Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II A Ka 316/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 4 czerwca 2019 r., sygn. akt III K 55/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

a. obraza art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. poprzez dowolna ocenę zeznań A. A., J. U., T. P., E. P., wyjaśnień G. P. poprzez uwzględnienie wynikających z tych dowodów okoliczności jedynie na niekorzyść oskarżonego i pominięcie okoliczności przemawiających na korzyść, że oskarżony w wyniku upojenia alkoholowego mógł być tempore criminis w stanie niepoczytalności;

b. obraza art. 167 k.p.k., art. 170 § 1 k.p.k., art. 201 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego o przeprowadzenie dowodu z opinii innych biegłych lekarzy psychiatrów gdy wydana opinia jest niejasna ponieważ biegli stwierdzili w niej okoliczności wykraczające poza wiadomości specjalne, mieszczące się w kompetencjach sądu, a mianowicie, że podawana przez oskarżonego niepamięć może wynikać ze stanu upicia o przebiegu prostym lub z przyjętej linii obrony;

c. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ na jego treść poprzez niewłaściwe przyjęcie, że tempore criminis G. P. nie miał zniesionej, ani znacznie ograniczonej poczytalności gdy dowód z opinii sądowo-psychiatrycznej w zakresie w jakim stwierdza u oskarżonego uzależnienie od alkoholu, a także dowody z zeznań A. A., J. U., T. P., E. P., wyjaśnień G. P. świadczą o tym, że spożywał alkohol w dniu zdarzenia i nie pamięta jego przebiegu, a zatem mógł mieć tempore criminis zniesiona lub znacznie ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia zarzucanego czynu, lub pokierowania swoim postępowaniem;

d. niewłaściwe przyjęcie, że oskarżony działał w bezpośrednim zamiarze pozbawienia życia V. R., gdy oskarżony nie chciał, ani nie godził się na pozbawienie jej życia, a także gdy jednocześnie Sąd ustalił, że zachowanie oskarżonego wskazywało, że nie dbał o skutki do jakich mogą prowadzić zadawane przez niego ciosy, co wyklucza przyjęcie, że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonej;

e. rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary 25 lat pozbawienia wolności przekraczającej stopień winy za zbrodnię kwalifikowanego zabójstwa, gdy oskarżony jej nie dokonał ani nie miał zamiaru jej dokonać

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1.b. Wydana w postępowaniu przygotowawczym i uzupełniona na rozprawie opinia sądowo-psychiatryczna (k. 740-741, 248-252) jest jasna, pełna, niesprzeczna wewnętrznie, czy z innymi dowodami. Opinia niejasna ta taka która nie pozwala na zrozumienie wypowiadanych tam stwierdzeń, nielogiczna. Autorki opinii wskazują powody dla których uznały pełną poczytalność oskarżanego w czasie zarzucanego mu czynu. Stwierdzając, że G. P. jest uzależniony od alkoholu odniosły się do kwestii podawanego przez niego spożywania alkoholu w dniu zdarzenia wskazując, że nie byłoby ono atypowe, a oskarżony znał działanie alkoholu na swój organizm (art. 31 § 3 k.k.). Psychiatria zajmuje się badaniem, zapobieganiem, diagnozowaniem, leczeniem i rehabilitacją umysłowych, emocjonalnych i behawioralnych zaburzeń. Oceniając więc źródła twierdzeń oskarżonego o niepamięci zdarzenia biegłe mogły bez uszczerbku dla bezstronności i mieszcząc się w granicach wiedzy z zakresu psychiatrii uznać, że chodzi o realizację linii obrony lub palimpsest pamięciowy wynikający np. z upojenia alkoholowego. Opiniujące wyraźnie mówią, że medycyna nie dostarcza narzędzi, by te powody rozróżnić (k.741), co jasno dowodzi, że nie wykroczyły poza rolę ekspertów z zakresu psychiatrii. Zarzut naruszenia art. 201 k.p.k. , art. 170 § 1 k.p.k., art. 167 k.p.k. jest bezzasadny.

Ad. 1.a. Wyprowadzenie wadliwych (nielogicznych, sprzecznych z doświadczeniem) wniosków z prawidłowo ocenionych dowodów to zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, a nie obrazy art. 7 k.p.k. Zaś pominięcie niektórych dowodów to naruszenie art. 410 k.p.k.

Skoro rozstrzygnięcie wątpliwości, czy oskarżony w chwili zarzucanego czynu miał zachowaną zdolność rozpoznania jego znaczenia, lub pokierowania swoim postępowaniem wymaga wiadomości z zakresu psychiatrii, to relacje świadków i oskarżonego z istoty rzeczy tego nie mogą dowodzić. A. A. (k.712) nie miała kontaktu z oskarżonym w dniu zdarzenia, od swego szefa wie, że G. P. pił wtedy wódkę, zasnął i obudzony wyszedł z lokalu. Tak też mówi J. U. (k.714-715). T. P. (k.727v-728, 109-114) widział oskarżonego 17 września 2018 r. około 2 godziny po zdarzeniu, czuł od niego alkohol ale nie zauważył by był pijany. Natomiast E. P. nie miał kontaktu z oskarżonym w dniu zdarzenia i jego stan zna z relacji G. P. (k.728v-729v). Sąd Okręgowy tych relacji nie pominął o czym przekonuje uzasadnienie (str.8-9) i ustalił, że oskarżony spożywał wcześniej alkohol, a tylko w czasie czynu nie znajdował się w stanie upojenia alkoholowego, co jest zbieżne z opisem przedstawionym przez pokrzywdzoną (k.683,683v), T. S. (k.699), zapisem monitoringu (k.59), zeznaniami T. P. i nie jest sprzeczne z zeznaniami powołanych w apelacji świadków. Natomiast wyjaśnieniom oskarżonego co do tej okoliczności Sąd I instancji nie uwierzył, czemu apelujący nie przeciwstawia argumentów mogących prowadzić do podważenia tej oceny.

Biegłe odnoszą się do kwestii atypowego upojenia alkoholowego i podają dlaczego tych cech nie dostrzegają u oskarżonego. Obrońca nie wykazuje dlaczego stanowisko opiniujących jest nietrafne, lecz przeciwstawia mu własne subiektywne przekonanie co do logiczności i zgodności z doświadczeniem życiowym napadu rabunkowego na kiosk warzywny i zamachu na życie V. R.. Sięgając do doświadczenia wynikającego z orzekania w podobnych sprawach Sąd Apelacyjny takiej nielogiczności, nieracjonalności nie dostrzega. Inne jest przecież spojrzenie na to co logiczne i rozsądne osób kierujących się powszechnie uznawanymi w społeczeństwie wartościami, a inne osób lekceważących je, nie wyciągających wniosków z doświadczeń, łatwo podejmujących decyzję o wejściu w konflikt z prawem. Trzeba też przypomnieć, że G. P. już wcześniej zaopatrzył się w nóż i rękawiczki, co słusznie Sąd Okręgowy potraktował jako elementy planowania.

Inna ocena kwestii poczytalności nie dowodzi braku obiektywizmu (art. 4 k.p.k.). Sąd I instancji nie dostrzegł istnienia w sprawie wątpliwości co do tej okoliczności, a apelujący ich nie wykazał (art. 5 § 2 k.p.k.).

Zarzut 1.a jest niezasadny.

Ad. 1.c. Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest w istocie tożsamy z zarzutem 1.a omówionym wyżej. Dlatego w kwestii trafności ustaleń co do poczytalności oskarżonego należy odwołać się do uwag tam zamieszczonych.

Ad.1.d. Ustalenia co do działania oskarżonego z zamiarem bezpośrednim pozbawienia życia pokrzywdzonej są trafne. Przytoczone w apelacji sformułowanie uzasadnienia wyroku o tym, że G. P. nie dbał o skutki swego działania (str.19) mogło być niezbyt zręczne, bo mylące. Nie budzi natomiast wątpliwości, że Sąd I instancji ustalił, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim pobawienia życia V. R. – punkt I części rozstrzygającej zaskarżonego wyrłuoku. Jasne jest przecież, że o tym jaki czyn sąd przypisał oskarżonemu rozstrzyga treść wyroku. Tam wymienione są znamiona strony przedmiotowej i podmiotowej, w tym co do umyślności (nieumyślności) i postaci zamiaru. Lektura uzasadnienia nie podważa, lecz potwierdza (str.12-14), że Sąd Okręgowy uznał, iż G. P. działał z zamiarem bezpośrednim zabójstwa.

Oskarżony zadał pokrzywdzonej czternaście ciosów nożem z co najmniej umiarkowaną siłą, zwłaszcza w brzuch i klatkę piersiową. Sąd Okręgowy słusznie wskazuje na posłużenie się niebezpiecznym dla życia narzędziem, skoncentrowanie ciosów na ważnych dla życia częściach ciała. Spowodowały one ciężki uszczerbek na zdrowiu, uszkodzenia organów wewnętrznych, wstrząs krwotoczny, który mógł rychło prowadzić do śmierci V. R. (k.727). Trzeba podzielić uwagę Sądu I instancji, że oskarżony po zadaniu pierwszego ciosu w brzuch kontynuował zadawanie ciosów nożem w tym w brzuch i klatkę piersiową. Takie zachowanie również przekonuje, że zamiar G. P. nie ograniczał się do wywołania uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonej, co uczynił już zadając pierwszy cios, lecz zmierzał do skutku dalej idącego – pozbawienia jej życia.

Motyw jaki ustalił Sąd Okręgowy to chęć uzyskania pieniędzy wprost wyartykułowana przez oskarżonego wobec pokrzywdzonej.

Rodzaj narzędzia, siła ciosów, ich umiejscowienie i liczba słusznie przekonały Sąd I instancji o działaniu oskarżonego z zamiarem bezpośrednim pozbawiania życia V. R..

Ad.1e. Wbrew apelacji orzeczona wobec oskarżonego kara 25 lat pozbawienia wolności nie razi niewspółmierną surowością.

To prawda, że usiłowanie przestępstwa zabójstwa, przez brak skutku, różni się istotnie w stopniu społecznej szkodliwości od przestępstwa dokonanego. Jednak oskarżony przerwał atak z powodu okoliczności od niego niezależnych - oporu pokrzywdzonej, która mimo zadawanych ciosów głośno wzywała pomocy, w pobliżu znajdowały się inne osoby, a do kiosku zbliżał się zaalarmowany R. W.. Zaatakowanie dobra chronionego przez typ czynu zabronionego jest warunkiem karalności, samo w sobie nie wpływa na większą społeczną szkodliwość. W sytuacji usiłowania dla właściwej oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego znaczenie miał natomiast stopień zagrożenia dobra prawnego - życia pokrzywdzonej. Z racji sposobu działania, rozległości obrażeń grożących życiu V. R. nastąpienie nieodwracalnego skutku było bardzo realne, a zapobiegło mu udzielenie szybkiej pomocy medycznej.

Pokrzywdzona doznała ciężkiego uszczerbku, przeszła trudne, długotrwałe leczenie, i rehabilitację, a skutki tak fizyczne jak i psychiczne doznanych obrażeń nadal odczuwa (k.365, 683v), co także przemawia na niekorzyść oskarżonego.

Sąd I instancji słusznie zwraca uwagę na czas i miejsce działania G. P.: godziny popołudniowe, centrum miasta, duże nasilenie ruchu, także pieszego. Ważkie jest również zaatakowanie osoby starszej, słabszej, która nie była w stanie podjąć skutecznej obrony.

Od strony podmiotowej trafnie istotne znaczenie dla Sądu Okręgowego miał zamiar bezpośredni i elementy przemyślanego działania: zaopatrzenie się w nóż i rękawiczki, poprzedzające atak obserwowanie miejsca przestępstwa, motywacja – chęć zaboru pieniędzy.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się okoliczności umniejszających winę.

Sąd ten nie stracił z pola widzenia linii życiowej oskarżonego, który jest skłonny do zachowań agresywnych, wielokrotnie wchodził w konflikt z prawem i mimo odbywanych kar powracał do przestępczej działalności, a aktualnie przypisanej mu zbrodni dopuścił się po ledwie siedmiu miesiącach od opuszczenia zakładu karnego gdzie odbył długą (7 lat) karę łączną pozbawienia wolności.

Sąd miał również na uwadze prawidłowo ocenione względy na prewencję generalną w jej ujęciu pozytywnym.

Wszystkie te okoliczności mogły, bez narażania się na dowolność, przekonać Sąd I instancji o konieczności orzeczenia kary o charakterze eliminacyjnym – 25 lat pozbawienia wolności.

Wniosek

Apelacja obrońcy formułuje alternatywne wnioski o zmianę wyroku i orzeczenie łagodniejszej kary pozbawienia wolności albo

uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów apelacji obrońcy i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu skutkowały niemożnością podzielenia wniosków tego środka odwoławczego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Co do winy i kary (punkt I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

-istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

-tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

- wadliwości kwalifikacji prawnej (art. 455 k.p.k.),

a także stwierdzenia z powodów opisanych w sekcji 3. nietrafności podniesionych w apelacji zarzutów (art. 438 § 1 pkt 2, 3, 4 k.p.k.).

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

III.

Obrońca z urzędu oskarżonego G. P. adw. P. M. uczestniczył w rozprawie odwoławczej, złożył oświadczenie o tym, że koszty obrony z urzędu w tym postępowaniu nie zostały uiszczone, dlatego na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze i § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz.18) 600 zł kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym i 138 zł zwrotu podatku od towarów i usług.

Oskarżony nie ma majątku, orzeczono wobec niego długoterminową karę pozbawienia wolności dlatego uiszczenie przez niego kosztów sądowych byłoby dla niego nadmiernie uciążliwe, co skutkowało zwolnieniem go od ich uiszczenia (art. 624 § 1 k.p.k.)

7.  PODPIS

Agnieszka Połyniak Cezariusz Baćkowski Wiesław Pędziwiatr