Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 października 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że T. C. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu: od 3 marca 2014 r. do 31 października 2014 r. oraz od 1 grudnia 2014 r. do 1 lutego 2015 r. , zaś miesięczne podstawy wymiaru składek wynoszą:

a)  na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, tj. emerytalne, rentowe i wypadkowe:

- za marzec 2014 r. – 2 102,59 zł

- od kwietnia do października 2014 r. – 2 247,60 zł

- za grudzień 2014 r. – 2 247,60 zł

- styczeń 2015 r. – 2 375,40 zł

- luty 2015 r. – 84,84 zł

b) na Fundusz Pracy:

- za marzec 2014 r. – 2 102,59 zł

- od kwietnia do października 2014 r. – 2 247,60 zł

- za grudzień 2014 r. – 2 247,60 zł

- styczeń 2015 r. – 2 375,40 zł

- luty 2015 r. – 84,84 zł

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że T. C. z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 3 marca 2014 r. zgłosiła się jedynie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, a nadto, że w okresie od 3 marca 2014 r. do 31 marca 2015 r. oraz od 2 lutego 2015 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. Niemniej jednak, z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. T. C. nie uzyskała kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę ( płatnik w raportach imiennych ZUS RCA za okres od marca do lipca 2014 r. wykazał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie w kwocie 0,00 zł i 1/3 etatu, natomiast nie złożył raportów imiennych za okres od sierpnia do października oraz za grudzień 2014 r. oraz od stycznia do marca 2015 r.). Tym samym w okresie od 3 marca 2014 r. do 1 lutego 2015 r. ( od 2 lutego 2015 r. u płatnika (...) Sp. z o.o. T. C. osiąga minimalne wynagrodzenie za pracę) T. C. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i dokonać z tego tytułu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, rozliczenia i opłacenia składek za wskazane miesiące wraz z odsetkami za zwłokę , na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

/decyzja k.5 - 6 akt ZUS/

W dniu 7 grudnia 2016 r. T. C. odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej uchylenie. T. C. podniosła, że ww. decyzja została wydana z naruszeniem przepisów prawa, a w szczególności z naruszeniem zasad prowadzenia postępowania administracyjnego.

/odwołanie k. 2 – 4 odwrót/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k.6 – 7/

Postanowieniem z dnia 19 września 2018 r. Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i (...) zawiadomił (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o toczącym się postępowaniu w sprawie udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego.

/postanowienie k.120/

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. nie przystąpiła do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego.

/okoliczność bezsporna/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni T. C. od kilkunastu lat prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług prawnych. Z ww. tytułu, od dnia 3 marca 2014 r. zgłosiła się wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

/zeznania wnioskodawczyni min. 00:12:34 – 00:33:39 rozprawy z dnia 12 września 2018 r. płyta CD k.118 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:39 – 00:11:48 rozprawy z dnia 7 czerwca 2017 r. , płyta CD k.25, informacyjnymi wyjaśnieniami min. 00:02:05 – 00:08:56 rozprawy z dnia 6 września 2017 r. , płyta CD k.45 oraz informacyjnymi wyjaśnieniami k.61 odwrót, zgłoszenie do ubezpieczeń w aktach pracowniczych wnioskodawczyni k.1 – 1 odwrót akt ZUS/

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. została zawiązana na podstawie umowy spółki z dnia 19 października 2010 r. (sporządzoną Aktem Notarialnym , Repertorium A numer (...)) i w dniu 10 grudnia 2010 r. została wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...). Z informacji ujawnionej w KRS wynika, że jedynym wspólnikiem spółki jest J. S. posiadający 50 udziałów o łącznej wartości 5 000,00 zł. Z informacji ujawnionej w KRS wynika, że prezesem zarządu jest J. S..

/odpis z KRS k.31 – 33 odwrót/

W dniu 3 marca 2014 r. pomiędzy (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., a T. C. zawarto umowę o pracę na czas nieokreślony od dnia 3 marca 2014 r. T. C. powierzono obowiązki pracownicze specjalisty ds. prawnych w wymiarze czasu pracy wynoszącym ¼ etatu z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 1 680,00 zł. Z ww. tytułu, od dnia 3 marca 2014 r. T. C. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, tj. emerytalnego, rentowych, chorobowego, wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

/umowa o pracę k.41 – 42 , zgłoszenie do ubezpieczeń w aktach pracowniczych wnioskodawczyni k.58/

Wnioskodawczyni faktycznie świadczyła pracę. W zakresie powierzonych obowiązków pracowniczych wnioskodawczyni zajmowała się m.in. oceną prawną umów zawieranych przez spółkę (...), analizą i oceną prawną dokumentów, sporządzaniem opinii, monitorowaniem zmian w przepisach prawa, udziałem w realizacji projektów, redagowaniem treści i przygotowywaniem pism, a także udziałem w spotkaniach z kontrahentami. T. C. nie miała ustalonych godzin pracy, a o tym czy danego dnia będzie świadczyć pracę w siedzibie pracodawcy tj. w W., czy też poza nią ( np. w miejscu zamieszkania) decydował jej bezpośredni przełożony, z którym pozostawała w stałym kontakcie telefonicznym.

/zakres obowiązków w aktach pracowniczych wnioskodawczyni k.58 , zeznania świadka J. S. k.105 – 107 , zeznania wnioskodawczyni min. 00:12:34 – 00:33:39 rozprawy z dnia 12 września 2018 r. płyta CD k.118 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:39 – 00:11:48 rozprawy z dnia 7 czerwca 2017 r. , płyta CD k.25, informacyjnymi wyjaśnieniami min. 00:02:05 – 00:08:56 rozprawy z dnia 6 września 2017 r. , płyta CD k.45 oraz informacyjnymi wyjaśnieniami k.61 odwrót/

Należne wnioskodawczyni wynagrodzenie zasadnicze przedstawiało się następująco:

- za marzec 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za kwiecień 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za maj 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za czerwiec 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za lipiec 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za sierpień 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za wrzesień 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za październik 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za listopad 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za grudzień 2014 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za styczeń 2015 r. - 1 680,00 zł brutto.

- za luty 2015 r. – 1 750,00 zł brutto.

- za marzec 2015 r. -1 750,00 zł brutto.

/listy płac w aktach pracowniczych wnioskodawczyni k.58/

Z tytułu świadczonej pracy T. C. uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości około 1 200,00 zł netto.

/zeznania świadka J. S. k.105 – 107/

Spółka (...) posiadała zaległości w terminowej wypłacie wynagrodzeń należnych zatrudnianym pracownikom. Również wobec wnioskodawczyni spółka zalegała z wypłatą części należnych wynagrodzeń. Wnioskodawczyni miała wypłacane wynagrodzenie w formie zaliczek, do ręki. Nie podpisywała list płac, bowiem na listach było wykazane pełne należne wynagrodzenie, zaś ona nigdy nie otrzymała jednorazowo całej kwoty.

/zeznania świadka J. S. k.105 – 107 , zeznania wnioskodawczyni min. 00:12:34 – 00:33:39 rozprawy z dnia 12 września 2018 r. płyta CD k.118 w związku z jej informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:39 – 00:11:48 rozprawy z dnia 7 czerwca 2017 r. , płyta CD k.25, informacyjnymi wyjaśnieniami min. 00:02:05 – 00:08:56 rozprawy z dnia 6 września 2017 r. , płyta CD k.45 oraz informacyjnymi wyjaśnieniami k.61 odwrót/

Spółka (...) nie wystawiła wnioskodawczyni rocznego zestawienia przychodów.

/zeznania wnioskodawczyni min. 00:12:34 – 00:33:39 rozprawy z dnia 12 września w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:02:39 – 00:11:48 rozprawy z dnia 7 czerwca 2017 r. , płyta CD k.25 oraz informacyjnymi wyjaśnieniami k.61/

Na mocy porozumienia stron, ww. umowa o pracę została rozwiązana z dniem 1 kwietnia 2015 r.

/rozwiązanie umowy o pracę k.40/

Od 2 lutego 2015 r. T. C. zatrudniona jest w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i z tego tytułu osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie.

/okoliczność bezsporna/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w załączonych aktach organu rentowego, aktach sprawy oraz w oparciu o zeznania wnioskodawczyni oraz świadka, które uzupełniły zgromadzony materiał dowodowy.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika organu rentowego o dopuszczenie dowodów w postaci danych kontrahentów spółki (...) na okoliczność wykazania braku faktycznego świadczenia stosunku pracy przez T. C. na rzecz ww. spółki. Zdaniem Sądu niniejsze postępowanie, stosownie do treści zaskarżonej decyzji, nie dotyczyło kwestii rzeczywistego wykonywania przez wnioskodawczynię obowiązków pracowniczych, a istota sporu sprowadzała się jedynie do rozstrzygnięcia kwestii uzyskiwania przez nią minimalnego wynagrodzenia za świadczoną na rzecz spółki (...) pracy. Należy zauważyć, że organ rentowy nie podniósł w zaskarżonej decyzji pozorności umowy o pracę z I., a wręcz w uzasadnieniu decyzji oraz w odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy stwierdził, że wnioskodawczyni była w spornym okresie pracownikiem spółki (...) tyle, że pracodawca wykazał podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie 0,00 złotych (dotyczy to miesięcy marzec – lipiec 2014 roku), zaś za miesiące sierpień – październik oraz grudzień 2014 i styczeń – marzec 2015 roku pracodawca nie złożył raportów imiennych.

Ponadto należy zauważyć, że omawiany wniosek dowodowy został złożony po dwóch latach trwania postępowania przed sądem i został oceniony przez Sąd, jako spóźniony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Odwołanie jest zasadne.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd związany jest granicą decyzji organu rentowego, nie przejmuje bowiem kompetencji tego organu, wobec czego nie może orzekać o przedmiocie nieobjętym decyzją. W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego treść tejże decyzji wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia Sądu. Rzeczą sądu rozpatrującego odwołanie ubezpieczonego od decyzji organu rentowego jest wszechstronne zbadanie trafności zaskarżonej decyzji. Rola Sądu sprowadza się do zadań kontrolnych wobec organu rentowego tj. ustalenia, czy organ rentowy prawidłowo uczynił, wydając zaskarżoną decyzję. Podnoszenie zatem przez pełnomocnika organu rentowego, w trakcie postępowania przed Sądem, kwestii pozorności umowy o pracę zawartej pomiędzy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a wnioskodawczynią, nie mogło być przedmiotem rozstrzygnięcia. Przedmiotem badania przez Sąd była kwestia, czy w spornym okresie wnioskodawczyni, w związku ze świadczonym stosunkiem pracy, uzyskiwała minimalne wynagrodzenia za pracę, gdyż przekładało się to na wysokość opłacanych przez nią składek, w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przechodząc do meritum wskazać należy, że zgodnie z brzmieniem art.9 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz.1778) osoby będące m.in. pracownikami, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust.1a.

W myśl ust. 1a powołanego przepisu ubezpieczeni wymienieni w ust.1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.

Z kolei na podstawie art. 104 ust. 1 i art.107 ust.1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszące w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Z powołanych przepisów wynika zatem wprost, że pierwszeństwo mają ubezpieczenia ze stosunku pracy. Pracownik prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą nie płaci więc składek na ubezpieczenia społeczne od prowadzonej działalności gospodarczej - te opłaca bowiem już jego pracodawca od wynagrodzenia pracowniczego. Jedyny wyjątek - obowiązkowe opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, mimo zatrudnienia pracowniczego - powstaje wówczas, gdy pracownik-przedsiębiorca ze stosunku pracy osiąga wynagrodzenie (przychód) niższe niż minimalne. Wówczas powinien opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe także z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że wnioskodawczyni w okresie objętym decyzją świadczyła pracę na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a z uwagi na wymiar czasu pracy tj. ¼ etatu oraz specyfikę powierzonych obowiązków ( m.in. analiza i ocena prawna dokumentów , sporządzanie opinii , monitorowanie zmian w przepisach prawa , udział w spotkaniach z kontrahentami) nie musiała być obecna w pracy codziennie. Co jednak istotne, z powyższego tytułu wnioskodawczyni uzyskiwała wynagrodzenie minimalne, co wynika choćby z treści zawartej przez nią umowy o pracę (w 2014 r. była to kwota w wysokości 1 680,00 zł tj. zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 z dnia 11 września 2013 r. ; w 2015 r. była to kwota w wysokości 1 750,00 zł tj. zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2015 z dnia 11 września 2014 r.). Okoliczność zatem, że po stronie płatnika (czyli spółki (...)) występowały opóźnienia w realizacji świadczeń na rzecz pracowników oraz zaniechanie odprowadzania składek do ZUS, pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, podobnie jak ewentualna kwestia dochodzenia przez wnioskodawczynię należnych jej roszczeń pracowniczych. Sąd jednocześnie pragnie wskazać, że stosownie do treści art.84 Kodeksu pracy pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia, ani przenieść tego prawa na inną osobę. Samo zatem świadczenie pracy, za co najmniej minimalne wynagrodzenie, zwalnia osobę prowadzącą jednocześnie działalność gospodarczą z obowiązku uiszczania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

W ocenie Sądu, organ rentowy powinien przede wszystkim przeprowadzić postępowanie wyjaśniające wobec spółki (...), czego prawdopodobnie do dnia dzisiejszego nie zrobiono. Złożone przez wnioskodawczynię dokumenty oraz zeznania wnioskodawczyni i świadka S. jednoznacznie potwierdzają fakt świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Sąd nie stracił z pola widzenia okoliczności, że świadek S. nie pamiętał kwoty brutto, którą zarabiała wnioskodawczyni tylko kwotę netto, czyli wypłacaną wnioskodawczyni do ręki. On sam nie zajmował się księgowością, więc byłoby nawet dziwne, gdyby bezbłędnie – po kilku latach – pamiętał wynagrodzenie pracownika w wysokości brutto. Świadek nie przeczył, że praca była wykonywana przez wnioskodawczynię, przysłał do Sądu jej akta osobowe oraz stworzoną dokumentację płacową, która odzwierciedla należne wynagrodzenie (nie zaś faktycznie wypłacone). Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, że organ rentowy nie wymienił w kwestionowanym okresie, miesiąca listopada 2014 roku i nie wiadomo, czy pracodawca za ten miesiąc odprowadził należne składki za wnioskodawczynię. Nie przeszkodziło to organowi rentowemu zobowiązać wnioskodawczyni do opłacenia składek również i za ten miesiąc. Świadczy to o nienależytym rozpoznaniu sprawy i braku wyjaśnienia podstawowych kwestii.

Podsumowując, należy uznać, że wnioskodawczyni w spornym okresie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia w spółce (...) z minimalnym w tych latach wynagrodzeniem, za które składki powinien odprowadzić pracodawca, który zgłosił wnioskodawczynię do ubezpieczeń społecznych, jako swojego pracownika. To, że złożone zostały deklaracje z podstawą wymiaru 0,00 złotych bądź, że za niektóre miesiące w ogóle nie złożono deklaracji, stanowi naruszenie obowiązków przez płatnika.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego

S.B.