Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 czerwca 2016 roku strona powodowa – Spółdzielnia Budowlano – Mieszkaniowa (...) w W., zastępowana przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniosła o zasądzenie od pozwanych B. W. i R. O. kwoty 6395,40 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od daty wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, że pozwani korzystają ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego będącego w zasobach powodowej Spółdzielni, ale nie uiszczają opłat związanych z używaniem tego lokalu. Pozwani nie odpowiedzieli na wezwania do zapłaty i nie uiścili zaległej kwoty. Strona powodowa wyjaśniła, że dochodzona w niniejszej sprawie kwota obejmuje należność główną w wysokości 5487,85 zł, odsetki za zwłokę w zapłacie w wysokości 844,87 zł, zaległość z tytułu kredytu w wysokości 54,27 zł oraz odsetek od kredytu – 8,50 zł. Należności te obejmują okres od 1 września 2015 roku do 31 marca 2016 roku (k. 1-4).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 15 czerwca 2016 roku (sygn. akt VII Nc 748/16) orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu (k. 23).

Nakaz ten zaskarżyli w całości, w ustawowym terminie, sprzeciwami obydwoje pozwani, wnosząc o oddalenie powództwa.

Pozwana B. W. zarzuciła, że powód nieprawidłowo wyliczył żądaną kwotę, gdyż dokonała wpłat, szczegółowo opisanych w treści sprzeciwu, na łączną kwotę 3500 zł. Pozwana zarzuciła także, że zawarła ze stroną powodową ugodę, której warunków dotrzymała. Ponadto wskazała, że jest współwłaścicielką lokalu i w jej ocenie połowę kosztów powinien ponieść pozwany R. O. (k. 27-28).

Pozwany R. O. zarzucił, że od 2002 roku, czyli od czasu rozwodu, nie zamieszkuje w spornym lokalu i nie użytkuje go w żaden sposób. Według jego wiedzy rachunki za mieszkanie opłacała B. W., która nie informowała pozwanego o zaległościach (k. 50-54).

Na rozprawie pełnomocnik powoda i pozwany R. O. podtrzymali dotychczasowe stanowiska. Pozwany dodatkowo oświadczył, że nieprawomocnym postanowieniem w sprawie o sygn. akt VII Ns 686/16 tutejszy Sąd przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu B. W. (k. 87-89).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. W. i R. O. byli małżeństwem. W czasie trwania związku małżeńskiego nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., należące do zasobów Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej (...) w W. ( bezsporne, ponadto: przydział lokalu – k., zaświadczenie ze spółdzielni – k.).

Wyrokiem z dnia Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie rozwiązał przez rozwód związek małżeński pozwanych ( okoliczność bezsporna).

Po rozwodzie stron pozwany R. O. wyprowadził się z lokalu, w którym nie zamieszkuje od tego czasu, ani w żaden sposób go nie użytkuje ( okoliczność bezsporna, twierdzenie pozwanego – k. 52 uznane za przyznane w trybie art. 230 k.p.c.).

Między stronami toczy się sprawa o podział majątku wspólnego. Nieprawomocnym postanowieniem z dnia 7 czerwca 2017 roku (sygn. akt VII Ns 686/16) tutejszy Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego pozwanych wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., które przyznano B. W.. Postanowienie to zostało zaskarżone apelacją uczestniczki. Obecnie trwa postępowanie międzyinstancyjne ( bezsporne, ponadto: kopia postanowienia – k. 80-81, uzasadnienie postanowienia o podziale majątku).

Zaległości z tytułu opłat eksploatacyjnych za lokal nr (...) przy ul. (...) za okres od 1 września 2015 roku do 31 marca 2016 roku wynoszą 6395,49 zł ( dowód: kartoteka konta – k. 9, 10-11, 12 i 13, informacje o wysokości opłat – k. 14-16).

Pismem z dnia 7 marca 2016 roku Zarząd (...), adresowym do B. W., rozłożył zaległość w kwocie 5562,73 zł na 10 rat miesięcznych po 556,27 zł ( dowód: pismo – k. 29).

Między stronami toczy się sprawa o sygn. VII Nc 1347/17, która dotyczy żądania zapłaty opłat eksploatacyjnych za okres od 1 kwietnia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku ( fakt znany z urzędu, ponadto: pozew – k. 1-3 akt VII Nc 1347/17).

B. W. dokonała na rzecz powodowej Spółdzielni następujących wpłat:

- w dniu 8 marca 2016 roku kwoty 1000 zł tytułem „za czynsz” (kwota uwzględniona w kartotece dołączonej do pozwu na k. 9)

- w dniu 1 kwietnia 2016 roku kwoty 1000 zł tytułem „za czynsz” (kwota uwzględniona w kartotece dołączonej do pozwu na k. 9)

- w dniu 7 czerwca 2016 roku kwoty 1500 zł tytułem za czynsz (kwota zaliczona na poczet czynszu za czerwiec 2016 roku, która obniżyła kwotę dochodzoną od pozwanych w sprawie VII Nc 1347/17).

( dowód: kartoteka konta – k. 9, potwierdzenia przelewu – k. 30-32, karta kontowa – k. 78-80, ponadto fakty znane z urzędu na podstawie akt VII Nc 1347/17).

Powyższy stan faktyczny był w istocie niesporny i został ustalony na podstawie przytoczonych wyżej dokumentów prywatnych i zgodnych twierdzeń stron, a także faktów znanych Sądowi z urzędu. Przedłożone przez powoda dokumenty księgowe uznano za miarodajne i przydatne do ustalenia wysokości zadłużenia pozwanych za okres wskazany w pozwie. Kartoteki konta, podpisane przez członków zarządu (...), są dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.p.c. Nie korzystają więc, co oczywiste, z domniemania prawdziwości, ale stanowią samodzielny środek dowodowy, który może stanowić podstawę ustaleń Sądu. Powszechnie przyjmuje się bowiem, że materialna moc dowodowa dokumentu prywatnego zależy od jego treści merytorycznej, którą ocenia Sąd według reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c. (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2008 r., III CSK 299/07). Dokonując oceny kartotek kont według tych kryteriów Sąd stwierdził, że dwie spośród wskazanych przez pozwaną wpłat zostały uwzględnione przez stronę powodową i obniżyły wysokość dochodzonej pozwem kwoty. Kolejna wpłata, na kwotę 1500 zł, została zaliczona na poczet następnego okresu i tym samym zmniejszyła kwotę dochodzoną w sprawie VII Nc 1347/17. Nie ulega więc wątpliwości, że strona powodowa uwzględniła wszystkie dokonane wpłaty. Pozwani nie zgłosili innych zarzutów do przedstawionych przez powoda dokumentów księgowych, a Sąd nie dostrzegł w nich żadnych błędów i sprzeczności. Dlatego wskazaną przez stronę powodową wysokość zadłużenia należy uznać za udowodnioną.

Sąd uznał za przyznane w trybie art. 230 k.p.c. twierdzenie pozwanego R. O., że nie zamieszkuje w spornym lokalu, gdyż powód tym twierdzeniom nie zaprzeczył, a ich prawdziwość znajduje potwierdzenie także w dokumentach z akt sprawy VII Ns 686/16, z których dowód dopuszczono na ostatniej rozprawie.

Sąd oddalił wniosek pozwanej B. W. o odroczenie rozprawy w dniu 26 października 2017 roku, gdyż lakoniczna treść pisma pozwanej (k. 74) – w dodatku nie potwierdzonego żadnym dokumentem – nie dawała podstaw do przyjęcia, że zachodzą okoliczności z art. 214 § 1 k.p.c. Z tych samych przyczyn Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej.

Wniosek pozwanego o połączenie sprawy niniejszej ze sprawą VII Nc 1347/17 nie został formalnie rozpoznany, ale należy zaznaczyć, że jego uwzględnienie nie było możliwe. Do chwili zamknięcia rozprawy nie nadano bowiem biegu sprzeciwom pozwanych od nakazu zapłaty, wydanego w tamtej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługuje na uwzględnienie, o czym przekonują następujące argumenty:

Podstawą prawną roszczenia strony powodowej jest art. 4 ust. 1 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.; dalej: u.s.m.), zgodnie z którym członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokalu, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Za opłaty, o których mowa w ust. 1, osoby dorosłe zamieszkujące w lokalu, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni (art. 4 ust. 6 u.s.m.). Jednocześnie, jak stanowi art. 4 ust. 6 ⁴ u.s.m spółdzielnia jest obowiązana, na żądanie członka spółdzielni, właściciela lokalu nie będącego członkiem spółdzielni lub osoby niebędącej członkiem spółdzielni, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, przedstawić kalkulację wysokości opłat. O zmianie wysokości opłat spółdzielnia jest obowiązana zawiadomić osoby, o których mowa w ust. 1-2 i 4, co najmniej na 3 miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego. Zmiana wysokości opłat wymaga uzasadnienia na piśmie (art. 4 ust. 7 u.s.m.).

W sprawie nie jest kwestionowane, że pozwanym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, należącego do zasobów strony powodowej. Podstawowa kwestia sporne dotyczy tego, czy odpowiedzialność za uiszczanie tych opłat ponoszą obydwoje pozwani, czy też tylko pozwana B. W., która faktycznie zamieszkuje w lokalu.

Podejmując ten problem należy zwrócić uwagę, że art. 4 u.s.m. przewiduje dwie niezależne podstawy odpowiedzialności za opłaty eksploatacyjne. Z jednej strony, art. 4 ust. 1 i 1 ¹ u.s.m. nakłada obowiązek ponoszenia opłat na osoby, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu. Z drugiej strony, na podstawie art. 4 ust. 6 u.s.m. solidarną odpowiedzialność z tymi osobami ponoszą także osoby pełnoletnie, które stale zamieszkują w lokalu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu. Jak wynika z zestawienia tych przepisów, uiszczanie opłat eksploatacyjnych jest obowiązkiem członków spółdzielni (względnie osób posiadających spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, które nie są członkami spółdzielni) i wynika z faktu posiadania prawa do lokalu. Dla powstania tego obowiązku nie jest istotne, czy osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, faktycznie zamieszkuje w lokalu. Przesłanka stałego zamieszkiwania jest relewantna tylko dla odpowiedzialności osób mieszkających w lokalu, którym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługuje. Norma wynikająca z art. 4 ust. 6 u.s.m. wzmacnia pozycję spółdzielni mieszkaniowych, ale nie stanowi odstępstwa od zasady wynikającej z art. 4 ust. 1 i 1 ¹ u.s.m., zgodnie z którą obowiązek uiszczania opłat eksploatacyjnych wynika z samego posiadania spółdzielczego prawa do lokalu.

Jest niesporne, że w okresie objętym powództwem (tak jak i dotychczas) nie został jeszcze dokonany podział majątku wspólnego pozwanych, gdyż postępowanie w sprawie VII Ns 686/16 nie zakończyło się prawomocnym orzeczeniem. Zgodnie z art. 46 k.r.o. w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Do majątku byłych małżonków po ustaniu wspólności stosuje się więc – na podstawie art. 1035 k.c. w związku z art. 46 k.r.o. – przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (zob. w tej kwestii np. uzasadnienie uchwały SN z 17 kwietnia 2015 r., III CZP 9/15, OSNC 2016 nr 4 poz. 41 i postanowienie SN z 1 kwietnia 1998 r., I CKU 121/98, MoP 2004 nr 6, str. 277, L.). W konsekwencji , po ustaniu wspólności majątkowej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) przy ul. (...) przysługuje – do momentu uprawomocnienia się orzeczenia dokonującego podziału majątku – obydwojgu pozwanym w udziałach wynoszących ½. O. pozwani ponoszą więc w dalszym ciągu odpowiedzialność za opłaty eksploatacyjne związane z wymienionym lokalem na podstawie art. 4 ust. 1 u.s.m.

Trzeba jednak rozważyć, czy w sytuacji, w której pozwany R. O. nie zamieszkuje w lokalu i nie ma do niego zastosowanie art. 4 ust. 6 u.s.m., pozwani odpowiadają wobec strony powodowej solidarnie, czy też w częściach równych. Art. 369 § 1 k.c. stanowi, że zobowiązanie jest solidarne, gdy wynika to z ustawy albo czynności prawnej. W orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się, że do odpowiedzialności byłych małżonków za długi związane z majątkiem wspólnym ma odpowiednie zastosowanie – na podstawie art. 46 k.r.o. – norma wynikająca art. 1034 § 1 k.c., który przewiduje solidarną odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe do czasu dokonania działu spadku (zob. uzasadnienie wydanego w bardzo podobnym stanie faktycznym wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z 21 czerwca 2016 r., II Ca 841/16, podobnie wyrok SA w Warszawie z 3 marca 2016 r., I Aca 709/15 Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych). Art. 1034 § 1 k.c. jest przepisem szczególnym względem art. 207 k.c., a więc wyklucza możliwość jego zastosowania do odpowiedzialności byłych małżonków. Przedstawione uwagi prowadzą do wniosku, że podstawą solidarnej odpowiedzialności pozwanych za opłaty eksploatacyjne jest art. 1034 § 1 k.c. w związku z art. 46 k.r.o.

W stanie faktycznym tej sprawy zachodzi również druga podstawa odpowiedzialności solidarnej odpowiedzialności pozwanych. Zgodnie bowiem z art. 370 k.c., jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej. Z ustaleń faktycznych wynika, że pozwani wspólnie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w 1996 roku, a więc w czasie trwania związku małżeńskiego. Nabywając to prawo pozwani zaciągnęli zobowiązanie do uiszczania opłat eksploatacyjnych. W orzecznictwie dopuszczono możliwość stosowania art. 370 k.c. także do zobowiązań dotyczących majątku wspólnego małżonków w zakresie, w którym nie stosuje się art. 30 § 1 k.r.o. (zob. wyrok SN z 27.12.1979 r., I CR 408/79, OSNCP 1980, Nr 6, poz. 126). Również z tego powodu strona powodowa zasadnie domagała się solidarnego zasądzenia świadczenia na swoją rzecz.

Wydane orzeczenie nie wpływa na wzajemne rozliczenie pomiędzy pozwanymi.

Tym się kierując Sąd uwzględnił powództwo w całości na podstawie art. 4 ust. 1 u.s.m. oraz – w zakresie solidarnej odpowiedzialności pozwanych - art. 1034 § 1 k.c. w związku z art. 46 k.r.o. i jednocześnie art. 370 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., obciążając nimi w całości przegrywających spór pozwanych. Na koszty te składały się: opłata sądowa od pozwu – 250 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł i koszty zastępstwa procesowego strony powodowej – 2400 zł. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono według przepisów obowiązujących w dniu wytoczenia powództwa.

Z: Proszę:

1)  odnotować uzasadnienie

2)  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć:

a)  pozwanemu R. O. z pouczeniem o apelacji,

3)  opublikować na portalu orzeczeń zgodnie z kartą informacyjną.