Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Danuta Józefowska

Sędziowie: SSO Beata Jarosz (spr.)

SSO Rafał Olszewski

Protokolant: st.sekr.sądowy Aleksandra Błachowicz-Dróżdż

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Lublińcu Joanny Masoń

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2019r.

sprawy D. D. s. M. i G. ur. (...) w Ś.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Lublińcu

z dnia 10 kwietnia 2019 r. , sygn. akt II K 507/18

orzeka:

1.  zmienia zaskarżony wyrok w zakresie wymiaru kary w ten sposób, iż obniża wymiar kary łącznej do 1 (jednego) roku i 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. P. – Kancelaria Adwokacka w L., kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu skazanego D. D.;

4.  kosztami postępowania w sprawie obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VII Ka 622/19

UZASADNIENIE

D. D. został skazany:

I.  wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 01.02.2018r. sygn. akt II K 1991/17 za przestępstwa z art. 278 § 1 i 5 kk i art. 275 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, art. 278 § 1 i 5 kk i art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, trzy przestępstwa art. 278 § 1 kk, art. 279 § 1 kk, art. 286 § 1 kk na karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

II.  wyrokiem Sądu Rejonowego Katowice – Zachód w Katowicach z dnia 09.05.2018r. sygn. akt III K 165/18 za przestępstwa z art. 278 § 1 kk i art. 245 kk na karę łączną 1 roku i 4 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym;

III.  wyrokiem Sądu Rejonowego dla Krakowa - Śródmieścia w Krakowie z dnia 22.06.2018r. sygn. akt II K 781/18 za przestępstwa z art. 278 § 1 kk, art. 278 § 5 kk w zw. z art. 278 § 1 kk, art. 279 § 1 kk, art. 279 § 1 kk na karę łączną 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublińcu z dnia 26.06.2018r. sygn. akt II K 569/17 za przestępstwo z art. 286 § 1 i 3 kk na karę 5 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym.

Sąd Rejonowy w Lublińcu wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2019 r. wydanym w sprawie o sygn. II K 507/18 orzekł w sposób następujący:

1.  na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk, art. 86 § 1 kk, art. 87 § 1 kk połączył orzeczone wobec D. D. kary pozbawienia wolności z wyroków opisanych wyżej w punktach I i III i kary ograniczenia wolności z wyroków opisanych w punktach II i IV i za zbiegające się przestępstwa orzekł wobec D. D. karę łączną 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 577 kpk w związku z art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej w punkcie pierwszym niniejszego wyroku kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy faktycznego pozbawienia wolności z łączonych wyroków od 03.10.2017r. godz. 11.30 do 13.11.2017r. godz. 11.30 i od 05.04.2018r. godz. 15.30 do 19.06.2018r. godz. 15.30 oraz okresy już odbytych kar pozbawienia wolności z łączonych wyroków;

3.  orzekł, że w zakresie nie objętym wyrokiem łącznym poszczególne wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu;

4.  na mocy art. 29 ustęp 1 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. P. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu skazanemu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Lublińcu z uwzględnieniem podatku od towarów i usług;

5.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił skazanego w całości od ponoszenia wydatków związanych z wydaniem wyroku łącznego obciążając nimi Skarb Państwa.

Powyższy wyrok został zaskarżony w drodze apelacji przez obrońcę oskarżonego, który zaskarżył wyrok w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu obrońca oskarżonego zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych prowadzący w konsekwencji do naruszenia przepisów prawa materialnego, a mianowicie 85a k.k. w zw. z art. 86 § 6 polegający na przyjęciu, że nie zachodzą przesłanki do zastosowania pełnej absorpcji. Podczas gdy prawidłowa interpretacja zaistniałego stanu prowadzi do odmiennych wniosków.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wydanie orzeczenia przy zastosowaniu pełnej absorpcji i wymierzenie kary łącznej 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja częściowo zasługiwała na uwzględnienie i spowodowała zmianę zaskarżonego wyroku poprzez istotne złagodzenie orzeczenia o karze.

Przypomnieć należy, że Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności. Najwyższa z połączonych zaskarżonym wyrokiem kar wynosiła 1 rok i 3 miesiące (kara łączna) pozbawienia wolności, natomiast suma kar wynosiła 3 lata i 3 miesiące pozbawienia wolności. W tych granicach Sąd I instancji wymierzył oskarżonemu karę łączną w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie Sąd Rejonowy w Lublińcu stanął na stanowisku, że wobec skazanego ani nie zachodzą podstawy do zastosowania zasady pełnej absorpcji, ani nie zachodzą podstawy do zastosowania zasady kumulacji, lecz należy wymierzyć skazanemu opisaną wyżej karę łączną z zastosowaniem zasady asperacji, noszącej w sobie pierwiastek bliższy kumulacji niż absorpcji, z czym nie do końca Sąd odwoławczy się zgodził. Mianowicie mając na uwadze dokumentację zawartą w aktach sprawy, a nadto wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2019 roku sygn. akt P 20/17, w ocenie Sądu Okręgowego orzeczenie kary w tak wysokim wymiarze jest nieuzasadnione.

Wskazać należy, że przy orzekaniu kary łącznej mogą mieć zastosowanie różne systemy miarkowania kary, a mianowicie: system kumulacji, system absorpcji, system redukcji, system asperacji. Istnieje również system mieszany (zwany modyfikowanym), który uwzględnia elementy wszelkich tych systemów. Należy jednak zauważyć, że przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zarówno zastosowanie zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji. Takie rozwiązania są jednak skrajne. Mogą być stosowane jedynie wyjątkowo i wymagają wnikliwego umotywowania w uzasadnieniu wyroku. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1975 r., Rw 628/75 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 listopada 2003 r., II Aka 339/03). Przy skorzystaniu z zasady absorpcji przy wymierzaniu kary łącznej należy rozważyć bliski związek przedmiotowy i podmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami, a ponadto musi istnieć pozytywna prognoza na przyszłość że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczająca albowiem popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem negatywnym i skutkującym orzeczeniem kary surowszej aniżeli wynikającej z dyrektywy zasady absorpcji. Czynnikiem przemawiającym na korzyść skazanego mogą być też wymierzone minimalne kary w wyrokach jednostkowych albo istnienie jakiś szczególnych okoliczności dotyczących osoby oskarżonego. (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 stycznia 1997 r, II Aka 321/96, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., IV KKN 39/99, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 listopada 2003 r., II Aka 339/03).

Przeprowadzona przez Sąd Okręgowy analiza akt niniejszej sprawy wykazała, że D. D. był wielokrotnie karany sądownie. Skazany wykazał tym, że ignoruje orzeczenia sądowe powracając na drogę przestępstwa. Mając to na uwadze, wymierzenie kary łącznej pozbawienia wolności opartych na dyrektywie pełnej absorpcji, o co wnosił skarżący w apelacji, nie spełniło by zadań jakie stawia przepis art. 86 k.k. Kara łączna orzekana w wyroku łącznym jest swojego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej skazanego w czasie objętego skazaniami za przestępstwa pozostające w realnym zbiegu. Niemniej jednak w realiach niniejszej sprawy istnieją okoliczności, które w ocenie Sądu Okręgowego uzasadniają zastosowanie zasady absorbcji w większym stopniu, niż uczynił to Sąd Rejonowy przy wymierzaniu kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej względem D. D.. Z aktualnej opinii zakładu karnego o skazanym wynika, że zachowanie skazanego jest stabilne i kształtuje się na poprawnym poziomie, był wielokrotnie nagradzany, wykonywał pracę na rzecz jednostki, przestrzegał porządku wewnętrznego, nie był karany dyscyplinarnie, nie należy do struktur podkultury przestępczej, dba o czystość i porządek w celi, uczestniczył w programach readaptacyjnych m. in. uświadamiających problem uzależnień. Ponadto, skazany ukończył kwalifikacyjny kurs zawodowy. Z opinii zakładu karnego wynika, że prognoza penitencjarna wobec skazanego jest pozytywna i w świetle powyższych Sąd odwoławczy w pełni tą ocenę podziela.

Podkreślić należy także, że pomiędzy przestępstwami, za które wymierzone zostały wszystkie z kar podlegających łączeniu w ramach omawianej kary łącznej pozbawienia wolności zachodzi znaczna bliskość podmiotowo-przedmiotowa oraz istnieje bliski związek czasowy. Prawie wszystkie czyny zabronione stanowiły przestępstwa przeciwko mieniu, co kieruje rozważania w stronę zasady absorpcji.

Jak wspomniano we wcześniejszej części uzasadnienia, Sąd Okręgowy obniżając oskarżonemu wymiar kary pozbawienia wolności miał na uwadze wydany w ostatnim czasie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2019 roku sygn. akt P 20/17, który wskazuje, że w konstytucyjnym standardzie sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez sądy nie mieści się sytuacja, w której ustawodawca wyłącza możliwość skutecznego wykonywania kary ograniczenia wolności, wcześniej prawomocnie orzeczonej przez niezawisły sąd, i nakazuje sądowi, który ma obowiązek wydać wyrok łączny, obligatoryjnie zamienić tę karę na karę pozbawienia wolności po dokonaniu przeliczenia zgodnie z zasadami wskazanymi w ustawie. Z perspektywy statusu prawnego skazanego D. D. na karę ograniczenia wolności, wobec którego został wydawany na podstawie art. 87 § 1 k.k. wyrok łączny w sytuacji wykluczającej możliwość zastosowania art. 87 § 2 k.k., została orzeczona jakościowo i rodzajowo odmienna sankcja karna, o wyższym stopniu dolegliwości niż kara poprzednio orzeczona. W konsekwencji, wynikający z art. 87 § 1 k.k. obowiązek rozwiązania prawomocnych wyroków wydanych za zbiegające się przestępstwa, zamiany orzeczonych w nich kar ograniczenia wolności na kary pozbawienia wolności oraz wydania wyroku łącznego, na mocy którego może być orzeczona tylko kara pozbawienia wolności, stanowi ograniczenie swobody orzekania w stopniu, w którym narusza, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, zasadę sprawowania przez sądy "wymiaru sprawiedliwości” wysłowioną w art. 175 ust. 1 Konstytucji. (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 czerwca 2019 roku, P 20/17).

Biorąc pod uwagę wskazane wyżej okoliczności, Sąd Okręgowy uznał, że zasadnym będzie w realiach niniejszej sprawy zastosowanie zasady absorpcji w większym stopniu, niż uczynił to Sąd I Instancji przy wymiarze kary łącznej pozbawienia wolności wymierzonej skazanemu w pkt I zaskarżonego wyroku. Nie znalazł natomiast Sąd Okręgowy podstaw do zastosowania tej zasady w pełnym wymiarze.

W związku z powyższym, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że obniżył wymiar orzeczonej wobec skazanego D. D. kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt 1 tego wyroku do 1 roku i 10 miesięcy, a w pozostałej części wyrok ten utrzymał w mocy, albowiem nie był on kwestionowany i nie zachodziły uchybienia podlegające uwzględnieniu z urzędu.

O wynagrodzeniu adwokata orzekł na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze.