Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Mika

Protokolant Dominika Koza

przy udziale Z. W. przedstawiciela Naczelnika (...) Urzędu Celno-Skarbowego w K.

po rozpoznaniu w dniu 14 maja 2019 r.

sprawy T. S. ur. (...) w T.

syna B. i G.

oskarżonego z art. 107 § 1 kks

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 17 grudnia 2018 r. sygnatura akt VI K 903/17

na mocy art. 437 § 1 kpk i art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 20 zł (dwadzieścia złotych) i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 1000 zł (jeden tysiąc złotych).

Sygn. akt VI Ka 201/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2018 roku w sprawie o sygn. akt VI K 903/17 Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach:

1.  oskarżonego T. S. uznał za winnego tego, że w okresie od dnia 8 września 2015 roku do dnia 6 października 2015 roku jako właściciel firmy (...) z siedzibą w R. przy ul. (...) urządzał w (...) w K. przy ul. (...) w celach komercyjnych gry o charakterze losowym na urządzeniu elektronicznym do gier (...) nr(...) wbrew przepisom art. 6 ust. 1, art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych (Dz. U. nr 201 z 2009 r. poz. 1540 z późn. zm.) przy przyjęciu, że działał w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem takiej samej sposobności, tj. popełnienia czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa skarbowego z art. 107 § 1 k.k.s. w związku z art. 6 § 2 k.k.s. i za to na mocy art. 107 § 1 k.k.s. orzekł wobec oskarżonego grzywnę w rozmiarze 100 stawek dziennych, ustalając na mocy art. 23 § 3 k.k.s. wysokość jednej stawki na kwotę 100 złotych;

2.  na mocy art. 30 § 5 k.k.s. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa urządzenia (...) nr (...) wraz ze środkami pieniężnymi w łącznej kwocie 850 zł;

3.  zasądził na mocy art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) i art. 627 k.p.k. od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.000 zł tytułem opłaty i obciążył go wydatkami postępowania w kwocie 685 zł.

Apelację od wyroku wywiódł obrońca oskarżonego, który zaskarżając orzeczenie w całości zarzucił:

1.  naruszenie art. 107 § k.k.s. poprzez jego zastosowanie, mimo że w toku postępowania nie wykazano, by oskarżony dopuścił się popełnienia takiego przestępstwa, czyli w szczególności brak w kwestionowanym wyroku precyzyjnego wskazania, które konkretnie zachowania oskarżonego wyczerpały znamiona tego przestępstwa;

2.  naruszenie art. 107 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 2 k.k.s., a to poprzez niczym nieuzasadnione przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się wskazanego przestępstwa działając umyślnie w jakimkolwiek zamiarze, choć takie ustalenie faktyczne nie znajduje jakiegokolwiek poparcia w materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu;

3.  naruszenie art. 4 ustawy nowelizującej ustawę o grach hazardowych z dniem 3 września 2015 roku, mimo że przepis przejściowy – wbrew ocenie sądu I instancji – mógł być oceniany jako dający oskarżonemu czas do dnia 1 lipca 2016 roku na dostosowanie jego działalności do nowego uregulowania prawnego;

4.  bezzasadne zastosowanie art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych jako przepisu wypełniającego blankietową regulację art. 107 § 1 k.k.s., mimo że przepis ten nie mógł znaleźć zastosowania w sprawie, a to z uwagi na treść definicji zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 1) lit. a) tej samej ustawy oraz z uwagi na fakt, iż nie dotyczą one przestępstwa zarzuconego oskarżonemu w niniejszej sprawie;

5.  naruszenie art. 107 § 1 k.k.s. przez wadliwe przyjęcie, iż ową normę blankietową można wypełnić regulacją art. 23a ust. 1 ugh, chociaż przepis ten formułuje – w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy – wymóg obiektywnie niewykonalny, tj. stawia oskarżonemu taki warunek, którego spełnić on nigdy nie był w stanie, gdyż zasadniczo nie jest jego adresatem;

6.  z ostrożności procesowej naruszenie art. 10 § 3 i ewentualnie § 4 k.k.s. poprzez ich niezastosowanie, mimo iż okoliczności prawne sprawy niniejszej determinują wniosek, iż oskarżony z pewnością kierował się usprawiedliwionym przekonaniem, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność, a już w ostateczności dopuścił się zabronionego czynu w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności;

7.  z ostrożności procesowej rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu w relacji do wagi czynu mu zarzuconego, co wynika z naruszenia art. 10 § 5 k.k.s. poprzez jego niezastosowanie, mimo że jeśli błąd, na który powołuje się oskarżony w swojej linii obrony okazuje się błędem nieusprawiedliwionym, to skutkować to powinno zastosowaniem dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary - czego sąd rejonowy jednak nie wziął pod uwagę w kwestionowanym obecnie orzeczeniu.

W oparciu o tak postawione zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonego, alternatywnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, ostatecznie o zmianę wyroku co do wysokości kary wymierzonej oskarżonemu, postulując jej nadzwyczajne złagodzenie w myśl art. 10 § 5 k.k.s.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy jest bezzasadna.

Wbrew wywodom autora apelacji nie może budzić wątpliwości kwestia urządzania prze oskarżonego gry na automatach, skoro zabezpieczone w sprawie automaty do gry stanowiły jego własność i w toku czynności kontrolnych okoliczności tych oskarżony w żadnej mierze nie kwestionował. Brak w sprawie jakichkolwiek okoliczności świadczących o tym, aby umieszczenie automatu w (...) w K. przy ul. (...) mogło nastąpić wbrew jego woli i wiedzy, tym samym nawet przy założeniu, że oskarżony sam fizycznie nie dokonał umieszczenia automatu w lokalu, bez jego istotnego udziału polegającego chociażby na zleceniu innym osobom umieszczenia automatu w konkretnym lokalu urządzanie gier nie byłoby możliwe.

W świetle wskazanej wyżej okoliczności wątpliwości nie może budzić również umyślność zachowania oskarżonego. W sprawie brak jakichkolwiek okoliczności, które świadczyć mogłyby o tym, że umieszczenie stanowiącego własność oskarżonego automatu

do gry w lokalu nastąpiło bez jego woli i wiedzy. Doświadczenie życiowe uczy, że gdyby takie okoliczności miałby mieć rzeczywiście miejsce, to zostałyby one sproblematyzowane przez oskarżonego już na etapie prowadzonych z jego udziałem czynności kontrolnych przez funkcjonariuszy służby celnej.

Bezzasadny jest również zarzut naruszenia art. 4 ustawy nowelizującej ustawę o grach hazardowych z dniem 3 września 2015 roku, , a jego wykładnia jako przepisu dającego oskarżonemu czas do dnia 1 lipca 2016 roku na dostosowanie jego działalności do nowego uregulowania prawnego jest oczywiście błędna. Przepis ten nawiązuje wprost do podmiotów prowadzących działalność w zakresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 lub art. 7 ust. 2, w dniu wejścia w życie tej ustawy. Chodzi więc tylko o te podmioty, które legalnie prowadziły działalność na podstawie koncesji (art. 6) lub zezwolenia (art. 7), a tylko prowadziły działalność w formie prawnej innej niż przewidziana w noweli. Przepis ten miał spowodować, że w okresie przejściowym te podmioty, prowadzące legalnie działalność, miały możliwość dostosowania formy prowadzonej działalności do wymogów określonych ustawą z dnia 12 czerwca 2015 r. (por. art. 1 ust. 2 i 3 noweli). Treść przepisów ustawy nowelizującej dowodzi, iż art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. nie mógł stanowić podstawy do zalegalizowania działalności prowadzonej bez koncesji i zezwoleń. Nie przekonuje w żadnej mierze próba uznania prezentowanej wykładni w art. 4 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. jako legalizującej działania oskarżonego jako wykładni możliwej do zaakceptowania i stanowiącej podstawę błędnego przekonania oskarżonego o legalności jego działań. Co prawda wykładnia art. 4 ustawy z 12 czerwca 2015 r. stała się przedmiotem pytania prawnego skierowanego do Sądu Najwyższego, to jednak nie sposób - z samego tego faktu - wyprowadzać daleko idących konsekwencji dla ustaleń co do stanu świadomości oskarżonego w przedmiocie karalności czynu, w czasie jego popełnienia. Nie sposób czynić i przyjmować tego rodzaju następstwa, w przypadku każdego - kierowanego przez sady w trybie art. 441 k.p.k. - pytania prawnego, nawet dotyczącego wątpliwości co do wykładni przepisu prawa materialnego zawierającego znamiona typów przestępstw. Wydając postanowienie z dnia 28 kwietnia 2016 r., I KZP 1/16, Sąd Najwyższy jednoznacznie dał wyraz temu, że wykładnia wskazanego przepisu nie może budzić uprawnionych wątpliwości. Stąd i nie można było zasadnie przyjmować istnienia wątpliwości odnośnie tego, czy przywołany przepis dotyczy tylko podmiotów prowadzących działalność zgodnie z ustawą o grach hazardowych w brzmieniu sprzed 3 września 2015 r. Ustawodawca wszak wprost odniósł się w tymże art. 4 do podmiotów prowadzących działalność w zakresie o którym mowa w art. 6 ust. 1-3 lub w art. 7 ust. 2 w dniu wejścia w życie zmienionej ustawy. Sąd Najwyższy uznając właśnie brak podstaw do powoływania się na te interpretacyjne wątpliwości odmówił przecież udzielenia odpowiedzi na postawione pytanie.

Nie przekonuje również przedstawiona przez autora apelacji wykładnia przepisu art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, jako przepisu, którego naruszeniem może być prowadzenie działalności bez koncesji na kasyno gry, ale tylko inne niż urządzanie gier hazardowych. Jeśli dobrze rozumieć wywód apelującego w tej materii, twierdzi on, że skoro art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych dotyczy prowadzenia działalności na podstawie koncesji na kasyno, to z realizacją znamion czynu z art. 107 § 1 k.k.s. związanej z naruszeniem tego przepisu ustawy o grach hazardowych możemy mieć do czynienie wyłącznie wtedy, gdy czyn z art. 107 § 1 k.k. przybiera postać prowadzenia gier hazardowych. Brak jakichkolwiek racjonalnych powodów, a nie wskazuje ich także apelujący, aby użyte na gruncie ustawy o grach hazardowych określenie „prowadzenie działalności w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości i gier na automatach” utożsamiać ze znaczeniem użytego w art. 107 § 1 k.k.s. określenia: „ prowadzić gry hazardowe”. Prima facie pierwsze z przywołanych określeń ma charakter szerszy, stąd nie może budzić wątpliwości, że także urządzanie gier hazardowych może nastąpić wbrew normie wynikającej z treści art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych. Całkowicie absurdalnym wydaje się argument apelującego, że skoro koncesja na kasyno gry uprawniająca do urządzenia gier hazardowych przewiduje najmniej 5 urządzeń na jedno kasyno, to urządzenie gier hazardowych wyłącznie na jednym automacie, nie narusza art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, gdyż uzyskanie koncesji na takiego rodzaju działalność jest warunkiem niemożliwym do spełnienia. Z treści art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych wynika jednoznaczny warunek legalności urządzenia gier hazardowych w postaci uzyskania koncesji na kasyno gry. Niespełnienie tego warunku przed urządzeniem gier stanowi jego ewidentne naruszenie bez względu na liczbę użytych dla tego celu urządzeń.

Zarzut naruszenia art. 107 § 1 k.k.s. przez wadliwe przyjęcie, iż ową normę blankietową można wypełnić regulacją art. 23a ust. 1 ugh, postawiony został przez apelującego zapewne wskutek nieuważnej lektury wyroku sądu I instancji i jego uzasadnienia, skoro powołany przepis ustawy o grach hazardowych został wyeliminowany przez sąd I instancji ze wskazanych w zarzucie jako naruszonych zachowaniem oskarżonego przepisów, tej ustawy.

Bezskuteczna jest również próba przekonania sądu przez apelującego, że działanie oskarżonego podjęte zostało w warunkach usprawiedliwionego błędu oskarżonego co do karalności jego zachowania. Powoływanie się w tym zakresie na wątpliwości związane ze skutecznością przepisów ustawy o grach hazardowych z uwagi na brak notyfikacji jej przepisów Komisji Europejskiej jest całkowicie bezzasadne, skoro to właśnie prawidłowe notyfikowanie przepisów ustawy nowelizującej ustawę o grach hazardowych, miało ostatecznie zakończyć podnoszone w orzecznictwie i literaturze wątpliwości. Oskarżony prowadzący działalność związaną z organizowaniem gier na automatach nie mógł przecież nie wiedzieć o działaniach legislacyjnych dotyczących prowadzonej przez niego działalności, a przy oczywistych brzmieniu art. 4 ustawy nowelizującej, powoływanie się na jego rzekome błędne przekonanie co do znaczenia tej regulacji, jawi się jako całkowicie nieuprawnione. Tym samym brak nawet podstaw, aby działanie oskarżonego uznać na podjęte w warunkach niesprawiedliwego błędu co do karalności jego czynu i stosować wobec niego nadzwyczajne złagodzenie kary.

Nieskuteczna jest również próba zakwestionowania oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego w oparciu o argument, że urządzanie gier na automatach nie jest zakazane, a jedynie objęte monopolem państwowym, co prowadzić ma do wniosku, że naruszone zostały jedynie interesy finansowe państwa, a skoro przedsiębiorstwo prowadzone przez oskarżonego przedsiębiorstwo płaciło podatki ze swojej działalności złagodziło to skutki negatywne dla państwa skutki ekonomiczne czynu. Problem w tym, że reglamentacja działalności hazardowej nie jest związana wyłącznie z potrzebami fiskalnymi państwa, a ma za zadanie stosowne ograniczenie powszechnie znanych negatywnych społecznych skutków hazardu.

Z wyżej wskazanych przyczyn, dokonując kontroli także pod kątem innych bezwzględnych przyczyn odwoławczych, Sąd okręgowy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Wobec nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej wyłącznie przez obrońcę oskarżonego, stosownie do regulacji art. 636 § 1 k.p.k. kosztami postępowania odwoławczego obciążonego oskarżonego. Na koszty te złożyły się: wydatki tego postępowania ograniczone do ryczałtu w wysokości 20 złotych za doręczenie pism i wezwań zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz.U. 2013.663 j.t.) oraz opłata za nieuwzględnioną apelację skierowaną przeciwko rozstrzygnięciu o winie w wysokości opłaty należnej za postępowanie przed sądem I instancji, stosownie do art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (j.t. Dz.U. z 1983 r., nr 49 poz. 223 z późn. zm.)