Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 września 2018 r. w Warszawie

sprawy M. M. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

o wysokość zadłużenia z tytułu składek

na skutek odwołania M. M. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w O.

z dnia 26 czerwca 2017 nr RWA (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od M. M. (2) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Odział w W. 900zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotów kosztów o zastępstwa procesowego w sprawie.

UZASADNIENIE

M. M. (1) w dniu 31 lipca 2017 r. wniósł odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga
w W. od decyzji w/w organu rentowego z dnia 26 czerwca 2017 r.,
nr: (...). Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez umorzenie w całości zadłużenia wraz z odsetkami za zwłokę z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i na Fundusz Pracy za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. oraz wniósł o zwrot nienależnie pobranych przez organ rentowy składek na ubezpieczenie chorobowe za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami. Ponadto ubezpieczony wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu chirurgii ogólnej celem ustalenia, że jego problemy zdrowotne związane z przepukliną uniemożliwiły mu jakąkolwiek pracę, a tym samym prowadzenie działalności gospodarczej. Ubezpieczony uznał, że w 2013 r. zmagał się ze schorzeniem kręgosłupa i był
z tego powodu niezdolny do pracy, co skutkowało tym, że nie prowadził działalności gospodarczej a jedynie wynajmował lokal użytkowy znajdujący się w jego domu. Odwołujący podniósł, że został poinformowany przez pracownika organu rentowego,
iż za okres choroby powinien opłacać wyłącznie składki na ubezpieczenie chorobowe, aby nie utracić ubezpieczenia. Dlatego też ubezpieczony stwierdził, że został wprowadzony w błąd, co skutkowało wystosowaniem roszczenia o zwrot nienależnie pobranej kwoty przez organ rentowy wraz z odsetkami. W ocenie ubezpieczonego nie powinien on opłacić zaległych składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy za sporny okres czasu, ponieważ nie prowadził żadnej działalności gospodarczej ( k. 2-4 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 sierpnia 2017 r. wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od odwołującego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W ocenie organu rentowego odwołujący prowadził działalność gospodarczą pod nazwą Handel (...) z siedzibą w K. w okresach od dnia 4 maja 2010 r. do dnia
30 września 2013 r. oraz od dnia 14 listopada 2013 r. do dnia 31 listopada 2013 r., co wynika z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Organ rentowy wskazał, że postępowanie przed nim prowadzone wykazało, iż odwołujący w spornych okresach czasu prowadził działalność gospodarczą, lecz nie opłacał należnych składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego też w ocenie Oddziału zaskarżona decyzja jest prawidłowa i została wydana
w oparciu o obowiązujące przepisy prawa ( k. 8-9 a. s.).

Odwołujący pismem procesowym z dnia 25 września 2017 r. dodatkowo wniósł
o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości w celu przeprowadzenia analizy dokumentacji podatkowej i zweryfikowania całości dokumentacji
na okoliczność związaną z nieprowadzeniem działalności gospodarczej w spornych okresach czasu ( k. 14-15 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 18 stycznia 2017 r. zawiadomił M. M. (1) na podstawie art. 61 § 4 k.p.a. w związku z art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych o wszczęciu
z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. w kwocie 4819,42 złotych, w tym z tytułu składek w kwocie 3702,42 złotych i odsetek za zwłokę w kwocie 1117,00 złotych;

- Fundusz Pracy za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. w kwocie 418,49 złotych,
w tym z tytułu składek w kwocie 321,49 złotych i odsetek za zwłokę w kwocie 97,00 złotych ( k. 5 akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego z urzędu wydał zaskarżoną decyzję z dnia 26 czerwca 2017 r., nr: (...) na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy wskazał, że M. M. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy. W ocenie Oddziału zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wynosi łącznie 5377,91 złotych, w tym z tytułu składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. w kwocie 3702,42 złotych i odsetek za zwłokę w kwocie 1246,00 złotych;

- Fundusz Pracy za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. w kwocie 321,49 złotych
i odsetek za zwłokę w kwocie 108,00 złotych.

Organ rentowy w uzasadnieniu decyzji wskazał, że płatnik składek nie dopełnił obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych a w związku z tym działając na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy określono wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy ( k. 15 akt ZUS).

Zgodnie z zaświadczeniem wydanym z upoważnienia Burmistrza K. z dnia
4 maja 2010 r., odwołujący dokonał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej swojej firmy o nazwie M. (...) w dniu 4 maja 2010 r. Przedmiot działalności gospodarczej został określony jako na sprzedaż detaliczną różnego rodzaju artykułów spożywczych
i przemysłowych oraz na wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi ( k. 42 akt ZUS).

Zgodnie z pismem procesowym z dnia 9 lipca 2018 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w O. wskazał, że odwołujący w okresie prowadzenia działalności gospodarczej
za miesiące od maja do października 2013 r.:

- otrzymywał dochód w kwotach 3496,00 złotych za każdy miesiąc w postaci dostaw towarów i świadczenia usługi na terenie kraju;

- nabył towary i usługi zaliczane u podatnika do środków trwałych w kwocie 1673,00 złotych za kwiecień

- nabywał pozostałe towary i usługi w kwotach 2244,00 złotych za kwiecień, 2400,00 złotych za maj, 3637,00 złotych za czerwiec, 3022,00 złotych za lipiec, 3236,00 złotych za sierpień
i 3119,00 złotych za wrzesień ( k. 79 a. s.).

Odwołujący w spornym okresie czasu wynajmował lokal. Ubezpieczony zaprzestał faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej z powodu nieotrzymania prawa do pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. W spornym okresie czasu odwołujący leczył się
i wynajmował jedynie lokal, faktycznie nie prowadząc sklepu. Zgłoszeniami do organu rentowego i kwestią wysokości opłacania składek zajmowało się w jego imieniu biuro rachunkowego ( zeznania odwołującego, k. 84 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego zawartego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych oraz po części zeznań odwołującego. W ocenie Sądu zebrane dokumenty w sprawie nie były kwestionowane przez strony postępowania, dlatego też zostały objęte walorem wiarygodności. Sąd przy tym
w całości oparł się na zaświadczeniu wydanym z upoważnienia Burmistrza K. z dnia
4 maja 2010 r., z którego wynikał przedmiot działalności wykonywanej przez odwołującego, jak również na piśmie procesowym z dnia 9 lipca 2018 r. Naczelnika Urzędu Skarbowego
w O. świadczącego o uzyskiwaniu dochodu przez ubezpieczonego w spornym okresie czasu. Dodatkowo Sąd uznał za wiarygodne zeznania odwołującego w zakresie wskazanym podczas dokonywania ustaleń faktycznych. Ubezpieczony wykazał, że w spornym okresie był osobą schorowaną, co zostało udowodnione za pomocą dokumentacji medycznej. Sąd również dał wiarę odwołującemu, że w okresie od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. nie prowadził fizycznie sklepu w ramach działalności gospodarczej. Jednocześnie Sąd nie uznał za wiarygodnych zeznań odwołującego w zakresie, w jakim twierdził, że został wprowadzony w błąd przez pracownika organu rentowy albo przez biuro rachunkowe, jakoby był zobowiązany do opłacania składek zdrowotnych w okresie, gdy oczekiwał na rozpoznanie sprawy dotyczącej roszczenia o przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.
W ocenie Sądu ubezpieczony nie zdołał wykazać podnoszonych przez siebie kwestii
za pomocą rzeczowego i osobowego materiału dowodowego.

Sąd jednocześnie oddalił wnioski odwołującego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu chirurgii ogólnej celem ustalenia, że jego problemy zdrowotne związane z przepukliną uniemożliwiły mu jakąkolwiek pracę, a tym samym prowadzenie działalności gospodarczej oraz o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości w celu przeprowadzenia analizy dokumentacji podatkowej
i zweryfikowania całości dokumentacji na okoliczność związaną z nieprowadzeniem działalności gospodarczej w spornych okresach czasu. W ocenie Sądu zebrany materiał dowodowy w sprawie jest wystarczający do wydania rozstrzygnięcia. Dokumenty przedstawione przez Naczelnika Urzędu Skarbowego jasno wskazują, w jakim zakresie odwołujący osiągał korzyści z tytułu działalności gospodarczej, która nie została ani zawieszona ani zamknięta. Sąd uznał przy tym, że ewentualne ustalenia związane z jego chorobą dającą podstawy do stwierdzenia, iż nie był w stanie faktycznie prowadzić działalności gospodarczej byłyby niewystarczające do zmiany zaskarżonej decyzji. Dlatego też Sąd uznał, że przeprowadzenie dowodów zgodnych z jego wnioskiem, skutkowałby jedynie nieuzasadnionym przedłużeniem postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. M. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)

Oddział w W. z dnia 26 czerwca 2017 r., nr: (...) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Przedmiotem sporu w sprawie było ustalenie, czy organ rentowy w sposób prawidłowy dokonał wyliczenia zadłużenia odwołującego z tytułu należnych za sporny okres składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy a także, czy jest on zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych składek na ubezpieczenie chorobowe za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. wraz z odsetkami ustawowymi.

Zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) zwanej dalej ,,ustawą’’, płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać
z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Na podstawie art. 32 ustawy, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich
i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

W myśl przepisu art. 47 ust. 1 ustawy, płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc,
z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

1)do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie
za siebie;

2)do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

3)do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.

W świetle przepisu art. 23 ust. 1 ustawy, od nieopłaconych w terminie składek należne
są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie
z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa ( Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.)
z wyłączeniem art. 56a.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami
z nimi współpracującymi, przy czym za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność zgodnie
z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

W świetle art. 12 ust. 1 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym, a zatem również osoby prowadzące pozarolniczą działalność, skoro ustawodawca nie wymienił tej kategorii ubezpieczonych w ust. 2 i 3.

W myśl art. 11 ust. 2 ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą obejmowane są także ubezpieczeniem chorobowym, lecz na ich wniosek.

Na podstawie art. 13 pkt 4 ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności,
z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Legalną definicję działalności gospodarczej zawiera art. 2 ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ( Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) ,
co oznacza, że definicja ta powinna być traktowana jako powszechnie obowiązujące rozumienie tego pojęcia w polskim systemie prawnym. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca
we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Zatem Sąd zważył, że aby uznać prowadzenie działalności gospodarczej, należy spełnić przesłanki zarobkowości, zorganizowania i ciągłości kumulatywnie. W ocenie Sądu zgromadzone dokumenty wskazują, że w pierwszej kolejności odwołujący stworzył ramy stanowiące możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w sposób zgodny
z obowiązującym prawem. Ubezpieczony dokonał wpisu w Centralnej Ewidencji (...)
o Działalności Gospodarczej, zadeklarował oraz opłacał należne składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, w tym na dobrowolne chorobowe, co też nie było kwestionowane
w niniejszej sprawie. Odwołujący wynajmował lokal, który służył mu do prowadzenia sklepu.

W odniesieniu do dwóch kolejnych przesłanek warunkujących prawo do objęcia danej osoby ubezpieczeniami społecznymi, Sąd zważył, że odwołujący prowadził swoją działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły oraz w oparciu o jej zarobkowy charakter.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że ubezpieczony nie zawiesił ani nie wyrejestrował działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji. Ustawodawca bowiem zalegalizował przepisy w taki sposób, aby przedsiębiorca miał możliwość zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej na okres dwóch lat. Jest to przepis ustanowiony min. dla przedsiębiorców, którzy na skutek problemów zdrowotnych nie mają możliwości faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej. Ubezpieczony w toku postępowania stanął na stanowisku, że nie powinien opłacać składek na rzecz organu rentowego, gdyż w spornym okresie czasu ze względu na chorobę kręgosłupa i przepuklinę nie był w stanie prowadzić działalności gospodarczej. Jednakże na podstawie zgromadzonych dokumentów w sprawie
a w szczególności pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego Sąd Okręgowy przyjął,
że ubezpieczony w spornych okresach czasu osiągnął dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Pomimo że odwołujący nie prowadził fizycznie działalności gospodarczej z powodu choroby, to spełnił on wszystkie przesłanki ustawowe wymienione
w obowiązujących przepisach prawa. Wynajmowanie przez odwołującego lokalu, co też zostało potwierdzone w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 4 maja 2010 r. oraz zaniechanie zawieszenia działalności gospodarczej spowodowało,
że M. M. (1) otrzymywał dochód w kwotach 3496,00 złotych za każdy miesiąc
w postaci dostaw towarów i świadczenia usługi na terenie kraju, nabył towary i usługi zaliczane u podatnika do środków trwałych w kwocie 1673,00 złotych za kwiecień oraz nabywał pozostałe towary i usługi w kwotach 2244,00 złotych za kwiecień, 2400,00 złotych za maj, 3637,00 złotych za czerwiec, 3022,00 złotych za lipiec, 3236,00 złotych za sierpień
i 3119,00 złotych za wrzesień 2013 r. Okoliczności te skutkowały uznaniem, że pomimo braku fizycznego prowadzenia działalności gospodarczej, odwołujący osiągał z jej tytułu dochód. Z kolei uzyskiwanie zysku bądź straty skutkuje uznaniem, że działalność gospodarcza co do zasady była prowadzona a przedsiębiorca jest zobowiązany do opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy.

Sąd doszedł do przekonania, że w związku z powyższym rozważaniami, ubezpieczony prawidłowo opłacał składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe na rzecz organu rentowego. Jak wskazywał odwołujący na etapie postępowania wyjaśniającego przed organ rentowym oraz w toku postępowania sądowego, biuro rachunkowe miało opłacać składki na skutek błędu. Jednakże zgodnie z poglądem wyrażonym przez orzecznictwo, ,,to płatnik jest zobowiązany do wyliczenia składki, zatem okoliczność korzystania (…) z usług profesjonalnego biura rachunkowego, czy programu do wyliczenia wysokości składek nie zwalnia (…) z obowiązku opłacenia składek w terminie i w prawidłowej wysokości. Błąd biura rachunkowego, czy też ewentualny błąd programu komputerowego w takim wypadku obciąża stronę zobowiązaną do obliczenia i opłacenia składek.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego
w B. z dnia 4 września 2012 r., sygn. akt III AUa 409/12) Należy wskazać,
że w tym przypadku błąd biura rachunkowego obciąża odpowiedzialnością odwołującego, gdyż to on zlecił wykonywanie obowiązków w postaci opłacania składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Jednocześnie odwołujący zobowiązany na mocy art. 6 k.c. nie wykazał, aby również pracownik organu rentowego wprowadził go w błąd co do konieczności opłacania składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Ubezpieczony nie wskazał bowiem danych personalnych osoby, z którą miałby prowadzić rozmowę, daty oraz godziny jej trwania. W związku z tym Sąd nie miał możliwości dopuszczenia do sprawy jako świadka osoby, z którą rzekomo rozmawiał odwołujący. Również rzeczowy materiał dowodowy nie pozwolił Sądowi na ustalenie, że ubezpieczony faktycznie został wprowadzony w błąd
w kwestii opłacania składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Kwota w wysokości 900,00 złotych została zasądzona od odwołującego na rzecz organu rentowego zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.), gdyż wartość przedmiotu sporu została ustalona na kwotę w wysokości 4023,91 złotych stanowiącą nieopłacone składki za okres od kwietnia 2013 r. do września 2013 r. na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć odwołującemu.

MK