Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2019 r.

sprawy L. W.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w R.

o zwrot świadczenia nienależnego

na skutek odwołania L. W.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w R.

z dnia 28 września 2018

znak : (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 1908/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 maja 2019 r.

Decyzją z dnia 28 września 2018 r. znak: (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ustalił nadpłatę renty L. W. z powodu przekroczenia niższej granicznej kwoty przychodu z tytułu zatrudnienia. Wskazał, iż w okresie od 01.01.2015r. do 31.12.2017r. wnioskodawczyni pobrała świadczenie w kwocie 13 909,03 zł, mimo iż była pouczona o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń.

W odwołaniu L. W. wnosiła o uchylenie zaskarżonej decyzji. Podnosiła, iż nie rozumie podstaw prawnych i gdyby wiedziała, że jej dochody mogą doprowadzić do bezprawnego pobierania renty, nie dopuściłaby do takiej sytuacji.

W odpowiedzi na odwołanie KRUS O/R. wniósł o jego oddalenie. Podnosił, iż decyzją z dnia 22 lutego 2013r. została przyznana wnioskodawczyni okresowa renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy. W decyzji tej zostało zawarte pouczenie, że w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego wynagrodzenia część uzupełniająca emerytury – renty podlega zawieszeniu w całości, zaś w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej miesięcznie 70% przeciętnego wynagrodzenia część uzupełniająca podlega zmniejszeniu. Do rolnika należy obowiązek informowania w terminie 14 dni organ rentowy o podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej albo pozarolniczej działalności gospodarczej. Wskazał, że z przedłożonych przez wnioskodawczynię w dniu 25.07.2018r. dokumentów wynika, że przychód osiągnięty w okresie od stycznia 2015r. do grudnia 2017r. przekracza miesięcznie 70% przeciętnego wynagrodzenia.

Sąd ustalił:

L. W. w dniu 21 stycznia 2013r. złożyła wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 22 lutego 2013r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznał wnioskodawczyni rentę rolniczą od 18 stycznia 2013r. do 28 lutego 2015r. Część uzupełniająca renty została zawieszona w 50% z powodu prowadzenia działalności rolniczej. W pouczeniu do decyzji organ rentowy poinformował, iż część uzupełniająca renty z ubezpieczenia podlega zawieszeniu w całości w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 130% przeciętnego wynagrodzenia, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, zaś w przypadku osiągania przychodu w kwocie przekraczającej miesięcznie 70% przeciętnego wynagrodzenia (nie wyższej niż 130%) część uzupełniająca ulega zmniejszeniu. Pogrubionym drukiem zawarto również informację, że w celu ustalenia, czy nie zachodzą okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie wysokości emerytury – renty z ubezpieczenia, wnioskodawczyni jest zobowiązana w ciągu 14 dni zawiadomić organ rentowy wypłacający świadczenie m.in. o podjęciu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wysokości osiąganego przychodu.

Tożsame informacje organ rentowy umieścił w decyzji z dnia 15 kwietnia 2013r. przeliczającej świadczenie.

W dniu 3 lutego 2015r. L. W. złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Decyzją z dnia 11 marca 2015r. Prezes KRUS ponownie ustalił wysokość renty rolniczej z tytułu niezdolności. Również ta decyzja zawierała pouczenie o powodach zawieszenia lub zmniejszenia wypłaty części uzupełniającej świadczenia, jak też obowiązku informowania o podjęciu zatrudnienia i osiąganych przychodach.

Kolejny wniosek o rentę wnioskodawczyni złożyła w dniu 17 stycznia 2017r. Oświadczyła wówczas, że pracuje w Austrii.

Decyzją z dnia 28.02.2017r. została przyznana renta na okres od 01.03.2017r. do 28.02.2019r.

W oświadczeniu przedłożonym KRUS Oddział (...) w R. w dniu 16.03.2017r. wnioskodawczyni podała, że osiąga przychód z tytułu pracy wykonywanej w Austrii w kwocie 26 453,09 zł.

Graniczna kwota przychodu dla 2014r. odpowiadająca 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 31 833,80 zł, zaś 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 59 099,00 zł.

Graniczna kwota przychodu dla 2015r. odpowiadająca 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 32 911,10 zł, zaś 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 61 119,90 zł.

Graniczna kwota przychodu dla 2016r. odpowiadająca 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 34 054,40 zł, zaś 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 63 243,30 zł.

Graniczna kwota przychodu dla 2017r. odpowiadająca 70% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 35 522,10 zł, zaś 130% przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń wynosiła 65 969,10 zł.

W 2015r. L. W. uzyskała 37 224,05 zł przychodu, w 2016r. – 46 976,87 zł, zaś w 2017r. – 45 799,11 zł. Jej dochód w okresie od 01.01.2015r. do 31.12.2017r. przekroczył 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Nadpłata części uzupełaniającej za w/w okres wyniosła 13 909,03 zł.

W dniu 28 września 2018r. organ rentowy wydał decyzję będącą przedmiotem postępowania.

(dowód: dokumentacja w aktach organu rentowego)

Sąd, zgodnie z regułą zawartą w art. 233 § 1 k.p.c. dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, która przełożyła się na ostateczny wynik niniejszego postępowania.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony postępowania. Ich treść nie budzi wątpliwości i sporządzone zostały przez uprawnione podmioty w zakresie służących im kompetencji.

Przedmiotem sporu jest ustalenie, czy organ rentowy prawidłowo zobowiązał L. W. do zwrotu kwoty 13 909,03 zł, jako świadczenia nienależnie pobranego za okres od 01.01.2015r. do 31.12.2017r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Stosownie do treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2019r. poz. 299 j.t.) prawo do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega zawieszeniu na zasadach określonych w przepisach emerytalnych. W takim przypadku nie zawiesza się jednak wypłaty części składkowej emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy albo nadwyżki emerytury lub renty inwalidzkiej z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin ponad 95% emerytury podstawowej.

Z kolei mający zastosowanie w niniejszej sprawie poprzez art. 52 ust. 2 w/w ustawy art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2018r. poz. 1270 j.t.) stanowi, iż prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6. Wspomniany art. 105 przewiduje, że wysokość renty rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyższej jednak niż 130% tej kwoty miesięcznie.

Zasady zwrotu nienależnie pobranych świadczeń określają m.in. przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która to ustawa w art. 138 stanowi, że osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu.

Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata.

Pouczenie o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy jest przesłanką warunkującą obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06.12.2010r.,II UK 149/10, LEX nr 786385).

Należało zatem zbadać, czy wnioskodawczyni była prawidłowo pouczona o przesłankach skutkujących zawieszeniem prawa do części uzupełniającej renty rolniczej.

Wskazać trzeba, że w kwestii wymogów tego pouczenia istnieje szerokie orzecznictwo sądowe, które precyzuje warunki uznania pouczenia za prawidłowe. Tytułem przykładu można wskazać wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 05.03.2014r. (III AUa 1319/13, LEX nr 1451563), w którym stwierdzono, iż warunkiem uznania świadczenia za nienależnie pobrane jest pouczenie o okolicznościach, których wystąpienie w czasie pobierania świadczenia powoduje jego utratę (w całości lub w części). Pouczenie o takich okolicznościach nie może odnosić się indywidualnie do pobierającego świadczenie, gdyż nie da się przewidzieć, które z różnorodnych okoliczności wystąpią u konkretnego świadczeniobiorcy. W tym sensie wystarczające jest przytoczenie przepisów określających te okoliczności. Jednakże pouczenie musi być na tyle zrozumiałe, aby pobierający świadczenie mógł je odnieść do własnej sytuacji. Ponieważ pouczenie dotyczy zmian w stanie faktycznym i prawnym w stosunku do stanu istniejącego w dacie przyznania świadczenia, pobierający świadczenie musi mieć możność skonfrontowania zmian, jakie zaszły w jego przypadku, z treścią pouczenia.

Odnosząc powyższe orzecznictwo do stanu faktycznego w niniejszej sprawie wskazać trzeba, że L. W. była prawidłowo pouczona o okolicznościach powodujących zawieszenie części uzupełniającej renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

W każdej otrzymanej decyzji o przyznaniu renty rolniczej, jej przeliczeniu zawarta była informacja o podstawach zmniejszenia, zawieszenia wypłaty części uzupełaniającej świadczenia, jak też o obowiązku zawiadamiania organ rentowy o podjęciu zatrudnienia i wysokości osiąganego przychodu. Wnioskodawczyni nie dopełniła powyższego obowiązku i w związku z tym renta rolnicza była wypłacana pomimo istnienia przesłanek do jej zawieszenia.

Tym samym pobrane przez L. W. świadczenie w okresie od 01.01.2015r. do 31.12.2017r. było świadczeniem nienależnym i organ rentowy zasadnie zobowiązał wnioskodawczynię do jego zwrotu.

Mając na uwadze powyższe rozważania faktyczne i prawne Sąd w trybie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.