Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2019 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 maja 2019 r. w S.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ż.

przeciwko Zespołowi (...) w S.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Zespołu (...) w S. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w Ż. kwotę 560,81 (pięćset sześćdziesiąt 81/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 7 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 418/19 upr.

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 maja 2019 r.

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zespołu (...) w S. kwoty 14.131,19 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych, od dnia wniesienia pozwu, tj. 7 lutego 2019 r., do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że strony łączyła umowa o świadczenie usług związanych z odbiorem, transportem i utylizacją odpadów medycznych. Pomimo wykonania usług przez powoda, pozwana nie uiściła należności głównej wynikającej z faktur wystawionych w dniach 31 sierpnia 2018 r. oraz 30 września 2018 r. Nadto powód dochodził zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych z tytułu opóźnienia w zapłacie po terminie należności wynikających z dwóch innych faktur, powołując się na wystawione przez siebie noty odsetkowe. Żądanie pozwu dotyczyło także zasądzenia kwoty 172,78 złotych, stanowiącej równowartość kwoty 40 euro, tytułem rekompensaty za koszty odzyskania wierzytelności.

Nakazem zapłaty z dnia 25 lutego 2019 r. (...)uwzględnił powództwo w całości.

Powyższy nakaz zapłaty został w całości zaskarżony przez pozwanego.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł on, że należność wynikająca z faktur z 31 sierpnia 2018 r. oraz 30 września 2018 r. została uiszczona odpowiednio w dniach 14.11.2018 r. oraz 31.12.2018 r., a zatem przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie. W zakresie żądania zapłaty odsetek pozwany podniósł zarzut ich nieprawidłowego wyliczenia, z uwagi na przyjęcie salda na datę 6 lutego 2019 r., podczas gdy należność główna została uiszczona we wcześniejszej dacie. Podniósł też, że zasądzając kwotę 14.303,97 złotych Sąd wyszedł ponad żądanie pozwu.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 marca 2019 r. Sąd umorzył postępowanie w części co do kwoty 13.552,75 złotych.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. (zleceniobiorca) i Zespół (...) w S. (zleceniodawca) w dniu 1 marca 2018 r. zawarli umowę o świadczenie usług związanych z odbiorem, transportem, i utylizacją odpadów medycznych. W § 5 ust. 2 tejże umowy strony zastrzegły, że zleceniodawca będzie regulował należności na rzecz zleceniobiorcy przelewem bankowym na podstawie faktury wystawionej przez zleceniobiorcę, po upływie każdego miesiąca w terminie 30 dni od daty dostarczenia faktury.

(bezsporne)

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. w ramach wykonywania umowy wystawiła następujące faktury VAT:

- z 30 kwietnia 2018 r. na kwotę 5.980,18 złotych, z terminem płatności do 6 czerwca 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury w dniu 5 września 2018 r., z opóźnieniem 91 dni,

- z 31 maja 2018 r., na kwotę 5.513,83 złotych, z terminem płatności do 9 lipca 2018 r.. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury w dniu 5 września 2018 r., z opóźnieniem 58 dni,

- z 30 czerwca 2018 r., na kwotę 5.448 złotych, z terminem płatności do 6 sierpnia 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury.

- z 31 lipca 2018 r., na kwotę 6.035,04 złotych, z terminem płatności do 6 września 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury.

(fakty niezaprzeczone przez pozwanego, uznane za przyznane)

- z 31 sierpnia 2018 r., na kwotę 5.969,20 złotych, z terminem płatności do 7 października 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury w dniu 14 listopada 2018 r.,

- z 30 września 2018 r. na kwotę 7.381,95 złotych, z terminem płatności do dnia 6 listopada 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury w dniu 31 grudnia 2018 r.

Usługi wymienione w powyższych fakturach zostały wykonane przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w Ż..

(bezsporne)

Stan faktyczny niniejszej sprawy pozostawał w przeważającej części bezsporny między stronami. Sąd w oparciu o art. 230 k.p.c. uznał za przyznane fakty w zakresie rozmiaru opóźnienia pozwanego w spełnieniu świadczenia wynikającego z faktur z 30 kwietnia 2018 r. i 31 maja 2018 r. Należało mieć przy tym na uwadze wyniki rozprawy, w toku której okoliczności w tym zakresie nie zostały zakwestionowane przez pełnomocnika pozwanego.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w nieznacznej części.

Wobec prawomocnego umorzenia postępowania co do kwoty 13.552, 75 złotych, rozstrzygnąć należało spór co do żądania zapłaty kwoty 578,44 złotych tytułem odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, oraz kwoty 172,78 złotych tytułem rekompensaty z tytułu kosztów odzyskania wierzytelności.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U.2019.118 j.t., dalej: u.t.z.t.h.), przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Nie budzi wątpliwości, że obie strony są podmiotami wskazanymi w art. 2 tejże ustawy – powód jako przedsiębiorca, zaś pozwany jako podmiot, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 i 2215), tj. jednostka sektora finansów publicznych (art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U.2019.869 j.t.).

W transakcjach handlowych w przypadku opóźnienia w zapłacie należą się odsetki, określane jako „odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych”, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie (art. 7 ust. 1 u.t.z.t.h.). Wysokość tych odsetek określa art. 4 pkt 3 u.t.z.t.h., wskazując że są to odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych (a zatem 9,5%).

W niniejszej sprawie, wbrew wywodom pełnomocnika strony powodowej, nie występuje zagadnienie stosowania przepisów intertemporalnych. Strony zawarły umowę w dniu 1 marca 2018 r., a zatem ponad dwa lata po wejściu w życie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830 z dnia 2015.11.09).

Strona pozwana nie kwestionowała faktu otrzymania faktur od powoda, wynikających z nich terminów płatności, a jedynie podniosła że do wyliczenia odsetek doszło bez uwzględnienia spłaty roszczenia głównego.

W tej sytuacji rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało obliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, które wyniosły łącznie 388,03 złotych. Na kwotę tę składają się:

- odsetki wynikające z faktury z dnia 30 kwietnia 2018 r., liczone od kwoty 5.980,18 złotych od dnia 7 czerwca 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 5 września 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 141,64 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 31 maja 2018 r., liczone od kwoty 5.513,83 złotych od dnia 10 lipca 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 5 września 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 83,24 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 31 sierpnia 2018 r., liczone od kwoty 5.969,20 złotych od dnia 8 października 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 14 listopada 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 57,48 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 30 września 2018 r., liczone od kwoty 7.381,95 złotych od dnia 7 listopada 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 31 grudnia 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 105,67 złotych.

Określając łączną kwotę odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych Sąd nie uwzględnił wierzytelności wynikających z faktur z 30 czerwca 2018 r. i 31 lipca 2018 r. W tym zakresie powód wskazał jedynie, że należności te zostały spłacone z opóźnieniem, oraz podał kwotę wyliczoną przez siebie tytułem odsetek. Pozwany zakwestionował wysokość roszczenia odsetkowego, co obligowało powoda do wskazania podstaw swoich wyliczeń. W przeciwieństwie do pozostałych faktur, powód nie przedstawił twierdzeń dotyczących daty zapłaty przez pozwanego za świadczenia objęte fakturami z 30 czerwca 2018 r. i 31 lipca 2018 r., ani wymiaru opóźnienia. Samo wskazanie daty, do której odsetki były naliczane, nie stanowi twierdzenia o faktach, które można było uznać za przyznane przez stronę przeciwną. Wymiar opóźnienia w spełnieniu świadczenia w tym zakresie nie został ustalony, co uniemożliwia zweryfikowanie wysokości roszczenia odsetkowego.

Zgodnie z art. 10. ust. 1 u.t.z.t.h., wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Skoro powód nabył uprawnienie do odsetek z art. 7 ust. 1 ustawy, bez wezwania przysługuje mu rekompensata z powyższego tytułu, stąd należy mu się dodatkowo kwota 172,78 złotych. Orzekając w tym zakresie Sąd nie wykroczył ponad żądanie pozwu w rozumieniu art. 321 § k.p.c., zważywszy na to, że powód wniósł o zasądzenie tej kwoty, tyle że w rubryce „żądanie zwrotu kosztów procesu”. Sąd nie jest przy tym związany podstawami prawnymi żądań zgłaszanych przez strony. Należało uznać, że rekompensata stanowiąca równowartość 40 euro wchodzi w skład żądania pozwu w jego merytorycznym zakresie, wraz z odsetkami za opóźnienie. Należność ta przysługuje wierzycielowi niezależnie od tego, czy występuje na drogę sądową. Może być dochodzona niezależnie od tego, że kontrahent uiścił całe świadczenie wraz z odsetkami ustawowymi.

Wobec powyższego w pkt I wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 560,81 złotych, wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 7 lutego 2019 r. (data wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, uznając, że powództwo zostało uwzględnione tylko w nieznacznym zakresie (560,81 złotych z dochodzonych pierwotnie 14.303,97 złotych, tj. w niecałych 4%). Na koszty te złożyły się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 3.600 złotych (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U.2015.1800 z dnia 2015.11.05), oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

Powoda należało uznać za przegrywającego w sporze także co do kwoty, w zakresie której powództwo zostało przez niego cofnięte. Podniesienia wymaga fakt, że na ponad miesiąc przed wniesieniem pozwu kwota 13.552,75 złotych została zaspokojona przez pozwanego, a zatem powództwo w tym zakresie było oczywiście niezasadne. Wbrew wywodom pełnomocnika powoda, nie sposób upatrywać się jakiejkolwiek nielojalności w działaniu dłużnika, który zgodnie ze swoim zobowiązaniem spełnia świadczenie, tylko z tego względu, że nie udzielił odpowiedzi na niezasadnie skierowane do niego wezwanie do zapłaty. To powód winien zorganizować pracę swojego przedsiębiorstwa w ten sposób, aby odnotowywać bieżące płatności i właściwie zarachowywać je na poczet wymagalnych zobowiązań. Wskazane okoliczności nie uzasadniają zatem nie obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego (art. 102 k.p.c.), ani tym bardziej zasądzenia tych kosztów od pozwanego na rzecz powoda (art. 103 § 1 k.p.c.).

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt II.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2. (...)

S., (...)

Sygn. akt I C 418/19 upr.

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 20 maja 2019 r.

Powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. wniósł o zasądzenie od pozwanego Zespołu (...) w S. kwoty 14.131,19 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych, od dnia wniesienia pozwu, tj. 7 lutego 2019 r., do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazał, że strony łączyła umowa o świadczenie usług związanych z odbiorem, transportem i utylizacją odpadów medycznych. Pomimo wykonania usług przez powoda, pozwana nie uiściła należności głównej wynikającej z faktur wystawionych w dniach 31 sierpnia 2018 r. oraz 30 września 2018 r. Nadto powód dochodził zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych z tytułu opóźnienia w zapłacie po terminie należności wynikających z dwóch innych faktur, powołując się na wystawione przez siebie noty odsetkowe. Żądanie pozwu dotyczyło także zasądzenia kwoty 172,78 złotych, stanowiącej równowartość kwoty 40 euro, tytułem rekompensaty za koszty odzyskania wierzytelności.

Nakazem zapłaty z dnia 25 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy w Szczytnie uwzględnił powództwo w całości.

Powyższy nakaz zapłaty został w całości zaskarżony przez pozwanego.

W uzasadnieniu swego stanowiska podniósł on, że należność wynikająca z faktur z 31 sierpnia 2018 r. oraz 30 września 2018 r. została uiszczona odpowiednio w dniach 14.11.2018 r. oraz 31.12.2018 r., a zatem przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie. W zakresie żądania zapłaty odsetek pozwany podniósł zarzut ich nieprawidłowego wyliczenia, z uwagi na przyjęcie salda na datę 6 lutego 2019 r., podczas gdy należność główna została uiszczona we wcześniejszej dacie. Podniósł też, że zasądzając kwotę 14.303,97 złotych Sąd wyszedł ponad żądanie pozwu.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 marca 2019 r. Sąd umorzył postępowanie w części co do kwoty 13.552,75 złotych.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. (zleceniobiorca) i Zespół (...) w S. (zleceniodawca) w dniu 1 marca 2018 r. zawarli umowę o świadczenie usług związanych z odbiorem, transportem, i utylizacją odpadów medycznych. W § 5 ust. 2 tejże umowy strony zastrzegły, że zleceniodawca będzie regulował należności na rzecz zleceniobiorcy przelewem bankowym na podstawie faktury wystawionej przez zleceniobiorcę, po upływie każdego miesiąca w terminie 30 dni od daty dostarczenia faktury.

(bezsporne)

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ż. w ramach wykonywania umowy wystawiła następujące faktury VAT:

- z 30 kwietnia 2018 r. na kwotę 5.980,18 złotych, z terminem płatności do 6 czerwca 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury w dniu 5 września 2018 r., z opóźnieniem 91 dni,

- z 31 maja 2018 r., na kwotę 5.513,83 złotych, z terminem płatności do 9 lipca 2018 r.. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury w dniu 5 września 2018 r., z opóźnieniem 58 dni,

- z 30 czerwca 2018 r., na kwotę 5.448 złotych, z terminem płatności do 6 sierpnia 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury.

- z 31 lipca 2018 r., na kwotę 6.035,04 złotych, z terminem płatności do 6 września 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury.

(fakty niezaprzeczone przez pozwanego, uznane za przyznane)

- z 31 sierpnia 2018 r., na kwotę 5.969,20 złotych, z terminem płatności do 7 października 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z przedmiotowej faktury w dniu 14 listopada 2018 r.,

- z 30 września 2018 r. na kwotę 7.381,95 złotych, z terminem płatności do dnia 6 listopada 2018 r. Powód uiścił kwotę wynikającą z tej faktury w dniu 31 grudnia 2018 r.

Usługi wymienione w powyższych fakturach zostały wykonane przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w Ż..

(bezsporne)

Stan faktyczny niniejszej sprawy pozostawał w przeważającej części bezsporny między stronami. Sąd w oparciu o art. 230 k.p.c. uznał za przyznane fakty w zakresie rozmiaru opóźnienia pozwanego w spełnieniu świadczenia wynikającego z faktur z 30 kwietnia 2018 r. i 31 maja 2018 r. Należało mieć przy tym na uwadze wyniki rozprawy, w toku której okoliczności w tym zakresie nie zostały zakwestionowane przez pełnomocnika pozwanego.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w nieznacznej części.

Wobec prawomocnego umorzenia postępowania co do kwoty 13.552, 75 złotych, rozstrzygnąć należało spór co do żądania zapłaty kwoty 578,44 złotych tytułem odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych, oraz kwoty 172,78 złotych tytułem rekompensaty z tytułu kosztów odzyskania wierzytelności.

Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U.2019.118 j.t., dalej: u.t.z.t.h.), przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Nie budzi wątpliwości, że obie strony są podmiotami wskazanymi w art. 2 tejże ustawy – powód jako przedsiębiorca, zaś pozwany jako podmiot, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 i 2215), tj. jednostka sektora finansów publicznych (art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U.2019.869 j.t.).

W transakcjach handlowych w przypadku opóźnienia w zapłacie należą się odsetki, określane jako „odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych”, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie (art. 7 ust. 1 u.t.z.t.h.). Wysokość tych odsetek określa art. 4 pkt 3 u.t.z.t.h., wskazując że są to odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu punktów procentowych (a zatem 9,5%).

W niniejszej sprawie, wbrew wywodom pełnomocnika strony powodowej, nie występuje zagadnienie stosowania przepisów intertemporalnych. Strony zawarły umowę w dniu 1 marca 2018 r., a zatem ponad dwa lata po wejściu w życie ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.1830 z dnia 2015.11.09).

Strona pozwana nie kwestionowała faktu otrzymania faktur od powoda, wynikających z nich terminów płatności, a jedynie podniosła że do wyliczenia odsetek doszło bez uwzględnienia spłaty roszczenia głównego.

W tej sytuacji rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało obliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, które wyniosły łącznie 388,03 złotych. Na kwotę tę składają się:

- odsetki wynikające z faktury z dnia 30 kwietnia 2018 r., liczone od kwoty 5.980,18 złotych od dnia 7 czerwca 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 5 września 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 141,64 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 31 maja 2018 r., liczone od kwoty 5.513,83 złotych od dnia 10 lipca 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 5 września 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 83,24 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 31 sierpnia 2018 r., liczone od kwoty 5.969,20 złotych od dnia 8 października 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 14 listopada 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 57,48 złotych;

- odsetki wynikające z faktury z dnia 30 września 2018 r., liczone od kwoty 7.381,95 złotych od dnia 7 listopada 2018 r. (dzień po wynikającym z faktury terminie spełnienia świadczenia) do dnia 31 grudnia 2018 r. (data zapłaty) w kwocie 105,67 złotych.

Określając łączną kwotę odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych Sąd nie uwzględnił wierzytelności wynikających z faktur z 30 czerwca 2018 r. i 31 lipca 2018 r. W tym zakresie powód wskazał jedynie, że należności te zostały spłacone z opóźnieniem, oraz podał kwotę wyliczoną przez siebie tytułem odsetek. Pozwany zakwestionował wysokość roszczenia odsetkowego, co obligowało powoda do wskazania podstaw swoich wyliczeń. W przeciwieństwie do pozostałych faktur, powód nie przedstawił twierdzeń dotyczących daty zapłaty przez pozwanego za świadczenia objęte fakturami z 30 czerwca 2018 r. i 31 lipca 2018 r., ani wymiaru opóźnienia. Samo wskazanie daty, do której odsetki były naliczane, nie stanowi twierdzenia o faktach, które można było uznać za przyznane przez stronę przeciwną. Wymiar opóźnienia w spełnieniu świadczenia w tym zakresie nie został ustalony, co uniemożliwia zweryfikowanie wysokości roszczenia odsetkowego.

Zgodnie z art. 10. ust. 1 u.t.z.t.h., wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Skoro powód nabył uprawnienie do odsetek z art. 7 ust. 1 ustawy, bez wezwania przysługuje mu rekompensata z powyższego tytułu, stąd należy mu się dodatkowo kwota 172,78 złotych. Orzekając w tym zakresie Sąd nie wykroczył ponad żądanie pozwu w rozumieniu art. 321 § k.p.c., zważywszy na to, że powód wniósł o zasądzenie tej kwoty, tyle że w rubryce „żądanie zwrotu kosztów procesu”. Sąd nie jest przy tym związany podstawami prawnymi żądań zgłaszanych przez strony. Należało uznać, że rekompensata stanowiąca równowartość 40 euro wchodzi w skład żądania pozwu w jego merytorycznym zakresie, wraz z odsetkami za opóźnienie. Należność ta przysługuje wierzycielowi niezależnie od tego, czy występuje na drogę sądową. Może być dochodzona niezależnie od tego, że kontrahent uiścił całe świadczenie wraz z odsetkami ustawowymi.

Wobec powyższego w pkt I wyroku zasądzono od pozwanego na rzecz powoda kwotę 560,81 złotych, wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 7 lutego 2019 r. (data wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. obciążył powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, uznając, że powództwo zostało uwzględnione tylko w nieznacznym zakresie (560,81 złotych z dochodzonych pierwotnie 14.303,97 złotych, tj. w niecałych 4%). Na koszty te złożyły się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 3.600 złotych (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U.2015.1800 z dnia 2015.11.05), oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych.

Powoda należało uznać za przegrywającego w sporze także co do kwoty, w zakresie której powództwo zostało przez niego cofnięte. Podniesienia wymaga fakt, że na ponad miesiąc przed wniesieniem pozwu kwota 13.552,75 złotych została zaspokojona przez pozwanego, a zatem powództwo w tym zakresie było oczywiście niezasadne. Wbrew wywodom pełnomocnika powoda, nie sposób upatrywać się jakiejkolwiek nielojalności w działaniu dłużnika, który zgodnie ze swoim zobowiązaniem spełnia świadczenie, tylko z tego względu, że nie udzielił odpowiedzi na niezasadnie skierowane do niego wezwanie do zapłaty. To powód winien zorganizować pracę swojego przedsiębiorstwa w ten sposób, aby odnotowywać bieżące płatności i właściwie zarachowywać je na poczet wymagalnych zobowiązań. Wskazane okoliczności nie uzasadniają zatem nie obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego (art. 102 k.p.c.), ani tym bardziej zasądzenia tych kosztów od pozwanego na rzecz powoda (art. 103 § 1 k.p.c.).

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w pkt II.

ZARZĄDZENIE

4.  (...)

5.  (...)

6.  (...)

S.,(...)

Sygn. akt I C 471/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 maja 2019 r.

Powód A. W. wniósł o ustalenie, że przysługuje mu prawo do lokalu socjalnego, a jako podmiot zobowiązany do zawarcia z nim umowy w tym przedmiocie wskazał Gminę Miejską S.. Domagał się wstrzymania wykonania prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Piszu z 20 października 2017 r., , sygn. akt I Co 683/15, do czasu zawarcia takiej umowy.

W uzasadnieniu pozwu A. W. podniósł, że powyższym orzeczeniem przysądzono własność nieruchomości, której był dotychczasowym właścicielem, położonej przy ul. (...) w S.. Wskazał, że w wydanym postanowieniu brak jest informacji co do przysługiwania mu prawa do lokalu socjalnego, mimo że jest rencistą ZUS. Wymieniony podniósł, że nie posiada dochodów, które pozwalałyby mu się samodzielnie utrzymywać, ani innego lokalu, w którym mógłby zamieszkać. Nadto powołał się na okoliczność, że leczy się psychiatrycznie z powodu choroby afektywnej dwubiegunowej.

Pozwana Gmina Miejska S. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwana podniosła, że w obecnym stanie prawnym brak podstaw do orzeczenia o prawie do lokalu socjalnego w postanowieniu o przysądzeniu własności. Poza tym art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (dalej: u.o.p.l.) nie daje podstawy do przyznania prawa do lokalu socjalnego w przypadku wyroków eksmisyjnych wydanych po dacie wejścia w życie tejże ustawy. Nadto wskazała, że powód nie ma interesu prawnego w ustaleniu prawa w rozumieniu art. 189 k.p.c., bowiem przysługuje mu ochrona w postaci możliwości umieszczenia w pomieszczeniu tymczasowym, co wynika z art. 1046 § 4 k.p.c. Ostatecznie pozwana wywiodła, że pozwany nie jest osobą, o której mowa w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., bowiem nie jest całkowicie, lecz jedynie częściowo niezdolny do pracy.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

Wyrokiem z dnia 15 marca 2013 r., sygn.. akt VI RC 1688/12, Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód małżeństwo A. W. i D. W.. Wymienieni mają wspólne małoletnie dzieci, C. i N.. Dotychczas wszyscy wspólnie zamieszkiwali w nieruchomości stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...), przy ul. (...) w S.. Prawo to było przedmiotem postępowania egzekucyjnego, w toku którego doszło do licytacji nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 20 października 2017 r., sygn. akt I Co 683/15, Sąd Rejonowy w Piszu przysądził własność wskazanego lokalu na rzecz małżonków S. i K. S., za kwotę 130.333,33 złotych, która została zapłacona w całości.

(bezsporne)

A. W. od 21 sierpnia 2013 r. leczy się w poradni odwykowej Szpitala (...) w B., w związku z rozpoznanymi u niego zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi. Wymieniony kilkukrotnie był hospitalizowany w związku z tym schorzeniem, ostatni raz w okresie od 14 sierpnia 2018 r. do 27 września 2018 r.

(dowód: historia choroby, k. 13-20, karty informacyjne leczenia szpitalnego, k. 20-24)

Orzeczeniem z 28 lutego 2019 r. lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznał, że A. W. jest częściowo niezdolny do pracy do 29 lutego 2024 r. Z tego tytułu wymienionemu została przyznana renta w kwocie 1.512,32 złotych miesięcznie.

(dowód: orzeczenie lekarza ZUS z 28.02.2019 r., k. 25-25v, decyzja ZUS z 18.03.2019 r., k. 26)

Pismem z dnia 21 lutego 2019 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Szczytnie M. K. wezwał A. W., by dobrowolnie opuścił i opróżnił lokal przy ul. (...).

(dowód: pismo Komornika sądowego M. K. z 21.02.2019 r., k. 8)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty prywatne i urzędowe złożone przez powoda wraz z pozwem. Ich autentyczność oraz treść nie były kwestionowane przez strony, a Sąd także z urzędu nie powziął jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie.

Sąd oddalił wniosek o przesłuchanie powoda w charakterze strony, mając na uwadze, że okoliczności, na które miałby zeznawać zgodnie z wnioskiem dowodowym, nie mogły mieć wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Zgłoszone roszczenie, z uwagi na datę wydania orzeczenia w sprawie I Co 683/15, nie znajduje bowiem podstawy w przepisach prawa materialnego.

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Żądanie pozwu zgłoszone w niniejszej sprawie było oparte na założeniu, że obowiązkiem sądu egzekucyjnego na etapie wydawania orzeczenia o przysądzeniu własności było wydanie orzeczenia w przedmiocie uprawnienia dłużnika (powoda) do otrzymania lokalu socjalnego, oraz że brak orzeczenia tego rodzaju umożliwiał powodowi wytoczenie powództwa w sprawie niniejszej.

Stanowisko powoda w tym zakresie było jednak błędne i nieznajdujące oparcia w obowiązujących przepisach prawa.

Pomimo zmian w przepisach dotyczących uprawnienia do lokalu socjalnego, aktualne pozostaje stanowisko wyrażone w orzecznictwie, zgodnie z którym ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego może nastąpić wyłącznie w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu, w trybie art. 14 u.o.p.l. (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2001 r., III CZP 8/01, OSNC 2001/10/146). Nieznaczny wyłom od tej reguły ustawodawca przewidział jedynie w art. 35 u.o.p.l., który z uwagi na swój zawężony zakres regulacji nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.

Pierwszy z przywołanych przepisów odnosi się do obligatoryjnego (pozytywnego lub negatywnego) orzeczenia o uprawnieniu *lokatora* do lokalu socjalnego w wyroku nakazującym eksmisję. Lokatorem w myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 u.o.p.l. jest jednak nie właściciel lokalu mieszkalnego, lecz osoba używająca go na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności, jak przykładowo najemca.

Bezspornie wobec powoda nie toczyło się postępowanie w sprawie o eksmisję. Nadto, jako dotychczasowemu właścicielowi, także w takim postępowaniu nie przysługiwałaby mu ochrona przewidziana art. 14 u.o.p.l.

Jakkolwiek w orzecznictwie dopuszczono możliwość orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego w postanowieniu wydanym w postępowaniu nieprocesowym, wyjątek ten odniesiono jedynie do osób posiadających status lokatora w rozumieniu powoływanej ustawy (zob. uchwałę SN z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 36/03, OSNC 2004/4/52). Zauważyć należy, że także postępowanie nieprocesowe, w przeciwieństwie do postępowania egzekucyjnego, ma charakter rozpoznawczy. Słusznie przyjęto przy tym, że sama konieczność kompleksowego rozstrzygnięcia roszczeń w sprawach działowych, które nie nadają się do rozpoznania w trybie procesu, nie może zamykać drogi dochodzenia przez lokatora uprawnienia do lokalu socjalnego.

Jeżeli zaś chodzi o postępowanie egzekucyjne, to po przeprowadzeniu licytacji prawa do lokalu i dokonaniu przybicia na rzecz licytanta, który zaoferował najwyższą cenę, sąd dokonuje przysądzenia własności na rzecz tego licytanta, który własność rzeczy nabywa w zasadzie bez obciążeń. Wydane w tym przedmiocie orzeczenie w ogóle nie musi zawierać nakazu opróżnienia lokalu przez dłużnika, bowiem to z mocy samego prawa (art. 999 k.p.c.) powstaje skutek polegający na przyznaniu właścicielowi uprawnienia do wprowadzenia go w posiadanie. Za tym idzie obowiązek dłużnika do opróżnienia lokalu, bez potrzeby uzyskiwania przeciwko niemu osobnego tytułu sądowego. Jedynym warunkiem jest zaopatrzenie orzeczenia o przysądzeniu własności w klauzulę wykonalności.

Takie unormowanie ma uzasadnienie o tyle, że nabycie nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym byłoby nieopłacalne z punktu widzenia ewentualnych licytantów, którzy po uiszczeniu ceny mieliby oczekiwać na złożenie przez właściwą gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego dłużnikowi (zob. art. 14 ust. 6 u.o.p.l.).

W znaczeniu prawnym, utrata prawa do lokalu przez dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym, postrzegana być powinna jako sposób zapłaty długu. Postępowanie egzekucyjne jest oczywiście postępowaniem przymusowym, tym niemniej dłużnik ponosi w tym przypadku konsekwencje własnych decyzji finansowych. Podkreślić przy tym należy, że w dysponowaniu swoją nieruchomością nie jest on ograniczony w takim stopniu, jak ma to miejsce w przypadku osoby będącej lokatorem. Wielokrotnie to od woli i starań dłużnika zależy, czy postępowanie egzekucyjne zostanie wszczęte, czy też dobrowolnie zaspokoi on swój dług. Lokator pozostaje zaś zależny od decyzji właściciela co do dalszego bytu stosunku prawnego, na podstawie którego korzysta z lokalu.

Jedynie w przypadku, gdy postępowanie egzekucyjne, mające na celu opróżnienie lokalu, prowadzone jest w oparciu o tytuł wykonawczy wydany przez datą wejścia w życie ustawy o ochronie praw lokatorów, tj. przed 10 lipca 2001 r., dopuszczalne jest - jak o tym stanowi art. 35 u.o.p.l. – dochodzenie ustalenia prawa do lokalu socjalnego odrębnym powództwem.

Ten ostatni przepis w ust. 1 stanowi, że osobie, o której mowa w art. 14 ust. 4, przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy została objęta orzeczeniem sądowym, chociażby nieprawomocnym, nakazującym opróżnienie lokalu, lub ostateczną decyzją administracyjną, o której mowa w art. 34, a orzeczenie to lub decyzja nie zostały wykonane przed dniem wejścia w życie ustawy. Z art. 35 ust. 4 u.o.p.l. wynika, że także osobom objętym obowiązkiem opróżnienia lokalu w postępowaniu egzekucyjnym zapewniono możliwość wystąpienia z powództwem o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego. Wykładnia systemowa tego przepisu, jako jednej z jednostek redakcyjnych zawartych w art. 35 u.o.p.l., umieszczonego w rozdziale „Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe”, wskazuje że przepis ten nie kreuje ogólnego uprawnienia dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym, lecz dotyczy jedynie orzeczeń wydanych przed wejściem w życie ustawy.

Rozpatrując art. 35 ust. 4 u.o.p.l. jako podstawę zgłoszonego żądania stwierdzić należy, że powód nie został objęty orzeczeniem sądowym zapadłym przed dniem wejścia w życie ustawy (10 lipca 2001 r.). Postanowienie Sądu Rejonowego w Piszu zostało wydane w dniu 20 października 2017 r. W tych okolicznościach zgłoszone przez powoda roszczenie nie ma podstawy w normach prawa materialnego. Tym samym bezprzedmiotowe byłoby badanie, czy powód jest osobą, o której mowa w art. 14 ust. 4 u.o.p.l. Ten ostatni przepis enumeratywnie wylicza przypadki, w których przyznanie prawa do lokalu socjalnego jest obligatoryjne, jednakże zrealizowanie roszczenia w tym zakresie jest możliwe jedynie w trybie art. 14 ust. 1 lub art. 35 ust. 1-4 u.o.p.l.

Odrębnej podstawy ustalenia prawa do lokalu socjalnego nie mógł stanowić art. 189 k.p.c. Ustawodawca w sposób wyczerpujący przewidział tryb i postępowanie, w którym może dojść do ustalenia prawa do lokalu socjalnego – w postępowaniu o eksmisję na postawie art. 14 u.o.p.l., oraz powództwo zgłoszone w okolicznościach wskazanych w art. 35 tej ustawy. Art. 189 k.p.c. nie służy przy tym kreowaniu nowych praw, lecz ustalaniu zaistniałych skutków prawnych, gdy ich stwierdzenie daje powodowi samoistną ochronę prawną.

Nadmienić przy tym należy, że także w przypadku osób zobowiązanych do opróżnienia lokalu na skutek przysądzenia własności ustawodawca zrealizował wynikający z art. 71 Konstytucji nakaz ochrony przez bezdomnością. W szczególności art. 1046 k.p.c. stanowi, że wWykonując obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego, z którego nie wynika uprawnienie dłużnika do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu lub prawo do lokalu zamiennego, komornik usunie dłużnika do innego lokalu lub pomieszczenia, do którego dłużnikowi przysługuje tytuł prawny i w którym może on zamieszkać. Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może zamieszkać, komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do czasu, gdy gmina właściwa ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu, na wniosek komornika, wskaże dłużnikowi tymczasowe pomieszczenie.

W pkt II wyroku Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu, uznając że w niniejszej sprawie zachodził szczególny wypadek w rozumieniu tego przepisu. Należy podkreślić, że powód jest osobą, która cierpi na poważne dolegliwości zdrowotne, co było związane z jego kilkukrotną hospitalizacją. Obecnie utrzymuje się z niewysokiej renty z tytułu niezdolności do pracy. Wskazane okoliczności przemawiały za odstąpieniem od obciążenia powoda kosztami procesu na rzecz pozwanej, która jest podmiotem mającym za zadanie realizację potrzeb mieszkaniowych osób mieszkających na terenie gminy. Choć roszczenie powoda nie znajdowało oparcia w przepisach prawa, z uwagi na funkcje jakie pełni gmina, mógł on pozostawać subiektywnie przekonany o istnieniu usprawiedliwionej podstawy zgłoszonego roszczenia.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)