Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jolanta Hawryszko

Sędziowie: SSA Anna Polak

SSO del. Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk

Protokolant: St. sekr. sąd. Katarzyna Kaźmierczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2019 r. w S.

sprawy W. B. i J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

przy udziale (...) for Y.” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę składek

na skutek apelacji ubezpieczonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 6 kwietnia 2018 r., sygn. akt IV U 140/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od J. J. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym,

3.  zasądza od W. B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Anna Polak SSA Jolanta Hawryszko SSO del. Gabriela Horodnicka-Stelmaszczuk,

Sygn. akt III AUa 322/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. decyzją z 13 grudnia 2016 r. na podstawie art. 107, art. 108 §1 oraz art. 116a ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 1649 ze zm.) oraz art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 963) ustalił, że J. J. jest odpowiedzialny za zobowiązania spółki z o. o. Budownictwo (...) (obecnie (...) Spółka z o.o. KRS (...)) w łącznej kwocie 35.250,53 zł, na które składają się:

1. należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (fundusz 51), za okres od listopada 2011 do lipca 2012, za wrzesień 2012 i październik 2012 w kwocie 18.729,99 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od dnia wymagalności do 13.12.2016 w wysokości 8.534 zł;

2. należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (fundusz 52), za okres od listopada 2011 do lipca 2012, za wrzesień 2012 i październik 2012 w kwocie 4.412,26 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od dnia wymagalności do 13.12.2016 w wysokości 2.048 zł;

3. należności z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (fundusz 53), za okres od listopada 2011 do lipca 2012, za wrzesień 2012 i październik 2012 w kwocie 1.041,28 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od dnia wymagalności do 13.12.2016 w wysokości 485 zł.

Kolejną decyzją z 13.12.2016 r. Zakład (...) uznał, że W. B. jest odpowiedzialny za zobowiązania spółki z o.o. Budownictwo (...) (obecnie (...) Spółka z o.o. KRS (...)) w łącznej kwocie 184.724,74 zł, na które składają się:

1. należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (fundusz 51), za okres od listopada 2012 do lipca 2012, za wrzesień 2012, za październik 2012, czerwiec 2013, lipiec 2013, okres od września 2013 do stycznia 2014 w kwocie 112.210,16 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od wymagalności do dnia 13.12.2016 w wysokości 32.997 zł;

2. należności z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (fundusz 52), za okres od listopada 2012 do lipca 2012, za wrzesień 2012, za październik 2012, czerwiec 2013, lipiec 2013, okres od września 2013 do stycznia 2014 w kwocie 27.090,16 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od dnia wymagalności do 13.12.2016 w wysokości 7.979 zł;

3. należności z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (fundusz 53), za okres od listopada 2012 do lipca 2012, za wrzesień 2012, za październik 2012, czerwiec 2013, lipiec 2013 okres od września 2013 do stycznia 2014 w kwocie 3.348,42 zł, należne od ww. składek odsetki za zwłokę liczone od dnia wymagalności do 13.12.2016 w wysokości 1.107 zł.

Ubezpieczony J. J. w odwołaniu od ww. decyzji wniósł o jej uchylenie w całości uzasadniając, że o istnieniu zaległości dowiedział się dopiero w toku postępowania w przedmiocie ustalenia jego odpowiedzialności za zobowiązania Spółki. Nie zajmował się finansami Spółki, a księgowość prowadzona była przez inne osoby.

W. B. również złożył odwołalnie od wskazanej decyzji, szeroko przytoczył przyczyny niezłożenia wniosku o upadłość spółki wskazując, że wina leżała po stronie nieuczciwych kontrahentów i zaniechań ze strony Państwa.

Organ rentowy wniósł o oddalenie obu odwołań.

Sąd Okręgowy w Koszalinie Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zarządził połączenie spraw celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, a następnie wyrokiem z 6 kwietnia 2018 r. oddalił odwołania.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące okoliczności faktyczne i rozważania prawne.

Budownictwo (...) Spółka z o.o. w D., obecnie działające pod firmą (...) Spółka z o.o. w K. nie wywiązywało się z ustawowego obowiązku opłacania należnych składek ubezpieczeniowych za okres od listopada 2012 do lipca 2012, za wrzesień 2012, za październik 2012, czerwiec 2013, lipiec 2013 okres od września 2013 do stycznia 2014. Działania zmierzające do wyegzekwowania przez organ rentowy długu Spółki Budownictwo (...) Spółka z o.o. w D. okazały się bezskuteczne. B. W. funkcję członka zarządu, prezesa spółki pełnił w okresie od 3 marca 2011 do 19 stycznia 2016. J. J. był członkiem zarządu spółki, wiceprezesem od 30 czerwca 2008. Ubezpieczony jako wiceprezes zarządu Spółki miał wgląd do jej dokumentacji finansowo-księgowej. Dyrektor Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w K. w czerwcu 2012 skierował zajęcia rachunku bankowego spółki w (...) S.A. W odpowiedzi bank poinformował o braku środków na rachunku. W październiku 2012 bank poinformował o zbiegu egzekucji administracyjnej prowadzonej przeciwko spółce przez ZUS i Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w K.. W związku z tym Oddział skierował tytuły wykonawcze do naczelnika urzędu skarbowego. W listopadzie 2012r. dyrektor oddziału ZUS skierował kolejne zajęcia do w Banku (...) SA. Ponieważ bank nie odpowiedział na doręczone zajęcia, skierowano wezwanie do udzielenia informacji m. in. o przyczynach braku realizacji zajęć. W odpowiedzi bank poinformował, że na rachunku dłużnika nie występują obroty od listopada 2012 r. Wobec powyższego w styczniu 2013 r. skierowano kolejne tytuły do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w K.. W toku egzekucji Zakład nie uzyskał żadnych kwot. Pismem z 2.06.2014 naczelnik US poinformował wierzyciela o braku możliwości wyegzekwowania należności, ponieważ nie ustalono majątku, praw majątkowych i źródeł dochodu spółki. Postanowieniem z 20.06.2014. naczelnik US umorzył postępowanie egzekucyjne wobec spółki jako bezskuteczne wskazując, że spółka nie posiada rachunku bankowego, na którym znajdowałyby się stosowne środki, nie uzyskuje dochodu z prowadzonej działalności bądź innych tytułów, nie wykazała nadpłaty lub zwrotów podatku, nic posiada ruchomości i nieruchomości, z których możliwe byłoby przeprowadzenie skutecznej egzekucji. Spółka posiada (...) (...) wyprodukowany w 2008. Według danych zawartych w Centralnej Ewidencji Pojazdów samochód ten nie posiada ważnego badania technicznego oraz aktualnej polisy OC.

Sąd Okręgowy na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości ustalił, że niewypłacalność spółki wystąpiła w 18 sierpnia 2011 r., tj. w dacie sklasyfikowania niewypłacalności polegającej na nieuregulowaniu wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jako stanu trwałego rozumianego, jako stanu, w którym okres przeterminowanych zobowiązań przekracza 3 miesiące i jest istotny ze względu na majątek (przekracza 10% wartości sumy bilansowej). Biegły wskazał, że zarząd spółki lub każdy członek zarządu powinien w terminie 14 dni, licząc od daty stwierdzenia stanu niewypłacalności, złożyć w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Przyjmując, że zarząd spółki był zobowiązany na bieżąco obserwować i oceniać stan spółki, zarząd lub członek zarządu powinien złożyć wniosek o upadłość najpóźniej 1 września 2011 r. Zarząd spółki mógł wystąpić do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania naprawczego (ale w ramach wniosku o upadłość) w okresie, w którym spółka była już w stanie niewypłacalności, ale stan ten był stanem trwałym, tj. przed 18 sierpnia 2011 r. W dniu 25 kwietnia 2012 zarząd spółki złożył w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. Postanowieniem z 11.06.2012 r. sąd oddalił wniosek uznając, że dłużnik nie wykazał majątku na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a negatywny wynik wstępnego zgromadzenia wierzycieli wskazuje na brak perspektywy dla dłużnika.

Sąd Okręgowy ustalił też, że w sprawie z powództwa Budownictwa (...) spółki z o.o. w D. przeciwko A. J. i M. S. oraz z powództwa A. J. i M. S. przeciwko Budownictwu (...) Sąd Okręgowy w Koszalinie wyrokiem z 31 maja 2016 r., m.in zasądził solidarnie od pozwanych A. J. i M. S. na rzecz powoda Budownictwa (...) spółki z o.o. w D. kwotę 292.885,20 zł z ustawowymi odsetkami. Powyższy wyrok został zaskarżony przez A. J. i M. S..

Sąd Okręgowy zważył, że egzekucja z majątku spółki, przewidziana w art. 116 §1 ustawy Ordynacja podatkowa w związku z art. 31 ustawy systemowej jest bezskuteczna. Sąd nie miał wątpliwości, że nie istnieje żadna możliwość zaspokojenia wierzytelności organu rentowego z jej majątku, oprócz samochodu marki V. (...), który z całą pewnością nie pozwoli na zaspokojenie wszystkich istniejących zobowiązań. Bezspornie w okresach wymienionych w decyzjach członkami zarządu byli J. J. i W. B.. Ubezpieczony J. J. oraz W. B. podnosili, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości Spółki lub niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez ich winy. W. B. wskazywał, że na skutek nieuczciwego działania swoich kontrahentów Spółka utraciła płynność finansową, a on sam podjął wszystkie możliwe czynności, aby uchronić Spółkę przed upadkiem. J. J. podnosił, że nie wiedział on o istniejących zaległościach w Spółce, ponieważ jej sprawami finansowym i księgowością zajmowały się inne osoby. Sąd ustalił, że J. J. był członkiem zarządu spółki, jej wiceprezesem w okresie od 30.06.2008 do 29.12.2012 r. Z zeznań świadka M. B. jednoznacznie wynika, że ubezpieczony był nie tylko formalnie członkiem zarządu Spółki. Jak świadek wskazała dopełniał wszystkich kompetencji w ramach pełnionych przez niego funkcji. Ubezpieczony W. B. zeznał, iż J. J. jako wiceprezes Spółki pomagał mu w ściąganiu należności Spółki, reprezentował go na spotkaniach rady nadzorczej oraz na budowach, które Spółka prowadziła. Zeznał, że orientował się w sprawach finansowych spółki, jednak nie zajmował się nimi bezpośrednio. W tym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom świadka i ubezpieczonego, jako korespondującym z dokumentacją zawartą w aktach ZUS.

Sąd Okręgowy podzielił stanowisko biegłego specjalisty z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości, zawarte w wariancie II opinii, który wskazał, że niewypłacalność Spółki wystąpiła 18 sierpnia 2011, tj. w dacie sklasyfikowania niewypłacalności polegającej na nieuregulowaniu wymagalnych zobowiązań pieniężnych jako stanu trwałego, rozumianego jako stanu, w którym okres przeterminowanych zobowiązań przekracza 3 miesiące i jest istotny ze względu na majątek (przekracza 10% wartości sumy bilansowej). Biegły jednoznacznie ustalił, że zarząd lub każdy członek zarządu Spółki, powinien zatem w terminie 14 dni, od daty stwierdzenia stanu niewypłacalności, złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości Spółki. Biegły stwierdził, że zarząd Spółki lub członek zarządu powinien złożyć wniosek o upadłość najpóźniej w dniu 1 września 2011 r. W ocenie Sądu, J. J. i W. B. pełniąc funkcję członków zarządu Spółki, mieli świadomość kondycji finansowej Spółki. Pomimo tego nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości albo wniosku o wszczęcie postępowania zapobiegającego upadłości (postępowanie układowe). Sąd nie uwzględnił argumentacji J. J.. W ocenie Sądu gdyby nawet uznać, że ubezpieczony nie posiadał wiedzy odnośnie stanu finansowego spółki, to wynikało to z braku należytej staranności, bowiem jako członek zarządu mógł w każdej chwili zapoznać się ze stanem jej finansowym. Profesjonalizm wymagany od członków zarządu spółki kapitałowej, a także wynikająca z niego podwyższona staranność, pozwala na przyjęcie, że każdy członek zarządu zobowiązany jest kontrolować sytuację w spółce przynajmniej z taką uwagą, która pozwala na zorientowanie się, że jest niewypłacalna i że należy wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (por. wyrok SA Katowice z 30.01.2013r. sygn. akt III AUa 740/12). Zatem nieznajomość kondycji finansowej spółki i brak zainteresowania członka zarządu tą kwestią stanowi zawinione przez niego zaniechanie wykonywania podstawowych obowiązków i nie stanowi okoliczności świadczącej o braku winy w rozumieniu art. 116 Ordynacji Podatkowej (zob. wyrok SN 5.07.2011 r. I UK 442/10)

Sąd Okręgowy uznał, że wniosek o ogłoszenie upadłości, pomimo zaistnienia ustawowych przesłanek, nie został przez ubezpieczonych zgłoszony we właściwym czasie, nie zostało też zainicjowane postępowanie, które miało nie zapobiec upadłości. Stąd też J. J. i W. B., jako członkowie zarządu, którzy zobowiązani byli do należytego dbania o jej działalność bez pokrzywdzenia wierzycieli, ponoszą odpowiedzialność za jej zobowiązania z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia, szczegółowo wymienionych w zaskarżonej decyzji.

Apelację od wyroku złożyli odwołujący się od decyzji. J. J. wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił:

- naruszenie art. 107, art. 108 i art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa z 29.08.1997 r. w zw. z art. 31 ustawy z 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych przez uznanie odpowiedzialności odwołującego J. J. za zobowiązania spółki, ponieważ pełnił funkcję wiceprezesa spółki fikcyjnie, jedynie aby wzmocnić jego pozycję przy pełnieniu funkcji dotyczących spraw technicznych, nie zajmował się finansami; w Spółce zajmował się sprawami technicznymi, nigdy wcześniej nie pełnił funkcji członka zarządu w organach jakiejkolwiek spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie posiadał odpowiednich kwalifikacji do sprawowania funkcji zarządczych w organach władz Spółki;

- naruszenie przepisów prawa procesowego, art. 227 k.p.c. i art. 233 §1 k.p.c. przez brak należytego i wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego wskutek pominięcia dowodów w postaci: zeznań odwołującego J. J.; zeznań odwołującego W. B.; zeznań świadka M. M. w zakresie w jakim z dowodów tych wynika, iż odwołujący J. J. pełnił funkcję wiceprezesa Spółki fikcyjnie, jedynie aby wzmocnić jego pozycję przy pełnieniu funkcji dotyczących spraw technicznych, nie zajmował się finansami, a księgowość była prowadzona przez inne osoby, zajmował się sprawami technicznymi i ten zakres spraw należy uznać jako zakres jego obowiązków, nigdy wcześniej nie pełnił funkcji członka zarządu w organach jakiejkolwiek spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie posiadał odpowiednich kwalifikacji do sprawowania funkcji zarządczych w organach władz, a w konsekwencji nie ponosi winy za nieregulowanie przez spółkę zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia ZUS i nie ponosi winy za niezłożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości. Tak argumentując, ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie odwołania.

Ubezpieczony W. B. wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił brak logiki i naruszenie zasad należytego współżycia społecznego, co stanowi naruszenie jego praw obywatelskich zagwarantowanych Konstytucja RP, jak i szeregu artykułów w kodeksach cywilnym, rodzinnym i innych praw. Apelujący wniósł o wydanie wyroku uchylającego odpowiedzialność.

Sąd Apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacje są niezasadne.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, i w ramach tych ustaleń oraz sformułowanych wniosków nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów, wynikającej z przepisu art. 233 k.p.c.; nie popełnił też błędów w rozumowaniu w zakresie ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej. Z tego względu Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i ocenę prawną zawarte w uzasadnieniu Sądu Okręgowego przyjmując je za własne.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 31 ustawy systemowej do składek na ubezpieczenia społeczne mają odpowiednie zastosowanie enumeratywnie wymienione przepisy Ordynacji podatkowej. Stosownie natomiast do treści art. 32 cyt. ustawy do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Przy tym, do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio przepisy regulujące odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe. Odpowiedzialność członków zarządu spółki kapitałowej za jej zaległości podatkowe reguluje w szczególności art. 116 §1 Ordynacji podatkowej.

O subsydiarnej odpowiedzialności członka zarządu spółki za zaległości składkowe spółki można mówić w sytuacji, gdy powstaną w czasie pełnienia funkcji, a egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Jest to tzw. przesłanka pozytywna odpowiedzialności subsydiarnej. Natomiast jeśli członek zarządu wykaże, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości, bądź wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe), albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości/niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez jego winy, albo też wskaże mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części, to podlega zwolnieniu z tej odpowiedzialności. Jest to tzw. przesłanka negatywna odpowiedzialności, jednak inicjatywa dowodowa w zakresie jej wykazania, spoczywa na osobie pociągniętej do odpowiedzialności subsydiarnej.

W analizowanej sprawie zaległości składkowe objęte spornymi decyzjami niewątpliwie powstały w okresie, gdy J. J. i W. B. pełnili funkcje członków zarządu spółki. Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy, po pierwsze prawidłowo uznał w sprawie, że organ rentowy wykazał bezskuteczności egzekucji. Przytoczyć w tym miejscu należy treść wyroku Sądu Najwyższego z 17.02.2009 r., I UK 241/08, zgodnie z którym o bezskuteczności egzekucji w rozumieniu art. 116 §1 Ordynacji podatkowej organ rentowy może mówić wówczas, gdy skierował egzekucję do wszystkich możliwych i znanych mu elementów mienia dłużnika. Jeżeli nie jest znany majątek dłużnika, należy podjąć próbę sądowego zobowiązania dłużnika do wyjawienia majątku. W odniesieniu do przesłanki wykazania mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zobowiązań spółki w znacznej części, należy w ocenie Sądu Apelacyjnego jednoznacznie stwierdzić, że odwołujący się w toku postępowania nie wykazali tej przesłanki. Należy podkreślić, że warunkiem uwolnienia się członków zarządu od odpowiedzialności za zadłużenie spółki z tytułu składek jest wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zobowiązań spółki w znacznej części. W sprawie brak takiego majątku spółki, który spełnienia przesłanki z art. 116 §1 pkt 2 o.p., tj. zaspokojenie zaległości choćby w znacznej części.

Po drugie, wbrew twierdzeniom pełnomocnika ubezpieczonego J. J. nie można mówić o fikcyjności piastowanego przez wymienionego stanowiska, jako wiceprezesa spółki. Należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. każdy członek zarządu spółki nie tylko prowadzi sprawy spółki, ale reprezentuje ją na zewnątrz. Skoro członek zarządu spółki ma wpływ na działalność spółki, tak jak miało to miejsce w niniejszej sprawie, ponosi też odpowiedzialność za brak zgłoszenia we właściwym czasie wniosków, o jakich jest mowa w art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa. Umowa zawarta między członkami zarządu w zakresie podziału kompetencji, zadań i obowiązków, w ramach pełnionych funkcji w organie zarządczym, nie zwalnia członka zarządu z ustawowej odpowiedzialności przewidzianej w Ordynacji podatkowej. Wewnętrzną sprawą członków zarządu jest to, w jaki sposób będą wypełniać zadania zarządu. Obaj ubezpieczeni zachowali bierną postawę, gdyż nie złożyli wniosku, który był w pełni uzasadniony stanem trwałego zaprzestania regulowania zobowiązań spółki, które powstały w okresie, kiedy byli członkami zarządu spółki. Nie można było zatem, w świetle zgromadzonych dowodów, ocenić działań ubezpieczonych, jako zwalniających z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (art. 116 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Należy wyjaśnić, że odpowiedzialność członków zarządu dłużnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wiąże się z brakiem dołożenia należytej staranności w prowadzaniu spraw spółki i zaniechaniem zgłoszenia we właściwym czasie wniosku do sądu upadłościowego. Aktywność zarządu każdej spółki, czy poszczególnych jej członków, nie może sprowadzać się tylko do biernego oczekiwania na powstanie stanu niewypłacalności, uzasadniającego upadłość, gdyż ich obowiązkiem jest reagowanie już w momencie powzięcia wiedzy na temat okoliczności uzasadniających zapobieżenie upadłości, przez skutecznie złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego, ewentualnie układowego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, bezsprzecznie w momencie, gdy konieczne było złożenie wniosku o upadłość, ubezpieczeni zachowali postawę bierną, chociaż sytuacja majątkowa spółki uzasadniała wszczęcie postępowania w tym zakresie. Nie zaistniały zatem przesłanki negatywne zwalniające ubezpieczonych z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (art. 116 §1 pkt 2). Natomiast argumentacja ubezpieczonego J. J. w zakresie czynności, jakie wykonywał w spółce, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego stanowi tylko polemikę z zaskarżonym orzeczeniem. Również nietrafne jest odwołanie ubezpieczonego W. B. do Konstytucji RP i okoliczności dotyczących płynności finansowych spółki, bowiem te argumenty wykraczają poza przesłanki art. 116 § 1 o.p., i to w sytuacji, gdy niedopełnienie przez członków zarządu obowiązku należytej pieczy nad sprawami spółki jest oczywiste.

W opozycji zaś do twierdzeń apelującego W. B. w zakresie kosztów za wydaną w sprawie opinię biegłego z zakresu ekonomii, finansów i rachunkowości zgodnie z art. 108 k.p.c. o kosztach procesu Sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu. W tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony. W związku z tym, że postępowanie apelacyjnej nie dotyczyło kosztów procesu, to odwołujący się powinien podjąć dalsze czynności procesowe uargumentowane prawnie dopiero po otrzymaniu postanowienia w przedmiocie rozstrzygnięcia kosztów procesu.

W konsekwencji przedstawionej oceny prawnej, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelacje odwołujących się od decyzji.

SSA Anna Polak SSA Jolanta Hawryszko del. SSO Gabriela Horodnicka - Stelmaszczuk