Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: Mateusz Mućka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lipca 2018 r. w Warszawie

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 29 kwietnia 2016 r. znak: (...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, ze K. G. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, będąca wspólnikiem spółki jawnej, podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 3 marca 2014 roku.

Sygn. akt VII U 953/16

UZASADNIENIE

W dniu 8 czerwca 2016 r. (data prezentaty w ZUS) K. G., wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 29 kwietnia 2016 r. znak: (...) w przedmiocie podlegania przez niego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, że opłacał wszystkie składki ZUS od momentu rozpoczęcia działalności do czasu jej zamknięcia, które nastąpiło z powodu bankructwa w październiku 2010 r. (odwołanie k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 8 czerwca 2016 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania K. G.. Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że z informacji zawartych w KRS wynika, że odwołujący prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod numerem wpisu (...), spółka powstała z przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną. Płatnik dokonał zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 stycznia 1999 r. Ponadto ZUS ustalił na podstawie pisma Naczelnika Urzędu Skarbowego w W., że K. G. figuruje w bazie danych (...) od dnia 4 lutego 1995 r. jako osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jako (...) spółka jawna oraz od dnia 22 września 2006 r. do 9 marca 2016 r. oraz jako osoba fizyczna (...) wykonywaną na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nr (...). Odwołujący nie wykazywał przerw w prowadzeniu działalności gospodarczych. W oparciu o powyższe organ rentowy wydał skarżoną decyzję (odpowiedź na odwołanie k. 3-4 a.s.).

Ostatecznie na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2017 r. K. G. oświadczył, że nie kwestionuje podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od stycznia 1999 r., zaś w pozostałym zakresie podtrzymał swoje odwołanie (zeznania odwołującego k. 63 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący K. G. wraz z R. P. i Zakładem (...) – Wydawnictwo prowadził spółkę cywilną od 25 stycznia 1995 r. Od dnia 1 stycznia 1999 r. K. G. podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Z dniem 11 lutego 2002 r. spółka cywilna została przekształcona w spółkę jawną i była prowadzona pod firmą Zakład (...) – Wydawnictwo, (...) spółka jawna.

Uchwałą wspólników z dnia 12 grudnia 2003 r. Zakład (...) – Wydawnictwo wystąpił ze spółki Zakład (...) – Wydawnictwo, (...) Spółka Jawna, a tym samym uległa zmianie nazwa spółki na: Księgarnia (...) Spółka Jawna NIP (...). Na mocy uchwały dnia 2 stycznia 2004 r. K. G., wspólnie z drugim wspólnikiem - R. G., prowadził działalność gospodarczą jako wspólnik firmy Księgarnia (...) Spółka Jawna.

Zgodnie z uchwałą wspólników z dnia 20 kwietnia 2011 r. do spółki przystąpiła S. G., natomiast uchwałą wspólników z dnia 22 kwietnia 2011 r. ze spółki wystąpiła R. G.. W związku z powyższą zmianą także uchwałą wspólników K. G. i S. G. została zmieniona nazwa spółki na: Księgarnia (...), (...) Spółka Jawna (umowa spółki cywilnej, aneks do umowy spółki cywilnej zawartej w dniu 25 stycznia 1995 r., odpis KRS z dnia 9 kwietnia 2010 r., uchwała wspólników z dnia 2 stycznia 2004 r., uchwała wspólników z dnia 20 kwietnia 2011 r., uchwała wspólników z dnia 22 kwietnia 2011 r. k. 18 a.s., uchwała wspólników z dnia 12 grudnia 2003 r. –k. 27 a.s.).

W dniu 9 maja 2011 r. do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, K. G. złożył wniosek o zmianę danych podmiotu tj. nazwy oraz danych dotyczących zmiany wspólników (pismo z dnia 13 grudnia 2016 r. – k. 42).

W dniu 3 marca 2014 r. zmarła S. G. - (...) spółki Księgarnia (...), (...) Spółka Jawna (kopia odpisu skróconego aktu zgonu S. G. k. 18 a.s.).

Przedmiotem działalności wymienionej spółki było prowadzenie usług w zakresie handlu detalicznego książkami, czasopismami i artykułami piśmienniczymi, siedziba mieściła się przy (...) w W. (aneks do umowy spółki cywilnej zawartej w dniu 25 stycznia 1995 r. 18 a.s.).

W latach 2009 - 2011 zaczęły się kłopoty finansowe spółki. W listopadzie 2008 roku spółka miała zaległość w łącznej wysokości 11.138,74 zł z tytułu czynszu za najem lokalu przy ul. (...).

Wyrokiem zaocznym z dnia 1 kwietnia 2009 r. wydanym przez Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie Sąd Gospodarczy Wydział VIII Gospodarczy nakazał K. G. opróżnienie z rzeczy i praw oraz wydanie w posiadanie gminie (...) W. lokalu użytkowego o powierzchni ogólnej 115,02 m ² położonego przy ul. (...) w W.. W dniu 19 października 2009 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie R. M. przybył pod adres spółki ul. (...) w W. w celu dokonania przymusowego opróżnienia lokalu i wydania go wierzycielowi - (...) W.. K. G. zobowiązał się opróżnić lokal z książek, które się w nim znajdowały do dnia 28 października 2009 r. Spółka nadal kupowała książki w maju 2010 r. (pismo Zakładu (...) w D. Ś. (...) W. – k. 95 a.s., Wyrok Zaoczny Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie Sąd Gospodarczy Wydział VIII Gospodarczy z dnia 1 kwietnia 2009 r. – k. 96, protokół sporządzony w miejscu dokonania czynności – k. 97 a.s., faktury opiewające na zakup książek przez spółkę Księgarnia (...) Spółka Jawna k. 127 – 132 a.s.).

Ostatni pracownicy, którzy nie zostali wyrejestrowani z ubezpieczeń przez płatnika Księgarnia (...), (...) Spółka Jawna to J. K., za którą ostatnie dokumenty rozliczeniowe zostały złożone za czerwiec 2009 r. oraz A. K., która ostatni raz była wykazana w dokumentach rozliczeniowych za miesiąc sierpień 2008 r. (pismo z ZUS k.102 a.s.).

K. G. w dniu 22 września 2006 r. zarejestrował działalność gospodarczą pod nazwą Almanach K. G., działalność ta została wykreślona z rejestru z dniem 9 marca 2016 r. , zaś data zaprzestania wykonywania działalności została określona na 30 maja 2011 r., firma miała zajmować się pomocniczo wysyłką zamówień spółki Księgarnia (...) Spółka Jawna , jednak nigdy nie rozpoczęła działalności (wydruk z (...) k.18 a.s., zeznania odwołującego k. 63 oraz k. 121 a.s.).

Księgarnia (...) Spółka Jawna NIP (...) nie wykazywała przerw w prowadzonej działalności gospodarczej, nie dokonywała wpłat z tytułu podatku dochodowego do Urzędu Skarbowego w latach 2007 – 2015. K. G. złożył zeznania podatkowe, z których wykazał osiągnięty przychód i poniesione koszty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej Księgarnia (...) Spółka Jawna w wysokości:

-

PIT -36 za 2009 rok – przychód w wysokości 936.804,59 zł, koszty 928.555,58 zł;

-

PIT -36 za 2010 rok – przychód w wysokości 429.520,16 zł, koszty 447.007,18 zł;

-

PIT -36 za 2011 rok – przychód w wysokości 0,00 zł, koszty 0,00 zł;

-

PIT -36 za 2012 rok – przychód w wysokości 0,00 zł, koszty 0,00 zł;

-

PIT -36 za 2013 rok – przychód w wysokości 0,00 zł, koszty 0,00 zł;

-

PIT -36 za 2014 rok – przychód w wysokości 0,00 zł, koszty 0,00 zł

(pismo z Urzędu Skarbowego z dnia 29 marca 2016 r. akta organu rentowego).

Pismem z dnia 4 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił odwołującego o wszczęciu postępowania w przedmiocie ustalenia okresu podlegania przez niego ubezpieczeniom społecznym oraz podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej Księgarnia (...) Spółka Jawna NIP (...) z siedzibą w W., przy ul. (...) oraz pozarolniczej działalności gospodarczej Almanach K. G. NIP (...) (zawiadomienie o wszczęciu postępowania wyjaśniającego z dnia 4 marca 2013 r. akta organu rentowego).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał w dniu 29 kwietnia 2016 r. decyzję nr (...), na podstawie której stwierdził, że K. G. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą będąca wspólnikiem spółki jawnej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 1 stycznia 1999 r. (decyzja ZUS z dnia 29 kwietnia 2016 r. akta organu rentowego).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych: w aktach sprawy, aktach organu rentowego oraz częściowo na podstawie zeznań odwołującego. W ocenie Sądu zebrane w sprawie dowody były wiarygodne, ich treść nie budziła zastrzeżeń co do ich autentyczności i nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania odwołującego w zakresie jego twierdzeń dotyczących problemów finansowych spółki oraz przekształceń spółki cywilnej w spółkę jawną i dalszych zmian danych spółki, a także okoliczności dotyczących zmian wspólników, ponieważ były zgodne z materiałem dowodowym w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, na podstawie których Sąd oparł swe ustalenia.

Nadto w ocenie Sądu Okręgowego dla wykazania faktycznej okoliczności zawieszenia prowadzenia działalności w maju 2011 r. niedostateczny okazał się materiał zaoferowany przez stronę odwołującą. W toku sprawy, bowiem strona odwołująca się nie przedstawiła żadnego wiarygodnego dokumentu, czy też świadka, który potwierdziłby, że w spornym okresie ubezpieczony faktycznie nie prowadził działalności gospodarczej.

Mając na względzie okoliczności sprawy oraz istotę sporu Sąd uznał zebrany materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie K. G. jest częściowo zasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył kwestii podlegania przez odwołującego ubezpieczeniom społecznym od dnia 1 stycznia 1999 r. Na mocy skarżonej decyzji organ rentowy ustalił, że odwołujący podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 1 stycznia 1999 r. Z powyższym nie zgodził się odwołujący, który wskazał, że zawiesił prowadzenie działalności w maju 2011r., a tym samym zaprzestał prowadzenia działalności.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m. in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s). Obowiązek ubezpieczeń społecznych osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą powstaje z dniem rozpoczęcia działalności rodzącej obowiązek ubezpieczenia, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tej działalności z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (art. 13 pkt 4 u.s.u.s.).

Podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej ma fakt rzeczywistego wykonywania - lub niewykonywania– tej działalności, na dodatek w sposób ciągły i o charakterze zarobkowym. Działalność gospodarcza to prawnie określona sytuacja, którą trzeba oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, wypełniających znamiona tej działalności lub ich niewypełniających. Prowadzenie działalności gospodarczej jest zatem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych, czy też nie (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 12 grudnia 2017 r. III AUa 260/17). Kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają pewne znaczenie w sferze dowodowej, ale nie przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Przepis art. 13 pkt 4 u.s.u.s. jednoznacznie kładzie nacisk na rozpoczęcie wykonywania pozarolniczej działalności i zaprzestanie wykonywania tej działalności, a nie na moment dokonania w ewidencji działalności gospodarczej stosownego wpisu o zarejestrowaniu działalności bądź jego wykreślenia. W konsekwencji obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje). Ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do ich kwalifikacji prawnej (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 sierpnia 2017 r. III AUa 1075/16). Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności. Wykonywanie zaś pozarolniczej działalności gospodarczej to rzeczywista działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Ciągłość działalności gospodarczej oznacza, że jest to względna stałość (stabilność) jej wykonywania, przy założeniu, iż nie jest to aktywność jednostkowa, sporadyczna. Decydujące znaczenie ma cecha polegająca na uczestnictwie w obrocie gospodarczym, zawodowy charakter tej działalności, powtarzalność podejmowanych działań i ukierunkowanie na reguły racjonalnego gospodarowania (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 28 czerwca 2017 r., III AUa 1391/16).

Skoro dla objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i wypadkowym decydujące znaczenie ma fakt rzeczywistego wykonywania (prowadzenia) działalności gospodarczej, to istota sporu w niniejszej sprawie koncentrowała się wokół ustalenia, do kiedy odwołujący K. G. faktycznie prowadził działalność gospodarczą. Okoliczność ta miała kluczowe znaczenie dla stwierdzenia podlegania przez niego obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i wypadkowemu.

Mając na względzie powyższe, w toku postępowania Sąd przeprowadził szereg dowodów z dokumentów i zeznań świadków oraz odwołującego i na tej podstawie ustalił, że odwołujący K. G. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej w dniu 3 marca 2014 r. Przyczyną zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej spółki Księgarnia (...), (...) Spółka Jawna była śmierć (...) spółki - (...). Odwołujący nie zdołał udowodnić, aby zaprzestanie działalności nastąpiło wcześniej, mimo problemów finansowych spółki, które zaczęły się już w 2009 r., kiedy to Komornik Sądowy podejmował czynności opróżnienia lokalu przy ul. (...) w W.. Dokumenty w postaci faktur (k. 27 -132 a.s.) świadczą o dokonywaniu zakupu książek na rzecz spółki jeszcze w maju 2010 roku. Co więcej spółka była płatnikiem składek ubezpieczeniowych za pracowników J. K., za którą ostatnie dokumenty rozliczeniowe zostały złożone za czerwiec 2009 r. oraz A. K., która ostatni raz była wykazana w dokumentach rozliczeniowych za miesiąc sierpień 2008 r. Zgodnie z informacją udzieloną przez organ rentowy, wymienione osoby nie zostały wyrejestrowane z ubezpieczeń społecznych, natomiast odwołujący K. G. nie przedstawił żadnych dokumentów świadczących o rozwiązaniu z nimi umów o pracę, czy też wyrejestrowaniu z ubezpieczeń społecznych J. K. i A. K..

Zdaniem Sądu, sam fakt, że spółka nie uzyskała żadnego przychodu od 2011 roku nie jest wystarczającym, aby stwierdzić, że faktycznie wtedy zaprzestano wykonywania działalności gospodarczej. Nie potwierdziły się również twierdzenia K. G. o złożeniu wniosku o zawieszenie działalności, gdyż samo twierdzenie strony nie może stanowić dowodu.

Trzeba wziąć pod uwagę, że samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę twierdzenie to zgłaszającą - art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 19 listopada 2014r., I ACa 1046/14).

W przedmiotowej sprawie, jak już wskazano, odwołujący nie przedstawił dowodu pozwalającego na ustalenie, że w maju 2011 roku złożył wniosek o zawieszenie działalności spółki, co więcej aby zaprzestał w tym czasie wykonywać działalność gospodarczą. Dokument w postaci wniosku o zawieszenie wykonywania działalności nie posiadający prezentaty Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy okazany na rozprawie w dniu 27 października 2016 r. nie mógł stanowić wiarygodnego dowodu z przyczyn wymienionych powyżej.

Nie można pominąć, że to obowiązkiem strony jest przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jej twierdzeń o faktach (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). Wszystkie zaś okoliczności faktyczne doniosłe dla rozstrzygnięcia sprawy i składające się na podstawę faktyczną rozstrzygnięcia muszą mieć oparcie w dowodach przeprowadzonych w toku postępowania (wyrok SA w Katowicach z dnia 27 listopada 2014r., I ACa 677/14).

Sąd ustalił, że momentem zaprzestania działalności spółki Księgarnia (...), (...) Spółka Jawna była śmierć (...) spółki - (...) w dniu 3 marca 2014 r.

Zgodnie z brzmieniem art. 58 § 1 k.s.h. rozwiązanie spółki powodują:

1) przyczyny przewidziane w umowie spółki;

2) jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;

3) ogłoszenie upadłości spółki;

4) śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;

5) wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;

6) prawomocne orzeczenie sądu.

Natomiast z przepisu art. 60. § 1 k.s.h. wynika, że jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa, jakie miał zmarły wspólnik, służą wszystkim spadkobiercom wspólnie, a nie zawiera w tym względzie szczególnych postanowień, wówczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę. Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem wiążą spadkobierców wspólnika.

W powyższym przypadku umowa spółki jawnej nie przewidywała kontynuacji istnienia spółki w przypadku śmierci wspólnika. W związku z takim stanem rzeczy śmierć S. G. w dniu 3 marca 2014 r. spowodowała rozwiązanie spółki z mocy ustawy, bez potrzeby wydawania przez sąd czy inny organ orzeczenia.

Wobec opisanych ustaleń Sąd Okręgowy uznał odwołanie K. G.
za częściowo zasadne i w oparciu o art. 47714 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stwierdzając, że odwołujący jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, będąca wspólnikiem spółki jawnej, podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 3 marca 2014 roku. W ocenie Sądu odwołujący skutecznie zaprzestał prowadzenia ww. działalności pozarolniczej z dniem 3 marca 2014 r., a tym samym od tego dnia przestał istnieć tytuł jego ubezpieczenia określony w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego.