Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III AUa 400/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska (spr.)

del. SSO Karol Kotyński

Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019 r. w Ł.

sprawy M. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

o zadłużenie z tytułu składek

na skutek apelacji M. G. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt VIII U 2701/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od M. G. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąci) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt: III AUa 400/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., działając na podstawie art. 83 ust. 1 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj.: Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.), zwanej dalej „ ustawą o s.u.s.”, stwierdził, że M. G. (1) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, naliczonymi na dzień wydania decyzji, wynosi łącznie 140.196,46 zł, w tym: 1) z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od stycznia 1999 r. do maja 2004 r. - w kwocie – 35.825,92 zł, odsetek za zwłokę – 74.401 zł, dodatkowej opłaty wymierzonej na podstawie art. 24 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy – 1.760 zł; 2) z tytułu: składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od stycznia 2000 r. do maja 2004 r. - w kwocie – 7.392,89 zł, odsetek za zwłokę – 13.882 zł, dodatkowej opłaty wymierzonej na podstawie art. 24 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy – 350 zł; 3) z tytułu: składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres stycznia 1999 r. do maja 2004 r. - w kwocie 2.216,65 zł, odsetek za zwłokę – 4.268 zł, dodatkowej opłaty wymierzonej na podstawie art. 24 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy – 100 zł. Załącznikiem do decyzji było pismo zawierające szczegółowe zestawienie należności określające rodzaj Funduszu, rodzaj należności, termin płatności, kwotę zaległości, kwotę odsetek za zwłokę. Jednocześnie na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o s.u.s. ZUS wskazał, że odsetki będą naliczane nadal do dnia zapłaty, włącznie z tym dniem, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja Podatkowa.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że M. G. (1), jako płatnik składek, nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 46 ust. 1 ustawy systemowej
- obliczania składek, potrącania ich z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy. Organ rentowy, działając na podstawie
art. 83 ust. 1 powołanej ustawy, określił wysokość zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zastrzegł także, że brak uregulowania określonego decyzją zobowiązania wraz z należnymi odsetkami za zwłokę w terminie miesiąca od otrzymania decyzji, spowoduje przymusowe ściągnięcie należności w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Wskazał także, że decyzja stanowi podstawę do zabezpieczenia należności z tytułu składek prawem zastawu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 2 listopada 2016 r. płatnik składek, wnosząc o jej zmianę, poddając w wątpliwość istnienie zadłużenia, wskazując jednocześnie na 5 - letni okres przedawnienia.

W odpowiedzi na odwołanie, złożonej w dniu 2 grudnia 2016 r., organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując, jak w treści zaskarżonej decyzji, podnosząc, że wskazane w treści należności z tytułu składak nie uległy przedawnieniu, z uwagi na prowadzone postępowanie egzekucyjne oraz dwukrotny wniosek o abolicję.

Na rozprawie w dniu 15 grudnia 2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o nieobciążanie odwołującego się kosztami postępowania, a nadto o zasądzenie od strony przeciwnej na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od skarżącego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie ( pkt 1 ); zasądził od M. G. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. kwotę 2.700 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu ( pkt 2 ).

Powyższe rozstrzygnięcie poprzedziły następujące ustalenia faktyczne i ich prawna ocena:

M. G. (1) podlegał ubezpieczeniom społecznym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Jako płatnik składek, był zobowiązany do obliczania, potrącania
z dochodów, rozliczania i opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wnioskodawca nie opłacił należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okresy określone w zaskarżonej decyzji. W stosunku do zaległości z tytułu składek zostało wdrożone postępowanie egzekucyjne: 1) na FUS: styczeń – listopad 1999 r. – 5 kwietnia 2000 r., styczeń – maj 2000 r. – 31 lipca 2000 r., czerwiec 2000 r.– 20 września 2000 r., - lipiec 2000 r. – 29 września 2000 r., sierpień 2000 r. – 20 października 2000 r., wrzesień – październik 2000 r. – 5 lutego 2001 r., listopad – grudzień 2000 r. – 5 marca 2001 r., styczeń 2001 r. – 5 kwietnia 2001 r., luty – marzec 2001 r. – 5 czerwca 2001 r., kwiecień – czerwiec 2001 r. – 5 października 2001 r., lipiec – wrzesień 2001 r. – 5 grudnia 2001 r., październik 2001 r. – 9 stycznia 2004 r., grudzień 2003 r., styczeń 2004 r., kwiecień – maj 2004 r. – 18 listopada 2010 r.; 2. na FP i FGŚP : styczeń – maj 2000 r. – 31 lipca 2000 r., czerwiec 2000 r. – 20 września 2000 r., lipiec 2000 r. – 29 września 2000 r., sierpień 2000 r. – 20 października 2000 r., wrzesień – październik 2000 r. – 5 lutego 2001 r., listopad – grudzień 2000 r. – 5 marca 2001 r., styczeń 2001 r. – 5 kwietnia 2001 r., luty – marzec 2001 r. – 5 czerwca 2001 r., kwiecień – czerwiec 2001 r. – 5 października 2001 r., lipiec – wrzesień 2001 r. – 5 grudnia 2001 r., październik 2001 r. – październik 2003 r. – 9 stycznia 2004 r., listopad 2003 r. oraz luty - marzec 2004 r. – 11 czerwca 2004 r., opłata dodatkowa – 27 stycznia 2006 r., grudzień 2003 r., styczeń 2004 r., kwiecień – maj 2004 r. – 18 listopada 2010 r.; 3) na FUZ: styczeń – maj 2000 r. – 31 lipca 2000 r., czerwiec 2000 r. – 20 września 2000 r., lipiec 2000 r. – 29 września 2000 r., sierpień 2000 r. – 20 października 2000 r., wrzesień – październik 2000 r. – 5 lutego 2001 r., listopada – grudzień 2000 r. – 5 marca 2001 r., styczeń 2001 – 5 kwietnia 2001 r., luty – marzec 2001 r. – 5 czerwca 2001 r., kwiecień – czerwiec 2001 r. – 5 października 2001 r., lipiec – wrzesień 2001 r. – 5 grudnia 2001 r., październik 2001 r. – październik 2003 r. – 9 stycznia 2004 r., listopad 2003 r., luty – marzec 2004 r. – 11 czerwca 2004 r., opłata dodatkowa – 27 stycznia 2006 r.

Postanowieniem z dnia 22 września 2003 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi ustalił, że właściwym do dalszego, łącznego prowadzenia postępowań egzekucyjnych przeciwko M. G. (2), jest I Urząd Skarbowy Ł. w Ł.. W toku postepowaniu egzekucyjnego wnioskodawcy doręczano zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego wraz z tytułami wykonawczymi. Tytuły wykonawcze zostały doręczone dłużnikowi w następujących dniach:

Nr tytułu

Rodzaj zobowiązania

okres

Data doręczenia odpisu tytułu wyk.

(...)

FUS

1,2, (...)

23.11.2000

(...)

FUS

4,5,6, (...)

23.11.2000

(...)

FUS

8,9,10, (...)

23,11.2000

(...)

(...)

9,10, (...)

23.11.2000

(...)

(...)

1,2, (...)

23.11.2000

(...)

FUS

1,2,3,/2000

23.11.2000

(...)

FUZ

1,2, (...)

23.11.2000

(...)

(...)

4, (...)

23.11.2000

(...)

FUS

4, (...)

23.11.2000

(...)

FUZ

4, (...)

23.11.2000

(...)

FUZ

(...)

23.11.2000

(...)

FUS

(...)

23.11.2000

(...)

(...)

(...)

23.11.2000

(...)

(...)

(...)

23.11.2000

(...)

FUZ

(...)

23.11.2000

(...)

FUS

(...)

23.11.2000

(...)

(...)

(...)

23.11.2000

(...)

FUZ-

(...)

23.11.2000

(...)

FUS

(...)

23.11.2000

(...)

(...)

9, (...)

03.03.2003

(...)

FUZ

9, (...)

03.03.2003

(...)

FUS

9, (...)

03.03.2003

(...)

FUZ

11, (...)

03.03.2003

(...)

FUS

11, (...)

03.03.2003

(...)

(...)

11, (...)

03.03.2003

(...)

FUS

(...)

03.03.2003

(...)

FUZ

(...)

03.03.2003

(...)

(...)

(...)

03.03.2003

(...)

FUS

2, (...)

03.03.2003

(...)

FUZ

2, (...)

03.03.2003

(...)

(...)

2, (...)

03.03.2003

(...)

FUS

(...)

23.11.2001

(...)

(...)

(...)

23.11.2001

(...)

(...)

(...)

23.11.2001

(...)

FUZ

(...)

23,11,2001

(...)

FUS

(...)

23.11.2001

(...)

FUZ

(...)

23.11.2001

(...)

(...)

(...)

23.11.2001

(...)

FUS

(...)

03.03.2003

(...)

(...)

(...)

03.03.2003

(...)

FUZ

(...)

03.03.2003

(...)

(...)

(...)

03.03.2003

(...)

FUS

(...)

03.03.2003

(...)

FUZ

(...)

03.03.2003

(...)

(...)

(...)

03.03.2003

(...)

FUS

(...)

03.03.2003

(...)

FUZ

(...)

03.03.2003

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...) .

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

FUS .

(...)

08.04.2004

(...)

FUZ

(...)

08.04.2004

(...)

(...)

(...)

08.04.2004

(...)

FUS

(...)

14.07.2006

(...)

(...)

(...)

14.07.2006

(...)

FUZ

(...)

14.07.2006

892/10

(...)

(...)

13.07.2010

884/10

FUS

(...)

13.07.2010

888/10

FUZ

(...)

13.07.2010

885/10

FUS

(...)

13.07.2010

889/10

FUZ

(...)

13.07.2010

893/10

FpiGŚP

(...)

13.07.2010

(...)

FUS

(...)

14.07.2006

(...)

(...)

(...)

14.07.2006

(...)

FUZ

(...)

14.07.2006

(...)

(...)

(...)

14.07.2006

(...)

FUZ

(...)

14.07.2006

(...)

FUS

(...)

14.07.2006

886/10

FUS

(...)

13.07.2010

890/10

FUZ

(...)

13.07.2010

894/10

(...)

(...)

13.07.2010

895/10

(...)

(...)

13.07.2010

891/10

FUZ

(...)

13.07.2010

Doręczenia następowały przez pocztę, także zbiorczo – odbiór następował bezpośrednio przez wnioskodawcę, bądź dorosłego domownika, w trybie doręczenia zastępczego, bądź bezpośrednio wnioskodawca kwitował odbiór.

W toku postępowania egzekucyjnego wyegzekwowano: nr tytułu (...) – FP i FGSP – 9,10,11/99 – 70,10 zł (należność główna), 54,88 zł (odsetki), 12,80 zł (koszty egz.),

nr tytułu (...) – FP i FGSP – 12/99 – 26 zł (należność główna), 44 zł (odsetki), 7,6 zł (koszty egz.), nr tytułu (...) – FUS – 12/99 – 203,50 zł (należność główna), 344,20 zł (odsetki),52,30 zł (koszty egz.), nr tytułu (...) – FUS – 12/99 – 77,10 zł (należność główna), 130,50 zł (odsetki),10,80 zł (koszty egz.), nr tytułu (...) – FUS – 12/99 – 147,60 zł (należność główna), 269,30 zł (odsetki), nr tytułu (...) – FUZ – (...) – 95,40 zł (należność główna), 145,60 zł (odsetki),10 zł (koszty egz.), nr tytułu (...) – FUS – (...) – 9,30 zł (należność główna), 13,34 zł (odsetki),42,30 zł (koszty egz.), tytułu (...) – FUS – (...) – 213,50 zł (należność główna), 316,50 zł (odsetki), nr tytułu (...) – FUS – (...) – 195,80 zł (należność główna), 292,50 zł (odsetki), nr tytułu (...) – FUS – (...) – 86,70 zł (należność główna), 137,50 zł (odsetki),59,20 zł (koszty egz.), nr tytułu (...) – FUS – (...) – 15,50 zł (należność główna), 27,50 zł (odsetki), nr tytułu (...) – FUS – (...) – 470,60 zł (należność główna), 557,40 zł (odsetki),92,40 + 8,80 zł (koszty egz. upomnienie).

Wpłaty egzekucyjne zostały rozliczone w następujący sposób:

Rozliczenie wpłat egzekucyjnych na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych:

M-c

Kwota należności z (...)

Termin płatności składki

Waluta wpłaty

kwota wpłaty

Na należność

Na odsetki

01.1999r

754,75

15.02.1999

12.12.2013

980,10

260,10

720,00

01.1999r

754,75

15.02.1999

27.06.2013

40,84

10,84

30,00

12.1999r

351,09

17,01.2000

29.09.2008

416,80

147,69

269,11

12.1999r

351,09

17.01.2000

19.10.2007

547,60

203,40

344,20

05.2001

420,28

11.06.2001

05.01.2012

224,20

86,70

137,50

06.2001 01.1999

418,60 754,75

10.07.2001 15.02.1999

05,08.2011

488,30

(...),14 01/99 1,65

291,51 0,00

06.2001

418,60

10.07.2001

29.04.2011

22,64

9,30

13,34

06.2001

418,60

10.07.2001

06.07.2011

530,00

213,50

316,50

Rozliczenie wpłat egzekucyjnych na Fundusz Ubezpieczenia Zdrowotnego:

M-c

Kwota

należności

z (...)

Termin

płatności

składki

Waluta

wpłaty

Kwota wpłaty

Na należność

Na

odsetki

01.1999r

139,33

15.02.1999

07.06.2001

805,14

01/99 130,78

118,42

02.1999r

188,05

15.03.1999

02/99 188,05

170,27

1.03.1999

177,15

15.04.1999

03/99 103,71

93,91

04.1999 r

128,40

17.05.1999

07.06.2001

(...),50

04/99 128.40

102,99

05.1999r

152,22

15.06,1999

05/99 152,22

122,10

06.1999r

135,24

15.07.1999

(...),24

108.48

07.1999r

135,24

16.08.1999

07/99 135,24

108,47

01.2000r

77,13

15.02.2000

01/00 45,26

26,10

08.1999r

135,24

15.09.1999

07.06.2001

707,11

08/99 135,24

93,15

09.1999r

94,49

15.10.1999

(...),49

65,08

10.1999r

94,49

15.11.1999

10/99 94,49

65,09

11.1999r

84,75

1S.12.1999

(...),75

58,37

01.1999r

139,33

15.02.1999

01/99 8,55

7,90

12.1999r

77,13

17.01.2000

19.10.2007

207,60

77,13

130,47

04.2001

95,41

10.05.2001

29.04.2011

241,00

04/01 95,00

144,99

01.2000

77,13

15.02.2000

01/00 0.22

0,00

03.1999

177,15

15.04.1999

03/99 0,79

0,00

Decyzją z dnia 6 lipca 2005 r. organ rentowy wymierzył opłatę dodatkową w kwocie 2.210 zł, stanowiącej 5% zaległości składkowych figurujących na koncie: na ubezpieczenia społeczne - 1.760 zł, na ubezpieczenie zdrowotne - 350 zł, na FP i FGŚP – 100 zł.

Wnioskodawca odwołał się od tej decyzji, a Sąd Okręgowy w sprawie o sygn. akt: VIII U 1408/05 oddalił odwołanie. W dniu 11 czerwca 2013 r., wnioskodawca złożył wniosek o umorzenie całości zadłużenia za okres objęty ustawą. Pismem z dnia 15 czerwca 2013 r. skarżący został poinformowany o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego. Pismo zawierało informację dotyczącą tytułów wykonawczych, na podstawie których prowadzone jest postępowanie egzekucyjne. Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2013 r. Naczelnik I Urzędu Skarbowego Ł. zawiesił postępowanie egzekucyjne. Postanowienie zawierało wyszczególnienie tytułów wykonawczych.

Decyzją z dnia 7 października 2013 r. organ rentowy określił warunki umorzenia, zgodnie z którymi umorzeniu miały podlegać należności z tytułu składek: na ubezpieczenia społeczne za okres: styczeń – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2004 r., na ubezpieczenie zdrowotne - za okres: styczeń 2000 r. – maj 2004 r.; na FP – za okres: wrzesień – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2004 r.

Decyzją z dnia 12 grudnia 2014 r. organ rentowy odmówił umorzenia należności z tytułu składek.

W dniu 9 stycznia 2015 r. wnioskodawca złożył wniosek o umorzenie całości zadłużenia za okres objęty ustawą.

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2015 r. organ rentowy określił warunki umorzenia, zgodnie z którymi umorzeniu miały podlegać należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne - za okres: styczeń – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2004 r.; na ubezpieczenie zdrowotne – za okres: styczeń 2000 r. – marzec 2001 r., maj 2001 r., lipiec 2001 r. – maj 2004 r.; na FP – za okres: styczeń 1999 r., październik – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2001 r., lipiec 2001 r. – maj 2004 r.

W dniu 24 stycznia 2016 r. odwołujący się złożył wniosek o rozłożenie na raty należności z tytułu składek.

W dniu 24 lutego 2016 r. wnioskodawca i organ rentowy zawarli umowę o rozłożenie na raty należności z tytułu składek – na ubezpieczenia społeczne za okres: styczeń – listopad 1999 r., marzec 2000 r. – styczeń 2001 r., marzec – listopad 2003 r., luty – marzec 2004 r.; ubezpieczenie zdrowotne – marzec 2000 r. – marzec 2001 r., czerwiec 2001 r., marzec – listopad 2003 r., luty – marzec 2004 r.; FP i FGŚP – styczeń, październik – listopad 1999 r., marzec 2000 r. – marzec 2001 r., czerwiec 2001 r., marzec – listopad 2003 r., styczeń – marzec 2004 r.

Pismem z dnia 24 kwietnia 2016 r. wnioskodawca został zawiadomiony o rozwiązaniu umowy, z uwagi na brak wpłaty dwóch rat.

Pismem z dnia 29 czerwca 2016 r. ubezpieczony został powiadomiony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP. Pismo zawierało załącznik obejmujący szczegółowe zestawienie należności. Pismem tym płatnik został wezwany do złożenia pisemnych wyjaśnień w sprawie przyczyn nieopłacania składek, pod rygorem wydania decyzji w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, FP; w przypadku uregulowania całości należności w terminie zakreślonym do złożenia wyjaśnień - postępowanie zostanie umorzone, w przypadku spłaty należności - wezwano do dostarczenia dowodów wpłat.

Pismem z dnia 25 lipca 2016 r. wnioskodawca został zawiadomiony o zakończeniu postępowania dowodowego oraz poinformowany o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia w sprawie zabranych dowodów i materiału.

Decyzją z dnia 8 sierpnia 2016 r. organ rentowy odmówił umorzenia należności z tytułu składek: na ubezpieczenia społeczne - za okres: styczeń – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2001 r., lipiec 2001 r. – maj 2004 r.; na ubezpieczenie zdrowotne - za okres: styczeń 2000 r. – marzec 2001 r., maj 2001 r., lipiec 2001 r. – maj 2004 r.; FP – za okres: styczeń 1999 r., październik – listopad 1999 r., styczeń 2000 r. – maj 2001 r., lipiec 2001 r. – maj 2004 r., a nadto opłaty dodatkowej, kosztów upomnienia.

Pismem z dnia 9 grudnia 2016 r. wnioskodawca został powiadomiony o podjęciu zawieszonego postepowania egzekucyjnego.

Wnioskodawca aktualnie utrzymuje się ze świadczenia rehabilitacyjnego w kwocie 1.332 zł, koszty utrzymania miesięcznie wynoszą ok. 950 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie jest zasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j.: Dz.U z 2017 r., poz. 1778 ), obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu – podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na podstawie art. 13 ust. 4 powołanej ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Artykuł 11 ust. 2 ustawy stanowi zaś, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi, prowadzące pozarolniczą działalność (w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5).

Na podstawie art. 66 ust. 1 pkt. 1c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1793, ze zm.), osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Jak stanowi zaś art. 32 powołanej wcześniej ustawy systemowej, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Płatnik składek na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych
, jest obowiązany według zasad wynikających
z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy systemowej, płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

1) do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

2) do 5 dnia następnego miesiąca – dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

3) do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Stosownie do art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych
, należnościami z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne są: składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia oraz dodatkowa opłata.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych na mocy art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Przedawnienie należności z tytułu składek reguluje art. 24 ustawy systemowej.

Przepis ten w pierwotnym brzmieniu (10.11.1998 r – Dz. U. 1998/137/887) stanowił, że należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, o którym mowa w ust. 5, po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Bieg przedawnienia przerywa odroczenie terminu opłacenia należności z tytułu składek, rozłożenie spłaty tych należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia tych należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik. (art. 24 ust. 4 i 5).

Od 1 stycznia 2003 r. (Dz.U. 2002/241/2074), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne.

Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy, o której mowa w art. 29 ust. 1a, do dnia terminu płatności odroczonej należności z tytułu składek lub ostatniej raty. Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia wszczęcia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz postępowania przed sądem. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu.

Od 1 lipca 2004 r. (Dz.U. 2004/121/1264, bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Od 1 stycznia 2012 r. (Dz.U. 2011/232/1378), należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat.

Zgodnie z przepisem przejściowym – art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012 r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012 r. Jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012 r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Zgodnie z art. 1 ust. 15 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. z 2012 r., poz. 151 ), bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13 (decyzji o umorzeniu lub odmowie umorzenia należności).

Z powyższego wynika, że wnioskodawca, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, był zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy.

W rozpoznawanej sprawie z ustaleń wynika, że wnioskodawca nie dopełnił obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w spornym okresie, w związku z czym powstało zadłużenie względem organu rentowego, w wysokości określonej zaskarżoną decyzją, obejmujące również odsetki za zwłokę i koszty opłaty dodatkowej. Wynika to z przedstawionych rozliczeń konta ubezpieczonego, prowadzonego postępowania egzekucyjnego, wniosków ubezpieczonego o umorzenie należności, o rozłożenie należności na raty oraz brak dowodu na wpłaty składek wymienionych w treści załącznika do decyzji.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, stanowisko wnioskodawcy, co do tego, że nie posiada żadnego zadłużenia, stanowiło wyłącznie jego sposób obrony na potrzeby niniejszego procesu. Bowiem skoro nie posiadał zadłużenia, należy postawić pytanie, w jakim celu składał wnioski o umorzenie zaległości i rozłożenie ich na raty.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, przed wydaniem spornej decyzji był wzywany do składania wyjaśnień, miał możliwość zakwestionowania wysokości zadłużenia i przedłożenia dowodów na okoliczność opłacenia spornych należności, z czego nie skorzystał. Nie przedłożył także przed sądem żadnych dowodów opłaty spornych składek. Reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika oświadczył, że nie wie, czy uiścił jakieś składki.

Wnioskodawca podnosił w toku pierwszych wyjaśnień, że sporny okres dotyczy lat 2005 – 2006, gdy tymczasem sporna decyzja dotyczy wcześniejszego okresu.

Organ rentowy w załączniku do decyzji, który stanowił jej integralną część, wymienił rodzaj należności, okres, wysokość zadłużenia i wartość naliczonych odsetek, a było to poprzedzone wcześniejszym postępowaniem wyjaśniającym, o czym była mowa powyżej.

M. G. (1) ograniczył się do stwierdzenia, że kwestionuje wysokość należności, bez wskazania konkretnych zarzutów. Nie zakwestionował sposobu rozliczenia wyegzekwowanych w toku postępowania egzekucyjnego kwot. W toku procesu był zobowiązywany do sprecyzowania, które - w jego ocenie - należności zostały nieprawidłowo określone, jednak konkretnych zarzutów nie wskazał. Tym bardziej, że na przestrzeni ponad 15 lat, miał możliwość zakwestionowania wysokości zadłużenia, w szczególności, z uwagi na to, że wnioskodawca występował z wnioskami o umorzenie należności, rozłożenie należności za raty, a w każdym z tych przypadków wskazywano na wysokość zadłużenia.

W zakresie odsetek ustawowych należy wskazać, że okres, za który przysługują odsetki oraz ich wysokość, regulują przepisy ustawy i organ rentowy wskazuje w treści decyzji ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. (Dz.U.2017.201 t.j.).

Zgodnie bowiem z art. 23 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Zgodnie z art. 56 Ordynacji podatkowej, stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200 % podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2 %, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8 %. Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" stawki odsetek za zwłokę (art.56 d).

Wnioskodawca nie wskazał konkretnych zarzutów co do sposobu naliczenia odsetek.

Brak zatem było podstaw do zasięgnięcia wiadomości specjalnych w celu ustalenia wysokości zadłużenia, tym bardziej, że na ostatnim terminie rozprawy skarżący nie podtrzymywał wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego i nie precyzował tezy dowodowej.

Wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, mając na względzie cytowane powyżej przepisy art. 24 ustawy systemowej, nie doszło do przedawnienia należności, z uwagi na wszczęcie postępowania egzekucyjnego przed upływem przedawnienia poszczególnych należności, a także dwukrotne wnioski o abolicję.

Wbrew zarzutom odwołującego, wykazano, że tytuły wykonawcze zostały wnioskodawcy doręczone (ten zarzut pojawił się już po wniesieniu odwołania) - w przeważającym zakresie zbiorczo, przez pocztę – odbiór osobisty, bądź przez dorosłego domownika, a także w trybie doręczenia zastępczego, bądź bezpośredni (ostatecznie wnioskodawca nie kwestionował własnych parafek), a dowody doręczenia, bądź ich kserokopie zostały dołączone do akt postepowania egzekucyjnego, a szczegółowy wykaz doręczeń został przedstawiony przez organ egzekucyjny.

Sąd orzekający podniósł, iż w toku toczącej się egzekucji, wnioskodawca nie zakwestionował żadnych czynności organu egzekucyjnego, w tym zajęcia praw majątkowych, a wydaje się oczywistym, że z pewnością zareagowałby w sytuacji prowadzenia egzekucji bez żadnego tytułu. Nadto, otrzymywał pisma ustalone w stanie faktycznym, gdzie wymieniano tytuły wykonawcze, i brak jest dowodów, by kiedykolwiek zgłaszał zastrzeżenia, że któregoś z tytułów nie otrzymał.

Reasumując, nie można uznać, iż zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa i Sąd na podstawie art.477 14§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach postępowania – kosztach zastępstwa procesowego, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804 ze zm. – w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia odwołania), zasadzając połowę stawki wynagrodzenia. Sąd przywołał tezę orzeczenia Sądu Najwyższego, że: „ zastosowanie przez Sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które by uzasadniały odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności zaliczyć należy, zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu, zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego ” (postanowienie Sądu Najwyższego z 14.01.1974 r., sygn. akt: II CZ 223/73). Sąd także podkreślił, iż art. 102 k.p.c. nie wymaga, żeby strona wygrywająca sprawę, na rzecz której nie został zasądzony zwrot kosztów procesu, postępowała niewłaściwie, lub żeby można jej było przypisać jakąkolwiek inną postać winy (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 1982 r., sygn. : CZ 191/81). Ocena sądu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy (por. postanowienie SN z dnia 2 czerwca 2010 r., I PZ 2/10, OSNP 2011, nr 23–24, poz. 297; postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012, nr 7–8, poz. 98, postanowienie SN z dnia 15 lutego 2012 r., I CZ 165/11, IC 2013, nr 3, s. 50). Wskazane w art. 102 k.p.c. szczególnie uzasadnione wypadki są związane z przebiegiem postępowania, charakterem dochodzonego roszczenia, jego znaczeniem dla strony, przedawnieniem roszczenia oraz subiektywnym przekonaniem o zasadności roszczenia wspartym na obiektywnych podstawach (tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 maja 2017 r., III AUa 1290/16, LEX nr 2304354 ).

Sąd obciążył odwołującego się tylko częściowo kosztami zastępstwa procesowego, mając na względzie rodzaj roszczenia (sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych), wysokość należności na rzecz Skarbu Państwa, które winien zwrócić odwołujący się (łącznie ponad 140.000 zł), a nadto jego aktualną sytuację majątkową, dając w tym zakresie pierwszeństwo w zaspokojeniu roszczeń budżetowych przed kosztami zastępstwa procesowego. Brak jest podstaw do nieobciążania kosztami w całości, z uwagi na to, że wnioskodawca ma źródło dochodu, ponoszone koszty utrzymania nie wyczerpują jego źródła dochodu, nadto korzystał z pełnomocnika z wyboru, który mógł dokonać analizy zasadności odwołania i podnoszonych zarzutów.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości apelacją M. G. (1) – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który zarzucił rozstrzygnięciu:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 r. ( Dz.U. 2011/232/1378 ) w związku z art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, że nie doszło do przedawnienia należności określonych w zaskarżonej decyzji organu rentowego, pomimo, że względem skarżącego nie została prawidłowo wszczęta egzekucja, z uwagi na brak prawidłowego doręczenia ubezpieczonemu tytułów wykonawczych, co spowodowało, iż nie doszło do zawieszenia tego biegu;

2)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nieprawidłowym przyjęciu, że tytuły wykonawcze wskazane w zaskarżonej decyzji zostały skarżącemu skutecznie doręczone.

Formułując powyższe zarzuty, strona apelująca wniosła o: zmianę zaskarżonego

wyroku i uwzględnienie odwołania, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a nadto o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego oraz apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W razie nieuwzględnienia apelacji, wniosła o nieobciążanie skarżącego kosztami postępowania apelacyjnego, z uwagi na jego trudną sytuację finansową.

W uzasadnienie apelacji podniesiono w szczególności, że Sąd orzekający błędnie przyjął, iż tytuły wykonawcze wskazane w zaskarżonej decyzji, zostały prawidłowo doręczone M. G. (1). Na większości zawartych w aktach egzekucyjnych tytułach wykonawczych istnieją tylko wzmianki o tym, iż tytuł nadano pocztą, natomiast nie zostały załączone do nich dowody doręczenia. Załączono też kilkakrotnie tę samą kserokopię dowodu doręczenia, przy czym nie wynika z niej, którego tytułu dotyczy. Ponadto, widnieje na niej inna data nadania, niż data nadania wskazana w poszczególnych tytułach wykonawczych. Wobec tego dowód nadania nie może odnosić się do żadnego z załączonych do akt egzekucyjnych tytułów wykonawczych. Skarżący nie mógł tym samym skorzystać z uprawnienia zagwarantowanego mu przez prawo, mianowicie do złożenia zarzutów co do tych tytułów. Dotychczasowy brak doręczenia przedmiotowych tytułów wykonawczych oznacza, że egzekucja na ich podstawie była prowadzona bez podstawy prawnej oraz, że wobec zobowiązań w nich określonych, nie doszło do przerwania, ani też zawieszenia biegu przedawnienia. Niejasne jest również, których tytułów wykonawczych dotyczą kserokopie zwrotów, załączone w aktach za tytułami wykonawczymi określającymi ujęte w zaskarżonej decyzji zobowiązania, ponieważ na zwrotach brak jest takiej informacji.

W piśmie procesowym z dnia 12 lutego 2018 r. ( data nadania w UP w Ł. ), sporządzonym osobiście przez M. G. (1), stanowiącym uzupełnienie apelacji, podtrzymał on apelację wniesioną przez swojego pełnomocnika, wnosząc dodatkowo o:

1)  przeprowadzenie rozprawy apelacyjnej;

2)  dopuszczenie dowodu z przesłuchania skarżącego na okoliczność, czy nadal prowadzone jest wcześniejsze postępowanie egzekucyjne przez Naczelnika I Urzędu Skarbowego Ł., z tytułu należności objętych późniejszą decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Inspektoratu w Ł. z dnia 16 września 2016 r., znak: 210600/71/1017/2016/RKS-B-E;

3)  po przeprowadzeniu postępowania apelacyjnego, uchylenie zaskarżonego wyroku z dnia 20 grudnia 2017 r. oraz przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę wyroku i umorzenie postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia, że odwołujący się jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FP za okres od stycznia 1999 r. do maja 2014 r.

4)  zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uzupełnienia apelacji skarżący podniósł, że:

1)  błędnie oznaczono stronę przeciwną ( organ rentowy ) i przedmiot sprawy, zwłaszcza mylnie wymieniono, jako pozwanego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., gdy decyzję wydał Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Inspektorat w Ł.;

2)  naruszono art. 46 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, który stanowi, że sędzia niższego rzędu nie może być przewodniczącym składu orzekającego, zaś w rozpatrywanej sprawie orzeczenie zostało wydane w składzie jednoosobowym, tj. przez Sędziego Sądu Rejonowego Annę Przybylską, jako przewodniczącego składu Sądu Okręgowego w Łodzi, przy czym w aktach brak jest informacji, że Sędzia Anna Przybylska otrzymała od Ministra Sprawiedliwości delegację z prawem przewodniczenia na rozprawach w składzie jednoosobowym;

3)  naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, że wystąpiła podstawa prawna do wydania przez ZUS decyzji z dnia 16 września 2016 r., stwierdzającej, iż odwołujący się jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na FUS, a zadłużenie wraz z odsetkami wynosi 140.196,46 zł, za okres od stycznia 1999 r. do maja 2014 r. – w sytuacji, gdy z dowodów zebranych w sprawie wynika , iż z tytułu tych należności jest nadal prowadzone postępowanie egzekucyjne przez Naczelnika Urzędu skarbowego Ł. i tym samym brak było podstawy do wydania przedmiotowej decyzji, tj. kolejnego tytułu do egzekwowania tych samych należności;

4)  naruszenie art. 83 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie przez Sąd Okręgowy w Łodzi, że na podstawie tych przepisów było możliwe wydanie zaskarżonej decyzji z dnia 16 września 2016 r., w sytuacji, gdy przeciwko skarżącemu jest nadal prowadzone postępowanie egzekucyjne dotyczące tych samych należności.

W piśmie procesowym z dnia 26 marca 2019 r. pełnomocnik organu rentowego wniósł

o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 9 kwietnia 2019 r. pełnomocnicy stron wnosili, jak dotychczas, przy czy pełnomocnik organu rentowego sprecyzował żądanie w zakresie zasądzenia od odwołującego się kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję w kwocie 4.050 zł.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa, a oceniając zebrane dowody, w niczym nie naruszył art. 233 § 1 k.p.c.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu niewłaściwego określenia strony pozwanej, należy ocenić, iż jest on całkowicie bezpodstawny. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 13 stycznia 2011 r. w sprawie nadania statutu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych ( rozporządzenie wydano na podstawie art. 74 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ), Zakładowi nadaje się statut, stanowiący załącznik do rozporządzenia. Statut ten określa w szczególności organizację Zakładu oraz zakres rzeczowy działania centrali i terenowych jednostek organizacyjnych, a także tryb funkcjonowania i kompetencje organów. Stosownie do regulacji zawartej w § 8 ust. 1 statutu ZUS, (...) Zakładu są oddziały oraz podlegające im inspektoraty i biura terenowe. Tylko oddziały Zakładu, a nie inspektoraty i biura terenowe, posiadają zdolność sądową, tj. zdolność do występowania w procesie ( art. 64 k.p.c. ). W tej sytuacji, mimo że zaskarżoną decyzję wydał ZUS II Inspektorat w Ł., prawidłowo w postępowaniu sądowym działał ZUS I Oddział w Ł., któremu podlega II Inspektorat. W zaskarżonym wyroku prawidłowo określono więc – jako stronę pozwaną - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł..

Nie ma również racji strona apelująca, zarzucając naruszenie art. 83 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, bowiem ten właśnie przepis daje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych podstawę prawną do wydawania decyzji w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek ( ust. 1 pkt 3 ). Skoro w rozpatrywanej sprawie w sporze było zadłużenie M. G. (1), organ rentowy był w pełni uprawniony wydać w tej kwestii stosowną decyzję, w której stwierdził, że ubezpieczony jest dłużnikiem Zakładu z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy. Organ rentowy zasadnie określił też wysokość zadłużenia w treści decyzji oraz załączniku do decyzji, który stanowi jej integralną część.

Przechodząc do głównego zarzutu naruszenia prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., należy przede wszystkim stwierdzić, że ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie, wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwstawnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego, powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia się ze świadkami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna odpowiadać regułom logicznego rozumowania, wyrażającym formalne schematy powiązań pomiędzy podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego, wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeśli z określonego materiału sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona ( por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906 ). Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, sądów powszechnych oraz doktryny – do skutecznego postawienia zarzutu naruszenia tego przepisu nie wystarcza poprzestanie na wyrażeniu odmiennej oceny poszczególnych dowodów oraz przedstawienie własnej wersji zdarzeń, zdaniem strony prawdziwej, opartej na odmiennej od oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji. Sądowej oceny materiału dowodowego nie wzrusza ani potencjalnie możliwa alternatywna ocena dowodów, czy też brak aprobaty dla oceny dokonanej przez sąd, do zakwestionowania której nie wystarczają także próby wykazania rzekomo właściwej intencji składanych przez świadków zeznań, czy też bezpodstawne zarzucanie dyskryminacji lub wybiórczego traktowania poszczególnych dowodów. Wskazać należy, że z istoty postępowania sądowego wynika konieczność dokonania selekcji poszczególnych dowodów pod względem istotności, a następnie dokonania ich oceny zgodnie z kryteriami wiedzy, logiki, doświadczenia życiowego. Według jednolitego stanowiska judykatury, możliwość zakwestionowania oceny dowodów w postępowaniu apelacyjnym jest ograniczona i sprowadza się do sytuacji, w których skarżący wykaże, że ocena ta była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna ( por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753 ).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd pierwszej instancji przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy wiarygodności i mocy dowodów, wynikające z przepisu art. 233 § 1 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak i ich kwalifikacji prawnej, uzasadniających ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji Sąd Apelacyjny, oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd Okręgowy, uznał je za własne, nie widząc w związku z tym potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania ( por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/776 ). Sąd Apelacyjny pominął na podstawie przepisu art. 381 k.p.c. wniosek dowodowy o przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony – zgłoszony w piśmie procesowym, stanowiącym uzupełnienie apelacji, uznając, że mógł on być zgłoszony w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, a nadto nie zmierza do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Te ostatnie zostały w sposób dostateczny wyjaśnione.

W tej sytuacji należało tylko podkreślić stanowczo, że zasadnie Sąd pierwszej instancji ustalił, iż M. G. (1) posiada zadłużenie wobec organu rentowego z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i na FUS, a nadto z tytułu odsetek i opłaty dodatkowej, w łącznej kwocie określonej w zaskarżonej decyzji. Wprawdzie skarżący podał, iż kwestionuje wysokość należności, jednakże nie wskazał konkretnych zarzutów. Nie zakwestionował też sposobu rozliczenia wyegzekwowanych w toku postępowania egzekucyjnego kwot. W toku procesu był zobowiązywany do sprecyzowania, które należności zostały nieprawidłowo określone, jednak konkretnych zarzutów nie wskazał. Zauważenia wymaga, że na przestrzeni ponad 15 lat, miał możliwość zakwestionowania wysokości zadłużenia, w szczególności z uwagi na to, że wnioskodawca występował z wnioskami o umorzenie należności, rozłożenie należności na raty, a w każdym z tych przypadków wskazywano na wysokość zadłużenia. Skarżący tego w żaden sposób nie uczynił. Nie można zgodzić się również z zarzutem strony apelującej, iż nie została prawidłowo wszczęta egzekucja należności, bowiem rzekomo nie doręczono lub wadliwie doręczono dłużnikowi tytuły egzekucyjne. Słusznie wywiódł Sąd pierwszej instancji, że takie stwierdzenie nie jest prawdziwe. Wbrew zarzutom odwołującego, wykazano, że tytuły wykonawcze zostały wnioskodawcy doręczone (ten zarzut pojawił się już po wniesieniu odwołania) - w przeważającym zakresie zbiorczo, przez pocztę – odbiór osobisty, bądź przez dorosłego domownika, a także w trybie doręczenia zastępczego, bądź bezpośredni (ostatecznie wnioskodawca nie kwestionował własnych parafek), a dowody doręczenia, bądź ich kserokopie zostały dołączone do akt postepowania egzekucyjnego, a szczegółowy wykaz doręczeń został przedstawiony przez organ egzekucyjny.

Sąd orzekający podniósł trafnie, iż w toku toczącej się egzekucji, wnioskodawca nie zakwestionował żadnych czynności organu egzekucyjnego, w tym zajęcia praw majątkowych, a wydaje się oczywistym, że z pewnością zareagowałby w sytuacji prowadzenia egzekucji bez żadnego tytułu. Nadto, otrzymywał pisma ustalone w stanie faktycznym, gdzie wymieniano tytuły wykonawcze, i brak jest dowodów, by kiedykolwiek zgłaszał zastrzeżenia, że któregoś z tytułów nie otrzymał. Także w treści apelacji nie zostało podane, które tytuły nie zostały doręczone, co do których doręczeń odnotowano braki lub wadliwości. Skoro wnioskodawca zgłasza takie twierdzenia, winien je udowodnić, czemu faktycznie nie sprostał.

Skoro tak, to nie jest również zasadny zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 24 ustawy z dnia 13 października 1998 r. ( Dz.U. 2011/232/1378 ) w związku z art. 27 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, polegający na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, że nie doszło do przedawnienia należności określonych w zaskarżonej decyzji organu rentowego, pomimo, że względem skarżącego nie została prawidłowo wszczęta egzekucja, z uwagi na brak prawidłowego doręczenia ubezpieczonemu tytułów wykonawczych, co spowodowało, iż nie doszło do zawieszenia tego biegu. Skoro postępowanie egzekucyjne było faktem, zostało wszczęte prawidłowo jeszcze przed upływem terminu przedawnienia roszczeń, a dodatkowo skarżący występował dwukrotnie z wnioskami abolicyjnymi, a także z wnioskiem o układ ratalny, doszło w istocie do zawieszenia biegu terminu przedawnienia i w konsekwencji brak jest przedawnienia należności.

Na zakończenie, odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w wersji obowiązującej w dacie wyrokowania przez Sąd Okręgowy ( Dz.U. z 2017 r., poz. 1139 ze zm. ), nie jest on uprawniony. Zgodnie z treścią tego przepisu, w składzie sądu może brać udział tylko jeden sędzia innego sądu. Sędzia sądu niższego rzędu nie może być przewodniczącym składu sądu. Minister Sprawiedliwości może jednak przyznać sędziemu sądu rejonowego, delegowanemu do sądu okręgowego, prawo przewodniczenia w sprawach rozpoznawanych przez ten sąd. W przedmiotowej sprawie, orzekająca w pierwszej instancji Sędzia Sądu Rejonowego Anna Przybylska, posiadała delegację Ministra Sprawiedliwości, o jakiej mowa powyżej, wystawioną w dniu 28 października 2017 r., na okres od 1 listopada 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. ( Znak: (...) –I- (...)-550/17 ).

Z omówionych wyżej powodów, Sąd Apelacyjny w Łodzi, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację, jako bezpodstawną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w oparciu o treść art. 98 i 108 k.p.c., ustalając ich wysokość zgodnie z wnioskiem pełnomocnika organu rentowego i przy uwzględnieniu § 10 ust. 1 pkt 2 w związku z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U poz. 1804 ze zm. ) – według stanu obowiązującego w dacie apelacji, w kwocie 4.050 zł ( 5.400 zł x 75 % = 4.050 zł ) .