Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2018 r. w Gliwicach

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 19 kwietnia 2018 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującej A. K. prawo do przeliczenia emerytury w części dotyczącej obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 17 grudnia 1998 z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wysokości 110,22 % od dnia 1 maja 2018 roku.

(-) SSR del. Magdalena Kimel

Sygn. akt VIII U 1948/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. działając na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przeliczył emeryturę ubezpieczonej od dnia 1 maja 2018 roku. Do obliczenia wysokości emerytury na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej, organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 38 lat i 19 dni, nieskładkowe w wymiarze 1 roku, 11 miesięcy i 24 dni, natomiast podstawę obliczenia emerytury na podstawie art. 26 stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury.

Z powyższą decyzją nie zgodziła się ubezpieczona. W odwołania wniosła o jej zmianę. Ostatecznie domagała się przeliczenia emerytury z uwzględnieniem wskaźnika wysokości kapitału początkowego w wymiarze dotychczasowym tj 110,22 %.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Podniósł, że w związku ze zmianą wysokości kapitału początkowego (zmniejszenie wskaźnika z 110,22 % na 109,31 %), organ rentowy zaskarżoną decyzją ustalił świadczenie w prawidłowej wysokości. Przy ustaleniu podstawy wymiaru uwzględniono za sporny okres wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek zgodnie z przedłożonymi kartami wynagrodzeń oraz zasiłki chorobowe. Dokonując ponownego ustalenia wysokości świadczenia na wniosek ubezpieczonej doszło do ujawnienia okoliczności mających wpływ na wysokość emerytury, co w świetle art. 114 ust 1 uprawnia organ rentowy do wznowienia postępowania i ponownego ustalenia świadczenia w jego prawidłowej wysokości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona A. K. urodziła się (...)

Decyzją z dnia 13 lipca 2015 roku organ rentowy ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonej. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 110,22 %. Do obliczenia wwpw kapitału początkowego ZUS przyjął zarobki z lat 1982-1991r.

Decyzją z 23 lipca 2015 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od 1 lipca 2015 roku na podstawie art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do obliczenia emerytury na podstawie art. 53 przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2005 r. do 2014 r., wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 148,21 %. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 37 lat, 11 miesięcy i 19 dni, okresy nieskładkowe w wymiarze 1 rok, 11 miesięcy i 24 dni. Do obliczenia emerytury na podstawie art. 26 przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę.

W okresie od dnia 11 sierpnia 1975 roku do dnia 30 czerwca 1993 r. ubezpieczona zatrudniona była w Przedsiębiorstwie (...) w Z.. Podstawę ustalenia wysokości zarobków ubezpieczonej przy ustaleniu wwpw kapitału początkowego, z tego okresu stanowił dokument wystawiony przez pracodawcę i zatytułowany „ustalenie wskaźników do emerytur i rent”, podpisany przez dyrektora i kierownika działu Księgowo - (...), Zastępcę Głównego Księgowego.

W dniu 23 listopada 2017 roku, ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno- rentowego, do którego przedłożyła kartoteki zarobkowe i zasiłkowe z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Z., wydane przez (...) Urząd Wojewódzki w K..

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., w oparciu o przedłożone przez ubezpieczoną dokumenty ponownie ustalił wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, który wyniósł 109,31 %. Okres urlopu wychowawczego 1 rok 18 dni, przy ustaleniu wartości kapitału początkowego obliczono przyjmując 1,3 % podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Zaskarżoną z dnia 19 kwietnia 2018r organ rentowy przeliczył emeryturę ubezpieczonej. W związku ze zmianą wysokości kapitału początkowego z uwagi na zmniejszenie wskaźnika wysokości kapitału początkowego ze 110,22 % na 109,31 %, emerytura ubezpieczonej od maja 2018 r. zmniejszyła się o 7,48 zł.

Powyższy stan faktyczny był bezsporny i wynikał wprost z dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 183 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2010, wynosi:

1) 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Zgodnie z art. 53 tej ustawy emerytalnej, emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy (ust.2).

Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury (ust.3)

Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (ust.4).

Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia przedemerytalnego (ust.5).

Jednocześnie w myśl art. 7. ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.1991.104.450), podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 5 i 6, z uwzględnieniem art. 8 i 9, przeciętna, zwaloryzowana kwota wynagrodzenia lub dochodu, która stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego, w okresie kolejnych 6 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 15 lat kalendarzowych, jeżeli wniosek o świadczenie zostanie zgłoszony do dnia 31 grudnia 1995.

Natomiast w myśl art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust.2).

Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust.3).

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2. (ust.4)

Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6 (ust.5).

Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (ust.6).

Natomiast zgodnie z art. 25, ust. 1 podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Zgodnie z art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy emerytalnej na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z treścią art. 114 ust 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2015 r, poz 748 zezm) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zasadniczy spór w sprawie sprowadzał się do ustalenia czy organ rentowy, ponownie ustalając wysokość kapitału początkowego i tym samym wysokość świadczenia, zasadnie za podstawę wyliczeń przyjął zarobki ubezpieczonej wynikające z dokumentacji, którą dołączyła do wniosku z dnia 23 listopada 2017 roku, tj z kart wynagrodzeń i kart zasiłkowych. Dokonując bowiem wyliczeń w oparciu o tą dokumentację wskaźnik wysokości kapitału początkowego zmniejszył się ze 110, 22 % do 109,31 %, co miało wpływ na wysokość emerytury ustalonej zaskarżoną decyzją.

Należy podkreślić, że wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę ustalenia wysokości świadczenia, musi zostać udokumentowana w sposób nie budzący wątpliwości. Wykazanie konkretnych zarobków w celu obliczenia wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie może być dokonane w sposób przybliżony, jedynie na zasadzie uprawdopodobnienia (wyrok SA w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 r., III AUa 482/07, Apel. - W-wa 2008, nr 1; wyrok SN z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, LEX nr 390123; wyrok SN z dnia 4 września 2013 r., II UK 315/12, LEX nr 1375196; wyroki SA w Lublinie: z dnia 14 sierpnia 2012 r., III AUa 322/12, LEX nr 1213861; z dnia 4 października 2012 r., III AUa 305/12, LEX nr 1223273; z dnia 19 grudnia 2012 r., III AUa 1009/12, LEX nr 1237287; wyroki SA w Gdańsku: z dnia 5 października 2012 r., III AUa 565/12, LEX nr 1223165 i z dnia 22 stycznia 2013 r., III AUa 1244/12, LEX nr 1280044; wyrok SA w Rzeszowie z dnia 21 sierpnia 2013 r., III AUa 459/13, LEX nr 1363361).

W ocenie Sądu wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w Z., winna zostać ustalona w oparciu o zaświadczenie wydane przez pracodawcę zatytułowane „ustalenie wskaźnika do emerytur i rent”, które podpisane zostało przez dyrektora i Kierownika D. Księgowo - (...), Zastępcę Głównego Księgowego. To w oparciu o ten dokument organ rentowy wyliczył pierwotny wskaźnik wysokości kapitału początkowego, który wyniósł 110,22 %.

Jak wynika z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 01 lutego 1983 r w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno- rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U 1983 r. nr 10, poz 49 z pozn.zm), a w szczególności z § 21 rozporządzenia, środkiem dowodowym, stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia, są dla pracowników: zaświadczenia zakładów pracy wystawione według ustalonego przez ZUS wzoru (druk Rp 7), albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków, albo inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia , dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, że kartoteki zarobkowe, karty zasiłkowe, na podstawie których organa rentowy ustalił ostatecznie wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej nie mogą stanowić wystarczającego dowodu w niniejszej sprawie, albowiem są to - bądź dokumenty niepodpisane, zawierające odręczne dopiski, bądź jedynie zaparafowane przez bliżej nieokreśloną osobę. Miarodajnym dokumentem jest bez wątpienia dokument podpisany przez osoby uprawnione w imieniu pracodawcy- dyrektora i Kierownika D. Księgowo - (...), Zastępcę Głównego Księgowego i to w oparciu o dane zawarte w tym dokumencie winno zostać ustalone wynagrodzenie ubezpieczonej i wyliczony wskaźnik wysokości podstawy kapitału początkowego. Tak ustalony wskaźnik wynosi 110,22 %.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do przeliczenia emerytury w części dotyczącej obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wysokości 110,22 % od dnia 1 maja 2018 roku.

(-) SSR del. Magdalena Kimel