny charakter sprawy, Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 kpc. O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust.1 ustawy o koszach sądowych w sprawach cywilnych.

Z/

1.  Odnotować

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn stron

3.  Za 14 dni lub z apelacją

S. 22 stycznia 2019r.