Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w Rybniku

sprawy z odwołania S. H. i A. H. (H.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu

na skutek odwołania S. H. i A. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 10 września 2018 r. Znak (...)- (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję o tyle, iż stwierdza, że A. H. jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej

przez S. H. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 16 kwietnia 2010r do

31 października 2011r.

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

Sędzia

Sygn. akt IX U 1515/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.09.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. uchylił wcześniejszą decyzję z dnia 30.07.2014 r. i jednocześnie stwierdził, że A. H. od dnia 2.07.2007 r. do dnia 31.10.2011 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej przez S. H..

W uzasadnieniu tej decyzji organ podniósł, że A. H. w przywołanym okresie spełnił przesłanki uznania go za osobę współpracującą, tj. pozostawał mężem S. H. (orzeczenie separacji tego nie zniweczyło), był z nią we wspólnym gospodarstwie domowym (o czym świadczy zameldowanie od marca 2010 r. pod wspólnym adresem, a wcześniejsze niezamieszkiwanie razem nie świadczy o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego) oraz współpracował przy prowadzeniu działalności (o czym świadczy zgłoszenie go do ubezpieczeń społecznych jako pracownika).

Ubezpieczeni S. H. i A. H. odwołali się od tej decyzji i wnieśli o jej zmianę i ustalenie, że w okresie od dnia 2.07.2007 r. do dnia 31.10.2011 r. A. H. nie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej przez S. H.. Odwołujący podnieśli, że w spornym okresie nie prowadzili wspólnego gospodarstwa domowego, a to dlatego, iż w latach 2007-2010 zamieszkiwali oddzielnie, od 2010 r., mimo wspólnego zamieszkania, prowadzili osobne gospodarstwa domowe, a nadto od 2009 r. pozostają w separacji.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

S. H. i A. H. zawarli związek małżeński w 2000 r. W 2005 r. rozstali się – A. H. wyprowadził się z mieszkania w Ż. na Osiedlu (...), gdzie mieszkali razem z rodzicami S. H.. Ona pozostała w mieszkaniu z rodzicami, zaś A. H. wynajął mieszkanie od J. D. w Ż. na Osiedlu (...) i opłacał opłaty za nie.

W okresie 2007-2011 S. H. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą – sklep z żaluzjami, roletami. A. H. pracował dla żony – od producentów żaluzji przywoził je do sklepu, jeździł po towar 1-2 razy w tygodniu. Nadto udzielał żonie rad, jak powinna prowadzić działalność, gdyż sam wcześniej prowadził podobną. Formalnie zatrudniony był na ¼ etatu i jako pracownik został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych.

Postanowieniem Sądu prawomocnym z dniem (...). orzeczono ich separację.

W 2010 r. rodzice S. H. kupili jej mieszkanie w K. przy ulicy (...), składające się z jednego pokoju z kuchnią. W tym czasie J. D. wypowiedział A. H. umowę najmu mieszkania i ten przeprowadził się do żony w dniu (...)r. Oboje razem zamieszkali. Koszty tego mieszkania ponosiła S. H., zaś A. H. dokładał się do opłat.

(zeznania S. H. k. 22-23, A. H. k. 23-24, dokumenty opłat k. 30-41, akta ZUS-u)

S. H. do dnia 16.03.2010 r. była na stałe zameldowana w Ż. na Osiedlu (...). Od tego dnia zameldowana jest na stałe w K. przy ulicy (...).

A. H. w okresach 19.07.2004 – 20.07.2005, 04.10.2005 – 04.10.2006, 04.01.2007 – 04.01.2008, 07.02.2008 – 07.02.2009 zameldowany był na pobyt czasowy pod adresem Ż., Osiedle (...). Od dnia 16.04.2010 r. zameldowany jest na stałe wraz z żoną w K. przy ulicy (...).

(akta ZUS-u)

Decyzją z dnia 30.07.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że A. H. od dnia 2.07.2007 r. do dnia 31.10.2011 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej przez S. H.. Decyzja stała się prawomocna.

S. H. złożyła wniosek o zmianę tej decyzji, przedstawiając nowe dowody. Zakład odmówił wznowienia postępowania decyzją z dnia 24.08.2014 r. Postanowieniem tut. Sądu z dnia 28.05.2018 r. (sygn. akt IX U 1500/17) zobowiązano organ rentowy do wznowienia przedmiotowego postępowania.

(akta ZUS-u)

W oparciu o powyższe, Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-5a, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Osoby współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej) oraz wypadkowemu (art. 12 ust. 1 ustawy systemowej). Dodać jeszcze trzeba, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca (art. 8 ust. 2 ustawy systemowej).

W spornym okresie 2007-2011 S. H. i A. H. pozostawali małżonkami, i to również po orzeczeniu między nimi separacji w 2009 r. Separacja nie sprawia bowiem, że osoby przestają być małżonkami, taki skutek mogłoby sprawić rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. A zatem spełniona została pierwsza przesłanka uznania A. H. za osobę współpracującą.

A. H. współpracował przy prowadzeniu przez S. H. działalności gospodarczej. Regularnie jeździł po towar do sklepu żony, przywoził go. Odbywało się to 1-2 razy w tygodniu. Nadto udzielał żonie rad. Nie ma znaczenia to, że współpraca ta nie przybrała rozmiarów odpowiadających pełnoetatowej pracy, że jej rozmiary były ograniczone. Istotne jest, że była to stała, regularna współpraca, bez której prowadzenie przez S. H. działalności nie byłoby możliwe – bez dostarczania towaru nie mogłaby prowadzić sprzedaży żaluzji i rolet. Nie była to incydentalna, okazjonalna współpraca, ale charakteryzowała się systematycznością, stabilnością, zorganizowaniem. Jak zauważył Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r., sygn. akt II UK 315/09, cechami konstytutywnymi pojęcia "współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności" w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są występujące łącznie: a) istotny dla działalności gospodarczej ciężar gatunkowy działań współpracownika, które to działania nie mogą mieć charakteru wtórnego; muszą pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem podjętej działalności oraz muszą charakteryzować się pewną systematycznością, stabilnością i zorganizowaniem; b) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót. W okolicznościach niniejszej sprawy cechy te zaistniały. A zatem została przez A. H. spełniona kolejna przesłanka uznania go za osobę współpracującą.

Najbardziej sporna pozostawała trzecia z przesłanek – pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym przez S. H. i A. H.. W ocenie Sądu została spełniona w okresie od (...), kiedy to oboje zamieszkali razem.

Warto w tym miejscu zauważyć, że cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r., sygn. akt II URN 56/95).

Przed 2010 r. odwołujący nie zamieszkiwali razem, żyli w separacji, uwieńczonej postanowieniem sądu w tym przedmiocie w 2009 r. Zauważyć należy, że przesłanką orzeczenia separacji jest zupełny rozkład pożycia (art. 61 ¹ § 1 k.r.o.). S. H. zamieszkiwała z rodzicami, zaś A. H. w wynajętym mieszkaniu. Fakt zamieszkiwania przez niego w tym mieszkaniu potwierdzony został zameldowaniami na pobyt czasowy. W kontekście tych okoliczności nie sposób uznać, że przed 2010 r. odwołujący prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, brak jakichkolwiek podstaw ku temu. Fakt, iż współpracowali oni przy działalności gospodarczej nie może, co oczywiste, świadczyć o tym, że prowadzili oni wspólne gospodarstwo domowe, są to dwie zupełnie odmienne kwestie.

W 2010 r., a ściślej – 16 kwietnia, oboje zamieszkali razem w mieszkaniu należącym do S. H. w K.. Fakt ten został potwierdzony zameldowaniem na stałe A. H. w tymże mieszkaniu. Świadczy to o tym, iż oboje zapragnęli w 2010 r. wrócić do siebie. Zauważyć należy, że przedmiotowe mieszkanie jest jednopokojowe i gdyby było inaczej, gdyby S. H. nie pragnęła prowadzić z mężem gospodarstwa domowego, to przecież nie zgodziłaby się na zamieszkanie A. H. w jej mieszkaniu. Sąd nie dał wiary twierdzeniom obojga, że dopiero w 2012 r. pogodzili się ze sobą, podjęli pożycie i zaczęli prowadzić wspólne gospodarstwo domowe, a do tego czasu żyli w jednym pokoju w dwóch gospodarstwach domowych. Na tę okoliczność nie przedstawili żadnych dowodów oprócz dowodów opłacania mieszkania przez S. H.. Fakt ten jednak w żaden sposób nie przesądza, że prowadzili osobne gospodarstwa domowe. Oczywistym jest, że w ramach podziału obowiązków opłacanie mieszkania może przypaść jednemu z domowników, co w niniejszej sprawie miało uzasadnienie zwłaszcza, że mieszkanie jest własnością S. H. i zapewne również na nią podpisane są umowy na media. Sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego wydaje się to, że pozostająca w separacji żona pozwoliłaby się wprowadzić do jej własnego jednopokojowego mieszkania mężowi po to, by założyć z nim osobne gospodarstwa domowe.

Dlatego też trzeba było uznać, że wszystkie przesłanki uznania A. H. za osobę współpracującą w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej zostały spełnione począwszy od dnia (...), a w konsekwencji – od tego dnia do dnia 31.10.2011 r. podlegał on obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

Mając to na uwadze, odwołanie w części za okres do dnia 15.04.2010 r. podlegało uwzględnieniu, z uwagi na brak prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, zaś w zakresie od dnia (...). – podlegało oddaleniu z uwagi na odmienne ustalenie. Dlatego też Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Sędzia: