Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 stycznia 2019r. w S.

odwołania B. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S.

z dnia 23 kwietnia 2018 r. Nr (...)

w sprawie B. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że wysokość emerytury B. Ł., po uwzględnieniu rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, wynosi na dzień 24 lutego 2018r. 2923,45 (dwa tysiące dziewięćset dwadzieścia trzy złote i czterdzieści pięć groszy), a po dodaniu zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wynosi 2972,20 (dwa tysiące dziewięćset siedemdziesiąt dwa złote i dwadzieścia groszy) brutto miesięcznie;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz B. Ł. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 451/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 23 kwietnia 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r. poz. 887) przyznał B. Ł. prawo do emerytury od (...)., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Organ rentowy ustalił, iż kwota emerytury ubezpieczonego wynosi 2 265,38 złotych miesięcznie, a po zwiększeniu z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników stanowi 2 383 złotych brutto miesięcznie. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Spółdzielni (...)w W. z uwagi na rozbieżne dane co do okresu pracy w szczególnych warunkach widniejące w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach i w ogólnym świadectwie pracy. Ponadto stanowisko jakie wskazano w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach ,tj. traktorzysta-mechanik nie jest zgodne z nazwą stanowiska podana w przepisach resortowych, na które powołuje się zakład pracy ,tj. kierowca ciągnika kołowego. W tych okolicznościach organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do rekompensaty w związku z pracą w szczególnych warunkach (decyzja z 23 kwietnia 2018r. k.31 akt sprawy).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony B. Ł. zarzucając jej naruszenie art.21 ust.1 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych poprzez ustalenie, że nie spełnia przesłanek nabycia prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wskazał, że od przez ponad 15 lat wykonywał pracę kierowcy cięgnika, która zaliczana jest do pracy w szczególnych warunkach, dlatego spełnia przesłanki nabycia prawa do rekompensaty. Wskazując na powyższe ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie mu prawa do rekompensaty (odwołanie k.2-11 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że ubezpieczony nie przedstawił prawidłowego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, a w konsekwencji nie wykazał, by legitymował się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.13 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 lutego 2018r. ubezpieczony B. Ł., urodzony w dniu (...), wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z wnioskiem o emeryturę wraz rekompensatą z tytułu pracy w szczególnych warunkach (k.1-3 akt emerytalnych). Po rozpoznaniu powyższego wniosku zaskarżoną decyzją z dnia 23 kwietnia 2018r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 24 lutego 2018r. ,tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego i ustalił, że kwota emerytury ubezpieczonego wynosi 2 265,38 złotych miesięcznie, a po zwiększeniu z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników stanowi 2 383 złotych brutto miesięcznie. Nadto organ rentowy wskazał, że przy ustaleniu wysokości emerytury nie uwzględniono rekompensaty, gdyż ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (decyzja z 23 kwietnia 2018r. o przyznaniu emerytury k.31 akt emerytalnych).

W okresie od 15 sierpnia 1970r. do 31 lipca 1975r. ubezpieczony był zatrudniony w Kółku (...) w P. gmina (...)w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy ciągnika. W okresie tego zatrudnienia ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy ciągnika świadcząc usługi polowe dla okolicznych rolników oraz usługi transportowe (zaakceptowane podanie ubezpieczonego skierowane do zarządu Kółka Rolniczego w P. o zatrudnienie w charakterze traktorzysty z adnotacją o zatrudnieniu od 15 sierpnia 1970r. k.13 akt emerytalnych, umowa o pracę zawarta między Kółkiem (...) w P. a ubezpieczonym w dniu 1 stycznia 1973r. na stanowisku traktorzysty k.12 akt emerytalnych, zeznania świadków A. K. i T. K. złożone przed organem rentowym k.10-11 akt emerytalnych, notatka kolegialna o uznaniu okresu zatrudnienia od 15 sierpnia 1970r. do 31 lipca 1975r. na stanowisku kierowcy ciągnika w Kółku (...) w P. k.30 akt emerytalnych).

W dniu 31 lipca 1975r. ubezpieczony zawarł z Kółkiem (...) w P. umowę o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, w charakterze traktorzysty (umowa o pracę z 31 lipca 1975r. – w aktach osobowych ubezpieczonego – w zielonej obwolucie). W ramach tego zatrudnienia ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy ciągnika zarówno przy pracach polowych, przy opryskach, jak również w transporcie – przy przewozie materiałów budowlanych, mleka ze zlewni do mleczarni. W trakcie tego zatrudnienia – w związku z powstaniem Spółdzielni (...) w W. na bazie okolicznych kółek rolniczych, pracodawcą ubezpieczonego stała się w/w Spółdzielnia (...) w W., przemianowana następnie – w 1986r. na Spółdzielnię (...) w W.. Przez cały okres zatrudnienia poczynając od 1 sierpnia 1975r. w Kółku (...), a następnie w (...) w W. i Spółdzielni (...) w W. do 31 maja 1987r. ubezpieczony stale i w pełnym w wymiarze czasu pracy wykonywał opisana wyżej pracę kierowcy ciągnika, przy czym po powstaniu Spółdzielni (...), a następnie Spółdzielni (...) z siedzibą w W., miejsce pracy ubezpieczonego znajdowało się nadal w P. – w znajdującej się tam Filii Spółdzielni (angaże ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty od lat 70-tych do 22 października 1986r. - w aktach osobowych ubezpieczonego). Z dniem 1 czerwca 1987r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu dodatkowo ,tj. obok stanowiska traktorzysty, funkcję brygadzisty warsztatu naprawczego w ramach Zakładu Usług (...) w W. (angaż z 30 maja 1987r. o powierzeniu ubezpieczonemu obok obowiązków kierowcy ciągnika funkcji brygadzisty warsztatu – w aktach osobowych ubezpieczonego). Od tego czasu miejsce pracy ubezpieczonego znajdowało się w W.. Jako brygadzista warsztatu naprawczego ubezpieczony codziennie rano – przez około 10-15 minut - rozdysponowywał między dwóch mechaników warsztatu prace naprawcze do wykonania przy naprawie ciągników, po czym na polecenie dyspozytora, tak jak inni traktorzyści wykonywał prace polowe i transportowe. Przez resztę dnia pracy, nadzór nad pracą mechaników sprawował dyspozytor zatrudniony w warsztacie – P. S.. Tę dodatkową funkcję brygadzisty warsztatu naprawczego – obok kierowcy ciągnika ubezpieczony pełnił do 31 października 1999r., a zatem przez 12 lat i 5 miesięcy (angaże ubezpieczonego od 30 maja 1987r. do 1999r. - w aktach osobowych ubezpieczonego, zeznania świadków: R. K. i T. B. k.27-27v akt sprawy, P. S., M. O. i E. G. k.41v-43 akt sprawy oraz zeznania ubezpieczonego k.26v akt sprawy).

Z dniem 1 listopada 1999r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu stanowisko dyspozytora pełniącego obowiązki Kierownika Zakładu Usługowego (angaż z 15 listopada 1999r. - w aktach osobowych ubezpieczonego). Na stanowisku tym ubezpieczony pracował do końca zatrudnienia w Spółdzielni (...)w Spółdzielni ,tj. do 27 grudnia 2001r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie B. Ł. okazało się uzasadnione.

Stosownie do treści art.2 ust. 5 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015r., poz.965 ze zm.), pod pojęciem rekompensaty należy rozumieć odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Zgodnie z art.21 ust.1 i 2 oraz art.23 ust.1 i 2 tej samej ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art.173 i art.174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Artykuł 22 ust.1-3 ustawy o emeryturach pomostowych zawiera normy regulujące wyliczenie rekompensaty.

Zgodnie z art.184 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art.32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ,tj. w dniu l stycznia 1999r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn oraz osiągnęli okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art.27 ustawy, a także nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. W myśl przywołanego wyżej art.32 ust. 1 i 4 ustawy pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, a w myśl przywołanego wyżej art.27 ustawy wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Zgodnie z §4 ust. l pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury w w/w wieku jeżeli ma wymagany okres zatrudnienia (co najmniej 25 lat mężczyzna), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ponadto zgodnie z §2 ust. I przedmiotowego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Przedmiotem sporu zaistniałego na gruncie niniejszego postępowania było to, czy ubezpieczony jest uprawniony do rekompensaty uregulowanej w ustawie o emeryturach pomostowych, która ma wpływ na wysokość emerytury. A zatem, zbadania wymagało, czy ubezpieczony posiada 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych. Podkreślić przy tym należy, że w sprawie nie zachodziły negatywne przesłanki przyznania rekompensaty, gdyż ubezpieczony nie nabył prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym ani prawa do emerytury pomostowej.

Przeprowadzone przez Sąd postępowanie dowodowe z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego oraz z zeznań świadków – współpracowników ubezpieczonego i z zeznań samego ubezpieczonego dało podstawy do ustalenia, że podczas zatrudnienia w Kółku (...) w P., a następnie w Spółdzielni (...) w W. (późniejsza nazwa Spółdzielnia (...) w W.) od 15 sierpnia 1970r. do 31 maja 1987r., a zatem przez okres 16 lat, 9 miesięcy i 17 dni, ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę kierowcy ciągnika, przy czym jako kierowca ciągnika wykonywał zarówno prace polowe (głównie w okresach wiosenno-letnich), jak i prace transportowe (w okresach jesienno-zimowych). W ocenie Sądu pracę ubezpieczonego na stanowisku kierowcy ciągnika zakwalifikować należy jako pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w wykazie A dziale VIII, poz.3 załącznika do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Sąd nie podziela argumentacji, w myśl której pracy ubezpieczonego nie można zakwalifikować do pracy w szczególnych warunkach, a to z uwagi na to, że będąc zatrudnionym na stanowisku traktorzysty wykonywał on zarówno prace transportowe, jak i prace polowe, a tych ostatnich nie można zaliczyć do prac wykonywanych w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że rodzajowo była to tego samego rodzaju praca polegająca na kierowaniu ciągnikiem, a warunki towarzyszące pracy na polu (zakurzenie, temperatura) z pewnością były bardziej uciążliwe od warunków kierowania ciągnikiem na drodze. Niezależnie jednak od tego, czy powyższa wykładnia wskazanego uregulowania jest trafna, czy nie, wskazać należy, że znaczna część rozpatrywanego okres zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty (od 15 sierpnia 1970r. do 31 grudnia 1982r., a zatem 12 lat, 4 miesiące i 17 dni) przypada na okres obowiązywania – od 1 stycznia 1980r. rozporządzenia Rady Ministrów z 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz.U. z 1979r., Nr 13, poz.86) oraz jeszcze wcześniejszego rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1956r. w sprawie zaliczania pracowników do kategorii zatrudnienia (Dz.U. z 1956r., Nr 39, poz.176 ze zm.), które zaliczały pracę traktorzysty do pierwszej kategorii zatrudnienia – vide: §2 w/w rozporządzenia z 4 maja 1979r. w zw. z wykazem prac zawartym w załączniku do tego rozporządzenia dział VIII poz.3 oraz §1 ust.1 pkt 2 w/w rozporządzenia z 10 września 1956r. w zw. z wykazem prac zawartym w załączniku tego rozporządzenia dział XVII poz.1. Zgodnie zaś z §19 ust.2 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z 4 maja 1979r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w §4. Z kolei §9 rozporządzenia Rady Ministrów z 4 maja 1979r. stanowi, że pracownicy, którzy z tytułu zaliczenia ich pracy do pierwszej kategorii zatrudnienia nabyli uprawnienia na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie rozporządzenia (przed 1 stycznia 1980r.), zachowują te uprawnienia. W świetle powyższych uregulowań nie może być wątpliwości, że okres pracy ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty (kierowcy ciągnika) od 15 sierpnia 1970r. do 31 grudnia 1982r. (12 lat, 4 miesiące i 17 dni) bez żadnych wątpliwości podlega zaliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach. W odniesieniu do brakującego okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 2 lata, 7 miesięcy i 13 dni, przypadającego po 31 grudnia 1982r., a zatem pod rządami rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. wskazać należy, że nawet przy przyjęciu wykładni, że do pracy w szczególnych warunkach zaliczyć można jedynie okresy pracy na stanowisku kierowcy ciągnika w transporcie, to zważywszy na to, że w okresach jesienno-zimowych, od października do marca (vide: zeznania świadków), kierowcy ciągników, w tym ubezpieczony wykonywali wyłącznie prace transportowe, do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczyć należy okresy pracy ubezpieczonego przy wykonywaniu usług transportowych ,tj. po 6 miesięcy – styczeń, luty, marzec oraz październik, listopad i grudzień w 1983r., 1984r., 1985r., 1986r., 1987r. i kolejnych latach zatrudnienia na stanowisku kierowcy ciągnika. Wprawdzie od 1 czerwca 1987r. pracodawca powierzył ubezpieczonemu obok obowiązków kierowcy ciągnika dodatkowo funkcję brygadzisty w warsztacie naprawczym, jednakże, jak wynika z ustaleń Sądu ubezpieczony nadal w pełni wykonywał obowiązki kierowcy ciągnika, a czynności brygadzisty stanowiły margines jego pracy – zajmowały mu 10-15 minut dziennie. W tych okolicznościach uzasadnione jest stwierdzenie, że ubezpieczony spełnia przesłanki nabycia prawa do rekompensaty, o której mowa w art.21 ustawy o emeryturach pomostowych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności i ustalenia oraz opierając się na wyliczeniach organu rentowego co do wysokości emerytury przy uwzględnieniu rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach (projekt decyzji z 18 grudnia 2018r. na k.48 akt sprawy), na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

Zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art.98§1 i 3 kpc w zw. z art.99 kpc oraz w zw. z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804 ze zm.) Sąd orzekł jak w pkt II wyroku.