Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2019r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2019 roku w Warszawie

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o emeryturę

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 9 maja 2018 roku, nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. K. emeryturę od dnia 1 grudnia 2017 roku.

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2018r. J. K. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. z dnia 9 maja 2018r., znak: (...)odmawiającej przyznania emerytury. Wskazał, że nie zgadza się z powyższą decyzją i oświadczył, że pracował przez wymagany okres w warunkach szczególnych. Tego rodzaju pracę wykonywał jako mechanik napraw pojazdów samochodowych w kanale remontowym od 1 września 1975r. do 31 grudnia 1990r. w (...) S.A. (zajezdnia samochodowa w S.), obecnie (...) sp. z o.o. w B., a także:

-

od 8 kwietnia 1991r. do 31 maja 1992r. jako kierowca samochodu powyżej 3,5 tony w (...) S.A.,

-

od 20 lipca 1992r. do 30 kwietnia 1993r. jako kierowca eksploatacyjny pojazdów członowych w (...) Z.,

-

od 1 maja 1993r. do 21 września 1993r. jako kierowca eksploatacyjny pojazdów członowych w (...) S.A. w Z.,

-

od 27 września 1993r. do 30 czerwca 1994r. jako kierowca eksploatacyjny pojazdów członowych w (...) Sp. z o.o.,

-

od 1 lipca 1994 do 31 października 1997r. jako kierowca eksploatacyjny pojazdów członowych w (...) S.A. w W.,

-

od 2 lutego 1998r. do 10 października 2000r. jako kierowca eksploatacyjny pojazdów członowych w (...) Sp. z o.o. (odwołanie z dnia 5 czerwca 2018r., k. 3-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 czerwca 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swe stanowisko organ rentowy powołał się na art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w związku z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30 kwietnia 2004r. ze zm.) i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z dnia 30 października 2009r. ze zm.). Według organu rentowego J. K. nie uczynił zadość wymogom wskazanym w ww. przepisach. Organ rentowy wskazał również, że w związku ze złożeniem odwołania przez ubezpieczonego zmienił zaskarżoną decyzję i kolejną decyzją z dnia 28 czerwca 2018r. ponownie odmówił prawa do emerytury, ale staż pracy w szczególnych warunkach ustalił w wymiarze 6 lat, 5 miesięcy i 29 dni. Jednocześnie, z uwagi na braki formalne świadectw wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionych przez pracodawców ubezpieczonego, nie zostały uwzględnione do stażu pracy w warunkach szczególnych następujące okresy:

-

od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1990r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w B., bowiem brak danych o pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

-

od 8 kwietnia 1991r. do 31 maja 1992r. z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w S., ponieważ z dokumentów przedstawionych przez ubezpieczonego wynikają rozbieżności dotyczące stanowiska, które zajmował ubezpieczony;

-

od 27 września 1993r. do 30 czerwca 1994r. z tytułu zatrudnienia w (...)
Sp. z o.o. z siedzibą w W., ponieważ w zaświadczeniu z dnia 22 sierpnia 2017r. zakład pracy nie powołał się na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.;

-

od dnia 1 lipca 1994r. do dnia 31 października 1997r. z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w W., ponieważ w świadectwie pracy z dnia 31 października 1997r. zakład pracy w punkcie 8 wskazał, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach;

-

od 2 lutego 1998r. do 31 grudnia 1998r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 23 sierpnia 2017r. brak danych o pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 lipca 2018r., k. 6-7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K., urodzony w dniu (...), w okresie od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1990r. pracował na podstawie umowy o pracę w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S. (obecnie (...) Sp. z o.o. w B.). We wskazanym okresie zatrudnienia był nieobecny w pracy z powodu choroby w okresach: od 29 do 31 stycznia 1989r. (2 dni), od 27 lipca do 12 sierpnia 1989r. (17 dni) oraz od 21 listopada do 1 grudnia 1989r. (11 dni). Pracodawca zatrudniał go na następujących stanowiskach:

-

od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1987r. jako mechanika napraw pojazdów samochodowych,

-

od 1 stycznia 1988r. do 14 marca 1988r. jako mechanika napraw pojazdów samochodowych – brygadzistę,

-

od 15 marca 1988r. do 19 lutego 1989r. jako mechanika - diagnostę samochodowego – brygadzistę,

-

od 20 lutego 1989r. do 31 grudnia 1990r. jako mechanika napraw pojazdów samochodowych – brygadzistę.

W zajezdni, w której J. K. świadczył pracę, były w okresie jego zatrudnienia dwie hale. W jednej z hal znajdował się kanał diagnostyczny i dwa kanały naprawcze, w drugiej hali były natomiast cztery kanały. W pierwszej hali najczęściej zajmowano się ciągnikami i tam przeważnie pracował J. K., w drugiej zaś naprawiane były naczepy. Pojazdy, po powrocie z trasy, a przed skierowaniem do którejś z ww. hal, były najpierw myte, a następnie trafiały na kanał, gdzie dokonywano przeglądu i diagnostyki, a w razie potrzeby, stosownych napraw. Ubezpieczony jako mechanik zajmował się wykonywaniem różnych napraw. Bywało, że dokonywał demontażu jakiegoś elementu w pojeździe i albo go naprawiał w kanale, albo wymieniał na nowy. Naprawy, które wykonywał, dotyczyły różnych części i układów w pojazdach, takich jak: układy hamulcowe i kierownicze, resory, silniki, bębny itp. Obowiązki ubezpieczonego na stanowisku mechanika-diagnosty obejmowały dodatkowo czynności diagnostyczne, takie jak ocena stanu technicznego pojazdu oraz regulacja układu kierowniczego i hamulcowego. Po przydzieleniu obowiązków brygadzisty ubezpieczony zajmował się dodatkowo przydzielaniem pracy innym pracownikom i pod koniec tygodnia wpisywał godziny ich pracy, przy czym dalej, tak jak podlegli mu pracownicy, wykonywał wraz z nimi prace naprawcze. Swoje zadania na wszystkich stanowiskach, jakie zajmował w (...) S.A., wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, stale w kanale remontowym. Czasem tylko zdarzało się, że musiał opuścić kanał, by udać się do magazynu po części. Nie wykonywał innych czynności oprócz wymienionych powyżej (świadectwo pracy
z 13 września 2017r. wystawione przez (...) Sp. z o.o., k. 15 a.r.; zeznania świadka M. D., k. 90v-91 a.s., zeznania ubezpieczonego, k. 91-92 a.s.; akta osobowe ubezpieczonego – podanie o przyjęcie do pracy, karta obiegowa przyjęcia do pracy, umowa o pracę, informacje o zmianie stanowiska i stawki płacy zasadniczej, informacja o powołaniu na stanowisko brygadzisty, wypowiedzenie umowy o pracę, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, karty wynagrodzenia).

W okresie od 1 lipca 1994r. do 31 października 1997r. J. K. był zatrudniony
w (...) S.A. z siedzibą w W. na podstawie umowy o pracę,
w pełnym wymiarze czasu pracy. Stosunek pracy we wskazanej spółce był kontynuacją stosunku pracy, który ubezpieczony realizował w okresie maj - wrzesień 1993r. w Z.. (...) S.A. była firmą transportową świadczącą usługi przewozowe na terenie Europy i w związku z tym posiadała samochody ciężarowe o masie powyżej 7,5 tony
i 12,5 tony. Zatrudniała głównie kierowców ciężarówek. W powyższym okresie J. K. pracował właśnie na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Zajmował się prowadzeniem ciężarówki z naczepą, jeździł za granicę, m.in. do Anglii, Belgii, Francji, Holandii. Przed przekroczeniem granicy musiał załatwić formalności związane
z odprawą celną, a dodatkowo w miejscu, gdzie odbywał się załadunek, nadzorował rozmieszczenie towaru na naczepie. Swoje obowiązki realizował przez co najmniej 8 godzin dziennie. Tak jak inni kierowcy nie wykonywał innych prac (zeznania świadka J. M., k. 90v a.s., zeznania ubezpieczonego, k. 91-92 a.s.; świadectwo pracy z 31 października 1997r. wystawione przez (...) S.A., k. 20 a.r.).

W dniu 27 grudnia 2017r. J. K. złożył wniosek o emeryturę. Do wniosku dołączył kwestionariusz zawierający informacje o okresach składkowych i nieskładkowych oraz dokumenty na potwierdzenie tych okresów. Sprawa zainicjowana powyższym wnioskiem została skierowana do rozpoznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. (wniosek o emeryturę z 27 grudnia 2017r. z załącznikami, k. 1-26 a.r.).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego (...) Oddział w G. wydał
w dniu 9 maja 2018r. decyzję znak: (...)w której odmówił J. K. prawa do emerytury. W decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnił warunku 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach. Organ rentowy uwzględnił okresy zatrudnienia w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 9 lat, 7 miesięcy i 29 dni, obejmujące okresy pracy od 1 września 1975r. do 28 lutego 1979r. w (...) Sp. z o.o. oraz od 2 stycznia 1981r. do 31 października 1984r. w (...) S.A. w W..
Nie zostały natomiast uwzględnione do stażu pracy w szczególnych warunkach okresy:

-

od 1 stycznia do 1988r. do 14 marca 1988r., od 15 marca 1988r. do 19 lutego 1989r.,
od 20 lutego 1989r. do 31 grudnia 1989r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o.
w B., gdyż świadectwo pracy wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 13 września 2017r., wystawione przez ww. podmiot, budzi zastrzeżenia co do faktów w nim zawartych;

-

od 8 kwietnia 1991r. do 31 maja 1992r. z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w S., ponieważ z przedstawionych dokumentów wynikają rozbieżności w zakresie stanowiska, które zajmował J. K.;

-

od 27 września 1993r. do 30 czerwca 1994r. z tytułu zatrudnienia w (...)
Sp. z o.o. w W., ponieważ w zaświadczeniu z dnia 22 sierpnia 2017r. zakład pracy nie powołał się na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983r.;

-

od dnia 1 lipca 1994r. do dnia 31 października 1997r. z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w W., ponieważ w świadectwie pracy z dnia 31 października 1997r. zakład wskazał, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach;

-

od 2 lutego 1998r. do 31 grudnia 1998r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 23 sierpnia 2017r. brak danych o pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (decyzja ZUS z 9 maja 2018r., k. 63-64 a.r.).

J. K. w dniu 5 czerwca 2018r. złożył odwołanie od wskazanej decyzji (odwołanie z dnia 5 czerwca 2018r., k. 2-3 a.s.). Po złożeniu odwołania, w dniu 28 czerwca 2018r. (...) Oddział w G. wydał decyzję zmieniającą decyzję z dnia 9 maja 2018r. i ponownie odmówił J. K. prawa do emerytury, wskazując, że udokumentował okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący jedynie 6 lat, 5 miesięcy i 29 dni. Jako okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach uznano: okres od 1 września 1975r. do 28 lutego 1979r. w (...) Sp. z o.o. (3 lata, 6 miesięcy) oraz okres od 2 listopada 1981r. do 31 października 1984r. w (...) S.A. w W. (2 lata, 11 miesięcy, 29 dni). Do pracy w warunkach szczególnych Zakład nie uwzględnił w dalszym ciągu tych samych okresów co w decyzji z dnia 9 maja 2018r. (decyzja ZUS z 28 czerwca 2018r., k. 70-71 a.r.).

W późniejszym czasie, na skutek przedstawienia przez J. K. dodatkowej dokumentacji na potwierdzenie pracy w warunkach szczególnych, organ rentowy wydał kolejną decyzją. Nastąpiło to w dniu 15 października 2018r. Decyzją ze wskazanej daty organ rentowy ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z powodu nieudowodnienia 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Do okresów wykonywania pracy
w warunkach szczególnych ZUS uwzględnił zatrudnienie:

-

od 1 września 1975r. do 28 lutego 1979r. w (...) Sp. z o.o.
(3 lata, 6 miesięcy);

-

od 2 listopada 1981r. do 31 października 1984r. w (...) S.A. w W. (2 lata, 11 miesięcy, 29 dni);

-

od 8 kwietnia 1991r. do 31 maja 1992r. w (...) S.A. w S. (1 rok, 1 miesiąc i 23 dni);

-

od 27 września 1993r. do 30 kwietnia 1994r. w (...) Sp. z o.o. w W. (9 miesięcy i 4 dni);

-

od 2 lutego 1998r. do 31 grudnia 1998r. w (...) sp. z o.o. w W. (10 miesięcy i 27 dni).

W dalszym ciągu nie zostały uwzględnione okresy zatrudnienia: od 1 listopada
1984r. do 31 grudnia 1990r. oraz od 7 lipca 1994r. do 31 października 1997r. (decyzja ZUS z 15 października 2018r., k. 90-91 a.r.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków i ubezpieczonego, które zostały ocenione jako wiarygodne.

Wśród dokumentów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych znalazły się te, które
dotyczą spornych okresów zatrudnienia J. K. i charakteru wykonywanej przez niego pracy, a także postępowania przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, zainicjowanego wnioskiem o wcześniejszą emeryturę i zmian stanowiska organu rentowego w tym zakresie. W szczególności Sąd uwzględnił jako wiarygodną i istotną dokumentację zgromadzoną w aktach osobowych z okresu zatrudnienia ubezpieczonego w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S., obejmującą m.in. umowę o pracę, informacje o zatrudnieniu oraz o zmianie stanowiska i zmianie stawki zaszeregowania oraz inne dokumenty potwierdzające fakt zatrudnienia i rodzaj wykonywanej pracy. Dodatkowo Sąd oparł się na dokumentach przedstawionych przez ubezpieczonego, potwierdzających jego okresy składkowe i nieskładkowe (świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu).

Wszystkie wymienione dowody z dokumentów w zakresie ich autentyczności nie były kwestionowane przez strony postępowania. Organ rentowy zgłaszał jedynie wątpliwości dotyczące niektórych dokumentów, na co zwrócił uwagę w kolejnych decyzjach, Sąd jednak ocenił, że zarzuty organu rentowego nie odbierają dokumentom przymiotu wiarygodności i dlatego powołane dokumenty stanowiły podstawę ustaleń faktycznych. Jeśli chodzi zaś o kwestie potwierdzenia za pomocą dokumentów pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, to zostanie ona szerzej omówiona w dalszej części.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania świadków: J. M. i M. D.. Wymienieni świadkowie pracowali z J. K. w tych samych zakładach pracy (odpowiednio (...) S.A. Zajezdnia (...) w (...) S.A.), a okres ich zatrudnienia pokrywał się z okresem zatrudnienia ubezpieczonego. Ponadto świadek J. M. wykonywał takie same prace jak ubezpieczony i opisał, na czym on polegały. Z kolei M. D., choć wykonywał swe obowiązki na innym stanowisku i w innym miejscu niż J. K., to często bywał w halach, gdzie były dokonywane naprawy, obserwował, na czym polegały prace ubezpieczonego i opisał je tak jak sam ubezpieczony. Ze wskazanych przyczyn Sąd ocenił więc zeznania ww. świadków jako wiarygodne. Z racji tego, że byli oni naocznymi świadkami pracy ubezpieczonego i posiadali wiedzę o specyfice i rodzaju pracy, jaką wykonywał w spornych okresach zatrudnienia, to ich zeznania nie mogły być kwestionowane.

W podobnym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom J. K., który szczegółowo przedstawił okoliczności dotyczące jego zatrudnienia w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S. oraz w (...) S.A. w W.. Ubezpieczony dokładnie opisał czym zajmował się podczas zatrudnienia u ww. pracodawców i jego zeznania w tej części były spójne z zeznaniami świadków.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. podlegało uwzględnieniu.

Art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018r., poz. 1270r.), zwanej dalej ustawą emerytalną, wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury

w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Praca w warunkach szczególnych to praca, w której pracownik w sposób znaczny jest narażony na niekorzystne dla zdrowia czynniki. Prace te ściśle i jasno określone są
w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z treścią powołanego rozporządzenia, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1)  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2)  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3)  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4)  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W rozpatrywanej sprawie nie budziło wątpliwości, że J. K. składając w ZUS wniosek o emeryturę spełnił część ze wskazanych warunków. Ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny 60 lat w dniu 12 czerwca 2017r. oraz posiada 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, a dodatkowo we wniosku o emeryturę wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wydając zaskarżoną decyzję oraz późniejsze decyzje odmowne, zakwestionował spełnienie przez ubezpieczonego warunku związanego z wymaganym 15 - letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Stanowisko organu rentowego ulegało jednak zmianie odnośnie długości okresów pracy ubezpieczonego, które mogły być uwzględnione jako okresy pracy w warunkach szczególnych i tak:

- w zaskarżonej decyzji z dnia 9 maja 2018r. organ rentowy przyjął, że J. K. legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 9 lat, 7 miesięcy i 29 dni;

- w decyzji wydanej w dniu 28 czerwca 2018r., po wniesieniu odwołania przez J. K., organ rentowy, który we wcześniejszej decyzji nieprawidłowo zsumował okresy pracy w warunkach szczególnych, przyjął, że wynoszą one 6 lat, 5 miesięcy i 29 dni i są tożsame z tymi, które uwzględniono w decyzji z 9 maja 2018r.;

- w decyzji wydanej w toku postępowania sądowego, tj. 15 października 2018r., organ rentowy po przedstawieniu przez ubezpieczonego dodatkowych dokumentów, uwzględnił staż pracy w warunkach szczególnych w łącznym wymiarze 9 lat, 3 miesięcy i 8 dni.

W wyniku opisanych zmian stanowiska Zakładu, ostatecznie część okresów spornych została uwzględniona jako okresy pracy w warunkach szczególnych i dlatego nie wymagały one oceny przez Sąd. Dotyczy to zatrudnienia:

-

od 1 września 1975r. do 28 lutego 1979r. w (...) Sp. z o.o. w B.,

-

od 2 stycznia 1981r. do 31 października 1984r. w (...) S.A. w W.,

-

od 8 kwietnia 1991r. do 31 maja 1992r. w (...) S.A. w S.,

-

od 27 września 1993r. do 30 czerwca 1994r. w (...) Sp. z o.o. w W.,

-

od 2 lutego 1998r. do 31 grudnia 1998r. w (...) Sp. z o.o. w W..

Organ rentowy nie uwzględnił natomiast do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia J. K. w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S. od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1990r. oraz w (...) S.A. w W. od 7 lipca 1994r. do 31 października 1997r. Ubezpieczony z taką oceną organu rentowego nie zgodził się. Sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, podzielił stanowisko ubezpieczonego.

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Świadectwo pracy w warunkach szczególnych jest jednak dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nie stanowi dowodu tego co zostało w nim odnotowane. Taki walor mają wyłącznie dokumenty urzędowe, do których w myśl stosowanego a contrario art. 244 § 1 k.p.c. nie zalicza się świadectwa pracy, skoro nie zostało sporządzone przez organy władzy publicznej ani inne organy państwowe (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 grudnia 2013r., III AUa 783/13, Lex nr 1409118). Oznacza to, że nawet jeśli wnioskodawca przedstawi ww. dokument wystawiony przez pracodawcę, to Sąd ma obowiązek jego oceny i może inaczej niż wynika z tego dokumentu ustalić, że praca w warunkach szczególnych nie była wykonywana. Również brak świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie jest okolicznością przesądzającą i nie niweczy możliwości ustalenia faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. W postępowaniu przed sądem okoliczność tego rodzaju może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, sądu nie obejmuje więc związanie tymi ograniczeniami, jakie przepisy przewidują dla organu rentowego. W postępowaniu sądowym dopuszczalne jest przeprowadzenie choćby dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze w sytuacji, gdy wnioskodawca nie jest w stanie wykazać tej okoliczności jedynie w oparciu o dokumenty (uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984r., III UZP 6/84; z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84; a także wyroki: Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999r., II UKN 619; Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2004r., III AUa 2474/03).

W rozpatrywanej sprawie z ustaleń Sądu wynika, że J. K. podczas zatrudnienia w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S. od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1990r. wykonywał pracę mechanika samochodowego. W późniejszym okresie zatrudnienia obowiązki ubezpieczonego uległy rozszerzeniu o dodatkowe czynności diagnosty oraz brygadzisty, przy czym jak wynika z relacji ubezpieczonego i świadka M. D. - mimo powierzenia dodatkowych obowiązków - jego praca koncentrowała się na dokonywaniu napraw i przeglądów technicznych. Co najistotniejsze, czynności te były wykonywane w kanałach remontowych znajdujących się w halach zajezdni, co wynikało ze specyfiki pojazdów (ciągnik-naczepa), które z uwagi na swoje gabaryty musiały być poddawane przeglądom i naprawom z wykorzystaniem kanałów remontowych. Taki charakter pracy J. K. znajduje potwierdzenie zarówno w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego, obejmujących sporny okres zatrudnienia, jak też w zeznaniach świadka M. D. i spójnych z nimi zeznaniach samego ubezpieczonego. Zdaniem Sądu powyższe okoliczności, świadczące o charakterze pracy J. K., pozwalają na jej zakwalifikowanie jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu poz. 16 dział XIV (prace różne) wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1984r., gdzie określone zostały „prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”. W przedmiotowej sprawie nie ma wątpliwości, że ubezpieczony wykonywał prace związane z zapewnieniem prawidłowego stanu technicznego pojazdów, w tym ich naprawy, diagnostykę, przeglądy, a takie prace, jeśli są wykonywane w kanale remontowym, mogą być uwzględnione jako praca w warunkach szczególnych.

Zdaniem Sądu, dla dokonania takiej kwalifikacji nie miało znaczenia, że J. K. wykonywał również inne prace jako diagnosta czy brygadzista. Jak wynika z relacji świadka i samego ubezpieczonego, praca mechanika-diagnosty obejmowała takie czynności jak diagnostyka pojazdu, ocena stanu technicznego, przeglądy i regulacje, a tym samym czynności te wchodziły w zakres ogólnie pojętych czynności związanych
z naprawą i zapewnieniem prawidłowego stanu technicznego pojazdu i były wykonywane w kanale remontowym. Z kolei pełnienie przez ubezpieczonego funkcji brygadzisty sprowadzało się jedynie do rozdzielania prac dla innych mechaników pracujących w Zajezdni i spisywania ich godzin pracy, co z jednej strony stanowiło tylko ułamek pracy, która wciąż wiązała się z dokonywaniem napraw i przeglądów w kanałach, z drugiej zaś strony, polegała na nadzorze, który także może być kwalifikowany jako praca w warunkach szczególnych zgodnie z poz. 24 Dział XIV „Prace różne” wykazu A, gdzie wymieniono „kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”.

Jeśli chodzi natomiast o czynności, jakie ubezpieczony wykonywał poza kanałem remontowym, jak pobór części z magazynu, to stanowią one immanentną część pracy przy naprawie pojazdów i nie wykluczają możliwości uwzględnienia danego okresu zatrudnienia jako okresu pracy w warunkach szczególnych. Dodać również w tym miejscu należy, że w przypadku pozycji 16 Działu XIV wykazu A (prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych) mylnym byłby takie jej rozumienie, że przez cały dzień roboczy mechanik musi przebywać w kanale i nie jest możliwe sporadyczne dokonanie innej naprawy. Przy takim rozumieniu tego przepisu - nie miałby on zastosowania do żadnego mechanika, bo zawsze będzie można wykazać naprawę jakiegoś elementu, do którego niepotrzebny jest kanał, a zatem dokonywanie innych czynności, co do których można twierdzić, iż nie stanowią one prac w szczególnych warunkach (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 8 kwietnia 2015 roku, sygn. akt III AUa 1332/14).

Odnosząc się z kolei do drugiego ze spornych okresów zatrudnienia, tj. pracy ubezpieczonego w (...) S.A. z siedzibą w W. od 1 lipca 1994r.
do 31 października 1997r., Sąd zważył, iż praca J. K. wykonywana w tym czasie może zostać zaliczona jako „praca kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony”, o której mowa w poz. 2 Dział VIII (W transporcie
i łączności) wykazu A. Z materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony w ww. okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego. Ze złożonych przez niego zeznań, potwierdzonych dodatkowo zeznaniami świadka J. M., wynika, że (...) S.A. świadczyła usługi
w zakresie transportu i spedycji międzynarodowej oraz że zatrudniała przede wszystkim kierowców samochodów ciężarowych, którzy rozwozili towar na trasach międzynarodowych. Ubezpieczony jako taki kierowca jeździł więc pojazdem ciężarowym do takich krajów jak Anglia, Belgia, Francja czy Holandia, a jego obowiązkiem było przede wszystkim prowadzenie samochodu ciężarowego, przy czym wykonywał również czynności o charakterze formalnym (np. kontrole celne) związane z przekraczaniem granic między państwami. Świadek J. M. potwierdził przy tym, że pojazdy używane przez (...) S.A. były samochodami ciężarowymi o znacznej masie, przekraczającej
3,5 tony, wskazanej w cytowanej wyżej pozycji wykazu A. Zważyć przy tym należy,
że co prawda wspomniany wyżej pracodawca w wystawionym ubezpieczonemu świadectwie pracy wskazał wprost, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych, jednakże okoliczność ta podlega ocenie Sądu w toku postępowania, samo zaś świadectwo pracy, jak wskazano w przytoczonych wcześniej poglądach judykatury, stanowi dokument prywatny i nie ma charakteru wiążącego w zakresie możności poczynienia innych ustaleń w tym zakresie. Okoliczności faktyczne, ustalone przez Sąd na podstawie zebranych w sprawie dowodów, pozwalają stwierdzić, że J. K. w spornym okresie zatrudnienia wykonywał pracę kierowcy samochodu ciężarowego, taka zaś praca, wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, podlega zakwalifikowaniu jako praca w warunkach szczególnych zgodnie z poz. 2 Dział VIII wykazu A. Takiego charakteru tej pracy nie odbiera fakt wykonywania takich czynności jak odprawy celne czy nadzór nad załadunkiem towaru. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2018r. (III UK 41/17) „Wykonywanie przez kierowcę samochodu ciężarowego czynności ładowacza, spedytora lub konwojenta (w tym ostatnim przypadku wykraczających poza samo ponoszenie odpowiedzialności materialnej za przewożony towar) jest dopuszczalne na użytek spełnienia przesłanek do nabycia prawa do emerytury w wieku obniżonym tylko gdy czynności te były wykonywane ubocznie. Aby warunek ten został spełniony, wymienione czynności powinny być wykonywane w ramach dobowego czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego tylko w związku z realizowanym przez tego kierowcę przewozem drogowym, a zatem w odniesieniu do towarów przewożonych kierowanym przez niego pojazdem. Ponadto, by wymienione czynności kierowca samochodu ciężarowego wykonywał tylko incydentalnie, sporadycznie, okazjonalnie na podstawie konkretnych poleceń pracodawcy albo krótkotrwale, marginalnie w ciągu doby pracowniczej poświęconej na wykonywanie pracy kierowcy samochodu ciężarowego polegającej na kierowaniu pojazdem w ruchu drogowym.”. Wskazana przez Sąd Najwyższy sytuacja sporadycznego, ubocznego wykonywania dodatkowych czynności, związanych z ładunkiem przewożonym w transporcie międzynarodowym, miała miejsce w przypadku ubezpieczonego.

Podsumowując, Sąd ocenił, że J. K. legitymuje się wyższym stażem pracy w warunkach szczególnych niż wynika to z ustaleń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Uwzględnienie przez Sąd okresu pracy ubezpieczonego w (...) S.A. Zajezdnia (...) w S. od 1 listopada 1984r. do 31 grudnia 1990r. (6 lat i 2 miesiące) oraz w (...) S.A. z siedzibą w W. od 1 lipca 1994r. do 31 października 1997r. (3 lata i 4 miesiące), po zsumowaniu z okresem pracy uwzględnionym przez ZUS w decyzji z dnia 15 października 2018r. (9 lat, 3 miesiące i 8 dni), dało łączny staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 18 lat, 9 miesięcy i 8 dni. To z kolei oznacza - wobec bezsporności pozostałych przesłanek określonych w art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej oraz przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. – możliwość przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury.

W konsekwencji powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. z dnia 9 maja 2017r. w ten sposób, że przyznał J. K. prawo do emerytury z warunków szczególnych od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożył wniosek o powyższe świadczenie, tj. od 1 grudnia 2017r.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem i aktami organu rentowego doręczyć (...)