Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 czerwca 2017 r. ( data nadania ) G. V. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. wystąpił przeciwko E. P. oraz Z. P. o ustanowienie rozdzielności majątkowej oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż jest wierzycielem pozwanego Z. P., a wierzytelność wynika z nakazu zapłaty. Pozwani posiadają we współwłasności małżeńskiej nieruchomość – lokal mieszkalny. Po 5 latach prowadzenia egzekucji na poczet zadłużenia uzyskano łączną kwotę 8 003,57 zł, zatem pozostaje do zapłaty 43 525,68 zł. (k. 3 – 6)

Pozwana E. P. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zwolnienie od kosztów sądowych. Podniosła, iż nieruchomość ma znacznie wyższą wartość niż dochodzona wierzytelność, a sprzedaż nieruchomości może spowodować bardzo poważne skutki dla osób zamieszkujących – dla pozwanej, jej męża, dwóch córek oraz małoletniego 6 – letniego wnuka. Podniosła, że prawnicy powoda jako posiadający duże doświadczenie w odzyskiwaniu wierzytelności powinni znaleźć taki sposób prowadzenia egzekucji, który będzie rzeczywiście w pełni uzasadniony. (k. 52 – 53) W piśmie z dnia 20 listopada 2017 r. doprecyzowała swoje zarzuty, podnosząc że pozwany zawarł ugody z częścią wierzycieli i spłaca raty na poczet wierzytelności w wysokości 1800 zł ,zaś sytuacja finansowa pozwanych jest trudna, dodatkowo wskazując że dopuszczalne jest zastosowanie art. 5 k.c. na gruncie niniejszej sprawy. Na zakończenia wniosła o odstąpienie od obciążania pozwanych kosztami procesu z uwagi na trudną sytuację majątkową. (k. 70 – 74)

Pismem z dnia 20 listopada 2017 r. pozwany przedstawił zbieżne zarzuty jak pozwana. (k. 103 – 106)

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. P. i E. P. pozostają od 27 sierpnia 1981 r. w związku małżeńskim , w małżeństwie nie ustanowili ustroju umownej rozdzielności majątkowej. (dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 7, przesłuchanie pozwanej k. 144 – 150)

Pozwani Z. P. i E. P. posiadają we wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomość – lokal mieszkalny przy ul. (...) w W. (dowód: wydruk komputerowy księgi wieczystej k. 8 – 16).

Pozwani mieszkają w/w lokalu razem ze swoją córką A. lat 28 z którą prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Mieszkanie stanowi centrum życia ich rodziny . Córka pozwanych A. ma skończone liceum ogólnokształcące , bez matury, nie posiada orzeczenia o niezdolności do pracy , pomimo iż o takie się starała . Ma trudności adaptacyjne , długo nie mogła znaleźć pracy , zaczęła pracować od 04.09.2018r jako opiekunka w żłóbku. Druga córka pozwanych M. R. ma 32 lata i jest z zawodu ekonomistką . W okresie od czerwca 2015r do końca października 2017 r mieszkała również z pozwanymi w ich mieszkaniu z uwagi na problemy rodzinne. Aktualnie mieszka w wynajętym lokalu wraz z partnerem i 7 letnim synem . M. R. pracuje do godz. 17 .00 – 18.00 , dlatego korzysta z pomocy rodziców w opiece nad jej synem , gdy ten wraca ze szkoły (dowód: zeznania M. R. k. 110 – 111, przesłuchanie pozwanej k. 144 – 150, przesłuchanie pozwanego k.151) .

Pozwany Z. P. ma 75 lat , z zawodu budowlaniec. Otrzymuje emeryturę 1100 zł netto oraz 209 zł dodatku opiekuńczego. Dodatkowo pracuje dorywczo osiągając dochód od 1000 – 1500 zł , pracuje dorywczo w każdym miesiącu .Pozwana E. P. ma 69 i jest nauczycielką . Otrzymuje emeryturę w wysokości 2480 zł netto oraz wynagrodzenie z pracy w szkole w kwocie 1200 zł netto , które wedle jej twierdzeń od stycznia 2019r ulegnie zmniejszeniu z uwagi na mniejszą ilość godzin w pracy .

Pozwani poza mieszkaniem nie posiadają żadnego majątku ani oszczędności . Czynsz za mieszkanie wynosi 900 zł miesięcznie, opłacają telefony po 100 i 80 zł miesięcznie , kablówkę 160 zł , oraz ponoszą koszty zakupu leków 300 zł .Pozwana ma cukrzycę , astmę , nadciśnienie , problemy gastryczne i urologiczne , a pozwany nadciśnienie , problemy z płucami i ortopedyczne. (dowód : przesłuchanie pozwanej k. 144–150,przesłuchanie pozwanego k.151, zaświadczenia lekarskie , faktury , rachunki k. 75-102, 107,) .

Zobowiązanie pozwanego Z. P., wobec powoda G. V. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. wynika z nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie w sprawie sygn. akt VI Nc-e 736707/11 z dnia 27.07.2011r,zaopatrzonego w klauzulę wykonalności zgodnie z postanowieniem z dnia 2.11.2011 r. Wierzytelność zgodnie z nakazem zapłaty wynosi 28 526,58 zł, w tym 21 497,80 zł z ustawowymi odsetkami od 01.01.2011 do dnia zapłaty oraz 2 757 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (dowód: nakaz zapłaty wraz z klauzulą wykonalności k. 16 – 17).

Powód na podstawie w/w tytułu wykonawczego wszczął przeciwko pozwanemu postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy M. w W. o sygn. akt KM 4703/12 . Egzekucja pozostaje w minimalnym zakresie skuteczna . Zgodnie z zawiadomieniem o sporządzonym planie podziału z dnia 22.05.2017r przeciwko pozwanemu prowadzonych jest obecnie 6 postępowań egzekucyjnych , a egzekucja pozostaje skuteczna jedynie z jego świadczenia emerytalnego ( dowód zawiadomienie k. 18 ) . W związku z niską skutecznością egzekucji powód wystosował do pozwanego pismem z dnia 31.03.2017 r wezwanie do zapłaty należności na dzień 30.03.2017r w wysokości 43 381, 75 zł ( k. 19 ). Wcześniej były kierowane do pozwanego pisma informujące o przejściu praw do wierzytelności , jego wysokości i możliwości spłaty , które kierowane były na adres zamieszkania powoda ( dowód zawiadomienia i wezwania k. 116-121).Pozwany nie wie czy otrzymał wezwanie od powoda ( k. 151)

Pozwany dokonuje spłaty innych wymagalnych wierzytelności na podstawie ugód zawartych z niektórymi wierzycielami w kwocie 1 330 zł miesięcznie. Wierzytelność powoda nie wchodzi w skład w/w miesięcznej spłaty. Dodatkowo komornik tytułem egzekucji pobiera ¼ emerytury pozwanego , która dzielona jest proporcjonalnie wobec wierzycieli pozwanego. Pozwani nie wiedzą w jakiej kwocie pozwany zalega wobec powoda i nie mają wiedzy jakie kwoty uzyskuje on w toku egzekucji (dowód: przesłuchanie pozwanej k. 144–150,przesłuchanie pozwanego k.151 ,zawiadomienie k. 18) .

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu materiał dowodowy zebrany w toku niniejszego procesu , w tym w szczególności o wskazane powyższej dokumenty, których prawdziwość nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez żadną ze stron. Nadto Sąd oparł swe ustalenia na treści zeznań pozwanych oraz świadka M. R., którym dał wiarę w całości, gdyż były one jasne, spójne i klarowne, korespondowały ze sobą jak i z dostępnym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z treścią art. 52 § 1 krio „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej”. Natomiast art. 52 § 1a krio stanowi, że „ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków”.

Cytowany przepis przewiduje zatem, dwie przesłanki wskazanego żądania wierzyciela, a mianowicie: istnienie prawomocnego tytułu wykonawczego oraz konieczność dokonania podziału majątku celem zaspokojenia wierzytelności. Konieczność taka nie musi być udowodniona, lecz wystarczy ją jedynie uprawdopodobnić.

W przedmiotowej sprawie bezspornie wynika, iż powód jest wierzycielem pozwanego na podstawie tytułu wykonawczego będącego podstawą wszczęcia i prowadzenia przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 4703/12 .

Pozwany oprócz emerytury i dochodów z prac dorywczych nie ma żadnego majątku. Jego emerytura jest zajęta przez Komornika Sądowego, jednak pobierane z tego tytułu kwoty są niewielkie, a ponadto dzielone pomiędzy pięciu pozostałych wierzycieli pozwanego, co powoduje, że zaspokojenie wierzyciela z otrzymywanej kwoty będzie praktycznie niemożliwe, a ponadto otrzymywana kwota w większości jest konsumowana przez koszty egzekucyjne.

W takiej sytuacji, w ocenie Sądu należało uznać, że powód uprawdopodobnił w sposób dostateczny, iż zaspokojenie jego wierzytelności wymaga ustanowienia w małżeństwie pozwanych rozdzielności majątkowej, będącej pierwszym krokiem do dokonania podziału ich majątku wspólnego.

W ramach postępowania egzekucyjnego zostały wyczerpane możliwości, które mogłyby doprowadzić do zaspokojenia wierzyciela z majątku osobistego pozwanego. Przesłuchani na tę okoliczność pozwani oraz świadek jednoznacznie wskazali, że pozwany nie posiada żadnego innego majątku, ani żadnych innych stałych źródeł dochodu z których mógłby dokonać zaspokojenia wierzyciela. Pozwany nadto nie dysponuje osobistymi ruchomościami lub innymi nieruchomościami podlegającym zajęciu. Jedynym majątkiem pozwanego są udziały w posiadanej w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w W. przy ul. (...).

W ocenie Sądu ustanowienie w małżeństwie pozwanych rozdzielności majątkowej nie narusza przewidzianej w art. 5 kc konstrukcji nadużycia prawa podmiotowego przez powoda, na co powoływała się strona pozwana w toku procesu. Zgodnie z art. 5 k.c. uprawniony nie może wykonywać swego prawa sprzecznie z zasadami współżycia społecznego przez które, w myśl dominującego poglądu, rozumie się oceny moralne wyrażone w postaci uzasadnionych przez te oceny normy postępowania (normy moralne). Za takie wartości uznaje się dobro rodziny i jej integralność. Strona pozwana wnioskowała o oddalenie powództwa powołując się na znaczne zadłużenie pozwanego wobec wielu innych wierzycieli , podejmowane przez pozwanych działania celem ich spłaty i zawarte w tym celu ugody z innymi wierzycielami . Pozwany nie podjął jednak takich rozmów z powodem , choć jeżeli widział taką możliwość , to sam powinien podjąć działania aktywne w tym celu, bo to on jest dłużnikiem . Tymczasem pozwani nie wiedzą nawet w jakiej wysokości jest obecnie wierzytelność powoda wobec pozwanego , nie wiedzą jakie kwoty wierzyciel osiąga w trybie egzekucji. Nadto strona pozwana wskazywała, iż oboje małżonkowie są osobami schorowanymi i wiekowymi , zamieszkują razem z córką, która dopiero podejmuje pracę , a dodatkowo pomagają w opiece nad wnukiem . Jednocześnie ich jedyny majątek – lokal mieszkalny stanowi centrum życiowe ich rodziny i jedyny dorobek . Wskazać należy ,że pozwani świadomi zobowiązania pozwanego wobec powoda nie podjęli żadnych działań , które mogłyby świadczyć, iż wierzytelność powoda zostanie uregulowana . Sąd jest zobowiązany chronić interesy rodziny , ale nie może tracić z pola widzenia interesu wierzyciela. W okolicznościach niniejszej sprawy nie było podstaw do zakwalifikowania żądania strony powodowej ustanowienia rozdzielności majątkowej między pozwanymi jako zachowania stanowiącego nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. Wierzyciel będący osobą fizyczną też może mieć rodzinę, podobnie jak mogą mieć rodziny pracownicy wierzyciela będącego osobą prawną zagrożoną upadłością wskutek nieotrzymywania zapłaty od dłużników – a stosunki w tych rodzinach mogą układać się podobnie jak u pozwanych. Dlaczego akurat sama tylko sytuacja rodzinna pozwanych miałaby mieć wpływ na zastosowanie art. 5 k.c. Choroby pozwanych, czy też sytuacja osobista córki pozwanych, mogłaby rzutować na możliwość zastosowania art. 5 k.c. jedynie wtedy, gdyby uwzględnienie powództwa mogło mieć radykalnie niekorzystny wpływ na warunki ich egzystencji. W sprawie niniejszej Sąd przyjął, że takie okoliczności nie zachodzą. Nie można zapominać, że skutkiem uwzględniania powództwa wierzyciela o ustanowienie rozdzielności majątkowej jest wyłącznie otwarcie się możliwości zaspokojenia należności wierzyciela z udziałów małżonka. To jest w wyniku podziału majątku wspólnego pozwanych egzekucja zadłużenia pozwanego będzie odbywała się jedynie z ułamkowej części przypadającej pozwanemu.

Zdaniem Sądu wszystkie powyższe okoliczności przemawiają za zasadnością powództwa wobec spełnienia ustawowych przesłanek ustanowienia w małżeństwie pozwanych ustroju małżeńskiej rozdzielności majątkowej, zgodnie z art. 52 § 1a krio i dlatego w punkcie 1 wyroku Sąd ustanowił ją zgodnie z żądaniem powoda, z dniem wytoczenia powództwa, tj. 12 czerwca 2017 r.

O kosztach Sąd orzekł w pkt. 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie uwidoczniły się szczególnie uzasadnione wypadki, o których mowa w art. 102 k.p.c., które przemawiałyby za nieobciążaniem strony pozwanej kosztami procesu. W ocenie Sądu pozwani osiągają dochody i posiadają majątek umożliwiający obciążenie ich kosztami niniejszego postępowania. Zgodnie z tym Sąd zasądził solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 937 zł , na którą składają się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 720 zł i 17 zł opłaty od pełnomocnictwa oraz 200 zł opłaty sądowej. Podstawę takiego rozstrzygnięcia stanowi § 4.1.7.rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804)i art. 27 . 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku ( Dz.U.2018.300 j.t.)

SSR Agnieszka Albera- Biernat