Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2019 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2019 r. w Legnicy

sprawy z wniosku H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 7 czerwca 2019 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 7 czerwca 2019 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni H. D. prawo do emerytury od dnia 10 kwietnia 2019 roku,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Regina Stępień

Sygn. Akt V U 940/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 7 czerwca 2019r. po rozpoznaniu wniosku z 10 kwietnia 2019r. odmówił H. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że H. D. nie spełnia warunków do przyznania jej emerytury, ponieważ nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat. Zakład podał, że nie zaliczył wnioskodawczyni do okresów pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 8 kwietnia 1983r. do 31 lipca 1998r. w (...) Zakładach (...) - gdyż w1998r. nie określono prawidłowo charakteru pracy wnioskodawczyni.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła wnioskodawczyni H. D. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie emerytury. W uzasadnieniu wskazała, że w zakwestionowanym przez ZUS okresie zatrudnienia wykonywała prace przy krojeniu elementów w różnych materiałów służących do produkcji obuwia. Podała, że pracowała w dużym zapyleniu, w oparach szkodliwych klejów.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji, iż wnioskodawczyni nie ma wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Dodał, iż spełnia warunki w zakresie OFE, stażu ogólnego oraz wieku.

Sąd ustalił:

Wnioskodawczyni H. D. urodziła się w dniu (...), w dniu (...) ukończyła 55 lat.

Na dzień 1 stycznia 1999r. ma 20 lat, 2 miesiące i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Nie jest członkiem OFE.`

/bezsporne/.

Wnioskodawczyni była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...) od 8 kwietnia 1983r. do 31 lipca 1998r. (15 lat, 3 miesiące i 24 dni) na stanowisku początkowo obuwnika montażysty a następnie obuwnika wykrawacza – na wydziale krojowni.

Na stanowisku obuwnika montażysty wykonywała prace polegające klejeniu spodów obuwia. Spody te były z gumy. Zaś obuwie, do których były one klejone, wykonane było ze skóry, tworzyw sztucznych i tkanin.

Na stanowisku obuwnika wykrawacza wykrawała przy użyciu maszyny wykrawającej elementy obuwia z materiałów w postaci sztruksów, skór, wełny.

Prace te wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pracując na trzy zmiany po 8 godzin każda.

W czasie tego zatrudnienia, w okresie po 14 listopada 1991r. - pobierała zasiłki chorobowe i zasiłki opiekuńcze w okresach:

- w 1991r. – od 15 do 30 listopada, od 18 do 21 grudnia

- w 1992r. – od 18 do 23 maja, od 5 sierpnia do 26 września, od 27 października do 10 listopada, od 18 do 24 grudnia

- w 1993r. – od 4 do 13 stycznia, od 18 stycznia do 5 lutego, od 20 do 24 września, od 27 wrzenia do 1 października od 25 do 30 października, od 2 do 6 listopada, od 13 do 18 grudnia, od 20 do 24 grudnia

- w 1994r. –od 4 do 10 marca, od 29 marca do 1 kwietnia, od 5 do 27 maja, od 17 do 25 czerwca, od 19 do 28 września, od 2 do 4 listopada, od 24 do 29 listopada

- w 1995r. – od 7 do 18 lutego, od 23 lutego do 6 marca, od 20 do 29 marca, od 2 do 10 listopada, od 7 do 31 grudnia

- w 1996r.od 1 do 4 stycznia, od 27 maja do 1 czerwca , od 3 do czerwca, od 13 do 21 czerwca, od 23 do 29 sierpnia, od 10 do 19 października

- w 1997r. – od 1 do 5 września, od 8 do 12 września

/dowody:

- akta emerytalne: świadectwa pracy k. 89, 9; zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach k.10-11; zaświadczenie o zasiłkach k.12, karta przebiegu zatrudnienia k.17

- akta kap. pocz.: kserokopie zaświadczeń Rp-7 za lata 1978-1998, zaświadczenie o uprawnieniu do świadectw rekompensacyjnych z 21.11.2002r., zaświadczenie o okresach nieskładkowych z 25.08.2003r.

- akta emerytalne: karta przebiegu zatrudnienia k. 5/

- akta osobowe wnioskodawczyni: część A: kierowanie do pracy k.8; angaże k.17, 15, 12, 4, 3, 2; o pracę k.1, część B: świadectwo prcay k.6, zaświdczenie o prcay w szczególnych warunkach k.5-6

- wyjaśnienia wnisokawczyni: E-protokól z 14.10.2019r. (k.19): 00:03:15-00:08:59/.

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 01 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt.1, tj. innym niż 65 lat dla mężczyzn. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z mocy art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej cytowane przepisy znajdują zastosowanie w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy ( 01.01.1999r. ) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W sprawie bezspornym był fakt, iż wnioskodawczyni miała wymagany przepisem art. 27 ustawy emerytalnej okres składkowy i nieskładkowy - 20 lat, osiągnął wymagany wiek 55 lat, nie przystąpiła do OFE.

Natomiast w ocenie organu rentowego – na dzień 01 stycznia 1999r. nie udowodniła żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Wnioskodawczyni wskazywała natomiast, że ma wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem jako taki jej zdaniem należało uznać okres zatrudnienia w

w (...) Zakładach (...) od 8 kwietnia 1983r. do 31 lipca 1998r. na stanowisku początkowo obuwnika montażysty i obuwnika wykrawacza.

Sąd podzielił stanowisko wnioskodawczyni, w tym zakresie, że ma ona wymagany 15 – letni okresu pracy w warunkach szczególnych.

Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. są okresy w których praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. W rozpoznawanej sprawie ze z świadectwa pracy, wystawionego przez pracodawcę z 3 sierpnia 1998r. zaświadczenia o pracy w szczególnych warunkach 31 lipca 1998r., dokumentów zawartych w aktach osobowych) – wynikało, iż ubezpieczona pracując na stanowisku obuwnika montażysty (od 8 kwietnia 1983r. do 31 maja 1983r.) wykonywała prace ujęte w załączniku do ww. rozporządzeniu z 7 lutego 1983r. Wykazie A, dziale VII, poz.14 – tj. w przemyśle lekkim - prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego, zaś na stanowisku obuwnika wykrawacza (w okresie od 1 czerwca 1983r. do 31 lipca 1998r.) prace ujęte w Wykazie A dziale VII, poz. 12 – przy produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych.

Łącznie jest to okres pracy wykonywanej stale w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 15 lat, 3 miesięcy i 24 dni. W tym zaliczeniu podlegały wnioskodawczyni okresy pobierania zasiłków chorobowych i opiekuńczych , przypadającego po 14 listopada 1991 r. Zważyć należy, że wszystkie okresy niewykonywania przez wnioskodawczynię pracy w szczególnych warunkach wskutek choroby, za które otrzymała ona po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przypadały przed dniem 1 lipca 2004 r., tj. przed dniem wejścia w życie przepisu ust. 1a pkt 1 dodanego do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 121, poz. 1264). Ta ostatnia ustawa nie zawierała przepisów przejściowych. W związku z tym dodany przez nią przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość, tj. do stanów faktycznych po dniu 1 lipca 2004 r. (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2008 r., K 33/06 - OTK-A 2008, Nr 6, poz. 106). Tym samym przepis ten nie znajduje zastosowania w przypadku wnioskodawczyni, a przerwy w pracy spowodowane czasową niezdolnością do jej wykonywania w związku z chorobą i korzystaniem z wynagrodzenia lub świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tego tytułu są okresami, w których skarżąca zachowuje status osoby wykonującej pracę w szczególnych warunkach. Kwestia wliczania do stażu pracy okresów pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub zasiłku chorobowego przypadających po dniu 14 listopada 1991 r. była przedmiotem ugruntowanych już w tym zakresie orzeczeń sądowych (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: uchwała z dnia 27 listopada 2003 r., III UZP 10/03 - OSNP 2004, Nr 5, poz. 87 oraz wyrok z dnia 30 lipca 2003 r., II UK 323/02 - OSNP 2004, Nr 11, poz. 197, a także uchwała SN z 8 lutego 2007 r. II UZP14/06, OSNP 2007 nr 13-14, poz. 199, wyrok SN z dnia 18 lipca 2007 r. I UK 62/07 , OSNP 2008 nr 17-18, poz. 269).

Osiągnięcie do 1 stycznia 1999 r. , okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalno-rentowej, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od 1 lipca 2004 r. Sąd Najwyższy wyraził taki pogląd w wyrokach z 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09 ( OSNP 2011/19-20/260) i z 18 maja 2012 r., III UK 99/11 ( Lex nr 1227193), a także w wyroku z 13 lipca 2011 r., I UK 12/11 ( Lex nr 989126). Stanowisko Sądu Najwyższego ma logiczne uzasadnienie, bowiem skoro na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. 1 stycznia 1999 r., do okresów zatrudnienia w warunkach szczególnych włączane były okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków chorobowych, a na ten dzień i według stanu prawnego z 1 stycznia 1999 r. ubezpieczona spełniała przesłanki stażowe do nabycia prawa do emerytury we wcześniejszym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, to okoliczność, że według obecnie obowiązującego stanu prawnego nie można tych okresów zaliczać do stażu pracy w warunkach szczególnych, nie przekreśla wówczas nabytej ekspektatywy uzyskania prawa do emerytury w przyszłości.

Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kodeksu postępowania cywilnego w pkt. I wyroku zmienił zaskarżoną decyzje i przyznał H. D. prawo do emerytury po ukończeniu przez nią 55 roku życia, ale od dnia złożenia wniosku o emeryturę tj. od 10 kwietnia 2018r.

W punkcie II wyroku, sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawczyni prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania wnioskodawczyni i analizy dokumentów zawartych w aktcah osobowych możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącą w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 7 czerwca 2019r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. W tym stanie rzeczy, sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Regina Stępień