Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W., 13 kwietnia 2017 r., wniosła o zasądzenie od M. M. kwoty 2.969,27 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że pozwany 22 marca 2016 r. zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę pożyczki, której nie spłacił (stała się ona wymagalna w dniu 22 kwietnia 2016 r.), zaś powódka 26 października 2016 r. nabyła wierzytelność przysługującą ww. spółce względem pozwanego. Na kwotę dochodzoną powództwem składają się: należność główna w wysokości 2.700 zł, odsetki karne za opóźnienie w spłacie zobowiązania naliczone przez pierwotnego wierzyciela w wysokości 182,28 zł oraz skapitalizowane odsetki ustawowe naliczone przez powoda od 27 października 2016 r. do 12 kwietnia 2017 r. (pozew – k. 2-7).

W odpowiedzi na pozew M. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc, że powódka nie udowodniła swojego roszczenia, bowiem on nigdy nie podpisał żadnej umowy (odpowiedź na pozew – k. 30-31).

W piśmie procesowym z dnia 8 stycznia 2018 r. pozwany podniósł zarzut rzeczy osądzonej, wskazując, że w toczącej się wcześniej miedzy stronami sprawie o to samo roszczenie, powódka wycofała pozew (pismo procesowe – k. 76).

Sąd uznał za ustalone następujące okoliczności:

22 kwietnia 2016 r. M. M. zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w drodze elektronicznej (za pomocą Internetu) umowę pożyczki, na podstawie której pożyczył od ww. spółki kwotę 2.700 zł, którą miał spłacić w jednej racie do 22 kwietnia 2016 r. W przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki naliczane umowa ramowa pożyczki przewidywała naliczanie odsetek w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. (pkt 15.2. umowy ramowej pożyczki) (umowa ramowa pożyczki wraz z załącznikiem – k. 35-39, formularz informacyjny – k. 40-42, harmonogram – k. 43).

Aby otrzymać pożyczkę M. M., musiał potwierdzić swoją tożsamość, dokonując przelewu opłaty za rozpatrzenie wniosku w kwocie 0,01 zł lub 1 zł na rachunek bankowy pożyczkodawcy wpisując w tytule przelewu unikalny kod, który wcześniej otrzymał na pocztę elektroniczną (pkt 5.2.5. i 1.11 umowy ramowej pożyczki). Po wykonaniu ww. przelewu (...) sp. z o.o. przelała na rachunek bankowy prowadzony dla M. M. kwotę 2.700 zł (umowa ramowa pożyczki wraz z załącznikiem – k. 35-39, potwierdzenia przelewów – k. 54-55, oświadczenia M. M. – k. 74).

M. M., pomimo upływu przewidzianego na zwrot kwoty pożyczki, nie zwrócił jej (okoliczność bezsporna).

26 października 2016 r. (...) S.A. z siedzibą we W. nabyła od (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wierzytelność przysługującą jej względem M. M. w kwocie 2.882,58 zł, wynikającą z ww. umowy pożyczki (umowa sprzedaży wierzytelności wraz z załącznikami – k. 44-53).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dowodów. Zebrany w sprawie materiał dowodowy, w ocenie Sądu, w sposób jednoznaczny wskazuje, że pozwany zawarł z (...) sp. z o.o. umowę pożyczki. Twierdzenia pozwanego poddające w wątpliwość ten fakt nie zasługują na wiarę z kilku powodów. Po pierwsze, wskazać trzeba, że zgodnie z oświadczeniem pozwanego nigdy nie utracił dokumentu tożsamości, ani nie wie aby kiedykolwiek ktoś pod niego się podszywał (nagranie rozprawy z dnia 21 listopada 2017 r. – płyta DVD – k. 71), co pozwalałoby innej osobie zaciągnąć pożyczkę posługując się jego danymi osobowymi. Po drugie, kwota uzyskana z pożyczki została przelana na rachunek bankowy prowadzony dla pozwanego (oświadczenie pozwanego – k. 74, potwierdzenie przelewu – k. 55), zaś pozwany uprzednio z ww. rachunku bankowego dokonał na rachunek bankowy pożyczkodawcy przelewu mającego zweryfikować jego tożsamość. Po trzecie, Sądowi z urzędu wiadomym jest, że przeciwko M. M., toczy się w tutejszym Sądzie 12 spraw o zapłatę kwot z tytułu niespłaconych pożyczek ( zwrócenie uwagi pozwanego na tę okoliczność nastąpiło w dniu 21 listopada 2017 r., k. 70). Nielogicznym zatem, w ocenie Sądu byłoby, w przypadku gdyby inna osoba zaciągnęłaby kilkanaście pożyczek posługując się danymi osobowymi pozwanego, aby nie zgłosił on tego organom ścigania. Powyższe okoliczności wskazują na fakt, że to pozwany zawarł przedmiotową pożyczkę, której następnie nie spłacił, zaprzeczenie zaś w tym względzie stanowi sposób obrony w postępowaniu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zarzut pozwanego dotyczący powagi rzeczy osądzonej okazał się bezzasadny. Co prawda powódka w dniu 21 stycznia 2017 r. złożyła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym dochodziła od pozwanego tego samego roszczenia, co w sprawie niniejszej, jednakże postępowanie tamto zakończyło się umorzeniem postępowania z uwagi na wycofanie pozwu bez zrzeczenia się roszczenia (k. 77-86). Wskazać należy, że prawomocność materialna oraz powaga rzeczy osądzonej obejmują jedynie merytoryczne orzeczenia sądu, zaś postanowienie o umorzeniu postępowania jest orzeczeniem formalnym, kończącym rozpoznanie sprawy bez wdawania się w meritum sporu. Skoro powódka nie zrzekła się swojego roszczenia, to mogła go dochodzić w niniejszym postępowaniu.

Pozwanego z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. łączyła umowa pożyczki (art. 720 § 1 k.c.) na podstawie której ww. spółka przeniosła na własność pozwanego kwotę 2.700 zł, a pozwany zobowiązał się zwrócić ww. kwotę najpóźniej 22 kwietnia 2016 r., czego nie uczynił. W toku postępowania pozwany koronnym argumentem na rzecz swego stanowiska uczynił brak zawarcia umowy na piśmie, jak tego wymagał art. 720 § 2 k.c. (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy, tj. 22 kwietnia 2016 r.). Należy jednak zauważyć, że analizowana umowa podlega w pierwszej kolejności reżimowi ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1528 ze zm.), w rozumieniu której umową kredytu jest również umowa pożyczki (por. art. 3 ust. 2 pkt 1 tej umowy). Ustawa ta przewiduje zawierania umów pożyczki na odległość (por. art. 13 – 15 ustawy). W konsekwencji w literaturze prezentowany jest pogląd, że wymóg pisemności umowy, przewidziany w art. 29 ust. 1 ustawy, należy odczytywać sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 k.c. Zdaniem jego zwolenników, przepis ten pozwala także na złożenie przez strony oświadczeń z zachowaniem formy trwałego nośnika (zdefiniowanej w art. 5 pkt 17 ustawy o kredycie konsumenckim), która wywiera wszelkie skutki, jakie ustawa wiąże z zachowaniem prawidłowej formy przy zawarciu umowy kredytu. (tak J. Pisuliński, w: System, s. 443; T. Czech, Kredyt, s. 259; D. Rogoń, Uprawnienia, s. 14 oraz G. Kott, w: Ustawa, s. 122–124). Na rzecz tego stanowiska przemawia przede wszystkim konieczność zachowania spójności systemu wymogów formalnych zastrzeganych dla stosunków kredytowych. Ograniczenie art. 29 ust. 1 ustawy wyłącznie do zwykłej formy pisemnej (rozumianej zgodnie z art. 78 k.c.) prowadziłoby do różnicowania sytuacji konsumentów zawierających umowy kredytu z instytucjami niebankowymi oraz z podmiotami podlegającymi regulacji prawa bankowego. Ci ostatni mogliby korzystać w takiej sytuacji ze specyficznej postaci formy oświadczenia woli, jaką jest tzw. forma bankowa (art. 7 prawa bankowego), rozumiana jako oświadczenie w postaci elektronicznej zapisane na odpowiednio zabezpieczonym i przechowywanym nośniku danych – w myśl art. 7 ust. 3 prawa bankowego, równoważna pod względem skutków zwykłej formie pisemnej. Treść art. 7 prawa bankowego odpowiada zarazem niewątpliwie ogólnym przesłankom trwałego nośnika w rozumieniu art. 5 pkt 17 ustawy o kredycie konsumenckim – co może przemawiać za uspójnieniem obu wymogów i stosowaniem drugiego z nich tam, gdzie możliwe jest posłużenie się pierwszym. Zróżnicowanie sytuacji klientów banków i innych instytucji – mające miejsce w razie odmiennej wykładni art. 29 ust. 1 o kredycie konsumenckim – w literaturze uznane zostało także za sprzeczne z zasadą równego traktowania (art. 32 Konstytucji RP - tak T. Czech, Kredyt, s. 259). Pośrednio, za rozwiązaniem tym przemawiać może także konieczność zachowania spójności wymogów formalnych na etapie zawarcia umowy o kredyt oraz w wypadku jej zmian. Zgodnie z art. 36 i 38 ustawy o kredycie konsumenckim, złożenie oświadczeń zmieniających możliwe jest także na trwałym nośniku – co z przyczyn pragmatycznych mogłoby uzasadniać dopuszczalność tej formy także dla oświadczeń umowę tę tworzących. Spostrzeżenie to, z perspektywy omawianego problemu, trudno uznać jednak za przesądzające sposób wykładni art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie. Rozstrzygającym jednak argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający (Zob. w tym względzie wyrok ETS z 9.11.2016 r. w sprawie C-42/15 Home Credit Slovakia, ECLI:EU:C:2016:842, pkt 29–45; por. K. Osajda (red.), Komentarz do art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim, System informacji prawnej Legalis, punkt III.).

W konsekwencji należało przyjąć, że umowa pożyczki zawarta przez pozwanego z cedentem na odległość, przy użyciu formy oświadczeń złożonych z zachowaniem trwałego nośnika jest skuteczna i wiążąca. Autoryzacja zawarcia umowy przez pozwanego została przeprowadzona poprzez wykonanie przez niego przelewu w kwocie 0,01 zł z należącego do niego rachunku bankowego, w celu potwierdzenia warunków umowy (patrz oświadczenie w tytule przelewu, k. 54). W konsekwencji powód, jako cesjonariusz mógł dochodzić od pozwanego wykonania zobowiązania z tej umowy,

W tym stanie rzeczy pozwany zobowiązany był do zapłaty na rzecz powoda kwoty 2.700 zł stanowiącej kapitał udzielonej pożyczki (art. 720 § 1 k.c.). W związku z tym, że pozwany nie wykonał swojego zobowiązania w przewidzianym terminie i nie zwrócił pożyczonej mu kwoty, pożyczkodawca uprawniony był do naliczania odsetek za opóźnienie w spłacie pożyczki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. (pkt 15.2. umowy ramowej pożyczki), które w 2016 r. wynosiły 14%. Od 23 kwietnia 2016 r. do 26 października 2016 r., tj. dnia sprzedaży wierzytelności wynikającej z ww. pożyczki na rzecz (...) S.A. z siedzibą we W., powyższe odsetki wyniosły 192,62 zł. Zatem do 26 października 2016 r. pozwany winien zapłacić na rzecz pożyczkodawcy kwotę 2.892,26 zł (suma należności głównej i odsetek maksymalnych za opóźnienie).

Jako że (...) S.A. dokonała cesji wierzytelności przysługującej jej względem pozwanego, w wysokości 2.882,28 zł, wynikającej z łączonej ich umowy pożyczki, przenosząc ją tym samym na powódkę (art. 509 § 1 i 2 k.c. i art. 510 § 1 k.c.), M. M. ww. kwotę powinien zapłacić na rzecz powódki.

Skoro M. M. nie zapłacił na rzecz powódki ww. kwoty, mogła ona (art. 509 § 2 k.c.) dochodzić odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości 7% liczonych od kwoty 2.700 zł (art. 481 § 1 i 2 k.c.), które od 27 października 2016 r. (dnia następnego po zawarciu umowy sprzedaży wierzytelności) do dnia 12 kwietnia 2017 r. (dzień poprzedzający wniesienie powództwa) wyniosły 86,99 zł.

W związku z tym pozwany powinien zapłacić na rzecz powódki kwotę 2.969,27 zł (2.882,28 zł + 86,99 zł) i taką też kwotę Sąd zasądził od pozwanego tytułem należności głównej.

O dalszych odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. (w zakresie kwoty 2.700 zł) oraz 482 § 1 k.c. (w zakresie kwoty 269,27 zł), zgodnie z którym od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa. Skoro powód wytoczył powództwo w dniu 13 kwietnia 2017 r., to od tej daty mógł żądać odsetek za opóźnienie zarówno od kwoty głównej jak i od skapitalizowanych do tej daty odsetek.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro pozwany przegrał niniejsze sprawę w całości należało zasądzić od niego na rzecz powódki poniesione przez nią koszty procesu, na które złożyły się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 100 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz. U. z 2015 r., poz. 1804, w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz. U. z 2016 r., poz. 1667). Łącznie zatem pozwany powinien zwrócić powódce kwotę 1.017 zł tytułem kosztów procesu.

Ze względu na powyższe motywy orzeczono jak w sentencji.