Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Rafał Łatanik

Protokolant: Oliwia Derda

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2018 roku w Częstochowie

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 25 kwietnia 2018 roku Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 29 czerwca 2018 roku;

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 703/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu J. M. prawa do emerytury. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych w art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999 roku uznał za udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 25 lat, 3 miesięcy i 6 dni. Wskazał, iż ubezpieczony nie wykazał 15- letniego okresu w warunkach szkodliwych oraz nie złożył wniosku o przekazanie zgromadzonych środków w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Organ rentowy nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 lutego 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku w Centrali (...) z uwagi na brak informacji o czasookresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ponadto, nie zostały również wyszczególnione informacje, przy jakich działach wykonywana była praca i znacznej uciążliwości dla zdrowia, co przyczynia się do braku możliwości uznania, że praca była przez ubezpieczonego wykonywana stale i w pełnym wymiarze w warunkach szkodliwych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony domagając się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury. Argumentował, iż ZUS błędnie stwierdził, że nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Powoływał się na świadectwo pracy wydane przez ówczesnego pracodawcę oraz wskazał, iż pracował jako ślusarz remontowy podczas utrzymania ruchu, w związku z czym do jego obowiązków należała naprawa urządzeń (koparek, spycharek) niezbędnych do załadunku i rozładunku rud żelaza. Ponadto nawiązał do wcześniejszych orzeczeń Sądu, które wydano w sprawach dotyczących uznania pracy kierownika zakładu, stolarza oraz kierowcy w zakładzie pracy, w którym pracował ubezpieczony, za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

J. M. urodził się (...).

Odwołujący złożył wniosek o emeryturę w dniu 18 kwietnia 2018 roku. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe w wymiarze 25 lat, 3 miesięcy i 6 dni. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uznał ubezpieczonemu okresu pracy od 1 lutego 1982 roku do 31 grudnia 1998 roku w Centrali (...) za wykonywany w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony J. M. w oświadczeniu z dnia 28 czerwca 2018 roku wniósł o przekazanie zgromadzonych środków na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do dochodu budżetu państwa.

Odwołujący od dnia 1 lutego 1982 roku do 30 września 1999 roku był zatrudniony w Centrali (...) i (...) w H., gdzie stale i pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę na stanowisku ślusarza remontowego w Warsztacie (...) (...).

Wypłacano ubezpieczonemu dodatki za pracę w szkodliwych warunkach. Do obowiązków ubezpieczonego należała naprawa urządzeń utrzymania ruchu, konserwacja. Ubezpieczony pracował szczególnie na dworze, z uwagi na fakt, iż remonty dotyczyły koparek spychaczy, suwnic, wózków widłowych, pracujących na hałdach.

W zakładzie pracy ubezpieczonego, w którym był zatrudniony odwołujący gromadzono rudy żelaza dostarczane między innymi z Rosji i Szwecji. Zakład zajmował się prowadzeniem składowisk i sprowadzaniem surowców dla przemysłu hutniczego. Składowano w nim rudy żelaza oraz półwyroby hutnicze o dużej pylistości. Towar był sprowadzany, następnie wyładowywany w składowisku, składowany i załadowywany do wagonów, którymi drogą kolejową był przekazywany do hut.

(dowód: akta rentowe, akta osobowe ubezpieczonego, zeznania świadka B. C. (1) k. 20, zeznania ubezpieczonego k. 21, akta sprawy sygn. IV U 30/13, akta sprawy sygn. IV U 242/07).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2018 roku, poz. 1270 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy -
w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Od dnia 1 stycznia 2013 roku wykreślony został obowiązek rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Jak stanowi art. 27 powyższej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2)mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

W myśl zaś art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa wyżej, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wykonującym pracę w warunkach szczególnych przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych z uwzględnieniem art. 32 ust. 4a (art. 32 ust. 4). Art. 32 ust. 4a utracił moc z dniem 24 czerwca 2004 roku na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 144, poz. 1530), z powodu niezgodności z art. 2 i 32 Konstytucji RP. Co należy rozumieć przez przepisy dotychczasowe zostało wyjaśnione w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku III ZP 30/01 (OSNP 2002/10, poz. 243). Według Sądu Najwyższego przez „przepisy dotychczasowe” należy rozumieć niektóre normy rozporządzenia, jednakże nie całość przepisów rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §1 ust. 1 wyżej wskazanego aktu prawnego rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalali w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B (§ 1 ust. 2). Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy te, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 wyżej powołanego rozporządzenia).

Przepisy § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia, zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego nie należą do „przepisów dotychczasowych”, bowiem nie normują materii wskazanej w art. 32 ust. 4 powołanej ustawy, czyli nie określają ani wieku emerytalnego, ani rodzajów i stanowisk pracy, ani warunków przechodzenia na emeryturę. Stanowisko Sądu Najwyższego znalazło również potwierdzenie
w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku.

Za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§3 rozporządzenia). Pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach (§4 powołanego wyżej rozporządzenia).

W niniejszej sprawie bezspornym było, iż ubezpieczony osiągnął wskazany wyżej wiek emerytalny oraz że ma wymagany wyżej okres zatrudnienia. Spornym natomiast jest czy ubezpieczony przepracował 15 lat w warunkach szczególnych.

Sąd uznał w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, iż ubezpieczony w spornym okresie wykonywał prace na stanowisku ślusarza remontowego polegające na naprawie urządzeń na oddziałach będących w ruchu. W miejscu tym- składowisku rud, na którym pracę wykonywał ubezpieczony, jako podstawowe wykonywane były prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, (…) tj. prace wymienione w dziale IV poz.40 wykazu A, a także ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych żrących lub parzących w transporcie (dział VIII, poz.1) i prace zakładowych służb kolejowych bezpośrednio związane z utrzymaniem ruchu pociągów (dział VIII, poz. 13). Okoliczność, iż w zgodnie z podstawowym zakresem obowiązków ubezpieczony wykonywał pracę w powyżej wskazanym miejscu potwierdza zeznanie świadka B. C. (1), który pracował w latach 1981 – 1999 wspólnie z ubezpieczonym w zakładzie w spornym okresie. Świadek B. C. (2) pracował w Centrali (...) i (...) w H. jako pracownik magazynowy. Posiada więc wiadomości z własnych obserwacji, czego sąd nie kwestionuje.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika niezbicie, że ubezpieczony wykonywał prace na oddziale, w którym jako podstawowe wykonywane były prace wymieniane w wykazie, a zatem wykonywał pracę na stanowisku wymienionym w wykazie A Dział XIV, poz. 25 i tym samym do jego podstawowych obowiązków należała bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem dla oceny czy pracownik w danym okresie wykonywał prace w szczególnych warunkach istotny jest charakter jego pracy i wykonywane czynności, a nie precyzyjna nazwa zajmowanego stanowiska. Postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszym procesie potwierdza, iż ubezpieczony w spornym okresie wykonywał prace, które są uwzględniane do prac w szczególnych warunkach. Po uznaniu spornego okresu ubezpieczony posiada ponad 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych.

Należy także podkreślić , że kwestie zatrudnienia w szczególnych warunkach w Składnicy (...) i (...) w H. były przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie o sygn. akt IV U 30/13, gdzie uznano zatrudnienie w takim charakterze ślusarza utrzymania ruchu, oraz w sprawie o sygn. akt IV U 242/07, gdzie uznano stanowisko zastępcy ds. utrzymania ruchu, jako pracę w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym należało zmienić zaskarżoną decyzję i przyznać odwołującemu prawo do emerytury od dnia 29 czerwca 2018 roku w oparciu o powołane przepisy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.